Morgunblaðið - 05.01.1949, Síða 2

M O R G JJiS Fí L A D 1 Ð
Miðvikudagur 5. janúar 19^
íogaramir fóru rúmleya 500
ikiferóir á árinu 1040 og seldu
lyrir alls 125,0 milj. króna
Bjarni Ingimarsson aflakóngur
jBJARNI Ingimarsson, skip-
stjóti á nýsköpunartogaranum
fsíepíúnus frá Reykjavík, varð
• ..Aflakongur íslands 1948“. —
'JSÍeptúnus varð sölu- og afla-
jtimstur íslenskra togara á ár-
ínu, Heildarafli togarans er
'rúmlega 4,000 smál., í 13 sölu-
forðurr., en í þeim seldi hann
jalla f;/rir rúmar 4,4 millj. kr.
fflaó hæsta meðalsölu og mest-
ðji afta í ferð hafði Mars. einn-
ig frá Reykjavík, skipstjóri
iÞorsíeinn Eyjólfsson. Að með-
altali flutti Mars 337,3 smál.
!ef ísvörðum fiski í ferð, er seld
jfest fvrir kr. 68,722. Togarinn
jVenus frá Hafnarfirði er afla-
sog söluhæstur eldri togaranna.
og nemur heildarsala aflans
rújulega 2,6 millj. kr.
A érinu 1948 hefur togara-
Heildar- Meðalafli Heildar-
Sölu- ma?n í ferð sala Meðalsala
1- ferðir í smál. smál. í stp. í ferð
ÍAkurev 14 3736 266 157.070 c.
'Aslan 14 3775 269 151.745 c.
©aláur 10 1404 140 64.318 6.432
Beijum 10 1840 184 79.608 7.961
Hjaynarey 10 2622 262 104.700 c.
Bjarni Óiafsson .. 13 3477 267 138.117 10.624
Bjarni riddari .. 12 3007 250 120.132 10.011
Búðanes ro 1746 174 66.069 6.607
ÍJra^igey 2 275 137 11.939 5.970
Egj.ll rauði 13 3130 240 127.200 c.
F/gilI Skallagrímss. 12 3390 282 142.000 c.
Bilið'aev 13 3367 259 134.500 c.
Eihó, 12 3056 254 112.300 c.
F d • 9 1380 153 52.110 5.790
Foi feeci 11 1766 160 85.589 7.781
F'yl iar 11 3117 283 126.867 11.533
Garðar Þorsteinss. 7 2027 289 73.780 c.
Gon 13 3569 276 140.300 c.
Cocfan.es 12 ' 2645 220 113.367 9.447
Gylfi 10 2555 255 89.500 c.
Cyllir 1 146 146 6.959 6.959
HaiJkanes 11 1444 131 75.350 6.850
B oJga.feil RE .... 12 3326 277 139.689 11.641
íleigafell VE ...'. 5 863 172 31.089 6.218
Bvaifell 13 3282 252- 137.601 10.585
Ingólfur Arnarson 14 3733 266 149.500 c.
t'-borg 8 2025 253 76.331 9.541
ísóitúi 10 2363 236 86.114 8.611
J.ón forseti 6 1709 284 70.628 11.771
J.1ÍJIÍ. 8 1240 155 .56.774 7.097
JiÚ’ 14 3466 247 144.300 c.
Júpíter 11 1682 152 67.600 c.
fialtibakur 14 3887 277 162.100 c.
KáÚ: 9 2096 232 78.480 c.
Haftsefni 13 3402 261 142.200 c.
lúc-fivíkingur .... 10 2862 286 113.171 11.317
Ka 12 1840 153 . 79.608 6.634
Mafs 8 2698 337 106.042 13.255
Meptúnus 13 4067 312 171,753 13.212
ÓH Garða 13 2042 157 86.481 . 6.652
PöáuU 10 3116 311 121.872 12.187
Sh Hlagrimur .... 9 1695 188 - 69.836 7.759
Blúlu ítagnússon 5 1415 283 53.439 10.698
{>!.- • ... 2 242 121 8.962 4.481
fím.pri.-’e 13 3354 258 134.950 c.
TrjígS >i gamii.. .. 6 911 151 42.585 7.098
Vojíus 12 2442 203 103.258 8.605
VÓinUT 12 3227 268 125.500 c.
