Morgunblaðið - 21.08.1949, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Simnudagur 21. ágúst 1949.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
R’tstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
-'’rjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlanda,
kr. 15.00 utanlands. "'W
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók,
Ein leið
1 STJÖRN okkar íslendinga hefur s.l. ár ekki gætt nægilegrar
festu.
Samstarf lýðræðisflokkanna hefur verið of óheilt og áhrif
eyðileggingarstefnu kommúnista á efnahagsmál landsmanna
hafa verið of rík. Það er meginorsök þeirra vandkvæða, sem
þjóðin nú á við að etja.
En það hefur verið þessari þjóð mikið lán að þýðingar-
mestu málum hennar, utanríkismálunum, hefur verið stjórn-
að af glöggum skilningi á þörfum hennar í nútíð og framtíð.
Fyrir ágæta forystu tveggja utanríkisráðherra, þeirra Ólafs
Thors og Bjarna Benediktssonar hefur tekist að sameina lýð-
ræðisflokkana að mestu um ákveðna og skýrt markaða
stefnu. Um þá stefnu hefur svo öll þjóðin skipað sjer nema
kommúnistar og örfá pólitísk viðrini.
Kjarni þeirrar utanríkisstefnu, sern íslendingar hafa mark-
að sjer er sá sð hafa vinsamleg skipti við allar þjóðir, en
leita þó trausts og halds meðal hinna vestrænu lýðræðis-
þjóða til verndar frelsi sínu og öryggi.
í viðskiptamálum höfum víð reynt að koma á viðskipta-
samböndum við sem flestar þjóðir, í senn í austri og vestri.
Hefur allmikill árangur orðið af þeirri viðleitni, sem sjest
af því að íslendingar selja nú töiuvert vörumagn til landa
í Austur- og Mið-Evrópu svo sem Tjekkóslóvakíu og Póllands.
Þrátt fyrir ýtarlegar og endurteknar tilraunir hefur ekki
tekist að koma á varanlegum viðskiptum milli íslendinga
og Rússa.
En meginviðskipti okkar eru enn sem fyrr við Bretland,
sem um aratugaskeið hefur verið okkar besta viðskiptaland.
Hlýtur svo að verða enn um hríð. Höfuðtakmarkið í við-

vílwerjí
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Tekið undir
FYRIR nokkru er búið að aug
lýsa stöðu veitingamanns við
Þjóðleikhúsið lausa til umsókn
ar. Blað hjer í bænum gerði
það mál að umtalsefni í gær-
morgun og var þar rjettilega
tekið fram, að í þá stöðu verði
að velja reyndan, menntaðan
og siðfágaðan mann.
Undir þessa kröfu skal tek-
ið af heilum hug og víst er, að
sú krafa, er einnig studd af al-
menningi, að ekki verði v3linn
neinn meðalmaður í þá vanda-
sömu stöðu.
•
Hæfir menn eru til
VIÐ EIGUM nokkra vel hæfa
menn 1 þessa stöðu, sem hafa
aflað sjer sjermenntunar í veit
ingafaginu. En það hefir heyrst
að meðal umsækjenda séu menn
sem hafa dundað við veitinga-
sölu í tjöldum á hjeraðsmótum
eða haft greiðasölu við frum-
stæðustu skilyrði í sveit. Þeir
geta verið góðir menn og gegn
ir, en ekki sem forstöðumenn
veitinga í Þjóðleikhúsi lands-
ins.
•
Brjef frá Stefinu
í VIKUNNI barst „Daglega lif-
inu“ brjef frá formanni STEFS,
herra Jóni Leifs. Undir venju-
legum kringumstæðum hefði
ekki komið til mála, að birta
þetta brjef og það af þeirri einu
ástæðu, að því fylgdu þeir af-
arkostir, „að birting þess sje
því aðeins leyfileg, að það sje
ekki stytt“. — Ekki er nú hof-
móðnum fyrir að fara!
En vegna þess, að þetta Stef-
mál hefir vakið allmikla at-
hygli og umtal og að ekki þyk-
ir rjett, að saklausir menn
gjaldi þess, að klaufalega er á
málum haldið, er eftir atvik-
um talið rjett að birta plaggið.
•
Ó'dst um
höfundarjett
ÖÐRUM blöðum er þó ekki ráð
lagt að prenta brjefið, hvorki
í heild, eða hluta úr því, án þess
að hafa kynt sjei um höfundar
rjettinn.
Einnig ættu menn að varast
að lesa það upphátt á manna-
mótum, í bíl, eða útvarp. — Og
vissara er að hafa eldhúshurð-
ina lokaða, ef brjefið er lesið
upphátt.
Eftir þessar varúðarráðstaf-
anir hefir formaður Stefs orð-
ið:
e
„Tjón neytenda“
„Kæri Víkverji!
