Morgunblaðið - 19.08.1949, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. ágúst 1949.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
R'í ijóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
"’rjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók
f\Jíkuei'ji ókrijkar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
„Þau hafa sama mið
it
,.EITT mesta áhugamál Reykvíkinga hlýtur að vera það, að
afkomuskilyrðin annars staðar á landinu verði svo góð, að
fólk hætti að streyma um of frá öðrum stöðum til Reykjavík-
ur. Á hinn bóginn getum við að sjálfsögðu ekki annað en
haldið áfram á braut framkvæmda, sem stefna að því að
greiða fyrir atvinnulífi og lífsþægindum bæjarbúa.“
Þannig fórust Gunnari Thoroddsen borgarstjóra m. a.
orð í samtali, sem blaðið birti við hann í gær í tilefni 163.
ára afmæli Reykjavíkurborgar.
★
Þetta er skilningur Sjálfstæðisflokksins á því vandamáli,
sem hin gífurlega fólksfjölgun í höfuðborginni hefur skapað
allri þjóðinni. Sjálfstæðisflokkurinn hefur um áratuga skeið
stýrt málefnum höfuðborgarinnar. Hann hefur haft þar
forystu um glæsilegar framkvæmdir, bæði á sviði atvinnu-
mála, menningarmála og sköpun lífsþæginda, fyrir íbúa
hennar. Hann hefur sameinað það tvennt að gæta fyllsta
öryggis í fjármálum bæjarins og vinna djarílega að stór-
felldum umbótum. Af þessum ástæðum stendur nú efna-
hagur Reykjavíkur með blóma. Skuldlausar eignir hennar,
sem flestar eru arðberandi námu um síðustu áramót 127
miljónum króna. Skuldir bæjarsjóðs eru hverfandi litlur
og fyrirtæki hans standa traustum fótum. A þessum efnu-
hagsgrundvelli byggja Sjálfstæðismenn nú áform sín um
nýjar stórframkvæmdir höfuðborgarinnar á sviði raforku-
mála, heilbrigðis- og skólamála, húsnæðismála o. s. frv.
Hinn mikli vöxtur borgarinnar krefst stöðugt nýrra fram-
kvæmda til þess að þörfum fólksins verði fullnægt.
En Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki ráðið stjórn landsins
í heild í rúma tvo áratugi. Þess vegna hefur þeirrar forsjár
ekki gætt í stjórn þjóðarbúsins, sem æskilegt hefði verið.
Þess vegna á nú ríkissjóður við mikla fjárhagsörðugleika að
etja á sama tíma, sem fjárhagur Reykjavíkur er aldrei
traustari og bæjarsjóður lánar jafnvel ríkissjóði fje til fram-
kvæmda.
★
Sj álfstæðismönnum í Reykjavík er það vel ljóst að það
er íbúum höfuðborgarinnar mikið hagsmunamál að afkomu-
skilyrði almennings annars staðar á landinu verði bætt og
aukið samræmi skapað milli lífskjara fólksins í sveitum,
kaupstöðum og sjávarþorpum annarsvegar og Reykjavíkur
hins vegar. Ef slíkt samræmi skapast ekki hlýtur fólks-
straumurinn til Reykjavíkur að halda áfram.
En þótt Reykjavík sje vel stæð þá heíur hún ekki efni
á að byggja yfir alla landsmenn og sjá að öðru leyti fyrir
þörfum þeirra. Hún hefur heldui ekki atvinnutæki, er tryggi
þeim atvinnu. Þjóðin hefur heldur ekki efni á að því fólki
haldi áfram að fækka, sem stundar framleiðsiustörf í sveit-
um og sjávarþorpum, en hinum fjölgi, sem stunda atvinnu,
sem krefst gjaldeyriseyðslu.
★
Reykvíkingar og þjóðin í heild eiga því sameiginlegra
hagsmuna að gæta í því að skapa aukið jafnvægi í þjóð-
lífinu, bæta afkomuskilyrði fólksins, sem vinnur að fram-
leiðslustörfum víðsvegar um land, til sjávar og sveita. Þjett-
býli höfuðborgarinnar hlýtur að taka höndum saman við
framleiðslustjettir sveita og sjávarsíðu um sameiginlegt
átak í þessum efnum.
„Þau hafa sama mið,“ Reykjavík og aðrir hlutar ísiands,
segir Einar Benediktsson í hyllingaróð sínum til höfuðborg-
arinnar.
Sjálfstæðisflokkurinn vill að þjettbýli höfuðborgarinnar
°g byggðin utan hennar víðsvegar um hina miklu strand-
lengju, fram til dala og fjarða, taki höndum saman um að
skapa það samræmi í lífskjör fólksins, sem eitt getur stöðv-
að flóttann frá framleiðslunni og skapað lífsnauðsynlegt
jafnvægi í þjóðarbúskap íslendinga. * :iT
Yfirlýsing Gunnars Thoroddsen borgarstjóra ' er hva ,1-
ing til allra landsmanna um að fylkja sjer uifl þessá stejnji.
