Morgunblaðið - 10.10.1948, Síða 5

SSunnudagur 10. okt. 1943.
MORGVIS'BL .4 ÐIÐ
5
Einar Sveinsson arkitekt:
HIÍSiMÆÐISVANDAMÁL
BYGGINGAR REYKJAVÍKIJR
3ÞAÐ er erfitt og vandasamt
Verk að gera nákvæmar áætlan-
ir um byggingarkostnað ýmsra
rnannvirkja, og mun erfiðara er
að áætla vinnukostnað en efn-
iskostnað.
Þetta stafar af mismunandi
vinnuafköstum og misjafnlega
hagsýnum vinnuaðferðum.
Hjer á landi eru mun óað-
gengilegri upplýsingar um bygg
ángarkostnað mannvirkja en
víðast hvar annars staðar, og
Þy rfti hið opinbera að beita sjer
fyrir því, að á þessu verði ráð-
ín bót hið fyrsta.
Verðskrár margra fagfjelaga
eru óþarflega margbrotnar og
ekki nægilega fullkomnar. Væri
mjög æskilegt að þessar verð-
skrár yrðu endursamdar, og
gerðar mun aðgengilegri en nú
er, fyrir þann mikla f jölda
manna, er byggingarstarfsemin
snertir á einn eða annan hátt.
Að mínu áliti er ákvæðisvinna,
samkvæmt uppmælingu, á lík-
um grundvelli og nú um nokk-
urt skeið hefur verið viðhöfð
við múrara- og málaravinnu,
mjög æskileg.
Þetta gerir allar áætlanir
jrrun auðveldari, fyrirbyggir ó-
þaría deilur um vinnukostnað
og hver og einn ber það úr být-
um, sem honum ber. Þó er ekki
æskilegt, eins og nú er venja,
að einungis fulltrúi iðnaðar-
manna mæli upp verkið, án
verulegrar gagnrýni á vinnu-
ferögðum. Með þessari aðferð
verður hlutur hinna vand-
virknu oftast rýrari en hinna
óvandvirknu, að öðru jöfnu. j
Hið opinbera þarf að setja
ákveðnar reglur um það, hvern-
>g verkin skuli af hendi leyst,
bæði hvað vinnubrögð og efni
viðvíkur, í samráði við fagfje-
Jögin og aðra sjerfræðinga, eins
og venja er 'víðast hvar annars
staðar, svo og hvernig skuli
mæla upp og taka út verkin,
svo að jafnt sje sjeð fyrir hlut
vinnukaupanda og seljanda.
Þessi aðferð myndi ótvírætt
Btuðla að vandvirkni, hagkvæm
um vinnubrögðum, og koma
feetri skipan á byggingarmál
okkar, eins og vera ber, þar sem
góð byggingarlist er í heiðri
höfþ.
Hvað byggingarkostnað íbúð-
arhúsa viðvíkur, þá er algengt
að miða hann við verð á rúm-
meíer í húsinu., Þetta er jafn
hættulegur útreikningur og
hann er handhægur, en þó nokk
uð eftir því hver á heldur.
Með þessari aðferð eru hús
af ýmsum gerðum metin inn-
Áætlanir og hyggingarkostnaðuí
4iurrmuL£GUB mnmostnw
4 ^ÍÍMMEirg
tiUiiIÖ
fyyiwwi |:
4.m.
sóun á þjóðarverðmætum. Án
efa eru nokkuð skiptar skoðnn-
ir um þessa nýju sænsku re'gíú-
gerð, og mun mörgum þytja
lánsfje er einungis veitt til vand það nokkuð strangt lágmarks-
aðra íbúðarhúsa. Þanaig eignast ákvæði. að krefjast þesr, að í
sænska þjóðin mun fullkomnari hverri íbúð sje að minnsta kr 'ti
og heilsusamlegri íbúðir en áð- eitt herbergi er sje 18 m2 i3‘
ur tiðkaðist, og hið opinbera gólffleti eða t. d. 4 .x 4,5 m.
lánsfje er mun betur tryggt stofa. Tilsvarandi lágmarks-
gegn óvæntu verðfalli á íbúð- ákvæði samkvæmt byggingnr-
arhúsum, vegna ljelegs og samþykkt Reykjavíkur er 14 ma'
skammsýns byggingarmáta. — j ega 3,5 x 4,0 m. stofa, sem or
Fyrnefnd lánsstofnun krefst ari efa í minsta lagi, ef sóma-
þess t. d. að steinsteypt loft. samlega á að vera hægt að k<raa-
milli ibúða, sjeu minnst 16 cm.1 nauðsynlegum húsgögnum fyr-
að þvkkt, vegna hljóðeinangr-í jr 0g jafnframt sjeð fyrir ha. fi-
unar, sjeu ekki aðrar ráðstaf-
anir þar að lútandi gerðar.