Bói ! Ifur 12 2308 192 94.900 7.908
floti landsmanna, en þá voru
í honum 49 skip, nú 45, farið
samtals 504 söluferðir. — Til
Bretlands 262 og til Þýska-
lands 242. í þessum ferðum
fluttu togararnir alls 118,516
smál. af ísvörðum fiski, cn
heildarsala þeirra nam á árinu
kr. 125,928.133.
Fjelag íslenskra botnvörpu-
skipaeiger.da hefur látið Mbl.
í tje skýrslu þá er hjer fer á
eftir. Það skal tekið fram, að
hún er ekki nákvæm að því
leyti, að hjá þeim togurum,
sem merkt er við með c í liðun
um heildarsala í sterlingspund
um. vantar nákvæma sölu-
reikninga fyrir síðustu Þýska-
landssölu og getur því sölu-
upphæðin breytst lítillega.
VEGNA sifeldra fyrirspurna og
blaðaskrifa, sem benda til þess
að margir geri sjer mjög rangar
hugmyndir um mænusóttina og
einkum varnir gegn henni, hef-
ir hjeraðslæknirinn í Reykja-
vík beðið bls.ðið að birta eftir-
farandi upplýsingar óg bend-
ingar:
Svo sem kunnugt er hefur
mænusóttin gengið undanfarið
á Akureyri. Auk þess hefur á
nokkrum öðrum stöðum orðið
vart veikinda, sem einnig eru
talin mænusótt, þó þau hagi
sjer nokkuð öðruvísi en læknar
hafa áður átt að venjast um þá
veiki.
I Reykjavík hafa.komið fýrir
mænusóttartilfelli eitt og tvö á
mánuði síðan í ágúst síðastl., en
slíkt vekur ekki sjerstaka at-
hygli. þar sém það er alvana-
legt svo að segja á hverju ári,
enda ekkert breiðst út.
Varnh' gegji mænuveiki.
En þar sem svo kann að fara
að faraldur eins og sá, sem hef-
ur gengið og gengur fyrir norð-
an, komi einnig hjer upp, þó
það enn ekki hafi skeð, svo
vitað sje, þrátt íyrir nær óhindr
aðar samgöngur mestallan tím-
ann milli Akureyrar og Reykja
víkur eins og revndar um allt
landið, þá Þykir rjett að benda
fólki á nokkrar helstu varúð-
arráðstafafiir, líkt og jeg gerði
1946, sem við er hægt að hafa
til varnar veiki þessari og þó
einkum slæmum afleiðingum
hennar. Um mænusóttina yfir-
leitt er þetta helst að segja:
Hún er smitandi sjúkdómur,
sem oft gengur sem farsótt,
venjulega með nokkurra ára
millibili. Þó verður þar að auki
Upplýsingar og bendingar
frá h|eraðsiækiiinym
í Reykjavik
oft vart við einstök tilfelli á
víð og dreif einnig þau árin,
sem ekki getur talist vera um
faraldur að ræða, eins og hjer
hefur verið í ár og bent er á
hjer að framan og einnig mun
hafa átt sjer stað í haust suður
með sjó.
Sjúkdómur þessi telst til
hinna svonefndu virussjúk-
dóma. Hefur smitið fundist og
tekist að sýkja með því apa og
hagar veikin sjer þá líkt þar
og í mönnum.
Ekki hefur tekist að færa
sannanir fyrir því, að smitið
befist með dauðum hlutum, svo
sem fatnaði eða öðru því líku,
en möguleiki er á að það berist
[ með sumum matvælum, svo sem
' ógerilsneyddri mjólk og mjólk-
i urvörum o. fl.
Aflakóngur ársins 1948 Bjarni
Ingimarsson. skipstjóri á
Neptúnusi.
Þorsteinn Eyjólfsson, skipstjóri
á Mars.
Smit.
Smitið hefur fundist í hálsi
og koki sjúklinga fyrstu daga
sjúkdómsins og er það senni-
lega einnig næstu dagana áður
en veikinnar verður vavt. En er
líða tekur á veikina virðist það
hverfa úr hálsinum, en helst aft
ur á móti í saurnum og þá
stundum all-lengi eftir að sjúkl
ingnum er batnað. — Sumir
telja að mest smithætta stafi af
sjúklingum skömmu áður en
þeir veikjast og fyrstu dagana
á eftir, en möguleikar eru á
smitun svo lengi sem smitun
finnst í saur. Annars má heita
að sjaldan hafi tekist' svo
nokkru nemi að rekja smitun
frá einum sjúkling til annars,
en það gæti stafað af því að
heilbrigðir smitberar, sem að
jafnaði væru miklu fleiri en
sjúklingarnir bæru smitið í
milli líkt og t. d. um barna-
veiki. Er og margt, sem bendir
til þess að næmi manna fyrir
veikinni sje að jafnaði svo lít-
ið að fáir einir veikist af þeim
sem smitast.
