Morgunblaðið - 05.01.1949, Page 9

Miðvikudagur 5. janúar 1949
MORGUNRLAÐIÐ
9
Jén Krabbe senilifulltrúi 75 ára
JON KRABBE, sendifulltrúi
íslands í Kaupmannahöfn, !
verður 75 ára í dag. Þessi far- |
sæli, gáfaði og göfuglyndi ^
heiðursmaður hefur verið í
þjónustu íslenskra stjórnar-
valda í Höfn í meira en hálfa
öld. Er hann hafði lokið hag-
fræðiprófi árið 1898, gerðist
hann aðstoðarmaður í íslensku
stjórnardeildinni þar. Nokkru
síðar varð hann skrifstofustj.
þar, og þangað til skrifstofa
þessi var lögð niður. En síðan
sendisveitarritari eða sendifull
trúi er sendisveitin var stofn-
uð, eftir sambandsslitin 1918.
Auk þess var hann í 20 ár full
trúi íslendinga í utanríkisráðu
neyti Dana, þegar Danir át'tu
að fara með utanríkismál ís-
lands.
Þó embættisferill Jóns
Krabbe yrði rakinn nákvæm-
lega, þá segði það fátt um
manninn. Og ef rekja ætti allt
það, sem hann hefur í 50 ár
unnið fyrir ísland, og íslenska
hagsmuni, þá myndi það fylla
heila bók. En sú bók verður
aldrei skráð, af því að Jón
Krabbe vill aldrei, að þess sje
getið, sem hann vel gerir. En
það, sem hann hefur illa gert,
verður aldrei skráð, af því það
er ekki til. Því hann hefur
aldrei gert neitt nema vel, af
fyrirhyggju, samviskusemi og
á þann hátt, sem best gegnir
fyrir íslendinga.
Hann er einstakur maður. Yf
irlætisleysið og Ijúfmenskan er
óbrigðul einkenni mannsins, í
öllum gerðum hans og fram-
komu. Þekking hans á þeim
málum, sem hann hefur unnið
að, er þannig, að ekki verður
á betra kosið. Ef menn vilja
er til hans leitar eða hvernig
embættismenn og trúnaðar-
menn þjóðarinnar eiga að
vera, svo hrein fyrirmynd sje,
þá er hægur vandinn, að benda
á Jón Krabbe, og hugleiða
hvernig hann er, og hvernig
hann reyndist hverjum þeim,
er til hans leitar eða hvernig
hann leysir úr þeim málum,
fyrir alþjóð manna, sem hon-
um eru falin til fyrirgreiðslu.
Jeg sagði að bókin um em-
bættisrekstur hans yrði aldrei
skráð, því hann kærir sig ekki
um, að neinu, sem honum megi
verða til lofs, verði á íofti
haldið. En það er synd. Þó
ekki væri nema vegna þess, að
svo mikill þáttur í sögu lands-
ins, á merku tímabili hefur
einmitt gengið í gegnum hend-
ur þessa manns.
íslenska þjóðin, og óteljandi
margir einstaklingar, sem
hafa átt þess kost, að kynnast
þessum ágætismanni. færa
honum hugheilár hamingjuósk
ir á þessu afmæli lians. Enn
vinnur hann sem fyrr við ís-
lenska sendiráðið í Höfn. Vill
ekki leggja niður störf sín þar
er verið hafa honum hjartfólg-
in í meira en hálfa öld.
Óskandi, að honum mætti
auðnast, að vera þar sem
allra lengst.
V, St.
þ,ondon í gærkveldi.
VITASKIP og varðskip við aust
urströnd Bretlands eru nú far
in að skygnast eftir norska
skipinu „Trond“, sem ekkert
hefur heyrst til siðan það sást
undan Yorkshireströnd 30. des.
síðastliðinn.
,.Trond“, sem er 442 tonna
olíuskip, var á leiðinni frá
Genoa til Sandefjord og fór
framhjá Dover 28. desember.
—Reuter.
Bretland og Bandar. framlengjá
bernámssvæða samning sinn
Washington í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
BANDARÍSKA utanríkisráðuneytið gaf út tilkynningu um það
í dag, að Bretland og Bandaríkin hefðu .samþykkt að fram-
íengja samninginn um sameiningu hernámssvæða þeirra í Þýska
landi um þrjá mánuði, frá 1. jan. að telja. Framlenging þessi er
gerð vegna þess, að enn er ekki að fullu lokið samningum um
sameiningu franska hernámssvæðisins við breska og bandaríska
h ernámss væðið.
