Morgunblaðið - 27.09.1949, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 27.09.1949, Blaðsíða 5
• Priðjudagur 27. sept. 1949, MORGVISBLA^IÐ ð FRÁSÖGUR færaimdi Er borðinu lofað? — Gulu strikin og bil- stiórarnir — Siglfirðingarnir vísa leiðina Alt er best í hófi í ÞÝDDRI GREIN, sem birt- :ist hjer í blaðinu í síðastliðinni viku, var frá því skýrt, að stjórnarvöldin í Kanada hefðu fyrir skömmu tekið upp á því, að tölusetja eskimóana í norðurhjeruðum landsins, með þeim árangri meðal ann- ars, að nú þyki enginn maður .með mönnum, á þeim slóð- um, nema hann beri númer sitt haglega saumað á brjóst- inu. Þetta er orðin tíska með- al eskimóanna norður þar, og tískan lætur ekki að sjer hæða á því herrans ári 1949. Hitt er svo annað mál, að tískan hæðist þráfaldlega að þeim áhangendum sínum, sem hvað minst eru gefnir fyrir að vega og meta, eins og sjá má hjer á veturna, þegar meyjarnar sem mest og verst hanga í tísk unni, ösla kálfadjúpan snjó- inn í „ekta nælon“ og skóm, sem opnir eiu í bak og fyrir. ÞAU ERU ORÐIN mörg árin, síðan það komst í tísku hjer í höfuðborginni, að menn gætu „tekið frá“ borð á veitinga- húsum og trygt sjer á þann hátt sæmilegan aðbúnað til þeirra framkvæmda, sem sum ir kalla skemtanir og aðrir „yfirfull húsakynni“. — Þetta mun hafa verið mikil nýung á síi um tíma, og þar á ofan erlend nýung, svo það er síst að furða, þótt Reykvíkingar yrðu á skömmum tíma með snjallari „borðapönturum“ vera ldarinnar. En allar nýungar eldast með árurium, og nú mun þessi sjálísagða ,,nýung“ ekki þykja neitt sjerstakt fyrirbrigði, heldur rjett og sljett venja, sem menn ættu að geta litið með velþóknun á og notið góðs af misjafnlega oft á ári. ÞÖ VIRÐIST ÞETTA hafa farið framhjá forráðamönn- unum á stærsta veitingahúsi landsins. Það er því undar- legra, sem hjer er um góða og duglega veitingamenn að ræða. En þeir eru að því leyti eins og eskimóarnir, að ný- ungin sem barst utan úr lönd um og þó er alls engin ný- ung þessa dagana, hefur ger- samlega heillað þá, svo ger- samlega, sannast að segja, að jþeir láta ekkert tækifæri ó- notað til að slá því föstu, að þeir viti að minsta kosti hvað tískuklukkan slær. Þeir gestir, sem augun höfðu með sjer og komu á umrætt veiíingahús milli kl. þrjú og fjögur síðastliðinn sunnudag, hefðu auðveldlega getað sjeð þetta í framkvæmd. ÞARNA VAR raunalega fátt kaffigesta þennan dag, eða lengi vel varla meir en um tuttugu hræður. Gestirnir sátu á víð og dreif í aðalsaln- um og sötruðu í sig kaffið, en á milli þeirra var fjöldi óset- ínna borða og á milli borð- anna svartklæddir og hjálp- fúsir þjónar. Þó hefði enginn ók'mnugur getað haldið, að katfistundin i þessu veitingahúsi ætlaði að verða heldur tómlegt fyrir- iæki. Ófróður utanbæjarmað- ur hefði jafnvel getað búist við húsfylli á hverri stundu, því á nær öllum ósetnu borð- unum stóðu haglega gerðir, hvítir brjefmiðar, þar sem boðað var, að borðin með mið- unum á væru „frátekin", ætl- uð alt öðrum og virðulegri gestum en þeim, sem fyrir voru á staðnum. EF HJER VÆRI UM eins- dæmi að ræða, gæti það vissu lega ekki talist í frásógur fær andi. En sannleikurinn er sá, að stjórnendur veitingahúss- ins virðast haldnir einhvers- konar „pöntunarmiðamani11, sem kunnugir segja að hafi verið að ágerast síðustu mán- uðina. Þetta er leiðinlegur sjúkdóm- ur og mönnum er varla lá- andi, þótt þeim sje illa við hann. Sá grunur hvílir á þess- ari stofnun, að sum fráteknu borðin, sem blasa við gest- unum, sjeu meira að segja engum lofuð nema stofnun- inni sjálfri, og ekki veikir það þennan grun, að þolinmóð- ustu og dugbestu gestirnir, er koma að öllum , lofuðu“ borð- unum, hreppa stundum eitt þeirra, eftir langvinna bar- áttu að vísu og æði tvísýna. Það er ekki að furða, þótt þessum sömu gestum þyki „pöntunarmiðamanian“ held- ur leiðinleg, þegar þeir svo klófesta miðann, sem