Morgunblaðið - 15.09.1949, Blaðsíða 14

14
Fimmtudagur 15. sept 1949.
W
O R G V n B L A ÐJ &
r™
fi
IHIHHIItHHIIHIIIIinilMMMHMHMIIMI
ni<iiiiitiiiiMiiiiiiiiiiiiiiitiitmntm*nv n
Arqunova
Eftir Ayn Rand
llfltlllVltllltltll
„Kira, jeg .... jeg er svo
hrædd. Jeg veit ekki sjálf hvers
vegna, en þetta keraur yfir mig
í köstum, og þá verð jeg næst-
um viti mínu fjær af hræðslu.
Hvað verður eiginlega um okk-
ur öll? Það er sú hugsun, sem
vekur hjá mjer svo mikinn ótta.
Ekki spurningin sjálf, heldur
hað, að það er ekki hægt að
spyrja neinn ráða. Reyndu að
■spyrja og líttu svo á andlitin og
þá sjerðu úr augnaráðinu, að
sá, sem þú spyrð er alveg eins
óttasleginn, og þú getur ekki Því að þrýsta sjer upp við hnje
spurt neins. frekar, en ef þú hans. „Farðu ekki heim“.
hann sendur til Síberíu. Til
hvers er þetta alt saman, Kira?
Til hvers?“
Sasha Chernov gekk fyrir
hornið og inn í götuna, þar sem
hann bjó. Það var dimmt októ-
ber-kvöld. Alt í einu greip lítil
hönd um belti hans. Hann
hrökk við en þekkti brátt litla
andlitið og barnsaugun, sem
horfðu skelfd á hann.
„Borgari Chernov“, hvíslaði
barnið og stöðvaði hann með
gerðir það, þá færðu hvort eð' Þetta var
er ekkert svar. .... En á jeg að hans. Hann
segja þjer nokkuð. Við reynum
öll að hugsa ekki, nema þá að
dóttir nágranna
brosti, i klappaði
henni á kollinn, en vjek þó ó
sjálfrátt um leið inn í- skugg-
eins um líðandi stund eða til ann húshliðinni.
næsta dags. Og á jeg að segja' >.Hvað er að, Katja?“.
þjer hvað jeg held? Jeg held,! -Mamma segði .... mamma
að þeir geri þetta einmitt með bað mi§ að se§ja Wer' að'Þú
vilja. Þeir vilja ekki að við fá- mæiiir ekki koma heim..........
um að hugsa og það er þess Það eru ókurmugir menn þar
vegna, sem við erum látin þræla • • °S t>eir eru bunir að fieygJa
og strita. Eftir venjulegan bókunum þinum út um alt her-
vinnutíma, þá getur orðið dá- bergið • • • ■ í‘-
lítill tími afgangs, og þess-
vegna hafa þeir fundið upp
þessa þjóðfjelagslegu starf-
„Færðu móður þinni kveðju
mina og þakklæti“, hvíslaði
Sasha ,sneri við í skyndi og
semi, sem við verðum að gegna hvarf fyrir hornið. Hann hafði
og svo blöðin. Veistu, að það tekið eftir stórri gljáfægðri
var næstum búið að segja mjer svartri bifreið fyrir framan
upp í vikunni sem leið. Jeg var dyrnar að húsi sínu.
spurð um olíulindirnar í Baku
og jeg vissi ekkert um þær.
Ekkert gagnar mjer að vita eitt
Hann bretti kragan upp og
hraðaði sjer burt. Stundu síðar
t stóð hann inni á veitingahúsi,
hvað um olíulindirnar í Baku við símann. Hann hringdi til
til þess að vinna mjer inn fyrirj vinar síns. Ókunnug karlmanns
hirsigrautnum. Hversvegna ætti rödd svaraði. Sasha lagði var-
jeg að þurfa að lesa þvæluna úr
blöðunum, þangað til jeg kann
hana utan að? Auðvitað þarf
jeg að fá olíu í primusinn minn,
en mjer er fjandans sama hvað
an hún kemur. Og við getum
ekkert gert. Ef við reynum að
gera eitthvað, hljótum við bara
verra af....Tökum til dæmis
Sasha .... ó, Kira, jeg er svo
kvíðin.....Hann .... hann.
lega niður heyrnartólið. Vinur
inn hafði verið tekinn fastur.
