Morgunblaðið - 18.12.1949, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 18. des. 1949.
■Ti
„Þeir virðast hugsa aðeins um það
nð troða sjálfum sér fram með oln-
bogaskotum og steyttum hnefum“
Krafan um að S.Í.S. fái um helming skömí-
unarvaranna er bygð á falsaðri fjelagaföiu
Færeyjar
UNDANFARIÐ hafa í „Tírnan-
um“ birst greinar eftir Hannes
.Tónsson, sem kallar sig fjelags-
fræðing, um afstöðu Reykvík-
inga til samvinnumála. Þessar
greinar hafa vakið furðu vegna
þess hve þær eru dólgslega rit-
aðar, en. um leið óvenjulega ó-
vandaðar um meðferð talna og
annara staðreynda.
Fölsun um helming.
í síðustu greininni, sem nefn-
ist „Andiegir hortittir í dönsk-
um grýluleik“, gerir H. J. m. a.
að umtals^fni fjelagatölu Kaup
fjelags Eyfxrðinga, skrif Björns
heitins Kristjánssonar um kaup
fjelagsmál. skattamál kaupfje-
laga og uurgt óskylt og sund
urlaust, so n ekki er unnt að
gera skil íil fullnustu í stuttu
máli, þvi ruðveldara er oft að
hrúga up^. staðlausum stöfum
en rífa þá niður í stuttu máli.
H. J. sc„lr um meðlimi K. E
A.:
„Meðln.i.r K.E.A. eru 4.753.
Þeir eru Jgendur kaupfjelags-
ins og jaí..framt framfærendur
hartnær 20 þúsund manns
Akureyri v g í Eyjafirði.“
Eftir þessu ættu að búa við
EyjafjörsT < g á Akureyri nær 25
þúsund nr.nns, sem allir eru
annaðhvcr: eigendur K.E.A.
eða fran '.orðir af þeim.
Samkv~ :nt upplýsingum frá
Hagstofu í lands voru allir íbú-
ar Eyjaf ja: ðarsýslu, Akureyrar
og Ólsf: íjarðar og þeirra
hreppa í Þingeyjarsýslu, sem
liggja að Eyjafirði samtals
12.702 í frslok 1948. Allir Ey-
firðingar r"u því um helmingi
færri en heir menn, sem H. J.
segir, að f úi við Eyjafjörð og
sjeu annr^hvort fjelagar í KEA
eða á framfæri þeirra manna.
Minni fölsun hefði sjálfsagt
mátt gagn gera, en þeir Tíma
menn horf.\ ekki í smámunina,
þegar um er að ræða að „lag-
færa“ töhi-.
Hjer sk’ftir litlu máli þó
„Tíminn" nafi síðar reynt að
hagræða ný hinum röngu
tökum H J. og búa til aðrar
nýjar, sem ekki eiga sjer held
ur neina c.oð.
Auk þes • sem H. J. gerir fje-
lagsmenn K.E.A. og áhangend-
ur þeirra í Eyjafirði helmingi
fleiri en allir Eyfirðingar eru,
bætist það svo við, að auk KEA
starfa við Eyjafjörð tvö önnur
kaupfjelög, pöntunarfjelög og
allmargir kaupmenn, sem al-
menningur skiptir við. Þótt
K.E.A. hafi komist langt í því
að ná versluninni við Eyjafjörð
á sitt vald, skipta þó enn
margir einstaklingar með álit-
legum fjölskylduhóp við aðra
en K.E.A.
I fótspor kommúnista.
Þessi margfalda fölsun H. J.
er nokkuð storfelld, en hún er
þó ekki einsdæmi. Það er ekki
langt síðan að forstjóri KRON
h.ier í Reykjavík birti á prenti,
að 6000 reykvísk heimili hefðu
viðskipti við KRON, og var
helst að skilja, að þessi 6000
heimili skiptu við enga aðra.
En þegar nánar var aðgætt,
kom í ljós, að fjelagarnir voru
um 6000, en forstjóranum þótti
auðvitað glæsilegra að tala um
6000 heimili heldur en einstak-
linga, hvað sem sannleikanum
annars leið. •
Þegar H. J. gerir fjelaga i
K.E.A. og skyldulið þeirra við
Eyjafjörð helmingi fleiri en
alla Eyfirðinga, þá gengur hann
troðnar slóðir kommúnista,
enda sjá þeir, sem Tímann lesa
og Þjóðviljann lítinn mun
sannleiksást og orðbragði bess-
ara tveggja blaða, og fer sá
munur sífellt minnkandi.
Björn Kristjánsson
og S.Í.S.
H. J. minnist á greinar Björns
heitins Kristjánssonar um sam-
vinnufjelögin og feitletrar, að
B. K. hafi verið dæmdur í
hæstarjetti fyrir þessi „níð-
skrif.“
Mál Sambands íslenskra sam-
vinnufjelaga gegn Birni Kdst-
jánssyni er vel þess virði, að
það sje að nokkru rifjað upp.
