Morgunblaðið - 18.05.1949, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 18. maí 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
Pjetur Jónsson frá Dag-
verðarnesi sexfugur
ÞANN 14. maí, varð Pjetur
Jónsson fyrverandi hreppstjóri í
Dagverðarnesi sextugur að árum.
Vil jeg með þessum fáu línum
flytja honum árnaðaróskir frá
æskustöðvum hans ög þeim bygð-
um, þar sem hann lengst af háði
sitt starf og strit og veitti for-
stöðu málefnum sinnar sveitar
um langt árabil.
- « -
Pjetur Jónsson er Breiðfirð-
ingur að ætt og uppruna. Hann
er fæddur að Geirmundarstöðum
á Skarðsströnd 4. maí 1889. Fyrst-
ur manna bjó Geirmundur kon-
ungur, heljarskinn að Geirmund-
arstöðum, er hann nam land
vestra, en nú hafa Geirmundar-
staðir um langan aldur verið
setnir af sömu ættinni og býr nú
þar enn. Finnur bróðir Pjeturs
ásamt konu sinni frú Steinunni
Haraldsdóttur. Eigi veit jeg hvort
Pjetur kann að geta rakið ættir
sínar allt til Geirmundar konungs
heljarskinns, sem gaf þræl sínum
frelsi fyrir að hafa sýnt höfð-
inglynta gestrisni.
Hitt verður öllum Ijóst, sem
kynnast Pjetri, að góðar gáfur
samfara styrkum vilja, stórhug
og stefnufestu, gerðu Pjetur vel
til foringja fallinn og höfðings-
lund hans og gleði hins góða veit-
anda í Dagverðarnesi myndi sómt
hafa hverjum konungi, þótt ríkið
hefði verið þúsund sinnum stærra
en Klofningshreppur.
Pjetur óist upp 'hjá föreídfum
sínum, mætishjónunum Jóni Fins
syni og Magðalenu Bjarnadóttur,
konu hans. Hann giftist Elísabetu
Finnsdóttur frá Hnúki 29. okt.
1915 og dvöldust þau hjónin
fyrstu búskaparár sín að Geir-
mundarstöðum, en fluttust vorið
1920 að Dagverðarnesi í Klofn-
ingshreppi. Þar bjuggu þau hjón-
in allt til ársins 1947, er þau
fluttust suður að Sólvöllum í
Vogum, ásamt dætrum sínum
Magðalenu, Finndísi og Sólveigu
og öðru skylduliði.
Pjetur gerðist brátt forustu-
maður sinnar sveitar og gegndi
jafnan ýmsum trúnaðarstörfum
og um eitt skeið var hann allt
í senn sóknarnefndarmaður, odd-
viti og hreppstjóri. Gegndi Pjet-
ur þeim störfum af þeirri alúð,
nákvæmni og samviskusemi, að
til fyrirmyndar var. Reyndist
hann sveitungum sínum öruggur
foringi í hvívetna og ótrauður
málafylgjumaður, ef því var að
skifta. Pjetur sat jörð sína áíla
tíð með hinni mestu prýði, sljett-
aði túnið við örðug skilyrði og
jók æðavarp til muna. Um skeið
rak hann refarækt með mjög
góðum árangri. Virtist honum
heppnast vel flest viðskifti við
málleysingjana, enda áttu hús-
dýrin góðan hirðir, þar sem Pjet-
ur var og endurguldu alúð hans
með auknum afurðum. Er mjer
minnisstætt, er jeg eitt sinn kynt-
ist, með hve mikilli nákvæmni,
ósjerhlífni og alúð Pjetur hjúkr-
aði veikri kind í húsum sínum.
Þó munu það vera hestarnir, sem
Pjetur hefur haft allra húsdýra
mest yndi af, enda atti Pjetur
og á enn ágæta hestá. .
Dagverðarnes er kirkjustaður
sveitarinnar og fundarstaður. Þar
var og lengi símstöð, er flestir
hreppsbúar sóttu til. Áreiðan-
legt var því, að „grasið greri“
ekki „í götunni heim að bænum“
á búskaparárum þeirra hjóna og
var húsfreyjan frú Elísabet bónda:
sínurri 'sámhe'Ht i b\!í, áð ragna:
og ýéítá gestum; þeirfá höfðing-
lega.1 'Múh' mðrgúni ’e'ýj4bú:ánum;
háfa þótt váéht' úth*Öþha',vinar-'
fsiðminn, eftir vöíksama ' ferð,:
þann ,er ætíð beið þeirra á heim-
ili þeirra hjóna og er mjer ijúft
að þakka þeim hjónum fyrir hönd
hinna mörgu gesta þeirra af landi
og áf sjó, er nutu góðkunnrar al- j
úðar þeirra og gestrisni og á- j
nægjulegra samverustunda á frið
sælu og heiðríku heimiii þeirra. |
Jeg þakka líka vegna hest-'
anna minna á vetrarferðunum.
