Morgunblaðið - 10.12.1949, Blaðsíða 5

Laugardagur 10. des. 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
5

Baráttan
FRAMSÓKNARMENN berjast
gegn braskinu. Á hverjum degi
glímir Tíminn við braskið,
hvort sem hann er rauðflekkótt
ur eða bara einlitur eins og hin
blöðin.
í fylkingarbrjósti þessarar
baráttu eru tvær öðlings mann-
eskjur úr þingmannaliði Fram
sóknarflokksins, sem þó eru
jafn ólíkar og dagurinn og nótt
in, jómfrú Rannveig og Her-
mann glímukóngur.
Öll barátta þeirra minnir á
ekkert fremur en baráttu ofur-
hugans Don Quixote við vind-
mylluna.
,,Kosningabeitan“ berst
Það getur samt tæpast kall-
ast óeðlilegt, að Rannveig berj
ist gegn hverskyns braski. Sá
er yfirleitt vilji allra góðra ís-
lendinga nú til dags.
Rannveig hefir ekkert sjer
til sakar unnið á brasksviðinu.
Hún hefir verið utan við þau
öfl, sem þar ráða ríkjum. Hún
hefir flekklausa fortíð. Hefir
sennilega aldrei hagnast á ná-
unganum, en þar með er líka
alt upptalið. Rannveig er eng-
inn dýrlingur. Komist hún ein
hverntíma að stjórnar-kjöt-
katli Framsóknarflokksins, er
mjög ósennilegt, að hún reyni
ekki að mata krókinn, en sú
hefir orðið raunin hjá flestum
flokksbræðrum hennar. — Hún
sjer allsstaðar brask og svarta
markað, svindl og ósóma, nema
hjá sínum eigin flokksbræðr-
um.
Framsóknarmenn hvítþvegnir
englar
Þeir eru hvítþvegnir englar,
sem aldrei hafa borið það við
að selja ísskápa, bíla, þvotta-
vjelar og margt, margt fleira
á svörtum markaði og þar með
okrað á samborgurum sínum.
Kona, líttu þjer nær! Gakk í
skrokk á þínum eigin flokki og
reyndu fyrst að þvo braskara-
nafnið af honum. Þá fyrst get-
urðu snúið þjer að hinum.
Þú ert ný bóla í flokknum,
satt er það. Nýja brumið er
varla farið af þjer. Þú stendur
ein í allri þinni baráttu, jafn-
vel þegar döguð uppi. Braskið
ólgar og vellur við hlið þjer í
Framsóknarflokknum, en það
brask læst þú ekki sjá.
Sambandið og þerna
Hermanns
En þjóðin sjer það! Og meðan
þú beitir þjer ekki fyrir, að
það almáttka ríki í ríkinu SÍS,
láti af hinu þjóðkunna braski
sínu með innflutningsvörurnar,
einkanlega nauðsynleg heimilis
tæki, .sem þú virðist í ræðum
þínum bera svo mjög fyrir
brjósti, a.m.k. fyrir kosningar,
getur þú aldrei ætlast til þess,
að þjóðin taki þig alvarlega.
Hún mun þá aitaf líta á þig
sem aumt verkfæri stærstu
braskaranna í þínum eigin
Hendingar. eftir Jónas
1 Jónsson frá Grjótheimi
gegn braskinu
Hermann bersi gegn sjálfum sjer.
flokki, að þú sjert að vinna
fyrir þá, og að við þig festist
hnjóðsyrðið: „Þerna Her-
manns".
Strandakappinn hvítur sem
snjór
Hinn forvígismaður Tíma-
liðsins í baráttu þess gegn
braski andstæðinganna, er Her-
mann Jónasson. Hann er alger
andstæða keppinautar síns um
flokksforystuna, Eysteins Jóns-
sonar, því að barátta hans gegn
braski virðist vera af nokkrum
heilindum unnin.