Hagkvæmara ® ”
Þá var einnig ætlað, að hag- 1 mynduð stjórn í Vestur-Þýska-
kvæmara væri að framlengja landi. Þegar slík stjórn verður
samninginn en gera nýjan, mynduð, þarf að endurskoða
sem Frakkar tækju einnig þátt alla samninga og allar sam-
í, þar eð miklar líkur væru á þykktir um hernámið í Þýska-
því, að innan skamms yrði landi.
e> *i
SÍÐASTA VERK' Alþingis,
áður en því var frestað fram
yfir nýárið, var að ganga frá
lögum um nýja tekjuöflun
handa ríkissjóði. Var’þar að
nokkru leyti farið inn á áður
ófarnar brautir, enda er fjár-
pörf þess opinbera fyrir löngu
orðin meiri en svo, að venju-
legir skattstofnar hrökkvi til.
Hjer bætist við, að það er
glöggt, að sumar atvinnugrein-
ar geta ekki nú goldið jafn
mikla skatta og verið hefur
undanfarin ár, vegna stórfellds
samdráttar.
Má í þessu efni minna a
verslunina. Samdráttur inn-
flutnings á fjöldamörgum vöru
tegundum, veldur því, að toll-
ar og skattar, sem byggjast á
verslun rýrna stórlega. Það
mun vera óhætt að fullvrða, að
heildarafkoma verslunarinnar
er svo stórum mun verri í ár
en áður að það hlýtur að koma
fram í verulega lækkuðum
tekjum til ríkisins í sköttum
og tollum. Allmikill hluti
þeirra fyrirtækja, sem nú fást
við innflutningsverslun, er rek
inn með tapi. Veldur þessu vöru
skortur og það hve álagning er
lág.
Það frumvarp um álögur í
ríýrri mynd, sem nú var sam-
þykkt á Alþingi ýyrir stuttu er
fram komið vegna þess að fyrir
atburðanna rás, hafa fyrri skaít
stofnar, svo sem verslunin, helst
úr lestinni og þarf því að finna
aðra í skarðið.
í þessu sambandi er athygl-
isvert að benda á grein, sem
birtist í „Tímanum“ hinn 18.
des. s.l. og nefnist „Nýju álög-
urnar og verslunarmálin.“
Þar stendur m. a.:
„Það er ranglæti, sem ekki er
hægt að mæla bót, að álögur á
almenning sjeu auknar, ef milJi
liðirnir eru á sama tíma látnir
halda öllu sínu.“
Hjer er ritað í þeim venju-
lega Tíma-tón um málin, stað-
lausum fullyrðingum haldið
fram í æsingaskyni og af full-
kominni fyrirlitningu fyrir því,
sem er rjett.
„Tíminn“ lætur í það skina,
að milliliðirnir, þ. e. einstak-
lingar og fyrirtæki, sem íást
við verslun, fái sjerstöðu til
að halda sínum hagnaði, en al-
menningi látið blæða þess í
stað. Eins og áður er sagt, hef-
ur verslunin dregist saman og
er þverrandi skattlind fyrir hið
opinbera og ekki fyrirsjáanlegt
hvenær úr því muni rætast.
Um vöruskortinn ætti ekki
að þurfa að orðlengja. Hann er
öllum almenningi kunnur, allt-
of vel kunnur, og það getur eng
um blandast hugur um, að ein
afleiðing vöruskortsins eru
minnkandi tekjur þess opin-
bera af versluninni í landinu.
í fjelagsriti KRON í vor er
þess látið getið af hálfu fram-
kvæmdastjórans að fjelagið
muni ekki á næsta ári geta
greitt viðskiptamönnum sín-
um neina uppbót, eins og und-
anfarið. Það er glöggt, hvernig
ráðamenn þessa fjelags snúast
við vöruskorti og lágri álagn-
ingu: Fjelagsmenn eru ekki
látnir fá neinn ágóðahlut og þó
nýtur þetta fjelag skatífríðinda,
sem nema tugþúsundum á
hverju ári. Þrátt fyrir fríðindin
er fjelagið að barmg sjer og
þykist nú þurfa að láta vand-
ræði sín bitna á fjelagsmönnun-
um með því að fella ágóðahlut-
ann niður.
Heyrst hefur að ýms kaup-
fjelög þykist ekki ofhaldin með
þeirri álagningu, sem leyfð er
og vilji gjarnan fá hana hækk-
aða, þrátt fyrir það þótt þessi
rekstur njóti opinberra styrkja,
sem koma fram í lækkuðum
sköttum.
Sannleikurinn er sá, að rekst
ur annara verslana en þeirra,
.sem njóta skattfríðinda getur
yfirleitt ekki verið neinn ábata-
rekstur eins og nú er og eins
og áður er sagt er fjöldi versl-
ana nú rekinn með mjög miklu
tapi.
