Morgunblaðið - 05.02.1950, Qupperneq 5

Sunnudagur 5. febrúar 1950.
MORGUNBLAÐIÐ

MEIRI SPARIMAÐ I AR
- ssftict Korðmenn
1. febrúar.
EIGI VERÐUR sagt að nokkur
barlómur sje í Norðmönnum
núna, er þeir tala um horfur árs
ins, sem fyrsti tólfti hlutinn er
liðinn af. En hitt er jafn víst,
að þeir ganga þess ekki duldir,
að árið verður erfitt á ýmsan
hátt, og að allir verða að gera
fcitt ef vel á að fara. ,,A1 vár
cvne má settes inn“, sagði Ólaf-
ur ríkiserfingi í nýjárskveðju
til þjóðarinnar. Og þau orð tek
ur öll þjóðin undir — Noregur
veit, að því aðeins getur þjóð-
inni vegnað vel, að hver mað-
ur geri skyldu sína, og telji það
ekki sem skyldu heldur sem
sjálfsagðan hlut.
Tollabandalag.
Á undanförnu ári hafa all-
miklar umræður verið milli
þeirra þriggja norðurlandaríkja,
sem liggja í miðju — og rjett er
að kalla skandinavisk, til að-
greiningar frá Norðurlanda-
i’íkjunum öllum ■—- um efna-
hagslega samvinnu, afnám toll-
múra sín á milli og þessháttar.
Bretar gerðust aðilar að þeim
umræðum í haust og óskuðu
samninga um nána samvinnu
við þessi þrjú lönd, og náðu
samningar fram að ganga og
voru undirritaðir í París fyrir
fáum dögum. Þar er rýmkun á
viðskiftum milli landanna aðal-
atriðið, en ekki jafn víðtæk og
talað hefir verið um milli
bkandinavisku landanna inn-
byrðis. Skandinavisku löndin
hafa að svo stöddu ekki getað
komið sjer saman um tolla-af-
hámið, og má með nokkrum
rjetti segja, að þar hafi strand-
að á Noregi. Norðmenn telja
sjei ekki að svo stöddu fært að
afnema tollmúrana gagnvart
Danmörku og einkum þó gagnv.
Svíþjóð, og er það einkum'til-
litið til iðnaðarins, sem ræður
þeirri aðstöðu. Þeir segja sem
sje, að sænskur iðnaður sje
iremri ýmsum norskum, að því
er snertir framleiðslu ýmsrar
þeirrar vöru, sem Norðmenn
framleiða nú handa sjálfum
öjer, fyrst og fremst. Ef þessi
norski iðnaður missti þá vernd,
sem hann nú hefir í tollunum,
mundi það hafa í för með sjer
að fjöldi norskra iðnfyrirtækja
yrði að leggjast niður eða þá
að gerbreyta framleiðslu sinni.
En það kostar kaup á nýjum
vjelum, breytingar á húsum -
íiýjar fjárfestingar og eyðingu
verðmæta, sem kostað hefir
verið til á síðustu árum.
Nýjar fjárfestingar.
er orð, sem stjórnin vill ekki
heyra nefnt nú. Norðmenn
finna, að samkvæmt áætlun-
inni, sem gerð var í sambandi
við Marshallaðstoðina forðum,
hafa þeir bundið sjer svo þunga
bagga, að þeir hafa nóg með
að rísa undir þeim. Nýsköpun-
arfyrirtæki þau, sem eru á döf-
inni samkvæmt fyrri ákvörðun-
um og eiga að vera búin 1952,
— sjerstaklega raforkustöðvar
og hin miklu málmvinnslufyrir-
tæki — þarfnast svo mikils
gjaldeyris, að ekki þykir rjett
að bæta nokkru þar ofan á.
Því að Norðmenh hafa á-
hyggjur af væntanlegu gjald-
eyrisleysi. í árslok 1946 töldust
erlendar inneignir Þjóðbank-
Horepbrjef frá Skúla Skúlasyni
— Fyrri hluti —
Austan tjaldsins
eru sigurvegar-
arnir ávalt frá
Sovjetrikjunum
„Borba" lýsir íbróffamófi i Budapest
u,uul „Al var evne má settes inn“
ans norska vera 641 mill. kr.
í ársbyrjun 1949 hafði sú eign
þorrið um helming. Og um ára-
mótin síðustu taldist hún vera
230 þús. n. kr. Þetta þykir lítið,
því að það muni ekki nægja til
að greiða með tveggja mánaða
halla á utanríkisversluninni, en
það finnst Norðmönnum of lít-
ill „varasjóður viðskiftaaðila“.
