Morgunblaðið - 26.04.1950, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 26. apríl 1950
Á.
f.
Warðlagsfrumvcirpið
orðið að lögum
Verðgæsfusljóri skipaður aí samtökum almennings
FRUMVARP Hermanns Jónassonar og Karls Kristjánssonár um
verðlag. verðlagseftirlit og. verðlagsdóm var afgreitt sem lög
trá Alþingi með 18:1 atkvæði í gær. Með frumvarpinu voru
T amsóknarmenn og Sjálfstæðismenn, en Finnur Jónssön á
rr-.óti. Aðrir Alþýðuflokksmenn og kommúnistar sátu hjá.
Húsameistari ríkisins
Samkomulag.
Eins og áður hefur verið skýrt
frá varð samkomulag milli
Sjálfstæðismanna og Framsókn
armanna um framgang þessa
máls með nokkrum breyting-
Verðgæslustjóri.
Aðalefni laganna er það, að
c akipa skal verðgæslustjóra, sem
h.afa eftirlit með verðlagi.
‘ Þessi embættismaður á að
vora skipaður samkv. tillögum
riefndar ,sem. í eiga sæti full-
trúar frá eftirtöldum stjettar-
samtökum: Alþýðusambandi
Islands, Bandalagi starfsmanna
ríkis og bæja, Farmanna- og
fískimannasambandi íslands,
Kvenfjelagasambandi íslands,
Laiidssambandi iðnaðarmanna,
Landssambandi ísl. útvegsm. og
Stjettarsambandi bænda.
Afl atkvæða ræður úrslitum
i nefndinni.
Verðiagsdómur.
Þá skal sjerstakur dómstóll,
verðlagsdómur, dæma um verð-
l.agsbrot.
í honum eiga sæti tveir menn
og ér það hlutaðeigandi hjer-
aðsdómari (í'Reykjavík saka-
dómari) og meðdómandi, sem
dómsmálaráðherra skipar eftir
tillögu áðurnefndrar nefndar.
Ennfremur eru dómar og við-
uriög fyrir verðlagsbrot þyngd
frá því, sem nú er.
Umræður í gær.
Allharðar umræður voru í
neðri deild í gær um þetta frum
varp við 3. umræðu.
Deildu þeir Einar Olgeirsson,
Stefán Jóh. Stefánsson og Finn-
ur Jónsson harðlega á frum-
varpið og töldu það „þýðingar-
laust“, ,,ómerkilegt“, „sýndar-
frumvarp" o. s. frv. Taldi F. J.
að verðlagseftirlitið muntíi
minnka við samþykkt frum-
varpsins.
Jörundur Brynjólfsson varð
fyrir svörum.
Allar breytingatillögur voru
felldar, en frumvarpið síðan af-
greitt sem lög.
Efri deild.
Frv. til laga um notendasíma
í sveitum var á dagskrá efrii
deildar Alþingis í gær. Fór fram
atkvæðagreiðsla eftir 2. umr. —.
Þorsteinn Þorsteinsson hafði
flutt breytingatillögur við frv.
og var sú helst að felld skyldi
niður 4. gr., en ákvæði hennar
voru þess efnis, að 3 Framsókn-
armenn skyldu úthluta símun-
um. Þótti það að vonum ófært,
og var till. Þorsteins samþykkt,
Frv. var síðan vísað til 3. umr.'
Frv. til laga um dánarskýrsl-
ur og dánarvottorð var til 3.
umr. og var frv. samþykkt ó-
breytt og afgreitt sem lög frá
Alþingi. Önnur mál, sem á dag-
skrá voru urðu ekki afgreidd.
Enskum togaro rennt
i lnnd - Vnr nð sökkvcs
GAMALL breskur togari, Ogano frá Grimsby, renndi upp í
sendna ijöruna fyrir botni Stöðvarfjarðar síðdegis í fyrrakvöld.
— Var togarinn að því kominn að sökkva. — Áhöfn skipsins
yfirgaf skipið um kvöldið, með flóðj, því skipið fyllti af sjó er
hiílæði var. A togaranum eru 17 menn.
Æduðu til Seyðisfjarðar.
Togarinn mun hafa verið við-
Austurhorn, er hann tók niðri
a skeri þar. Ætluðu skipverjar
þá að sigla til Seyðisfjarðar, til
að fá gert við leka, er kom að
skipinu á skerinu. — En lekinn
mun hafa ágerst svo, að skip-
stjórinn tók þá ákvörðun, að
nieypa skipinu á land í StÖðv-
arfirði.
-Var með siagsiðu.
Þegar togarinn kom í augsýn
á.StöðvTarfirði, var hann kom-
inn með nokkra slagsíðu vegna
lekans. Ekki mun mikill fiskur
vera í togaranum, en hann er
rúmlega 30 ára gamall. Skip-
hrotsmenn halda til hjá sím-
fotöðvarstjóranum í Stöðvar-
firði.