Við í ,,STEFI“ höfum fullan
skilning á öllu gamni, en það
er ekki víst að lesendur yðar
skilji eins vel slíka gamansemi,
og þessvegna viljum við biðja
yður að reyna að forða þeim
frá því tjóni, sem þeir gætu
orðið fyrir, ef þeir misskildu
starfsemi STEFS- — Alt það
moldviðri og allur sá útúrsnún
ingur, sem kemur í Ijós fyrir
ranga túlkun á störfum STEFS
veldur ekki STEFI heldur neyt
endunum hins mesta tjóns, sem
getur þó vaxið er frá líður“.
o
Fer með umboð
rjetthafa
„STEF fer meo umboð nærri
allra rjetthafa tónverka í heim
inum. Frekari viðurkenning er
óþörf. — Þeir einir geta tekið
umboðið af STEFI. íslensk yf-
irvöld geta ekki breytt þessari
staðreynd, nema að stjórnar-
skrá íslenska lýðveldisins verði
afnumin. — Ef nauðsyn krefur,
verða íslenskir dómstólar látn-
ir skera úr, en þeir dæma eftir
íslenskum lögum og milliríkja-
samningum, er lagagildi hafa.
Það er tilgangslaust að telja
fólki trú um st.jórnarráðið
geti úrskurðað slíkt.
o
Vilja
samningaleiðina
,.STEF mun reyna samninga-
leiðina enn á ný og mun reyna
að sýna sanngirni svo langt
sem heiðarleiki í milliríkjavið-
skiptum og alþjóðareglur leyfa.
Með kollegakveðjum, yðar
einlægur, fyrir STEF, samband
Tónskálda og eigenda flutnings-
rjettar
Jón Leifs, formaður.
MEÐAL ANNARA QRÐA . . . .
Sænska stjórnin vill áframhaldandi feslingu kaupgjalds
skiptamálum okkar hefur verið að skapa sem flest og trygg-
ust ný viðskiptasambönd en treysta jafnhliða hin eldri.
Þeirri stefnu ber hiklaust að fylgja framvegis.
★
Með þátttöku sinni í samtökum Sameinuðu þjóðanna og
hinu svokallaða Atlantshafsbandalagi hafa íslendingar sýnt
það að þeir vilja fyrst og fremst leggja sitt litla lóð á vogar-
skál íriðaar og öryggis í heiminum. Þátttaka okkar í báðum
þessum samtökum var ráðin hiklaust og við eindreginn stuðn-
ing meginhluta þjóðarinnar. Höfðu Islendingar þannig sama
hátt á og aðrar vestrænar lýðræðisþjóðir.
Það er óhætt að fullyrða að hin hiklausa og einarða fram-
koma íslands í sambandi við bæði þessi víðtæku þjóðasamtök,
ekki hvað síst Atlantshafsbandalagið, hefur átt ríkan þátt í
að auka álit umheimsins á hinu unga íslenska lýðveldi við
ysta haf.
1 raun rjettri var heldur engri þjóð það nauðsynlegra en
hinni fámennu íslensku þjóð að marka stefnu sína í því máli
hiklaust og af fullri festu. Land hennar er á veðramótum
tveggja gerólíkra lífsviðhorfa, stiklusteinn milli hins gamla
og nýja heims. Á því gat enginn vafi leikið í hugum hinnar
lýðræðissinnuðu og frjálshuga íslensku þjóðar, að ekki aðeins
öryggi hennar heldur og sæmd væri best borgið með því að
skipa sjer hiklaust í sveit hinna vestrænu lýðræðisþjóða við
blið frænda sinna og nágranna.
íslendingar gerðu þetta og þeir eru þess ákveðnari nú
en nokkru sinni fyrr að leiðin til aukins öryggis fyrir líf
þeirra og sjálfstæði lýðveldis þeirra liggur um sem nánasta
samvinnu þeirra þjóða, þess fólks, sem tekur persónufrelsi
og lýðræði fram yfir kúgun, ofbeldi og mannfyrirlitningu
kommúnismans.
★
Framundan eru Alþingiskosningar. Þjóðin, sem gagnrýnt
hefur harðlega meðferð þings og stjórnar á innanlandsmál-
um hennar, á þess nú kost að skapa sjer nýtt og samhentara
Alþingi. Lýðræðissinnaða íslendinga greinir ekki á um það
að utanríkismálum þeirra hafi verið vel stjórnað undir
forystu Sjálfstæðismanna. Þeir eiga þess vegna að gefa
Sjálfstæðisflokknum möguleika til þess að marka stefnuna
einum í innanlandsmálum þeirra. Það er eina leiðin til þess
að skapa hjer heilbrigt stjórnarfar. Það er eina leiðin til
að útrýma þeirri spillingu, sem í dag ríkir á fjölmörgum
stöðum í stjórnkerfi þessarar þjóðar.
Eftir Thomas Harris,
frjettaritara Reuters.
STOKKHÓLMUR — Sænska
sósíalistastjórnin hefur gefið
fyrirheit um skattalækkanir og
auknar íbúðabyggingar, í þeirri
von, að hún fái verkalýðssam-
tökin til að fallast á áframhald-
andi festingu kaupgjalds og
verðlags. Ef núverandi sam-
komulag fæst framlengt, er í
ráði að hafa það í gildi i eitt
ár enn, frá næstkomandi ára-
mótum að telja.