Ef talin er saman öll gjaldeyris-
eign bankans við síðustu ára-
mót — gull, erlendar innieign-
ir og verðbrjef, verður upphæð
in samtals 607 millj. n. kr. En
til frádráttar koma innieignir
erl. banka, og clearing-eignir
erl. þjóða hjá Noregi. Ef öll þauí
kurl kæmu til grafar í einu
mundi raunveruleg eign Þjóð-
bankans verða lítil sem engin
eftir að allt væri greitt.
En það sem veldur sjerstök-
um áhyggjum í sambandi við
gjaldeyrisaðstöðina er óttinn
við, að „frílistarnir“, sem gera
50% vörukaupanna frjáls,
kunni ef til vill að baka bjóð-
inni auknar kröfur til erlends
gjaldeyris, að minnsta kosti í
bili. Hinsvegar þykir víst að
þessi rýmkun verslunarhaft-
anna verði til þess að lækka
vöruverð, og hefir þess jafnvel
orðið vart þegar. Þó síst á þeim
vörum, sem opinberar niður-
greiðslur eru á.
Gengisfellingin.
------Það er enn ekki sjeð
hver áhrif verðfelling krónunn
ar gagnvart dollar hefir hjer í
Noregi, því að enn eru ýmsar
dollaravörur, er keyptar voru
fyrir verðfellinguna í septem-
in verði til frambúðar en þó
munar ekki miklu á áætlun
þeirra, sem telja bót, og hins
vegar þeirra, sem telja böl að
breytingunni.
En um eitt eru allir sam-
mála. Norska þjóðin verður að
fara gætilega, og hún verður
að vera sparsöm. Hún lifir við
góð kjör að því er mat snertir,
naum að því er fatnað snertir
og slæm að því er húsnæði
snertir — þ. e: a. s. þeir sem
í borgunum búa. Það er einkum
síðasta atriðið, sem er viður
kennt áhyggjumál. En Norð-
menn hafa sætt sig við þá stað
reynd, að húsnæðismálin verði
ekki komin í samt lag fyrr en
einhverntíma eftir 1960.
Hinsvegar er mikið rætt um
bráðabirgðaúrlausnir á þeim
málum. Ýms bæjarfjelög hafa
gert tilraunir með að byggja ó
dýr hús, en þó sæmilega full-
nægjandi, og einstakir menn
líka. Jeg hefi áður minnst i
Selvág verkfræðing í Noregs
pistlum mínum, og það er svo
að sjá, sem stefna hans sje að
vinna fylgi: sú, að byggja ódýr
hús, sem eigi veita þau fullu
þægindi, sem verulega góð íbúð
veitir, fremur en að reisa helm-
ingi færri hús, og þau full
komin. — Selvágshúsin, með
herbergjum, eldhúsi, baði og lít
illi geymslu á hvorri hæð,
kosta 50.000 n. kr. — b. e.
25.000 n. kr. fyrir íbúðina. Þau
eru úr timbri, en vel einangr-
uð — fremur ljót útlits, og senni
lega ekki til langrar endingar.
En með því byggingarlagi, sem
ber, til hjer í landi^og bannað Selvág berst fyrir, er hægt að
var að hækka verð á þeim. —t byggja yfir nær helmingi fleira
Skoðanir fróðra manna eru íólk en ella mundi fást húsnæð.i
mjög skiftar á því hver áhrif- handa fyrir sömu fjárupphæ?!
Frá frjettaritara Reuters.
BELGRAD — . Borba“, aðal-
málgagn júgóslavneska komm-
únistaflokksins, hjelt þvi ný-
lega fram. að brögð hefðu ver-
ið höfð í frammi á alþjóðlegri
íþróttakeppni í Budapest, til
sess að trj'ggja það, að rúss-
nesku þátttakendurnir færu
sar með sigur af hclmi. Blaðið
fullyrti, að rússneskir þjálfarar
og leikdómarar hefðu beitt
margskonar brögðum, til þess
að gera sigur Rússanna sem
glæsilegascan.
í þessu sambandi komst
,Borba“ svo að orði, að hjer
væri enn citt da'mi um undir-
okunarstetnu Rússa gagnvart
alþýðulýðveldunum. Og svo
heillaðir væru þeir nú orðnir
af þessari ofbeldisstefnu, að
æir beittu henni ekki einungis
á sviði f jármála og stjórnmála,
heldur einnig á menningar og
íþróttasviðinu.