í ráði mun vera að reyna að
bjarga togaranum út með að-
etoð björgunarskips, því mjög
krafímiklar, dælur þarf til að
hafa undan lekanum, að sögn
kunnugra.
Ný „Græn skáld-
saga" komin út
FIMMTA „Græna skáldsagan“.
sem Bókfellsútgáfan gefur út er
komin í bókaverslanir. Heitir
sagan „Hún vildi drottna“ og
er eftir bandaríska höfundinn
Edna Lee.
Efni bókarinnar er spennandi
og dálítið dulárfullt. Þar er
sagt frá fögrum konum, glæsi-
legum mönnum, ástum þeirra
og hatri, baráttunni milli góðs
og ills.
Guðjón Samúelsson.
PRÓFESSOR Guð]ón Samúels-
son húsameistari ríkisins, ljest í
gærmorgun í Landsspítalanum,
liðlega 63 ára að aldri. Hafði
hann átt við vanheilsu að búa
um langt skeið. Á síðasta ári
leitaði hann sjer iækninga er-
lendis og var sæmilegur til
heilsu er hann kom heim aftur,
en brátt sótti í sama farið. Er
hann ljest hafði fiann verið í
Landsspitalanum um nokkra
mánaða skeið.
Prófessor Guðjón Samúels-
son lauk prófi í húsagerðarlist
við Listaháskólann í Kaup-
mannahöfn. — Það sama ár var
hann settur húsameistari ríkis-
ins, en skipaður. í starfið á
næsta ári. — Hafði hann því
gengt embætti sínu um 30 ára
skeið.
I embætti sínu gerði próf.
Guðjón teikningar að hundruð-
um húsa og opinberra bygg-
inga, en meðal stórhýsa þeirra
er hann teiknaði og reistar voru
undir hans stjórn eru t. d. Há-
skóli íslands. bygging Hæsta-
rjettar, Þjóðleikhúsið, bygging-
ar Landsspítalans, Landssíma-
húsið og Akur.eyrarkirkja.
Guðjón Samúelsson var Skaft
-fellingur, fæddur að Hunkur -
bökkum í Vestur-Skaftafells-
sýslu, 16. apfíí 1887.
.Sveitastjórnarkosningar
Lundúnum, 25. apríl. —- Sveitar-
og bæjarstjórnarkosningar fara fram
i Englandi og Wales 11. maí.
Breytingar á tjekk-
nesku stjórninni
PRAG, 25. apríl — í dag er
skýrt frá nokkrum breytingum
á tjekknesku stjórninni. Að
eigin beiðni hefir landvarnaráð
-herrann verið leystur af og
gerður í þess stað vara-forsætis
-ráðherra og ráðherra líkhams
-ræktar og íþrótta. Við embætti
landvarnaráðherra tók sá, sem
hingað til hefir gegnt embætti
dóms- og kirkjumálaráðherra.
Hinn nýi dómsmálaráðherra,
dr. Rais er gallharður komm-
únisti, sem fór til Moskvu eftir
að nasistar tóku Tjekkóslóvakíu
í mars 1939. -—• Reuter.
Mótmæla flugi grískrar
flugvjelar
Lake Success, 24. apríl. — Búlg
arska stjórnin sendi nýlega S.Þ.
kæru yfir því, að grísk hernaðar-
flugvjel hefði flogið yfir búlg-
arskt land. Kréfjast þeir þegs að
flugmönnunum verði refsað fyrir
vikið.
[. Uwraníd aSaSræls-
. , ...... ■ 4írr,,íi ?: ý.,; * • \ ", :
maður hlendinp í Meislng-
fors fimmtugur í dag
HINN vinsæli og athafna-
sami aðalræðismaður íslands í
Helsing'fors, Erik Valdemar
Juuranto, á fimtugsafmæli í
dag.
Hann er fæddur í Bastvik
í Syðra-Esbo í Finnlandi. Á
unga aldri, strax og skólagöngu
lauk, byrjaði hann að gefa sig
að verslunarmálum. — Vann
hann í ýmsum fynrtækjum, er
versla með ný.enduvörur í höf-
uðstaðnum. En árið 1922 sneri
hann sjer að utanríkisverslun-
inni, fyrst sem sölumaður, síð-
ar sem fulltrúi við h:f. Oy Flink
enberg og Leonhard.
Árið 1930 stofnaði hann
ásamt Paul Leonhard firmað
„Leoonhard og Johansson Oy“
(Ættarnafn hans var uppruna-
lega Johanssson, en hann
breytti því árið 1939). Eftir
vetrarstyrjöldirta tók hann við
utanríkisverslun þessa firma og
setti á stofn firmað „Lejos Oy“.