Aðalandstæðan við þetta sam
komulag kemur frá samtökum
framleiðenda, enda fullyrða
þau, að framleiðslukostnaður í
timburiðnaðinum og öðrum mik
ilvægum iðngreinum sje orðinn
svo hár, að sænskir framleið-
endur sjeu ekki samkeppnis-
færir við fyrirtæki í Norður-
Ameríku.
• •
ANDVÍGIR AFSKIPTUM
STJÓRNARINNAR
ATVINNUREKENDUR í Sví-
þjóð virðast flestir hverjir sam-
mála um, að kaupgjaldsmálin
verði best leyst með beinum
samningum við verkalýðsfje-
lögin, án afskipta stjórnarvald-
anna.
Talsmenn verkalýðssambands
ins, en í því er yfir ein milljón
verkamanna, hafa hins vegar
látið á sjer skilja, að þeir geti
fallist á áframhaldandi festingu
kaupgjaldsins, þó með því skil-
yrði, að vöruverð hækki ekki.
Þeir hafa jafnframt lýst yfir,
að þeir muni berjast gegn öllum
tilraunum til kauplækkana.
• •
LÍTILL HLUTI
KOSTNAÐARINS
ÞEIR rjettlæta þessa ákvörðun
með þeirri fullyrðingu, að launa
greiðslur sjeu aðeins lítill hluti
framleiðslukostnaðarins. Hið op
inbera málgagn þeirra, „Verka-
lýðshreyfingin“, áætlar, að það
kosti 25—50 krónur í kaup-
greiðslum að framleiða pappírs-
efni íyrir 500 krónur. „Það er
því staðreynd,“ bætir blaðið
við, „að jafnvel 50% launa-
lækkun mundi aðeins lækka
söluverðið um 12.50 til 25 krón-
ur, og hjer er um talsvert minni
mismun að ræða en verðmun-
inn á þessari vörutegund í Sví-
þjóð og Norður-Ameríku.“
• •
MATVÆLAVERÐIÐ
LEIÐTOGAR sænska verkalýðs
sambandsins hafa á hinn bóg-
inn lýst yfir, að þeir geti ekki
fallist á áframhaldandi fest-
ingu kaupgjaldsins, ef ríkis-
stjórnin verður við kröfum
bænda um hærra verð fyrir
mjólk þeirra og smjör. Fram-
færslukostnaðurinn mundi ó-
hjákvæmilega aukast, segir sam
bandið, ef matvælaverðið hækk
aði svo nokkru næmi. — Það
mundi aftur þýða það, að stjórn
in hefði rofið loforð sín um ó-
breytt verðlag, meðan núver-
andi launasamkomulag er í
gildi.
• •
NÁKVÆM RANNSÓKN
FYRIRHUGUÐ
RÆÐUR sænsku ráðherranna
upp á síðkastið þykja benda til
þess, að stjórnin muni reyna að
fá allar stjettir til þess að taka
á sig einhverjar fjárhagslegar
byrðar, með það fyrir augum,
að sigrast á núverandi efna-
hagsvandræðum Svíþjóðar. —
David Hall fjármálaráðherra
lýsti nýlega yfir, að stjórnin
mundi láta fara fram nákvæma
rannsókn á því, með hverju
móti hægt yrði að lækka fram-
leiðslukostnað sænska iðnaðar-
ins. Hall sagði, að fyr yrði ekki
hægt að taka neina ákvörðun
um það, hvort nauðsynlegt yrði
að fá almenning til að fallast
á launalækkanir. Hann bætti
því við, að þegar væri þó aug-
ljóst, að um sáralitla hækkun á
launum gæti verið að ræða.
Breskir kommar
hafa 100 fram-
bjóðendur
LONDON, 19. ágúst. — Vara-
formaður breska kommúnista-
flokksins ræddi í dag við frjetta
menn í sambandi við kosning-;
arnar, sem fram eiga að fara
í Bretlandi næsta ár. — Hann
skýrði þeim meðal annars frá
því, að flokkurinn mundi hafa
um 100 frambjóðendur.
Hann kvað bresku kommana
fylgjandi því að verslun þjóð-
arinnar yrði endurskipulögð,
með það fyrir augum að auka
verslunina við löndin utan doll-
arasvæðisins. — Reuter.
500 milj. dollara við-
skiffasamningur
FRANKFURT, 19. ágúst. Til-
kynt var í dag, að Vestur Þýska
land hefði gert nýjan verslun-
arsamning við sterlingssvæðið.
Verður skipst á vörum fyrir
meira en 500 miljónir doilara.
Samningurinn, sem undirrit-
aður var í Frankfurt í gær, gild
ir til eins árs, frá 1. júlí síð-
astliðnum að telja. Samkvæmt
honum, mun Vestur Þýskaland
láta sterlingssvæðið fá vörur
fyrir um 218 miljónir dollara,
en flytja inn fyrir um 291 milj.