Dómaravalið erfitt
„Borba“ tilfærði ummæli
William Jones, aðalritara alþjóð
lega köi f uboltaf jelagsins, en
hann var viðstaddur keppnirn-
ar í körfubolta á Budapestmót-
inu. Hann sagði: ,.Það er ákaf-
lega erfitt að tilnefna dómara,
þegar rússnesk lið keppa, því
það er ekki ætlast til þess að
þau tapi.
Þetta kom greinilega í ljós,
segir blaðið, í úrslitaleiknum í
körfuboltakeppninni, en þar
áttust við stúlkur frá Sovjet-
ríkjunum og Ungverjalandi. —
Dómurunum tveimur (Tjekka
og Búlgara) tókst að láta rúss-
néska liðið sigra, enda þótt
ungverski; stúlkurnar hjeldu
forustunni, þur til aðeins þrjár
mínútur voru eftir af leiknum.
hann tók á því, sem hann átti.
Hann sló rússneska boxarann
niður, og búið var að telja up)ö
að níu, áður en hann stóð ‘Upp
aftur.
„Dómarinn taldi svo nægt,“
fullyrti „Borba“, „að rússneslsi
boxarinn hafði nægan tíma .til
að hvíla sig. jafna sig eítir
höggið og hálda áfram'*. En
nokkru síðar sló Pap Rús ann
í rot.
a t
Lyftingar
En aðrar og þægilegri aðfeið-
ir voru bráðlega fundnar upp,
til þess að tryggja rússneska
sigra og komast hjá rjettlátrl
reiði áhoifenda.
Þegar ungverskur lýítinga-
maður stóð sig betur en hinn
rússneski andstæðingur hans,
sagði íþróttafjelag Ungverjans
sig úr keppninni, og Rússarnir
unnu.
„Borba“ heldur áfram:
„Rússarnir mættu ekki með
sundmenn sína til leiks, vegna
þess að augljóst \Tar, að þeir
mundu alls ekki geta sfaðið
Ungverjunum á sporði ....
Og meðan á íþróttakeppninni
stóð, og löngu eftir að henni
var lokið, birtu kominfcrm-
blöðin langhunda, þar sem iogð
var áherslu á, hversu mjög iviss
neskir íþróttame.nn bæru- af í-
þróttamönnum annara bjóða*'.
■■miriiiiriiiiiiitituiu*KMf NHMinmmvttiiM r: t imnnav<
Glíma
Þegar ungverskur glímu-
maður sigraði í þyngdarflokki
sínum, var úrslitakeppnin
nokkru seinna dæmd ógild,
vegna „alvarlegra mistaka“
dómarans, sem var Ungverji.
„Borba“ bætir við: „Með
þessu móti var rússneskum
glímumanni dæmdur sigurinn
og stigaf jöldi rússnesku og ung-
versku glímuflokkanna, sem
verið hafði jafn (47—47) breytt
ist í 46—48 Rússum í hag.
Boxkeppni
í lokakeppninni í millivigt
í hnefaleikum áttist Ungverj-
inn Pap — • „Olympíumeistari og
þekktur burdagamaður“ — við
rússneskan boxara.
En áhorfendunum varð það
ljóst þegar í upphafi, að Pap
hjelt mikið aftur af sjer. Það
var ekki fyrr en í þriðju lotu,
er ungvcrsku áhorfendurnir
höfðu látið gremju sína í ljós
og kallað hann svikara, að
Þeir sem ætla að láta mig kkppívf
og sprauta trje sín í ár, eici jg |
þeir, sem ætla að láta mig f riv.5
garða og lóðir sínar i.stand a. |
þessu éri, eru vinsaml. bec.uir f.
að tala við mig sem íyrst. |
Kolbeinn Guðjónvfion
garSyrkj urnaSur
Grettisgötu 31. Simi 3746. |
•lliitiitmiimiiiiiimai
•Muiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiimiiummir
Vil láni I
kr. 30—40 þús. þeim, sem ,J1 |
leigja 2—3ja herberm.v ,buð
sanngjörnum kjönmi nú þeg.,r. |
Tvennt í heimili. TilLoð u.e; kti i
„Rjettir vextir — 868“ sencjst’ |
bhiðinu fyrir mánudagskvóiil. |
amimiiimiiiiiiraE