Tíminn segir, að milliliðirnir
fái að halda sínu. S. Í. S. og
kaupfjelögin eru milliliðir í
verslun og munu þau ekki láta
í veðri vaka að þau hafi „hald-
ið sínu“ eins og Tíminn segir.
Þó halda þau sínu á mjög
þýðingarmiklu sviði, en það er
hvað sköttunum viðvíkur. Jafn-
framt því, sem eldri skattstofn-
ar eru þrautsognir, svo sem
hægt er og jafnframt því, sem
hið opinbera leitar hvarvetna
fyrir sjer eftir nýjum skatt-
stofnum og leggur gjöld á, sem
óhjákvæmilega snerta allan al-
menning, þá er ekki hróflað við
fríðindum samvinnufjelaga.
í skjóli samvinnufjelaganna
hefur sprottið upp í landinu
margvíslegur rekstur, sem nú á
í harðvítugri og ójafnri sam-
keppni við þá einstaklinga og
fyrirtæki, sem ekki njóta
neinna skattfríðinda.
Hjer er um að ræða verslun-
arrekstur, sem ekki miðast
eingöngu við fjelagana sjálfa,
heldur hefur rnikhin ágóða a£
viðskiptum við aðra en fjelags-
menn og nýtur einnig ranglátra
og ólöglegra fríðinda í sköttum
af þeim hagnaði.
Hjer er um að ræða iðnrekst-
ur á mörgum sviðum, sem einn-
ig nýtur sömu friðinda og kepp-
ir við þá, sem skattana bera.
Hjer er um að ræða sigíingar,
útgerð og hótelrekstur, bakarí-
is og apoteksrekstur og fjölda-
margt annað, sem allt er stofn-
sett og rekið með opinberum
styrk í samkeppni við þá, sem
greiða óskerta skatta.
Nú er von, að almenningur
spyrji:
Hvernig síendur á því, að
þegar svo er komið, að hið op-
inbera telur sig til neytt að
grípa til hverskyns ráða til að
afla fjár úr hendi almennra
skattþegna, þá skuli engar
breytingar verða á því að :UF
sjeu í landinu fyrirtæki, sem
samkvæmt 30 ára gömlum lög-
uin njóta skattfríðinda, sern en.»
í engu samræmi við núverandi
aðstæður í fjármálum Iandsins
og í engu samræmi við það sem
er eðlilegt og sanngjarnt, jafn-
vel þótt opinber fjármál værn
í aít öðru horfi en þau eru nú?
Það er engin von til þess að
Tíminn svari þessari spurningu.
Hún er blaðinu óljúf. Spurning.
er heldur ekki beint til Tímans,
þangað er yfirleitt tilgangslaust
að beina spurningum, ef rjett
svar á að fást. Spurningunni
hlýtur fyrst og fremst að ver.v
beint til Alþingis. Þótt Alþingi
hafi gripið til þess á síðustu
starfsdögum sínum fyrir jól aí1
samþykkja ný lög um nýjar
fjáröflunarleiðir, hlýtur slíkt
að vera bráðabirgðaráðstöfun.
Það er óhjákvæmilegt, að Al-
þingi hlýtur nú í vetur að taka
allt skattkerfi landsins til end-
urskoðunar og í sambandi vi9'r'
þá endurskoðun hlýtur að komv
fram svar við þeirri spumlngtt,
sem hjer hefur verið varpaiJ
fram.
Spáir jarðskjálffum
á Ífalíu
Kóm í gærkeöldi.
SEXTIU ára gamali bresk
rar veðurfræðingur, Willi-
am Weeler að nafni hef-
ur spáð því, að á morgun
(fimmíudag) muni verða
miklir jarðskjálftar- á
ítalíu. Hefur spádomur
þessi vakið mikla skelf-
íngui meðal almennings á
ítalíu. — Veðurstofan :t
Florence gaf út opinbera
yfirlýsingu í dag, þar sem
sagði, að „aldrei hefði tek-
ist að segja fyrir um jarð
skjálfta með neinni vissu.
Slíkir viðburðir væru »
hendi guðs.“ — Nokkurra
jarðhræringa hefur orðlð
vart í Rómaborg og um-
hverfi undanfarið, sem og
á sfröndum Adríahafsins.
Hefur það síst orðið til
þess að draga úr ótta
fólksins. Þúsundir manna
hafa þegar flúið heim-
kynni sín og búast til þess
að hafast við úti á víða-
vangi fram yfir fimmtu-
daginn. — Reuter.
Munchen í gærkveldi.
BANDARÍSK Dakotaflugvjel,
sem var á leiðinni til ísraels-
ríkis með 50 Gyðinga innflytj-
endur, nauðlenti á júgóslavnesk
um flugVelli snemma í dag.
Slæmt veður hrakti flugvjelina
af leið. —■ Eeuter.