Þetta er mun meiri þykkt á
steinsteyptum loftum í íbúð-
arhúsum en almennt gerist, en
samt ódýrasta og einfaldasta
leiðin til þess að fá sómasam-
lega hljóðeinangrun á milli í-
búðarhæða, auk margra ann-
ara mikilsverðra kosta fvrir í-
búðarhúsin. |
Þessi byggingarmáti er ekki,
eins dýr og margur kynni að
halda í fljótu bragði, en til mik-
illa endurbóta frá því sem nú
legu gangrými.
Margur mun álíta 16 m2 gólf-
flöt eða 4 x 4 m. stofu mjög
sómasamlega, og kjósa frekar
að stækka svefnherbergið urn
2 m2, frá því sem ségir i h'tnni
sænsku reglugerð.
Þessi sænska regiugerð er án
efa byggð á mjög nákvæmri at-
Jhugun, og væri æskilegt að á-
líka ákvæði um lágmarkskröf-
ur varðandi íbúðir yrðu Jög-
skipaðar hjer á landi.
Sú skoðun er nokkuð álgeng
og byggingarmáta, eins og víð-
ast hvar erlendis er gert, til
þess að forðast óþarfa spá-
| kaupmensku á þessu sviði og
| jafnframt rjetta hlut þeirra, er
• vilja stuðla að vandvirkni og
góðri byggingarlist. Það er ekk-
j ert athugavert við þáð, þótt
íbúðarhús sjeu misjafnlega
vönduð, ef þau uppfylla þær
iágmarkskröfur, sem gerðar eru
til mannabústaða og fyrirskip-
aðar eru í byggingarsamþykkt-
um og öðrum reglugerðum þar
að lútandi.
Þessi hús ganga kaupum og
sölum og því er nauðsynlegt, að
sjerhver geti fengið ábyggileg-
ar upplýsingar um byggingar-
máta þeirra. Sumir vilja kaupa
vönduð hús, aðrir sætta sig við
ljelegri hús, allt eftir geðþótta,
efnum og öðrum ástæðum,
hverju sinni.
Það er nokkuð algeng skoðun
að byggingarkostnaður ibúðar
húss standi í beinu hlutfalli við
rúmmál þess.
Þetta er ekki allskostar rjett,
því að byggingarkostnaðurinn
hækkar eðá lækkar ekki hlut
yrði lögskipuð hjer á landi.
Varðandi lágmarksákvæði
1. mynd. um flatarmál íbúðarherbergja,
samkvæmt nýjustu sænskum
of þröng stigahús. Hjer er því reglugerðum frá 7. des. 1945.
oft verið að spara eyrinn en set'ir m- a-:
kasta krónunni.
í flestum byggingarsamþykkt
um og öðrum reglugerðpm
tíðkast, og er þetta eitt af mörg ' varðandi byggingarkostnað í-
um atriðum, er til greina koma} jbúðarhúss, að meðalverð á rúm
ef flokkun húsa eftir gæðum meter í húsinu, sje nálega íuð
sama fyrir öll íbúðarhúg. Þet ta'
er mjög fjarri sanni, eins og nu
skal sýnt fram á:
Til skýringar með útreikn-
ingi minum er 1. mynd, sem.
sýnir þverskurð af 4 hæða íbúð
arhúsi, með geymslukjallara og
óinnrjettaðri þakhæð. Á mynd-
inrii er árituð bil milli góJfa, í
metrum, og hlutfallslegt verð
Flatarmál herbergis miðast
við innanmál þess, og er flatar-
mál skápa ekki meðtalið nema
í eldhúsi. Varðandi 3. herbergja
um íbúðarhús eru nokkur a-
kvæði varðandi þetta mikils-
verða atriði.
í byggingarsamþykkt Reykja
víkur segir: „Gólfflötur íbúðar-
herbergis má ekki vera minni
en 4 fermetrar, og í hverri íbúð
skal vera að minsta kosti eitt
herbergi er sje ekki minna en
14 fermetrar að gólffleti.“
Þetta eru lágmarksákvæði og' íbúðir er tekið fram, að ef eld-
má segja að þa usjeu nokkuð hús sje 10 fermetrar að gólf-
væg. Æskilegt væri, að mun j fleti, og þannig fyrirkomið, að
ítarlegri ákvæði varðandi þetta þar megi matast, þá megi þriðja
6. TAFLA
Minnsti gólfflötur herbergja í fermetrum
íbúð Eldhús 1. herbergið 2. herb. 3 t
1 herbergi og eldhús 6 m2 18 m2
2 herbergi og eldhús 6 — 18 — 10
3 herbergi og eldhús 6 — 18 — 10 10
3 herbergi og eldhús 10 — 18 — 10 7
rb.
atriði væru sett hjer á landi.