Það er ekki hollt þeim, sem
í glerhúsum búa, að kasta stein
um.
En Hermann er ofurhugi og
tekur sjaldan skynsemi og fyr-
irhyggju með í skrif sín, og þess
vegna verður barátta hans gegn
braski að aumu útburðarvæli
þess manns, sem átelur and-
stæðinga sína fyrir þá galla,
sem hann sjálfur er þjóðfræg-
ur fyrir.
Svo mikið sakleysi og hjart-
ans vandlæting fylla skrif hans
um þessi mál, að mögulegt er,
að almenningur ljái honum
eyra og sýkni hann af þeirri
sönnuðu ákæru, að hann sje
landsins mesti braskari.
En Hermann á þó heiðar-
leika til. Hann hefir gert játn-
ingu. Þá játningu vill hann
sjálfsagt ekki, að hátt sje með
farið, en það er ekki vanþörf
á því nú, þegar hann reynir
að slá sig til riddara í barátt-
unni gegn braskinu, að rifjuð
sje upp þessi játning hans, þar
sem hann viðurkennir sitt eigið
brask og reynir að bera í bæti-
flákana. Þjóðinni er holt að
hafa þessa játningu Hermanns
í huga, þegar hún horfir á
hann geysast fram á vígvöllinn
og þykjast berjast gegn brask-
inu.
Játning Hermanns um
bílabraskið
Eftirfarandi játning Her-
manns Jónassonar er útdráttur
úr grein hans í Tímanum 18.
nóv. 1948, en hún var síðar tek
in upp í Landvörn, blað Jónas
ar frá Hriflu, andlegs fóstur-
föður hans á þroskaárunum.
„Þegar jeg var ráðherra
keypti jeg bifreið .... seldi
hana og keypti aðra og
greiddi toll af henni. Nokkru
áður en jeg fór úr ríkisstjórn
inni, pantaði jeg nýja bifreið
.... ráðstafaði henni ....
og bað síðan bílasalann að
reið.....Hana ljet jeg til
panta fyrir mig aðra bif-
annars manns. Eftir að jeg
fór úr ríkisstjórninni sótti
jeg um innflutning bifreiðar
í stað annarar, er jeg seldi.
.... Hafði svo um skeið not
aða bifreið, setti í hana nýja
vjel og kostaði miklu til. ..
.. Að lokum fjekk jeg leyfi
til að kaupa litla bifreið ....
seldi hana. .... Fjellst þá
Nýbyggingarráð á að láta
mig hafa yfirbyggðan jeppa.
.... Rjett á eftir fjekk jeg
leyfi fyrir bandarískri fólks
bifreið....Seldi jeg þá yf-
irbyggða jeppann. .... Hefi
orðið þess var. að ýmsa
undrar, að jeg skuli nú eiga j
jeppa......Fjekk hann frá
bónda fyrir gamla vjel, sem
jeg átti áður, og ferðast að-
allega á honum suður í Foss-
vog í skemmtigarð, sem jeg
á þar....“.
Þarf nú frekar vitna við?
Svo mörg eru þau orð og er
ekki von, að fólk spyrji eftir
lestur þessarar játningar: Þarf
nú frekar vitnanna við?
Þetta er maðurinn, sem nú
berst gegn braskinu og þá vænt1
anlega gegn bílabraski ekki síð
ur. Það væri næst að ætla, að
hugarfarsbreyting hefði orðið
lýá Hermanni, en þjóðin þekk-
ir hann of vel til þess, að hún
leggi trúnað á slíka bjartsýni.
Hann verður í augum hennar
æ hinn sami valdagráðugi og
sibraskandi pólitíski spekúlant.
Braskið er þjóðarböl. Um
það geta allir íslendingar verið
sammála. En íslendingar liggja
ekki trúnað á, að Framsóknar-
menn sjeu einlægir í baráttunni
gegn því, vegna þess, að enginn
flokkur, engir menn á undan-
förnum árum hafa eins stuðlað
að braski og eflt brask sem
Framsóknarmenn.