Ef þjóðin gerir það mun þess ekki langt að bíða að úr þ'eiýi
erfiðleikum rætist, sem nú steðja að íslendingum.
Dugnaðarforkur
BRESKA flugkonan unga, frú
Richarda Morrow-Tait, sem
kom til Keflavíkur í smá rellu,
eins og flugmennirnir kalla
þessar litlu æfingarflugvjelar,
er mesti dugnaðarforkur. Það
má líkja henni við Þurríði for-
mann og aðra kvenskörunga, ef
við viljum gera samanburð við
fortíðarfólk okkar.
Frúin verður væntanlega
fræg fyrir að hafa orðið fyrsti
kvenmaðurinn, sem stýrir flug-
vjel kringum hnöttinn. En til-
gangur hennar var sá, að sýna
og sanna, að konur geti unnið
afrek rjett eins og karlar.
•
Er farið að langa
• heim
ÞEGAR 'frú Morrow-Tait hafði
þvegið áf sjer ferðarykið eftir
komuna til Keflavíkur í fyrra-
kvöld fjekk jeg tækifæri til að
rabba við hana nokkra stund-
Hún er fríð kona sýnum, eins
og sjá má af myndum og ber
af sjer góðan þokka, enda var
hún „model“ fyrir tískuhús í
London, áður en hún giftist.
„Jeg verð ósköp fegin þegar
ferðinni er lokið“, sagði unga
frúin, sem á mann og hálfs ann
ars árs dóttur, sem bíða heima
í Englandi. „Og mig er farið
að langa til að komast heim,
eftir árs fjarveru.
•
Ætlar í eldhús-
störfin
„ÞEGAR jeg er komin heim,
hefi jeg hugsað mjer, að snúa
mjer að húsverkunum. Hugsa
um manninn minn og dóttur
mína og reyna að bæta fyrir
þann tima, sem jeg hefi verið
á flakki“, sagði frú Morrow
Tait.
„Jeg er ekki atvinnuflug-
kona, heldur er og verður það
tómstundaföndur hjá mjer að
fljúga.
Að sjálfsögðu mun jeg þó inn
rita mig í kvennadeild breska
flughersins ef ske kynni, að jeg
gæti orðið að einhverju liði þar.
„Kvenrjettinda-
kona“.
ÞESSI breska flugkona myndi
vafalaust vera kölluð kven-
rjettindakona hjer á landi. Hún
fer ekki leynt með að hún hafi
lagt upp í þetta flug umhverfis
jöiðina til að sanna, að kynsyst
ur hennar standi ekkert karl-
mönnum að baki í dugnaði, á-
ræðni og íþróttum.
„Að mínum dómi leggja of
fáar konur fyrir sig störf, eins
og flugmennsku, siglingafræði,
flugvjelavirkjun og þessháttar.
Jeg hefði t. d. viljað, að jeg
hefði getað haft með mjer konu
sem loftsiglingafiæðing, en það
var enginn til. — Jeg vil líka,
að dóttir mín fái tækifæri til að
leggja fyrir sig þá iðn, sem
henni kynni að detta í hug, þeg-
ar hún vex upp“.
„Skipstjóri á sínu
skipi“
„NÚ, en þjer hafið samt orðið
fegnar, að fá karlmann yður til
aðstoðar í hnattfluginu,“ varð
mjer að orði.
„Já, það er af ástæðum, sem
jeg gat um áðan. Og það er
rjetet, að betri aðstoðarmann
hefði jeg ekki getað fengið en
Michael, (loftsiglingafræðingur
hennar).
„En jeg verð að segja, að
mjer sárnar, þegar fólk talar
um hann, sem „flugmanninn
minn“. Jeg er sjálf flugmaður
og „skipstjóri á mínu skipi“,
sem ræð ferðinni — þótt jeg
verði því miður, að viðurkenna,
að hann er ekki altaf eins hlíð
inn við mig og jeg vildi“, bætti
frúin við brosandi.
Engin „kvenvargur“
OFT heyrist það sagt, að þeg-
ar kona vinnu einhver afrek,
þá sje það kvenvargur, eða jafn
vel skass. Vafalaust er það upp
og ofan. að kvenvargar geta
unnið afrek, en afrekskonur
þurfa ekki að vera kvensköss.
Og víst er það. Þessi breska
kona er enginn kvenvargur,
það sjest strax við stutta við-
kynningu. Hún er rjett eins og
hvev önnur ung kona, blátt á-
fram og eins og fólk er flest-
Aðaláhvggjuefnið hennar í
fvrrakvöld var, að hún hafði
fengið tilboð frá mörgum stór-
blöðum um, að skrifa ferðasög
una og hún var að velta bví
fyrir sjer. hvort það myndi hafa
phrif á riett hennar til að skrifa
bók. sem hún hefir ákveðið að
skrifa um hnattflugið.
í fiárþröng
ER JEG spurði hana hvað yrði
hennar fyrsta verk, er heim
kæmi. sagðist hún vonast til,
að maður hennar og dóttir
kæmu ?>ð taka á móti sier á
flugvellinum. „Kannske förum
við eitthvað út að skemmta okk
ur fyrsta kvöldið, en það verð-
ekkert voða fínt, því jeg er orð
in auralítil eftir ferðina og verð
að spara einsog frekast er unt
þegar heim kemur, til að borga
skuldirnar“.
