Morgunblaðið - 19.02.1950, Qupperneq 2

2
Wiil hefja skipuiagðar
irannsóknir á ónotuðum
auðiyndum hjer á iandi
litlaga Fjelagj íslenskra ISnrekenda um tækni-
| lega aðsteð til slóriðnaðar á Islandi
3TJÓRN Fjelags íslenskra iðnrekenda hefur nýlega lagt það
t|l við Viðskiptamálaráðuneytið, að fjárframlagi því, sem Mais-
Háll-aðstoð gerir ráð fyrif til íslands sem annarra ríkja undir
líðnum „tæknileg aðstoð1. verði varið til þess að kanna nýja
rjidguleika fyrir stóriðnaði á íslandi, er framleiði vörur til ut-
fjutnings.
j Brjef fjelagsstjórnarinnar til*
\Íiðskiptamálaráðuneytisin3,
\iíirðandi mál þetta, er dags. 7.
tn , og segir þar á þessa leið:
j „t framhaldi af brjefi voru
i{) yðar. dags. 13. des. 1949, og
\Sðræðum, er síðar hafa átt sjer
riað milli skrifstofusjóra hins
<®ia ráðuneytis, Þórhalls Ás-
4'irssonar, og framkvæmdar-
ífjóra fjelags vors, Páls S. Páls-
ri>nar, um framkvæmd tækni-
l|grar aðstoðar á vegum Mars-
fLíl-greiðslna til handa íslensk
4» iðriaði, viljum vjer hjer með
tjá yðar, að fjelagsstjórnin hef-
có enn á ný tekið málið til yf-
iívegunar og orðið sammála um
eftirfarandi:
Kfnevidír sjerfræðingar.
j X><V að íslenskum iðnaðartyrir
tlekjuin, sem flest reka starf-
rfnu í tiltölulega smáum stíl á
♦a|ælikvarð& stórþjóða og við
ýms erfið skilyrði, gæti orðið
uut.l' •. hagur að tæknilegum
-♦ðiðbeiriingum sjerfróðra Banda
rikjamanna, þa tcljum vjer, að
ejm meiri not yiou aí umræddri
fjárveitingu fyrir uppbyggingu
ixýrra atvinnuhátta á Islandi,
ef henni yrði varið til þess að
f|t hingað sjerfræðinga frá
Baridaríkjunum, er rannsaki ó-
iriotaðar auðlindir lands vors,
»neð tilliti til þess, að íslend-
ingai komi á fót útflutnings-
iðnaði, er byggi é innlendum
hráefnum.
Olía, málmar?
Margar getgátur hafa verið
uppi um það, að íslenskur jarð-
vegur og íslensk náttúra búi
yfir möguleikum til stóriðnað-
ar, t d. olíu, góðmálmum o. fl.,
og að hveraorka og raforka sjeu
eigi hagnýtt sem skyldi í þarfir.
iðnaðarframleiðslu. Hefur eigi
enn, að því er oss er kunnugt
um, verið framkvæmd gagn-
gerð athugun á því »með nýj-
ustu tæknilegum aðferðum,
hvort getgátur þessar eru á iök-
um reistar. Hins vegar er lýðum
íjóst, afkoma landsmanna
verður naumast við það eitt
bundin í framtíðinni, að fram-
leíða ekki aðrar vörur til út-
flutnings en sjávarafurðir í ein
hvefri mynd, einkanlega ef við
hugsum okkur að búa við
trygga afkomu og batnandi lífs-
kjör. — Einhæfur útflutningur
hins íorsótta sjávarfengs er
1)011:11:00 áhættusamur til þess að
aðrir möguleikar, ef færir reyn
ast ,sjeu látnir liggja ónotaðir
hjá garði.
Nýr grundvöllur.
Érfertdir sjerfræðihgar, búnir
fuftkdinnustu rannsóknartækj-
um, ættu í samráði og sam-
vinnu við íslenska vísinda-
menn og verkfræðinga að gera
gagngerðar tilraunir til þess að
sanna eða afsanna, hvort hægt
sje eða fært þyki að ráðast í
stóriðnað á voru landi, er skap-
að geti nýjan grundvöll fyrir
atvinnulífi landsmanna.
Á þessum rökum er framan-
greind tillaga vor byggð.“
Og svo giSíumsl við
Bjorn Ol. Pálsson:
Og svo giftumst við
Bókaútgáfan Norðri.