Það hafði verið leynifundur
um kvöldið. Þeir höfðu rætt
um áformin, áróður meðal
verkamannanna og nýja prent-
vjel. Hann brosti, þegar honum
datt í hug GPU-mennirnir, sem
sætu nú niðursokknir í öll á-
róðursritin gegn sovjet í her-
bergi hans. En svo hnyklaði
— Jæja, jeg þarf víst ekki aðj hann brúnir. — A morgun hefði
skrökva að þjer. Þú veist, hvað hann átt að útbýta þeim í verk
hann hefir fyrir stafni. — Þeir
eru með einhver leynisamtök
og þeir halda að þeir geti
steypt stjórninni og frelsað
þjóðina. Það er skylda hans við
þjóðina, segir Sasha. En við vit
um báðar, að næstum því hver
smiðjurnar.
Hann stökk upp í sporvagn
og fór heim til annars kunn-
ingja síns. Fyrir framan dyrnar
stóð svört, gljáfægð bifreið. —
Hann flýtti sjer burt.
Hann fór á járnbrautarstöð
einstaklingur af þjóðinni mundi; og hringdi upp annan kunn
viljugur svíkja þá fyrir GPU.ingja. Þar svaraði enginn.
fyrir eitt pund af línolíu og Enn reyndi hann annan stað.
próletariskt þakklæti. — Þeir^Hann sá ekkert ljós í herbergi
halda leynifundi og prenta vinarins, en sá konu húsvarðar
miða, sem er útbýtt í verk-, ins. Hún stóð fyrir utan og
smiðjunum. Sasha segir, að við , hvíslaði einhverju æst að kunn
getum ekki búist við hjálp ut- ingjakonu sinni. Hann þorði
anlands frá. Við verðum sjálf > ekki að koma nálægt húsinu.
að berjast fyrir frelsi okkar. Hann var berhentur og hon-
Ó, hvað á jeg að gera? Jeg vil um var oiðið kalt á höndunum.
helst fá hann ofan af þessu
öllu saman, en jeg hefi engan
rjett til þess. Jeg veit að það
endar með því, að þeir hafa
hendur í hári hana. Þú veist
um stúdentana, sem voru send
ir t.il Síberíu í vor. Þeir voru
yfir hundrað þúsund og það
heyrðist ekkert frá þeim síðan.
Enn átti hann eftir að reyna
einn stað. Hann hljóp við fót
eftir götunni. Það var ljós í
glugganum, en í gluggakistunni
stóð útskorinn vasi. Það var
fyrirfram ákveðið hættumerki.
Hann fór upp í annan spor-
vagn. Það var orðið áliðið
kvölds og fámennt í sporvagn-
Hann á enga foreldra. Hann á , inum. Við næstu stoppistöð
engan að í öllum heiminum, j kom einkennisklæddur maður
nema mig. Jeg mundi vilja j upp í sporvagninn og Sasha
reyna að fá hann til að hætta j flýtti sjer út.
þessu, en hann mundi áreiðan- | Hann haflaði sjer upp að
lega ekkl hlusta á mig .... og (ljóskerastaur og þurkaði svit
hann á rjett á því að .... en
jeg elska hann svo innilega.
Og einhvern daginn verður! þótt enni hans væri biennheitt.
ann af enninu. Svitinn var
kaldari en snjókornin, enda
Hann flýtti sjer eftir dimmri
götu. Þá kom hann auga á
mann með gamla, gráan hatt
á höfðinu hinum megin á gang
stjettinni. Sasha sneri fyrir
horn, gekk nokkur skref, sneri
aftur fyrir horn og leit gæti-
lega aftur fyrir sig. Maðurinn
með gráa hattinn var að horfa
í gluggann á lyfjasölu, tveim
húsum fyrir aftan hann. Sasha
hraðaði enn göngunni. Það var
farið að snjóa meiia og gatan
var mannlaus. Hann heyrði
fótaíak sitt í krapinu og honum
fanpst eins og hann gengi á
glerbrotum. En ofar því hljóði
^ og vagnskröltinu í fjarska,
j heyrði hann lágt fótatak manns
ins, sem gekk á eftir honum.