Sóttvarnir tilgangslitlar.
Sje þetta svo er auðskilið að
venjulegar sóttvarnarráðstaf-
anir er beinast að sjúklingun-
um sjálfum og næsta umhverfi
þeirra beri lítinn eða engan ár-
angur, enda hefur það reynst
svo.
Annað mál er það, að fólk
ætti ekki að ferðast að þarf-
lausu inn á sýkt svæði, nje held
ur taka á móti fólki af sýktum
svæðum inn á heimili sín að
nauðsynjalausu. Sjerstaklega
tekur þetta þó til heimila þar
sem margt fólk er á mænusótt-
araldri og þá ekki síst heima-
vistarskóla og þess háttar stofn-
ana.
Meiri háttar faraldrar eru
oftast staðbundnir en dreifð til-
felli koma oft jafnframt upp
víðsVegar utan faraldurssvæð-
isins. Það eitt að smitið berist
í önnur hjeruð nægir því ekki
til þess að koma á stað faraldri,
heldur þurfa og önnur skilyrði
að vera fyrir hendi og kemur
þar meðal annars til greina
nærrii fólksins og almennt mót-
stöðuafl, en annars er lítið vit-
að um þessi atriði.
Að faraldur hefur ekki komið
upp i Reykjavík núna, stafar
fráleitt af þvi að smitið hafi
ekki borist hingað, að minnsta
kosti heíur smitið verið hjer á
ferðinni, hvaðan sem það hefur
komið þar sem veikinnar hefur
orðið vart mánaöarlega.
Samkvæmt framansögu er
því ekki sjáanlegt að nokkurt
öryggi féngist í því að setja á
samgöngubann við Reykjavík-
urhjerað eða að það gæti eða
hefði getað nokkurt gagn gert.
'! '#i ''fj
Hreinlæti nauðsynlegt.
Til þess að reyna að forðast
veikina er fyrst og fremst hrein
læti og líkamlegur þrifnaður út
í ystu æsar t. d. er afar áríð-
andi að fólk geri sjer að fastri
reglu að þvo sjer vandlega um
hendur í hvert sinn sem það
hefur haft hægðir, eins og reynd
ar alltaf ber að gera. Einnig
ætti fólk jafnan að þvo hendur
sínar áður en það matast. Forð-
ast skal eftir megni of mikla
áreynslu ekki síst íþróttir.
Einnig allt sem getur veikt mót
stöðuafl líkamans svo sem
kulda og vosbúð. Þá getur það
og verið áríðandi að fólk sem
veikist þannig, að ekki væri
óhugsandi að um mænusótt
væri að ræða, fari þegar í stað
i rúmið leiti læknis og liggi af
sjer allan grun því fullkomin
hvíld sjúklingsins nógu lengi er
talin að geta varnað slæmum
afleiðingum. Þá skal og á það“
bent að fólki er sjerstaklega ráð
ið frá því á mænusóttartímurm
að láta taka hálskirtla úr sjer
eða börnum sínum. Einnig að
láta taka úr sjer tennur, ef hjá
því verður komist.
Varúðarráðstafanlr.
Ef nú svo skyldi fara, sem
þó er mikil ástæða til að vona
að ekki verði, að mænusóttar-
faraldur kæmi upp hjer í
Reykjavík, þá munu helstu
varnaraðgerðir verða eins og
áður, einkum í því'fólgnar að'
sjá þeim sjúklingum fyrir
sjúkrahúsvist, sem mesta þörf
verða taldir að hafa fyrir hana,
en hinum leyft að vera heima
með sjerstökum varúðarreglum,
án þess þó að heimilin og heil-
brigt fólk verði einangrað, að
öðru en þvi að skólafólki frá
sýktum heimilum verði bönnuo
skólaganga.
Um samkomu og skóla-bönn
mun síðar vcrða tekin ákvörð-.
un eftir því sem ástæður þykja
til. Loks skal það tekið fram ab
upplýsingar þessar og leiðbeiu
(Framh. á bls. 5)