Morgunblaðið - 11.05.1950, Blaðsíða 8

MORGUNBL;A,ÐlÐ
Fimmtudagur 11. maí 1950.
LANDSSflMBAND HESTAMANNA
ÁKVEÐIÐ er að halda alls-
herjar landsmót í veðreiðum og
sýningu á hestum á Þingvöllum
8. og 9. júlí í sumar.
Búist er við, og vitað er um,
að margan fýsi að mæta þar,
annað hvort sem gestur eða
þátttakandi, enda hafa ýmsar
fyrirspurnir borist um eitt og
annað í sambandi við undir-
búning mótsins og tilhögun.
Til þess að menn eigi hæg-
ara með að átta sig á þessu
og eigi hægara með að undir-
búa för sína, og veru þar, mun
jeg gera grein fvrir því helsta,
sem þegar er ákveðið og fyrir
liggur, en áður en út í það er
farið vil jeg til fróðleiks og
skemtunar gera í fáum orðum
grein fyrir aðdraganda þessa
móts.
Aðdragandi mótsins.
Árið 1922, þ. 24. apríl, var
stofnað hestamannafjel. Fákur
í Reykjavík, hið fyrsta sinnar
tegundar hjer á landi, og má
óhikað telia að þá hefjist nýtt
tímabil í hestamálum, en enda
þó að enn dragist í sex ár, að
næsta fjelag rísi á legg, var
það þó eitt af áhugamálum
Fáks að vinna að útbreiðslu
slíkra fjelava. Næsta fjelag er
stofnað í Dalasýslu 1928, og
hefur oft unnið af miklu fjöri
o" áhuga. Forgöngumenn sam-
takanna munu í byriuninni
hafa sjeð það tvent aðallega, að
áhugi manna beindist mjög að
hestaíþróttum þar sem þær
fóru fram og eins hitt, að þeir
ottast afturför í hestastofninum
og var það hvorttveggja ærin
ástæða til að reyna að bjarga
því, sern biargað yrði. Nú er
þetta komið á það stig, að sterk
alda er risin í þá átt, ekki ein-
uneis að bjarga því sem til er,
heldur og að reyna að komast
nokkuð lengra en áður var, eins
og revnt verður að gera grein
fyrir í greinarkorni þessu.
í framhaldi af stofnun Fáks
og Giaðs í Dölum, eru svo stofn
uð fielög víða um land, og
munu þau nú vera um 15 að
tölu og eitthvað í uppsiglingu.
Sum þessara fjelaga eru allfjöl-
menn og mörg vinna af áhuga
og dugnaði.
Það mun hafa verið á árinu
1940 að hestamannfjelagið
arnir seldir. Sum fielögin söfn
tðu og nokkru fje með fnal
um samskotum. Vinningur í
happdrættinu var einn reiðhest
ur. Það einkennilega kom svo
fyrir, að vinningsmiðanum var
aldrei fram vísað. Var giskað
á ,að einhver hermaðurinn
hefði átt hann, en þeir kevptu
töluvert af miðum. Þessi fjar-
öflun gekk vonum framar, en
öess ber að gæta, að það sem
var driúgur sjóður þá, er næsta
lítið nú.
Upp úr þessu Þingvallamóti,
var formönnum áður nefndra
hestamannafjel. ásamt hrossa-
ræktarráðunautnum, falin for-
ganga i málinu og einnig að
undirbúa stofnun landssam-
bands fyrir fjelögín.
Næstu árin vann þessi stjórn
ýmislegt, en formlegur stofn
fundur var ekki haldinn fyrr
en 18. desember s.l. vetur
Mættu þá í Reykjavík fulltrúar
frá flestum fjelögunum eða um
20 samtals. yar sambandið þá
formlega stofnað og kosnir
stiórn H. J- Hólmjárn, efna-
fræðingur, Rvik, form., Ari
Guðmundsson verkstjóri í Bqrg
amesi ritari^ Pálmi Jónsson
bókari, Rvík gjaldkeri og Stein
bór Gestsson þóndi á Hæli og
Hermann Þórnrinsson hreppstj
Blönduósi, méðstjórnendur.