ÞETTA er allstór skáldsaga,
nútímasaga, sem gerist vestur á
fjörðum, í Reykjavík og í Hafn-
arfirði. Aðaipersóna sögunnar
er ungur maður af fátæku for-
eldri, sem þráir að afla sjer
fjár og frama. Fjallai sagan um
það. hvernig hann býr sig und-
ir að ná þessu takmurki, og
hversu vel honum verður
ágengt. en er.gu miður fjallar
þó sagan urn ástarmál hans, svo
að þau Verða ríkasti þáttur
sögunnar, enda ráða þau mestu
um það, hvetnig framtíðar-
draumar har.i rætast. — Ann-
ars' skal ekki spillt fyrir fólki
ánægjunni af lestri sögunnar,
með þ\ú að rekja efm hennar
nánar hjer.
Yfir sögunni er ljettur blær,
og hún er lipurt og skemmtilega
skrifuð. Frásögnin er ^gaman-
söm og sums staðar gáskafull,
atburðarásin r.r víðast nægilega
hroð til þess að halda huga les-
andans föstum, þannig að yfir-
leitt er sagan skemmtileg af-
lestrar og spennandi á köflum.
Stundum bregður höf. fyrir sig
napurri gagnrýni, en slípar þó
af henni ^cárustu broddana. —
Sagan skýrir einkum frá sjón-
armiðum, heilabrotum og efa-
semdum æskunnar, en uppi-
staðan eiu ýmiskonar æfintýri
og atburðir hins daglega lífs.
Þegar þess er gætt, að höf-
undur er ungur maður, og að
þetta er fyrsta bók hans, þá
verður að öllu samanlögðu ekki
annað sagt, en að hann fari vel
af stað og gefi allgóðar vonir.
Framtíðin mun síðar skera úr
um það. hversu þær rætast.
E. J.
Fiskibáfunnn fórsl
KAIRO. 18. febr. — í kvöld
skolaði þremur líkum á land
við Damietta fyrir austan Alex
andríu. Er búist við, að þau
sjeu af áhöfn fiskibátsins, sem
hvarf í ofsastormi á þessum
slóðum fyrir hálfum mánuði
síðan. — Reuter.
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 19. febrúar 1950
skorlir efnivörur
NÝLEGA hefir Fjelag íslenskra
iðnrekenda sent brjef til Fjár-
hagsráðs, vegna hráefnavöntun
ar innlendra verksmiðja, og
segir í brjefinu meðal annars
á þessa leið:
„Fjelagsmenn hafa þráfald-
lega komið til skrifstofu fje-
lagsins undanfarið og skýrt svo
frá, að efnisvara, sem þeir
þurfa að flytja inn erlendis frá
sje mjög til þurrðar gengin. —
Hafa þeir engin gjaldeyris- og
innflutningsleyfi fengið enn á
yfirstandandi ári.
Sem kunnugt er, getur það
tekið all-langan tíma að fá vör
una, eftir að leyfi eru fengin op
pöntun send. Einnig þurfa
verksmiðjurnar nokkurn tíma
til þess að vinna úr efnivörunni
áður en hún getur farið á mark
aðinn sem fullunnin vara. Þess
vegna er augljóst, að efnisþurð.
sem gerir vart við sig nú eða í
næstu framtíð, hlýtur að leiða
til meiri og minrii stöðvunar
hjá verksmiðjum ðg valda því
að nauðsynjavörur, sem þær
framleiða, berast ekki á mark-
aðinn fyrr en töluvert er liðið
á árið, nema undinn sje bráður
bugur að því að leysa úr brýn-
ustu efnisþurrðinni og veita
verksmiðjunum nauðsynleg
gjaldeyris- og innflutningsleyfi
fyrir hráefnum.
Með tilvísun til framanritaðs
eru það tilmæli vor til hins
virðulega Fjárhagsráðs, að
hraðað verði ráðstöfunum til
leyfisveitinga handa iðnaðin-
um.
Væntum vjer þess, að ráðið
sjái sjer fært.að láta leyfisveit-
ingar fyrir hráefnum til iðnað-
ar sitja fyrir öðrum leyfisveit-
ingum, með sjerstöku tilliti til
þess, að það tekur lengri tíma
að vinna úr hráefnum og köma
vörunni fullgerðri innanlands
á markaðinn, en ef varan er
flutt inn tilbúin erlendis frá.