var á borðinu þeirra, og lesa á hon- um nafn einhvers sæmdar- manns, sem þeir vita, að er staddur austur á landi. Því verður ekki neitað, að allt er best í hófi. Gagnráðstöfun í BRJEFI, SEM VÍKVERJI birti fyrir skömmu, er vikið að því, hversu litla virðingu bílstjórar bæjarins bera fyr- ir gulu strikunum. sem merkja gangbrautirnar á aðal umferðarhornunum. Þetta var þörf ábending og orð í tíma talað. Einn ágætur borgari hefur í þessu sambandi skotið því að undirrituðum, að gangandi fólk þurfi að grípa til ein- hverra ,,krassandi“ gagnráð- staíana, til þess að venja bíl- stjórana af ósómanum. Sjálf- ur kvaðst hann hafi verið að því kominn í síðastliðinni viku, að snúa sjer að lögreglu þjóni, sem stóð við eina gang- brautina, og biðja hann í mestu vinsemd, að útvega sjer stiga til að príla yfir bílinn, sem stóð næstur þeim og auð- vitað þvert yfir gulu umferð- arstrikin. Hann hætti þó við þetta, enda var lögregluþjónninn önnum kafinn við að líta eftir um- ferðinni. SVO VILL TIL, að undirrit- aður veit um eitt ,,krassandi“ ráð, sem einbeittur náungi í Bandaríkjunum beitti við brot legan bílstjóra. Frá þessu var sagt í „Reader’s Digest“, fyrir allmörgum mánuðum og nú kann að vera tímabært að endursegja það. Vel klæddur og virðulegur eldri maður kom að götu- horni, þar sem greinilega merkt gangbraut lá þvert yfir götuna og að gangstjettinni andspænis honum. — Þessi gangbraut var þó harla lítils virði þá stundiná, því einka- bílstjóri hafði stöðvað farar- tæki sitt á henni miðri (að hætti bílstjóra hjer í Reykja- vík). Leikflokkurlnn 6 í feíh „CAÍMDIDA66 Sjénieikur efiir Bernard Shaw Leikstjóri: Gunnar Eyjólfsson LEIKFLOKKURINN 6 í bíl sýnir um þessar mundir hjer í Iðnó sjónleikinn Candiíla eftir Bernard Shaw. Hefur flokkur- inn, sem kunnugt er, sýnt leik þennan í sumar víðsvegar um landið og hvarvetna hlotið ágæt ustu viðtökur. Var þess og að vænta, því að enda þótt flokk- urinn sje fámennur, er hann opnaði bakdyr hans, steig inn, I skipaður ágætum leikendum, opnaði hinar bakdyrnar, gekk ;sem getið hafa sjer hinn besta út um þær og hjelt svo áfram orðstýr fyrir leik sinn hjer í göngu sinni yfir götuna (og | höfuðstaðnum Ber að þakka gangbrautina) eins og ekkert ^þessum ungu og áhugasömu EN VEL KLÆDDI og virðu- legi maðurinn hikaði hvergi. Hann gekk beint að bílnum, | hefði í skorist. Eftir sat bíl- stjórinn með bakdyrnar á bílnum sínum upp á gátt og , glottandi menn á báða bóga. Það fylgdi ekki sögunni, hvort í farþegar hefðu verið í bak- 1 einn sætinu hjá hinum óhamingju- sama bifreiðarstjóra, en harla er það ólíklegt, að gamli mað- urinn hefði farið að hafa á- hyggjur af því. listamönnum að þeir hafa gefið úti í landsbygðinni kost á að sjá, í góðri meðferð ágætis i leikrit eins og Candida, eftir af fremstu snillingum í s/ Hressandi blær í ÚTVARPINU um síðastliðna helgi var auglýst eftir síldar- stúlkum til vinnu hjer í Reykjavík. Ætla má, að all- j margar hafi gefið sig fram,1 því flestar eru þær farnar að norðan, eins og frjettirnar hafa að undanförnu borið með sjer. Á Siglufirði olli brottför stúlknanna raunar vandræð- um, þegar skipin, sem enn elta vonina fyrir Norðurlandi, komu inn hvert á fætur öðru með góðan afla. En Siglfirðingar dóu ekki ráða lausir og gripu til úrræða, sem koma eins og hressandi blær í því lognmollulega and rúmslofti, sem nú einkennir athafnir okkar. Siglfirðingar, segir í frjettum að norðan, ljetu síldina ganga fyrir: Þeir lokuðu sumum búðunum og þeir smöluðu saman skóla- krökkunum og þeir söltuðu síldina sjálfir, „maður og mús“, í nokkra daga. Þegar síðast frjettist, voru Siglfirðingar búnir að sigra síldina og sýna það, að þegar viljinn er fyrir hendi og fólk- ið er duglegt og kappmikið, verður deyfðin alltaf og und- antekningarlaust að láta í minni pokann. G. J. Á. Stúlka óskast SÆBJORG, Laugaveg 27. SjémeMi i