Hann nam skyndilega staðar
og leit við. Maðurinn með gráa
hattinn beygði sig niður og fór
að binda skóþvenginn. Sasha
leit í kringum sig. Hann stóð
fyrir framan hús, sem hann
þekkti vel. Það leið aðeins brot
úr sekúndu, þá var hann kom-
inn inn í anddyrið. Hann þrýsti
sjer upp að veggnum, hjelt
niðii í sjer andanum, og starði
á gráa rúðuna í dyrunum. Hann
sá manninn ganga framhjá.
Hann heyrði fótatak hans fjar-
lægjast og verða hægara, stansa
| og koma til baka. Aftur sá
hann skuggann af hattinum á
rúðunni. Hann fór framhjá. —
I Fótatakið hljómaði hærra og
hærra í eyrum hans, fram og
1 aftur, fram og aftur einhvers-
staðar i námunda við hann.
Sasha læddist hægt upp
tröppurnar og barði varlega að
dyrum.
Það var Irína, sem opnaði.
Hann lagði fingurinn að
munninum og hvíslaði:
,,Er Victor heima?“
,.Nei“.
„En konan hans?“
„Hún sefur“.
,,Má jeg koma inn? Þeir eru
á eftir mjer“.
Hún dró hann inn og lokaði
hurðinni svo hægt, að það leið
heil mínúta áður en hún small
í lás.
Galina Petxovna kom inn
með böggul undir handleggn-
um.
„Gott kvöld, Kira .... drott
inn minn, en sú lykt hjerna
inni“.
Kira stóð á íætur og lokaði
bókinni, sem hún hafði verið
að lesa.
„Gott kvöld, mamma. Það er
Lavrovs-fólkið við hliðina á
okkur. Þau eru að sjóða súr-
kál“.
„Já, hjerna, guð á himnufc.
Hann hefir verið að hræra í
því í þessu stóra keraldi. Hann
heilsaði mjer ekki einu sinni,
og þó erum við eiginlega tengd
hvort öðru“.
Handan við dyrnar heyrðu
þær að trjesleif var núið við
kerið, sem var næstum barma-
fult af káli. Kona Lavrovs var
að þvo þvott í blikkbala á
miðju gólfinu. Hún stundi
þungan og tautaði: „Þung er
okkar syndabyrði .... þung er
okkar syndabyrði........“ — í
einu horninu var sonurinn að
nöggva eldivið. Það glarhraði
í kristalsljósakrónunni við
hvert högg. Lavrov-fjölskyldan
■sweiiáWWfe
HALLi HEIMSKI
SAGA FRÁ KRÓATÍU
3.
En næsta dag fjekk Halli köku, sem hafði lítið eitt brunn-
ið við, en var annars mjög góð. Bóndakonan, sem hafði bak-
að hana vildi bara ekki bera hana fram fyrir gesti sína.
Þegar Hans tók kökuna bað hann um að fá tóma flösku,
— jú, það var guð vel komið að láta hann hafa flöskuna.
Þá fór hann að brjóta kökuna niður í smámola og troða
þeim niður um stútinn. En við allt þetta brotnaði flaskan
og kakan var eyðilögð.
— Þú ert alltof heimskur, Halli, sagði mamma hans og
stundi þungan. En taktu nú þennan poka og hafðu hann,
þegar þú ferð næst út. Ef þjer verður svo gefið eitthvað,
þá skaltu setja það í pokann. Það ætti ekkert að vera auð-
veldara en það og þó þú sjert heimskur skil jeg ekki í öðru
en þú getir haft vit á því.
En í næsta skipti fjekk Halli litla geit að gjöf og þegar
hann ætlaði að fara að setja hana ofan í pokann, þá sá
hann þó heimskur væri, að það kom ekki til mála, að
geitin gæti rúmast þar fyrir. Og nú gerði hann það sem
liann sjaldan gerði annars, — hann hugsaði sig um, — en
á meðan gerði geitin það sem var ennþá gáfulegra, — hún
stökk burt frá honum, svo að Halli stóð eftir með tvær
hendur tómar.