Því má ei heldur gleyma, að
allmargt fólk hefir atvinnu af
iðnaði, og fullkomin stöðvun
verksmiðjanna getur haft mjög
alvarlegar afleiðingar í för með
sjer fyrir afkomu þessa fólks“.
Nægur markaður fyrir
vefnaðarvörur
LONDON 17. febr. - - Japansk-
ar vefnaðarvörur éiu nú óðum
farnar að koma á heimsmarkað-
inn, og hafa margir talið, að
þar væri upphaf að hættulegri
samkepnni við baðmullariðnað
Breta. í ckýisiu vefnaðarvöru-
framleiðenda í Lancashire segir
hinsvegar, að engin hætta sje
á því í náinni framtíð, að jap-
önsk framleiðsla geti haft skað-
leg áhrif á sölu breska vefnað-
arvara. Markaðurinn er sem sje
enn því nær ótakmarkaður.
NEMENDUR Menntaskólans í Reykjavík sýna um þessar muncl-
ir „Stjórnvitra leirkerasmiðinn,“ eftir Holberg. Þrjár sýningar
hafa verið haldnar fyrir fullu húsi. Þessi mynd er úr leiknum
og sýnir: Heimann von Bremen (Hallberg Hallmimdsson) og
Geska konu lians (Guðrún Stephensen).
HSífa skaStu I
ystu Rússa!
Menn eru rúnir iireSs-
inu í hjólendnm þeirra
Yináffusáffmáii Persíu
og Pakisfan
TEHERAN, 18. febrúar.------
Pakistan og Persía hafa nú gert
með sjer vináttusáttmála. Var
samningurinn undirritaður í
Teheran í dag. Gert er ráð fyrir
að þjóðhöfðingi Persíu fari í
heimsókn til Pakistan í næsta
mánuði. — Reuter.
WASHINGTON. — Eins og
menn mun reka minni til. þá
sagði einn aðalfulltrúi Pólverja
hjá S. Þ., dr. Aleksander Rud-
zinski, af sjer starfi sínu í fyrra
mánuði og leitaði griðastaðar í
Bandaríkjunum.
Hlíta skaltu
forystu Rússa.
Hann hafði lengi verið að
velta því fyrir sjer, hvort hann
gerði rjett með því að koma
fram fyrir hönd pólsku stjórn-
arinnar, eða allt frá því Rúss-
ar hertu kveratakið, er til
tryggðsrofa þeirra Titos og
Stalins kom. Loks fjekk dr.
Rudzinski óræka sönnun þess,
að stjórn hans var ekkert ann-
að en leiksoppur Rússa —
pólska stjórnin gaf fyrirmæli
um, að hlíta skyldi forystu rúss
nesku fulltrúanna, er þeir
gengju úr öryggisráðinu o.g af
nefndafundum.
Horfið frelsi.
í brjefi sínu til Achesons
"kemst Rudzinski svo að orði:
„Seinustu mánuðina hefur litið
í Póllandi tekið gagngerum
breytingum. Skipun Rokoss-
ovskys, rússneska marskálks-
ins, í embætti pólska hermáía-
ráðherrans, er ekkert annað en
einn hlekkur langrar keðju... «
Árangurinn er sá, að frelsið er
með öllu horfið í Póllandi . . .‘5
Ohagkvæmur
samanburður.
Fleiri embættismenn leppr*:
ríkjanna hafa tekið sama kost
og Rudzinski í andmælaskyná
við þjónkun þjóðar sinnar við
Rússa. Og ótti Rússa við þetta
birtist einmitt í hinum örþrifa-
kenndu hreinsunum í Póllandi;,
Ungverjalandi, Tjekkóslóvakíu
og víðar.
Milljónir manna í þessum
löndum hafa glatað þjóð- og
einstaklingsfrelsi sínu. Þessii’
sömu menn hafa eínmitt um
margra ára skeið haft kynni a£
hugmyndum vesturlanda um
lýðræði og mannrjettindi. Þegrs
arnir bera óhjákvæmilegá sam->
an lýðræði og frelsi annars veg
ar og einræðisstjórn kommún-»
ista, sem þeir búa við, hiny
vegar.
London. — Breski flugherinn
hefir sig nú mjög í frammi gegn
ofbéldismönnum kommúnista á
Malakkaskaga. enda er hann
það tækið, sem að bestu háldi
kemur við launsáturflokka frum
skóganna. Hefir flugherinn geri
yfir 100 árásir nú á skömmum
tíma.