vjelamann, matsvein og 1 háseta, vant.ar á rekneta- : bát. Uppl. í Fiskhöllinni, • sími 1240. Jón Sigurbjörnsson og Þorgrímur Einarsson. leikritagerð. Er það von mín og trú að þessar umferðasýningar þeirra fjelaga, sjeu upphaf merkilegrar menningarstarf- semi, sem eigi eftir að glæða stórkostlega alt leiklistarlíf á landinu. Bernard Shaw samdi Candida árið 1894 (sama ár og hann samdi Kappar og vopn, sem Menntaskólanemendur sýndu hjer fyrir nokkrum árum). Las hann leikritið fyrir ýmsum vin- um sinum, þeirra á meðal mikilhæfustu leikurum Eng- lendinga, og luku þeir allir á það miklu lofsorði, enda komst einn breskur leikandi svo að orði um leikritið, að með því hefði Shaw fyrst lagt fram aug- ljósan og verulegan skerf til leikmenntarinnar almennt. Er það og mála sannast að leikrit- ið er þrungið mikilli alvöru og vægðarlausri ádeilu þó að á því sje oft ljettur og stundum skoplegur blær. Eins og hjer, var Candida fyrst sýnd í Englandi utan höf- uðborgarinnar. Var það árið 1897 og aftur 1898 En í London var það fyrst sýnt árið 1900. Vakti það hvarvetna mikinn fögnuð áhorfenda og var ekki laust við þá, eins og reyndar jafnan síðar að margur harð- jaxlinn flúpnaði við lokr.atrið- leikur er með ágætum og hraði leiksins góður og eðlilegur. — Gunnar fer einnig með aðalhlut verk leiksins Eugene March- banks, skáld. Er það hlutverk vandasamt mjög, gerir miklar kröfur til leikandans, en veitir honum einnig mörg tækifæri til stórra listrænna átaka. Shaw var mjög annt um þetta hlut- verk og taldi vandfundinn fcann leikara, er gæti gert því full skil. Hann fann þó að lokum hinn rjetta mann, þar sem var Granville-Barker. Var það fyrsta hlutverk hans i leikriti eftir Shaw, en síðan urðu þau æði mörg. — Leikur Gunnars í þessu hlutverki er sterkur og áhrifarikur og sýnir að hann býr yfir miklum geðbrigðum og er gæddur skapandi leikgáfu í rikum mæli. Hrevfingar hans á leiksviðinu eru nú, sem áour (í Galdra-Lofti), með öðrum hætti en við eigum að venjast hjer á leiksviði, óvenju mjúk- ar en þó hraðar, næri því „stiliseraðar“, en þó viðfeldn- ar. En raddblær hans er stund- um nokkuð hrjúfur og þyríti hann nauðsynlega að reyna að bæta úr þeim ágalla. Jón Sigurbjörnsson leil.ur sjera Jakob Morell og leysir hað hlutverk ágætlega af hendi Hef ur hann sýnt það áður en sýn- ir það enn betur nú, að hann er mikilhæfur leikari Hann bregður upp myndum af persón um sínum með fáum en sterk- um dráttum svo að þær verða við það áhrifameiri en ella cg hann er jafnan sjálfum sjer sam kvæmur. Virðist mjer þessi leiktækni Jóns, ef svo mætti segja, benda til þess, að hann gæti orðið mjög góður Ibsen- leikari. Ungfrú Hildur Kalman fer með hlutverk Candida eigin- konu sjera Morells. Er það veigamikið og vandasamt hlut- verk, enda titithlutverkið. Shaw sagði eitt sinn um Cand- ida að hún væri „the Virgin Mother and nobody else“. En Shaw er viðsjárverður og ekki altaf heppilegt að taka orð hans of hátíðlega. Víst er um það, að svo „forkláruð“ var Candida ekki í höndum ung- frú Kalman og tel jeg það síst til lýta. En hún var eðlileg og látlaus, hógvær og „hjarta- hrein“ eins og sjera Morell seg- ir um hana. En ekki get jeg varist þeirri hugsun að henni þyki ekki eins leitt og hún læt- ur á milli þessara tveggja manna. — Og höfum við ekki einmitt þar skálkinn Bernard Shaw? Proserpina Garnett, vjelrit- unarstúlka sjera Morells leikur ungfrú Guðbjörg Þorbjarnar- dóttir, vel eg skemmtilega. Er | hún vissulega tnjög liðtæk leik- ! kona, sem vænta má mikils af in í sfðasta bætti. Gunnar Eyjólfsson hefur sett er stun í ::. leikinn á svið og annast leik— j Þorgríimir Einarsson leikur stjórnina. Hefur hann leyst sjera Alexander Mills, aðstoð- þau störf af hendi með mestu! arprest sjera Morells. Fer hann prýði, því heildarblær og sam-! Frh. á bls 12.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.