F.
NÚ á þessum tímum þegar
hinar líkamlegu íþróttir skipa
öndvegissess í þjóðlífinu og í-
þróttakapparnir stíga upp í
Faxa loftsins, sem bera þá suð-
ur í heim á Olympíuleiki og
önnur íþróttamót, bera margir
kvíðboga fyrir því, að fólkið
sje að hverfa frá hinum and-
legu íþróttum, að þær sjeu að
hverfa í skugga þeirra líkam-
legu.
En ekki held jeg að ástæða
sje til að óttast það, heldur
geri jeg ráð fyrir að líkamleg
og andleg heilbrigði þjóðarinn-
ar fari saman. Ein þjóðlegasta
og elsta íþrótt íslendinga, hag-
mælskan, þróast hjer prýði-
lega. Hagyrðingarnir og vísur
þeirra eru óteljandi. Ýmist
breiðast vísurnar út á vörum
fólksins, eða þær komast í
bækur og blöð.
Fyrir tveimur árum Ijest
einn fræknasti hagyrðingur
hjer um slóðir, Kolbeinn í
Kollafirði. Vísur hans hafa
verið gefnar út í kvæðabók-
um, sem eru heilt haf af
Mikill ijöldi heim-
sækir fjelagsheimili
Heimdallar
FJELAGSHEIMILI Heimdall-
ar í Vonarstræti 4(2 hæð) hef-
ur nú verið opið um tíma og
hefur fjöldi fjelagsmanna not-
fært sjer þessa nýju starfsemi
fjelagsins.
Eins og áður hefir verið
skýrt frá liggja þarna frammi
blöð og fróðlegar bækur, svo og
allar þær tillögur og öll laga-
frumvörp, sem borin eru fram
á Alþingi. Ennfremur er í huga
að hafa þarna spil og töfl. Jafn-
framt lesstofunni er opin skrif-
stofa, sem m. a. tekur á anóti
nýjum fjelagsmeðlimum og
hefur fjöldi æskufólks innritað
sig í fjelagið. Ennfremur veitir
skrifstofan fjelagsmönnum
margs konar upplýsingar varð-
andi fjelagsstarfið og baráttu-
mál fjelagsins.
Heimdellingar eru hvattir til
að veita skrifstofunni allar þær
upplýsingar, sem að gagni mega
jkoma í fjelagsstarfinu.
skemtun, heilræðum og skoð-
unum á viðburðum dagsins. —
Og þó hann falli frá, þá rísa
margir nýir hagyrðingar upp,
feta í fót'spor hans og brjóta
nýjar leiðir.
Ekki er kveðskapur þessi
allur gull. En það sakar ekki.
því að ennþá finnast litlar vís-
ur, sem samt geta verið stór-
brotnar og diúpar að hugsun
og tilfinningum, að þeim megi
skipa á bekk með stórum lista-
verkum.
Vísnabækurnar eru margar
og á sumar þeirra hefur verið
minst í blöðunum, en jeg vildi
aðeins minnast hjer -á eina
þeirra, sem jeg rakst á af hend
ingu, enda heitir bókin Hend-
ingar og höfundurinn er Jónas
Jónsson frá Grjótheimi.
Höfundurinn mun vera mörg
um kunnur af fyrri vísum hans
sem hafa gengið manna á með-
al og stundum komið í blöð-
unum. Og af þessari nýkomnu
bók hans munu flestir hafa
skemtun og lærdóm, jafnt hag-
yrðingar sem aðrir.
Það er eftirtektarvert, hve
allar vísurnar eru ljettar og
liðugar, auðheyrt, að þær eru
eftir mann, sem er hagmælsk-
an í blóð borin. Þær fjalla um
daglega viðburði, sumsstaðar
er góðlyndi og vinátta, annars
staðar harka og fordæming. —
Kostur við kvæðin er, að þar
gætir ekki mannhaturs nje
kala, varla nema sanngjarns
reiðilesturs, þar sem höfundin-
um finnst ábótavant.