Það er fjölskyldu fyrirtæki, er
hann stjórnar, og hefur, undir
stjórn hans, orðið hið mesta
verslunarfyrirtæki Finnlands í
sinni grein, og hefur viðskifta-
sambönd um allan heim.
Auk þess hefur hann stofnað
firmun „Kauko Huolinta Oy”,
„Santo Products Oy“ og er for-
maður í firmum þessum. Og
einnig í stjórn fyrirtækisins
„Bostad Aktiebolag Park“.
Samhliða verslunarstörfunum
hefur hann gefið sig mjög við
ýmsum opinberum málum. •—
Hann hefur t. d. verið í stjórn
„Helsingfors Agentförening“
síðan 1941 og formaður stjórn-
ar þess var hann árið 1942—
48. Hann stofnaði „Utenriks-
handelns Agentförbund“ árið
1944, og hefur verið formaður
í stjórn þess fram á þettá ár.
Hann hefur tekið þátt í ýmsum
samningum viðvíkjandi starf-
semi utanríkisverslunar-agent-
anna, og var meðstofnandi
„Nordiska Agentförbundet“ og
er nú í stjórn „The Federation
of Nordic Commercial Agents“
í Stokkhólmi. Hann er í fram-
kvæmdanefnd verslunarráðs
Helsingfors, í varastjórn
„Finska Kreditgifvar förening-
en“, og eins í Fransk-finska
verslunarráðinu
Juuranto aðalræðismaður hef
ur mikinn áhuga fyrir bók-
mentum og fögrum listum, en
einkum þó leiklistinni. Svo og
fyrir f jelags- og mannúðarmál-
um. Hann er í stjórn Eftir-
launasjóðs leikara við finska
þjóðleikhúsið og í stjórn Styrkt
arsjóðs hjúkrunarkvenna. Hann
hefur ferðast um flest lönd
Norðurálfu, og um Ameríku. Á
þesum ferðalögum hans hefur
hann aflað sjer víðtækrar og
gagngerðrar þekkingar á
mörgu því, er að alþjóðavið-
skiftum lýtur. og komist í mjög
mikilsverð persónuleg kynni í
hinu alþjóðlega viðskiftalífi. —
Iiefur hann skrifað fjölda
greina um alþjóðaviðskipti, og
fjármál heimsins.
Erik Juuranto hefur verið að-
alræðismaður íslands síðan árið
1947. Síðan hann tók við þessu
E. J. Juuranto.
starfi, hefur hann unnið ötul-
lega að því, að efla viðskifti
og menningarkynni milli Finna
og Islendinga. Hann studdi t. d,
á alla lund heimsókn íslensku
leikaranna til Helsingfors ’48„
og var hvatamaður að því, að
ráðist hefur verið í að þýða
hið heimsfræga finska forn-
kvæði Kalevala á íslensku, með
það fyrir augum, að gefa það út
hjer á landi
Auk alls þessa sem hjer hef-
ur verið nefnt, hefir hann lagt
mikla vinnu í, að efla ávaxta-
rækt í Finnlandi. Árið 1937
keypti hann jörðina Heinás x
Nyrðra Esbo og stofnaði þar
nýtísku eplagarð ásamt konu
sinni. Þó ávaxtagarður þessi
yrði fyrir miklum áföllum
frostaveturna, meðan á styrj-
öldinni stóð, hefir Juuranto
haldið ræktun þessari áfram, ó-
trauður, stækkað garðinn og
gert hann að stærsta ávaxta-
búi í nánd við höfuðstaðinn,
Frá 'því Juuranto gerðist að-
alræðismaður íslands í Finn-
landi, hafa allir íslendingar sem
til Finnlands hafa komið, lokið
upp einum munni um það,
hversu mjö ghann og frú hans.
hafa greitt götu þeirra. En alúð
og fyrirgreiðsla Juuranto aðal-
ræðismanns gagnvart íslending
um, er til Finnlands koma, hef-
ur orðið til þess að auka enn á
vinsældir finnsku þjóðarinnar
meðal íslendinga, enda þótt
Finnar hafi alltaf verið í mikl-
um metum meðal landsmanna-,
Verfcfallið í Lundún-
um breiðisf úl
LONDON, 25. apríl — Verk-
fall hafnarverkamanna í Lund-
únum er enn víðtækara nú en
nokkru sinni fyrr. Eru verk-
fallsmenn nú orðnir 13,500 eða
um helmingur allra hafnar-
verkamanna borgarínnar.
í dag unnu enn fleiri her-
menn við höfnina en í gær eða
um 2500. Mun þeim verða fjölg
-að jafnt og þjett eða allt að
6000, meðan hafnarverkamenn-
irnir vinna ekki.
í dag tók verkfallið að meira
eða minna leyti til 90 skipa,
sem í höfninni liggja. — Reuter,