Þar sem íslensk gestrisni er iðk-
uð í allri hátign sin'ni, er alúðín
hin sama við málleysingjann sem
manninn.
Fólksfæð sveitanna kemur
þyngst niður á eldri kynslóðinni,
er þar situr með brestandi kjark
og vinnuþrek. Eigi minka störfin
heima fyrir, þótt aldurinn færist
yfir. Hvar er þá höndin til að
taka mesta erfiðið frá vinnulúnu
hendinni, sem innt hefur heilt
lífsstarf af höndum? Þessi
spurning veldur öldruðum bónda '
áhvggjum. Sjálfur er hann sem
ein af jurtunum, sem skotið hef-
ur drjúgum rótum og vex á blett-
inum krinum bæinn — staðbund-
inn — hjartabundinn staðnum —
bundinn tilfinningatengslum við
dýr og dali, grös og gulan fífil,
sem árlega ófu grænan möttul
vorsins, kringum húsið hans
heima.
Að slíta þessi tengsl — að taka
sig upp og hefja nýtt líf við ný
skilyrði í nýjum heimi, er líkt
og höggvið sje á lífæð og þar
út renni eigið hjartablóð.
Mjer er persónulega kunnugt
um, með hve mikilli eftirsjá þau
hjónin hurfu frá Dagverðarnesi.
En Pjetur mun ekki hafa viljað
bíða á sig ellina og orkuþrot á
mannfrekri jörð, enda í eðli sínu
baráttumaður, sem taka þarf sig
upp að sigri loknum og hefja
nýja baráttu — nema ný lönd.
Futtist hann suður í Voga, þar
sem hann keypti Sólvelli, sem nú
eru hans heimili. Undanfarin ár
hefur hann unnið markvisst að
því, að koma á betra skipulagi og
endurbættum verkunaraðferðum
á dúnframleiðslu landsmanna. Er
þar um landnám að ræða — nýj-
ung í atvinnulífi þjóðarinnar, sem
orðið .gæti hið mesta þjóðþrifa-
mál.
Við vinir hans óskum þessum
unglelga landnámsmanni allra
heilla og hamingju á sextugsaf-
mælinu og biðjum Guð að far-
sæla hans framtíðarstörf.
Pjetur T. Oddsson.
Sjera Pjetar Magnússon:
Stundum verður
höggi9 sem hátt er reitt
ur
ÞEGAR maður ræðst í að út- til að ógilda umræddan fitning-
lista yfirgriþsmikið efni á stað, arstað, er jeg hinsvegar fús á
þar sem ræðutími er mjög tak- að hjálpa þeim, seín þykjast
markaður, nej’ðist maður stund hafa komist í sálarstríð út af
um til að fara færri orðum en trlvitnun minni í hann, til skiln
skyldi um sum atriði, sem þarfn ings á því, að sú tilvitnun er á
ast ítarlegra útlistana. Þetta leið engan hátt fallin til þess að
ir aftur á móti til þess, að mað- ■ draga af henni þá ályktun, að
ur á frekar á hættu en ella að þar sje verið að gefa i skyn, að
verða misskilinn af fólki, sem , Jesús hafi ekki ætlað að fórna
IJAIAR =
BTorusiM. 64 39
.STor.N BI7B5
V K J A V í K

Gæfa fylgir
trúlofunar
Iiringunum
frá
VÍGURÞÓR
Hafnarstraeti 4
Rsykjavík.
Margar gerSir.
Sendir gegn póstkröfu hvert á lant!
sem er.
— Sendið nákcæmt mál —
er þannig í skinn komið and-
lega, að það þarfnast mikillar
haldleiðslu á leiðum röksemda.
— Ummæli fáeinna manna um
erindi, sem jeg flutti í Útvarp-
ið fyrir nokkru, hafa stutt lítil-
lega þessa reynslu.