Björn Kristjánsson skrifaði
1922—1923 tvo bæklinga um
verslunarmál og var annar
þeirra til andsvara. S.Í.S. fór
mál við B. K. og krafðist þess,
að alls 75 ummæli úr ritum
Björns yrðu ómerkt og hann
látinn sæta ábyrgð fyrir. Hæsti
rjettur tók til greina kröfur
S.Í.S. út af aðeins 9 ummælum
og fjekk B. K. 100 kr. sekt fyrir.
Hin 66 ummælin ljet hæstirjett-
ur standa í fullu gildi.
Ritstjóri Tímans
og heildsalinn.
Þess má geta H. J. til fróð-
leiks, úr því hann reynir að
gera sjer mat úr gömlum meið-
yrðamálum, að nokkrum mán-
uðum síðar en B. K. var dæmd-
ur í 100 kr. sekt, lenti þáverandi
ritstjóri Tímans í meiðyrðamáli
við einn af heildsölum Reykja-
víkur. Heildsalinn flutti mál
sitt sjálfur, en ritstjórinn hafði
sjer til varnar einn þekktasta
málfærslumann landsins. Enda-
lok urðu þau, að ritstjóri Tím-
ans var dæmdur í helmingi
hærri meiðyrðasekt en Björn
Kristjánsson.
Stóryrði árið 1925.
En þegar dómurinn í málinu
gegn Birni Kristjánssyni er a
hugaður, hlýtur það að vekja
furðu nútímamanna, sem
þekkja aðfarir samvinnu-for-
sprakkanna þá og þó sjerstak-
lega síðan, að B. K. skyldi vera
sektaður um þessar 100 krón
ur.
B. K. er t. d. sektaður fyrir
að viðhafa eftirfarandi um
mæli: „Þeir (þ. e. samvinnu-
forkólfarnir) virðast hugsa að-
eins um það að troða sjálfum
sjer fram með olnbogaskotum
og steyttum hnefum. Dæmin
eru líka deginum ljósari.“
Þetta þóttu stóryrði árið 1925
en eftir aldarfjórðungs reynslu
af frekju þessara manna sýnasl
þau mild. En um leið eru þau
allt að því spámannleg, því
með olnbogaskotum á sviði við-
skipta og steyttum hnefum í
stjórnmálalífinu hafa þessir
menn rutt sjer braut í 25 ár.
Sá steytti hnefi sást síðast á
Alþingi á dögunum, þegar tveir
kaupfjelagsstjórar báru fram
frumvarp um að það skyldi í
lög tekið, að S.Í.S. fái umráð
yfir 45% af innflutningi flestra
skömmtunarvara, en sú krafa
er einmitt studd með fölsunum
á borð við þær, sem H. J. ber
fram um fjelagafjölda Kaup-
fjelags Eyfirðinga.
Frh. af bls. 8.
Það er skoðun Fólkaflokksins
að stefna heimastjórnar okkar
I í verslunar- og fjárhagsmálum
| hafi leitt til mikils tjóns fyrir
Færeyjar.
Viljum efla menningar-
og frændsemistengslin við
íslendinga.
Við Færeyingar þekkjum allt
of lítið til íslands. Jeg álít að
við eigum að efla menningar-
legt samstarf okkar og treysta
frændskapartengslin. Heimsókn
ísfirska íþróttaflokksins til
Færeyja í sumar hefur án efa
haft mikla þýðingu fyrir menn
ingarlega samvinnu íslendmga
og Færinga. En það má ekki
verða löng bið þar til annað-
hvort Færeyingar heimsækja
ísland eða íslendingar okkur
aftur. Það þyrfti helst að vera
á næsta ári.
Þannig fórust Knut Vang
ritstjóra Dagblaðsins orð.
Að lokum kemur svo álit Pjet
urs bónda á Heygum á við-
horfunum í landbúnaði Fær-
eyinga.
- Skátaslúlkan
Frh. af bls. 10.
kendi hana. Ekki meir um það,
best að lesandinn fái að dæma
um það sjálfur.
Það sem mjer finst mest um
vert er það, að Syser var góð-
ur skáti og lifði lífi sínu sam-
kvæmt því. Þessvegna álít jeg
bækurnar um Sysser eiga er-
indi til allra ungra stúlkna,
hvort þær eru skátar eða ekki.
„Úlfljótur11 á þakkir skilið
fyrir það, að þeir hugsa einnig
um hag kvenskátanna, er þeir
gefa út skátasögur sínar. Vona
jeg að kvenskátarnir kunni að
meta það að verðleikum. Von-
andi eignumst við margar fleiri
skátabækur, sem geta laðað
huga hinna ungu lesenda sinna
inn á góðar og göfugar brautir.
Rvik í des. 1949
Hrefna Tynes.
varaskátahöfðingi.