— Æ, æ, æ, veinaði móðir hans, þegar hún heyrði þetta,
hefurðu nú ekki getað borið hana eða dregið hana hing-
að í bandi, eins og menn gera með kálfa. En mundu bað,
ef svona nokkuð kemur fyrir í annað sinn. Það hefði kannski
ekkert þýtt fyrir þig að reyna að koma geitinni heim
þannig, því að þú ert svo heimskur, greyið mitt, að þú
gerir hreint allt vitlaust.
En í næsta skipti var það ekki geit nje kálfur, sem hon-
um var gefið, heldur var það kíló af smjöri, sem góðhjarta
bóndi einn gaf honum. Það var ágætt smjör, nema sumt að-
eins farið að þrána.
Og nú tók Halli heimski snæri og batt utan um smjör-
pinkilinn, svo dró hann það á eftir sjer en varð alveg
hissa. þegar hann kom heim, að þá var smjörið horfið og
ekkert eftir nema snærið.

AyTLU.
— HefurSu !>eðið lengi?
★
Nóg pláss fyiir Robinsun.
1 Indlandshafi eru kringum 15,000
óbyggðar eyjar.
★
Ávarpsorðin.
— Hvað er þetta. skrifarðu „Hæst-
virti herra“ t>l þessa bölvaðs blá-
bjána?
— Já hvað H-tti jeg annars að
skrifa sem ávarp?
— Þú gætir til dæmis skrifað
„Kæri Kollega“.
★
BlótaS á laun.
— Þú mátt ekki blóta svona mikið,
Gulli. Sjáðu mig. aldrei blóta jeg.
— O, þú hugsar þá bara til f jand
ans í laumi.
★
Rándýr.
— Eru til nokkrir hundar, sem eru
hættulegir?
— Já, rauðir hundar.
★
Stinnunargögn.
— Konan mín hefur lent í hálf-
gerðu klandri.
— Klandri?
— Já, sjáðu til. í sumar, þegar
við fórum í •sumarfríinu til Dan-
merkur, vorum við um tíma á sum-
argistihúsi cS hittum þá dönsk hjón,
sem kölluðu sig herra og frú Hansen.
Okkur líkaði ágætlega við þau og
vorum með þeim tvo daga, ferðuð-
umst um og borðuðum saman á gisti-
húsinu. Konan min tók margar mynd
ir, bæði af mjer og hjónunum og
þegar hún hafði fengið þær fram-
ksllaðar sendi hún þær til Danmerk-
ur á heimilisfang frú Hansen.
— Nú, en hvaða klandri lenti hún
í fyrir það?
— Jú, sjáðu til. 1 gær fjekk kon-
an mín brjef frá frú Hansen. sem
þakkaði henni fyrir myndirnar. Hún
sagði í brjefinu, að hún hefði lengi
grunað mann sinn um að hafa átt
dálítið sumarævintýri og nú hefði
hún loksins fengið sönnun fyrir því
----konan sem herra Hansen var
með í sumarfriinu var nefnilega ekki
frú Hansen.
★
Aldrei of seint.
— Hvað haldið þjer, að sje helsta
ástæðan fyrir þvi, að þjer náðuð
hundrað ára aldri?
— Jeg hugsa að það sje vegna þess,
að jeg hætti að reykja þegar jeg var
97 óra.
★
flvað segir haninn?
Við álítum, að haninn segi ,.Gagg-
ala-gó“. En það eru ekki allir á sama
máli. 1 Danmörku: Kykkeliky. Frakk
landi: Coquerico. Spárin: Cocuco. Eng
land: Cock-a-doodle-doo. Rússland:
Ku-ku-re-ku. Þýskaland: Kickeriki.
Svissland: Roggeri-gy. Albania: Kok-
oriku. Tjekkóslóvakía: Kikeriiki.
Grikkland: Kokoriko. Sviþjóð: Kudeli
ku. Holland: Kekeriki og’ Kína: Kuku-
Kauphöllin
I er miðstöð verðbrjefavið-
i skiftanna. Sími 1710.