Mjer hefur fundist, að hag-
yrðingar síðari tíma vilji blikna
fyrir táknum nútímans — að
þeir hafi reynt að halda sjer
inni i rómantík fortíðarinnar
og geti ekki viðurkent hin
snöggu stökk tækninnar. Þetta
verða þeir þó fyrr eða síðar að
gera. Við lifum á morgni at-
ómaldar og allt í kringum okk-
ur eru bílar, dráttarvjelar, sími,
útvarp, rafmagn, ísskápar,
hrærivjelar o. s. frv. Ef hag-
mælskan á að þróast áfram sem
íþrótt þjóðarinnar, þá verða
hagyrðingarnir að yrkja um
lífið, eins og það er í dag, en
ekki eins og það var í gær..
I þessu finnst mjer Jónas frá
Grjótheimi vera að brjóta nýj-
ar leiðir í vísum sínum. Mig
langar að taka hjer á eftir hluta
úr einu kvæði hans. Jónas mun
vera vörubílstjóri og þegar
hann fekk nýjan bíl, yrkir
hann:
Jeg hef valið nýja tílnum besta
gæðingsnafn ,
boðað, hann skel ,L)ettir‘ heita
og fár er honum jafn;
númerið er átján hundruð
áttatíu og eitt,
ártalið, sem jeg er fæddur,
því fær enginn breytt.
Hlakka til að hleypa á sprett,
þvi honum mun um ganginn
Ijett,
og engum þykja undrafrjett,
þótt ótal met hann geti sett;
hann er líka sannkallaður
Chevrolet.
Ljettast þegar leik við stýrið
á „Ljetti“ svíf;
helst finst mjer sem hjóladýrið
hafi líf.
Þá er eins og andinn fái
æðra flug;
kemur margt, sem mest jeg þrái
mjer í hug.
Þetta er aðeins brot, en það
sýnir hve liðugt Jónasi frá
Grjótheimi er um að yrkja vís-
ur sínar. Með þessari fyrstu
bók hans, held. jeg hiklaust, að
það megi skipa höfundinum á
bekk með okkar fremstu hag-
yrðingum.
Þorsteinn Thorarensen.
Ásf en ekki het
DRAUPNISÚTGÁFAN hefir nú
sent á markaðinn þriðju skáld
söguna eftir Frank G- Slaugh-
ter, höfund bókanna ..Líf i
læknis hendi“ og ..Dagur við
ský“. Nefnist þessi nýja saga
Ást en ekki hel. Hún gerist á
öðrum slóðum en hinar fyrii
og er fyrst og fremst ástar-
saga, eins og nafnið bendir tiL
Slaughter er nú orðinn svq
kunnur íslenskum lesendum, að
óþarft er að kynna hann. Sög-
ur hans hafa komið út víða um
heim og hvarvetna átt miklrm
vinsældum að fagna. Þó er þess
að geta, að sögulegar skáldsög-
ur hans hafa fallið lesendunum
miklu verr í geð, en Draupnis-
útgáfan hefir sneitt hjá útgáfu
þeirra, og má það teljast hyggi-
legt.
Þess má einnig geta. að „Dag
ur við ský“ er kominn út í nýrri
útgáfu. Kom sú bók fyrst út
fyrir síðustu jól’og seldist þá
upp á skömmum tíma.
Landstjórinn é bafavege
LONDON, 7. des. — Gerðhefm
verið önnur aðgerð á breska
landstjóranum, sem varð fyrir
árás tveggja Malaja á dögun-
um. Liggur hann í sjúkrahúsi- í
Singapoore og„ er líðan hans
góð eftir atvikum.
Níu manns hafa verið teknir
fastir til viðbótar vegna árásar-
innar á landstjórann. — Mv.nii
bíða þeirra yfirheyrslur.