Eggert Claessen
Gústat A. Sveinsson
hæstarjettarlögmenn,
Oddfellowhusið. Simi 1171.
Allskonar lögfræðistörf.
Hve lengi---------?
Þegar Rómverjinn Cicero
flutti eina af hinum frægu á-
kæruræðum sínum á þingi gegn
rómverskri yfirdrottnunar
klíku, hóf hann mál sitt gegn
forsprakkanum með þessum
frægu orðum: „Quousque tan
dem abutere patientia nostra
— hve lengi ætlar þú að mis-
bjóða þolinmæði vorri?
í þrjátíu ár hefur samvinnu-
reksturinn í landinu haldið uppi
látlausum áróðri í þeim tilgangi
að ná helst allri verslun lands-
manna á sitt vald. Sá áróður
hefur verið rekinn á svipaðan
hátt og greinar Hannesar Jóns-
sonar eru ritaðar. Eftir þessi
30 ár telja „samvinnu“-forkólf-
arnir sig hafa búið svo vel um
hnútana í skjóli skattfríðinda,
gjaldeyrisfríðinda og pólitískrar
klíkustarfsemi, að þeir geti
krafist þess, að lögfest sje á Al-
þingi, að þeir skuli fá umráð
yfir nær helmingi af þeim vör-
um, sem skammtaðar eru og
mest þurrð er á.
Eftir 30 ára látlausan áróður
á hendur keppinautum sínum,
telja þessir menn sig hafa náð
það góðum árangri, að þeir geti
nú gengið fram og talið sig full-
trúa almennings, verslanir sínar
vera „verslanir almennings“ og
Fólkinu fækkar í sveitunum.
Framfarir þær, sem ovðið
höfðu í færeyskum landbúnaði
á stríðsárunum stöðvuðust fJót-
lega eftir að stríðinu lauk. Flest
unga fólkið flutti úr sveit-
unum, piltarnir fóru á sjóirin og
stúlkurnar til bæjanna eða jafn
vel til útlanda. Þessi fólksflótti
bitnaði ennþá meir á landbún-
aðinum vegna þess að aðstaða
hans til notkunar nýtísku verk-
æfra er óhægri en annarsstað-
ar. Þó að töluvert hafi verið
flutt inn af landbúnaðarveik-
færum undanfarin ár er naut-
griparæktin þó í greinilegri aft-
urför og mjólkurskortur vax-
andi. Kartöflu- og rófufram-
leiðslan fer einnig minkandi
vegna ódýrari innflutnings þess
ara vara frá útlöndum. Er að
þessu mikið tjón þar sem græn-
meti og matjurtir þrífast hjer
vel. Vaxa einstakar tegundir
garðávaxta svo vel hjer að
margir útlendingar hafa sagt að
þeir hefðu t. d. hvergi fengið
jafn bragðgóðar gulrætur og
blómkál og í Færeyjum.
Sauðfjárrækt okkar hefir und
anfarin ár verið í vexti og má
vænta þess að hún verði fram-
vegis grundvallaratvinnugrein
færeysks landbúnaðar.
með vísnahendingum
eftir Stefán Jónsson, kennara
Frábært uppeldistæki.
Þetta glæsilega leikspil er spilað jafnt
af ungum sem eömJum
Páll Ólafsson hefur nú dval-
ið erlnedis í 14 síðustu árin,
þar af lengst af í Færeyjum.
Mun hann eflaust best allra nú-
lifandi íslendinga þekkja fær-
eyskt þjóðlíf, atvinnurekstur og
fjármagn sitt, sem er safnað . iifnaðarhætti þar. Hefði því
saman i skjóli úreltra og rang- j íra morgu að segja
látra laga, vera „eign almenn-
ings :
Þolinmæði margra gagnvart
þessum áróðri er að þrjóta,
enda á þolinmæði gagnvart
einokunarbrölti hinna pólitísku
samvinnuforkólfa engan rjett á
sjer. Olnbogaskotin og steyttu
hnefarnir, sem Björn Kristjóns-
son var tlæmdur fyrir að nefna,
mun hjer eftir nefnt sínum
rjettu nöfnum ódæmt.
BFST 4» 4UGLÝSA
I MORGUNBLAÐINU
og
að segja þaðan ef
aðstæður leyfðu.' —
Gæfa fylgir
trúlofunur
hringunum
frá
SIGVRÞÓR
Hafnarstræti 4
Reykjavík.
Margar gertfir
Sendir gegn póstkröfu hvert á Iand
aem er.
— SendiS nákvœmt niál —
Víðfrægasta leikspilið sem út hcfur
komið á fslandi.
Óvenju fjölbreytt og spennandi.
Þessi leikspil fást í öllum helstu versl
unum landsins.
HeildsölubirpSir:
ÁSBJÖRN ÓI.AFSSON
Ktildverslun
I
J