Móðgun
REYKVÍKINGUM þótti það
móðgun við sig og höfuðborg-
ina, að ekki skyldi vera flaggað
á stjórnárráðshúsinu á afmæli
borgarinnar. Fjöldi manns
hringdi til Morgunblaðsins til
að spyrja hverju þetta sætti.
Annars flögguðu menn yfir-
leitt um allan bæ og flaggað
var víðast hvar á opinberum
byggingum, eins og sjálfsagt
var á þessum degi.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
Samveldisráðstefna ákveðin í Kanada í september næstk.
EFTIR CHARLES B. LYNCH,
frjettaritara Reuters.
OTTAWA, — Verslunarmenn,
opinberir embættismenn, verka
lýðsleiðtogar og blaðamenn frá
öllum bresku samveldislöndun-
um munu koma saman á ráð-
stefnu í Kanada dagana 8. til
19. september næstkomandi. —
Ráðstefna þessi á að fjalla um
breska heimsveldið og afstöðu
þess til heimsmálanna, en full-
trúarnir verða gestir Canadian
Institute og International
Affairs.
Búist er við því, að ráðstefn-
an gangi frá fjölda tillagna og
komi þeim áleiðis til ríkis-
stjórna samveldislandanna.
• •
MIKIÐ UMRÆÐU-
- EFNI
EITT AF aðalmálum ráðstefn-
unnar verður breytingin, sem
orðið hefur á breska heimsveld
inu á undanförnum árum, sjer-
staklega með hliðsjón af sjálf-
stæði Hindustan, Pakistan og
Ceylon, innan samveldisins.
Þá verður og rætt um þær
hömlur, sem lagðar hafa vsesrið
á fólksflutmnga til Ástralílilo^
S,vi$u¥r.Áfr-íkuH,.jsfem
ráðsteúian. iruui^vgfalaust f|dlia
um gjaldeýrisvandræðin, Iseih
samyeldrsferfdFif^nú eiga fllest
við a‘ð st rfðá. *
LOKAÐIR FUNDIR
UM eitt hundrað fulltrúar
eiga að taka þátt í umræðunum
og þeir munu vafalaust einnig
taka afstöðu til ýmissa mála,
sem eru alþjóðlegs eðlis.
j Fundirnir verða haldnir fyr-
,ir luktum dyrum, en frjettatil-
[kynningar verða gefnar út dag-
lega, og í ráði er að birta yfir-
litsskýrslu um ráðstefnuna,
þegar henni lýkur.
I Þetta verður fjórða ráðstefn-
lan sinnar tegundar. Sú fyrsta
var haldin í Tóronto 1933, önn-
ur í Lapstone í Ástralíu 1938
og sú síðasta í London 1945.
• •
EINSTAKT TÆKI-
FÆRI.
í ÁR munu 15 breskir full-
trúar sitja ráðstefnuna, sex frá
Suður-Afríku, sex frá Eire, sex
eða sjö frá bæði Hindustan og
Pakistan, þrír frá Ceylon, sex
frá Ástralíu, þrír frá Nýja Sjá-
landi og 25 frá Kanada.
R. M. Fowler, forseti Cana-
dian Institute of International
tökulandanna og sambúð þeirra.
Hún mun og taka til athugunar
hvaða breytingar kunni að
reynast nauðsynlegar á stefn-
um þeirra, í þágu framfara og
friðar.
MIKLAR BREYT-
INGAR
„FRÁ ÞVÍ 1939 hefur heim-
urinn orðið vitni að breyting-
um, sem haft hafa geisimikil-
vægar afleiðingar í för með sjer-
fyrir allar þjóðir, og þá ekki
síst þær, sem eru meðlimir i
breska heimsveldinu. Áhrif ó-
friðaráranna, atómsprengjan,
umbrotin á fjármálasviðinu —
þetta og fjölda margt annað,
hefur valdið því, að margar
meðlimaþjóðir samveldisins
hafa endurskoðað hlutverk sín
í samveldinu og í heiminu í
heild“.
Affairs, segir í sambandi við
.—„nuna: .
ýÁ ráásféfntíhhi ætti að gef1-
ast “íé1ri£tákit' táekifæri til að
ræða ýmis'rnál, sérti ‘nú ýrii'
mjög 'aðkallandi: Á hénni verð-
ur rætt um núverandi stjórn-
mála og efnáhagsástand þátt-
V-Þýskaland og kommúnistar.
BONN — Dr Konrad Adenauer,
sem. er. Líklegastur manna til að
mýhda1:. st'jorn i V-Þýskalandi,
héfö^ íýlf i?ýí St'm skoðun sinni,
áð ó^t-Tlégt' sjé ' fýrlr' v-þýska
lýðveldiðfiáð^éiga sárftVlrfnu við
nokkÚTt’iþaðnlandSVæði, sem er
undir yfirráðum kommúnista.