Umrætt útvarpserindi mitt,
sem jeg kallaði: „Enga mót-
spyrnu gegn hinu illa“, hafði að
geyma fræðilegar röksemdir,
sem lutu að því að sanna, að
lífi-sínu fyrir hið heilaga mál-
efni, sem hann barðist fyrir. —
I þessu skyni verð jeg að drepa
á nokkur atriði snertandi þetta
efni.
Skömmu eftir að Jesús kom
til Jerúsalem, í síðustu ferð
sinni þangað, fór hann til
musterisins og rak ut þaðan
alla, sem seldu og keyptu í
helgidóminum. Þó að prestum
musterisins og öðrum trúarleg-
óheimilt sje að leggja þann ; um leiðtogum Gyðinganna þætti
skilning í boðskap Jesú Krists, [hin mestu helgispjöll, þorðu
að hann feli í sjer bann gegn
sjálfsvörn, og þá þar á meðal
bann við því að heyja varnar-
stríð. í þessu sambandi drap
jeg meðal annars á það, að 22.
kapítuli Lúkasarguðspjalls
greini frá því, að Jesús hafi,
rjett áður en hann gekk út í
grasgarðinn, þar sem hann var
handtekinn, boðið lærisveinum
sínum að fara og kaupa sverð.
Út frá þessu dró jeg svo í fám
orðum nokkrar einfaldar álykt-
anir, þar á meðal þá, að Jesús
myndi ekki hafa boðið læri-
sveinunum að kaupa sverðin, ef
ekki hefði getað komið til mála
að barist yrði með þeim. —
Nokkrar sálir, sem þykjast vera
mjög viðkvæmar í trúarefnum,
láta sem þær sjeu afar hneyksl-
aðar út af þessu, og halda því
fram, að jeg hafi hjer gert mjög
vítaverða árás á kenningu kirkj
unnar í sambandi við fórnar-
dauða Jesú Krists.
Nú vil jeg þegar í stað vekja
athygli á því, að það er ekki
jeg heldur Lúkas guðspjalla-
maður, sem hefir fært í letur
frásöguna um það, að Jesús hafi
þetta umrædda kvöld boðið
lærisveinum sínum að fara og
kaupa sverð. Þeir sem hafa ráð-
ist að mjer fyrir það að vitna í
þessa frásögn guðspjallamanns
ins, hljóta að líta svo á, að mjer
beri sem frjálslyndum guðfræð-
ingi að ganga út frá því, að fyr-
irskipunin um sverðkaupin sje
ranglega eignuð Jesú og þess
vegna ekki tilvitnunarhæf. Jeg
neita að mjer beri að iíta svo á.
Þó að jeg-telji söguvísindalega
gagnrýni á ritum heilagrar ritn
ingar rjettmæta, vil jeg beita
henni með varfærni og skyn-
semd. — Jeg veit ekki til þess
að fram hafi komið nein fram-
bærileg rök fyrir því, að þessi
staður í Lúkasarguðspjalli sje
óábyggilegur. Það er naumast
hugsanlegt, að hinn lærði og
trúfasti lærisveinn Páls postula,
lu-fði skráð slík or<5 á þessum
siað sem urnmæli Jesú Ki-ists,'
;ef hann hefði ekki yerið viss
um. a-ð þau vreru rjettilega höfð
teftir honum. r. .
En þó að jeg sje ófáanlegur
þeir okki í það sinn að ráðast
á Jesú vegna lýðsins, sem tign-
aði og tilbað hann. Þeir afrjeðu
því að hefja næsta dag í borg-
inni ákafan áróður gegn Jesú
og æsa lýðinn upp á móti hon-
um. — Hvað þeim hefir áunn-
ist í þessu efni, kemur greini-
lega fram daginn, sem lýðurinn
kýs fremur að alræmdum ill-
ræðismanni sjé gefið líf af
Pílatusi heldur en Jesú, sem
þeir heimta að verði krossfest
ur. — Geta má nærri, hvort
Jesús hefir ekki dagana rjett
fyrir handtökuna verið búinn
að verða var við hatursbylgj
una, sem var að rísa gegn hon-
um. Hann vissi að að því hlaut
að draga, að valdsmennirnir í
Jerúsalem mjmdu láta hand-
taka hann og lífláta. Við því
ætlaði hann ekki að sporna. En
hann hlaut jafnframt að vita.
að eins og á stóð, gat einum
eða öðrum uppæstum, ótíndum
þorpara hvenær sem var flogið
í hug að ráðast á hann. — Jeg
geri mjer þannig grein fyrir
fyrirskipun hans um sverðkaup
in, að hún hafi lotið að því að
hindra þesskonar árás, ef til
kæmi.