í mörgum löndum hafa á-
kvæði á þessu sviði verið nokk
uð frjáls og því ýmsir, er fást
við byggingar og sölu íbúðar-
húsa, oft misnotað þétta frjáls-
ræði og byggt ljelegar íbúðir og
herbergið vera 7 fermetrar að
gólffleti, en annars 10. Sje um
stærri íbúð að ræða en 3 her-
bergja íbúð, þá þurfa viðbót-
ar-herbergi einungis að vera 7
fermetrar að gólffleti. Þá eru
ákvæði um minsta gólfflöt bað-
allt að því heilsuspillandi, að herbergja, um fyrirkomulag
nútíma mati. . þeirra og eldhúsa o. fl., fyrir-
Til þess að fyrirbyggja þessa
varhugaverðu byggingarstarf-
semi og sóun á þjóðarverðmæt-
fallslega með rúmmálsbreyt-um, hafa ýms lönd sett mun
feyrðis, eftir meðalverði á rúm-! ingu hússins, vegna breytinga
xneter, hvort sem þau eru lík að
fyrirkomulagi, frágangi, flatar-
máli og hæðafjölda o. s. frv.
Á þenna hátt verða þeir verst
leiknir sem vanda til húsanna
því að hjer er í fæstum tilfell-
um um raunhæfan samanburð
að ræða, þegar sagt er að al-
ment söluverð íbúðarhúsa sje
8vo og svo margar krónur á
rúmmeter í húsinu. Það er því
gjálfsagður hlutur að lögskipa
á flatarmáli herbergjanna, ef
fjöldi þeirra og fyrirkomulag
hússins er að öðru leyti óbreytt.
Margur, sem byggt hefur á-
ætlun sína á slikum útreikningi
hefur eyðilagt hús sitt að
nokkru, með því að gera aðal-
íveruherbergi þess of lítil að
flatarmáli í þeirri tálvon, að
með þessu móti yrði húsið hon-
um ekki fjárhagslega ofviða.
Fátt verðfellir ibúðarhús eins
hjer flokkun húsa eftir gæðum (mikið og of lítil herbergi, og
strangari ákvæði varðandi þessi
mál, hin síðari ár.
í Svíþjóð hefur t. d. Statens
Byggnadslánebyrá sett sín eig-
in ákvæði, varðandi flatarmál
mæli varðandi ibúðir almennt
sem ekki skal nánar farið út í
hjer.
í eldri sænskum reglugerð-
um eru mjög .ófullkomiri ákvæði
um þetta mikilsverða málefni.
eins og víðast hvar annars stað
ai hefur verið allt fram að
þessu, en að fenginni reynslu
ibúðarherbergja , byggingar- eru þessi merkilegu nýmæli um
máta o. fí., mun strangari en (lágmarkskröfur á flatarmáli í-
krafist er í byggingarsamþykkt búðarherbergja komin fram
á rúmmeter (m3), er útreikning
ur minn byggist á. Um þeita
hlutfallslega verð kunna að
vera skiptar skoðanir, en þó
tel jeg það vera sennilegt í út-
reikningi mínum er einnig gert
ráð fyrir innrjettaðri þakhæð,
einstökum í búðarherberg j um,
en ekki íbúðum, og íbúðurn í
kjallara, sem hjer segir:
a) Þakhæð:
Meðal rishæð — 2,0 rn
Hlutfalls-verð á rúmmcter
60%.
b) Kjallari:
Lofthæð = 2,60 m.
Hlutfallsverð á rúmnjbter
60% fyrir geymsluhluta
kjallarans en 1201'; f; rir
:búðarhlutann.
íbúðarhluti í kjallara:
Einlyft hús: % af flatarm. kjall.
til þess að fyrirbyggja, að í
framtíðinni verði byggðar ó-
Tvilyft —
Þrilyft —
Fjórl. —
%■
Vá ■
V4
um og öðrum opinberum reglu-
gerðum, sem skilyrði fyrir hin-
um hagkvæmu opinberu lánum. barflega ijelegar og atlt að þvi | Mörgum mun þykja lcú'io-
Með starfsemi þessarar stofn- heilsuspillandi íbúði.y þvi að legt að lesa mikið af utrV-ikTi-
ur.ar, sem er til fyrirmyndar, slíkur byggingarmáti er hverri ingum í dagblöðunum en þó
er sjeð fyrir þvi, að hið opinbera þjóð til hneisu, og auk þess ' Framh. á Ns. 6.