Jeg geri ráð fyrir að þeim,
sem hafa gefið í skyn, bæði í
Tímanum og í Útvarpstíðind-
unum að þeir muni segja sig
úr þjóðkirkjunni út af tilvitn-
un minni og túlkun á umrædd-
um ritningarstað, verði nú Ijóst
að þeir hafi hlaupið á sig. Að
gera ráðstafanir til að veriast
hugsanlegri árás aðvífandi
skrílrriehnis,-eins eða fleiri, er
ekki það sama sem að ætla sjer
að rísa gegn löglegri handtöku,
framkvæmdri af herflokki á
vegum hinna æðstu valdhafa.
Jafnvel þeir, sem binda £J,i.g.
eipstrengingslegast við f.rið-
þægmgarkenninguna - í --h-imíé
bókstaflegustu merkingu, ætti*
að geta látið sjer vel lynda þesáa
túlkun mína. Þeir hljota að S.jA,
að fj-rirskipun Jesú um sverð-
kaupin gat lotið að því a<J
hindra verknað, sem hefði get-
að skotið loku fj'rir að sagau-
um pislargönguna og krossi.un'
á Golgata hefði getað orðið til.
Einn þeirra, sem hafa kasta'íi
að xnjer hnútum út af umræddrj
tilvitnun minni í Lúkasarguð-,
spjalli, er kommúnistinn EraiV
Björnsson, cand theo'i. I frá-
rnunalega illa stílaðri íúkyrða-
grein, sem hann birtir í 6. tbL
Kirkjublaðsins þ. á., skorar3
hann meðal annars á mi.g að’
birta á prenti umrætt útvarps-
érindi mitt, svo að hann getV
rifið það niður „orð fyrir örð“.
— Jeg get vel látið þess getið'
hjer, að það mun brátt- koma-
að þvi að jeg gefi út í sjer-
stakri bók nokkuð ai erindum;
sem jeg hefi flutt við hin og'
þessí tækifæri, og mun urhrætt
útvarpserindi áreiðanlega verða
þar með. — Sú útgáxa. m.un þó
ekki standa í neinu saInbandi,
við þessa áskorun Emils Björns-
sonar. Maður, sem skriíar grein
eins og þá, sem hann birti ný-
lega í Kirkjublaðinu, má ekkr
ætlast til, að nokkur sæmilega
álj'ktunarfær maður fari að
gefa út ritgerðir um vandasöm'
efni bara 'fýrir hann til að gagtv
rýna. — Jeg vil í fullri einlægni
ráða E. B.-til að láta, þegar um-
rædd bók kemur út, röksemd-
irnar í henni alveg afskiftalaus-
ar — það er að segja á medan
ályktunarfærni hans er- áþvi
stigi sem.hún er nú. Og jeg vil
sömuleiðis beina því til hans,
að á meðan svo er ástatt urn
prúðmennskuna í rithætti hans
eins og grein hans í Klrkj ublað-
inu ber svo sorglegan vott um,
þá leiti hann fremur til Þjóð-
viljans en Kirkjublaðsins xneð
hina andlegu framleiðslu sina.
Okkur prestunum er illa við að
greinar birtist í Kirkjublaðinu,
sem.eru mjög fallnar til að baka
því álitshnekki.
Vallanesi, 8. april.
<DH‘Pi'i'ii|iMwm<M'mivi«iPrrmimiiiiriimMiiii'iiiii>imqmiTn:iriii.Miimvi
I Til leigti
| tvö herbergi og'élifhus a
= hitaveitusvæðinu, með öll
= um þægindum. Fyriríram
l gréiðsla áskilin. — Til-
| boð merkt „íbúð-33—485
| sendist afgr. MbL, fyíir
| 19. þ. m.
sbes.il® il.®« «. y.®s «• b s.ti»r? r ■v.f j
i eue
2—3 herbergi og .eWhus ,.óskast...Mæ.tti vera óstaiidsejt-að
- einhv.erju leyti. ■.- Góður ; fejéílgri ,-,e§a, .ri-sh æð, ;kenjúr, <til.
g-reina. Reglusemi og góðri tkngeaghi heitið. 'í'yrirfrnini-
greiðsla ef óskað eit -Tifhóð fuéirk<f..Reglusemi — ‘ 9t‘
séndist áfgrkNlbl. fyi'ir‘-2ö.;f)Ím> - ;