Það kom greinilega í ljós,
stofnfundinum að langsamlega
mestur áhugi var á Þing-
völlum sem samkomustað, en
annars var einnig rætt um
kostnaðarins vegna og hafa það
annarsstaðar, sjerstaklega i
Rvík og undirritaður bauðst til
að halda það í Borgarfirði. —
Þrátt fyrir ýmsa örgðugleika, er
nú ákveðið að vera á Þingvöll-
um og er gert ráð rvrir að geta
verið á Leirunum með allt sam-
an, sýningunga, kappreiðarn-
ar og það, sem í sambandi við
það er og svo tjöld gestanna,
að meira og minna leyti, þó
verður sennilega að tjalda einn-
ig annarsstaðar, ef þátttaka
verður mjög mikil.
hlut að máli, okkar þestu þakkir.
'fýrír þétta.
Tvö almenn skilyrði eru fyrir
allri þátttöku i keppni á mót-
inu, er annað að öll þátttaka
sje tilkynnt eigi síðar en fyrir
1. júní, síðar verða hestar ekki
skrásettir í neina keppni, og
hitt er að öll verðlauna hross
sjeu tamin svo að hægt sje og
hættulaust að ríða þeim, svo
getur hver gert upp við sjálfan
sig hve mikið þau eru þjálfuð
til reiðar að öðru leyti. Það fer
náttúrlega eftir atvikum og á-
stæðum. Þó er á þessu ein und-
antekning um 3ja vetra hesta
og kem jeg að því síðar. Skrá
meirj» þros,þæ Þaá á eipnig að
SJ6&T 'F<íómnéfridar á
ferðalagi hennar til eldri hest-
anna að athuga folana, meta
þá og leiðbeina með þá. Svo, ef
þátttaka þeirra verður mjög
mikil verður tala þeirra tak-
mörkuð og teknir aðeins þeir
bestu að mati dómnefndar. Rétt
er að geta þess að ekki verður
farið á mjög afskekta staði eða
þangað sem einn hestur eða fá-
ir eru langt frá, heldur aðallega
í aðal hestahjeruðin og þar
sem aðalþátttakan er. Til að
fyrirbvggja misskilning, skal
upplýst að ekkert verður gefið
upp um niðurstöðu dómnefndar
setning fer fram fyrst og fremst fyrr en a synmgunm, sjerstak-
hiá öllum stjórnarmeðlimum, lega um eldri hestana, heldur
þeim sem áður eru upp taldir aðeins gert til þess að dómunnn
og einnig hjá formönnum hesta- verðj svo rjettur sem unt er.
mannafjelaganna, og eiga þeir í dómnefndinni verða væntan-
allir að geta *gefið upplýsingar lega 5 menn.
pf óskað er frekar. Rjett er að
geta þess að aldur og litur á Hestarnir reyndir.
ekki að standa í vegi fyrir þátt- iv. Reyndir verða þarna hest
töku, en að sjálfsögðu verða ar svo sem vjenulegt er á kapp
ekki tekin til sýningar glaseygð reiðum. Stökkkeppnin verður
hross.
Leiðbeiningar
um sýninguna
Væntanlega er hægt að sund-
urliða keppni í sex flokka, og
skal það nú gert, til leiðbein-
ingar væntanlegum þátttak-
endum.
I. Stóðhestar, 4ra vetra og
pldri. Þet.ta verður að sjálf-
sögðu aðalkeppnin og sú sem
á 350 m. vegalengd, og aðeins
látið fara fram eitt hlaup, 5
hestar í einu, og tíminn úr þvi
hlaupi látinn skera úr um
verðlaunin, þó verður auka-
hlaup fyrir þá hesta sem hafa
iafnan tíma, til þess að skera
úr um röð þeirra. Er þetta gert
til að losna við hlutkestj eða
skiftinau verðlauna milli hesta
Ef hafður væri á þessu sami
háttur og er á öðru.m kappreið-
sogou aoaiKeppnm su oun .
fe , , x um 0ceti bao tekio alltot lan^-
mesta bvðmgu a að hafa. Samin , . . .
. . ... .. 4._í:i0 an tíma frá oðru sem emnig
hefir verið sjerstok stigatafla |UIlAcl J lcl
til að dæma eftir, og koma ekki
færri en 18 liðir til greina.
Þessir eru 4 höfuðliðirnir: 1.
Bygging, mgð 3 undirliðum, 2.
Móttökur gestanna.
Það leikur ekki vafi á að mót
þetta verður fjölsótt víða að af
landinu, og hafa þegar borist
upplýsingar um það, m. a. vit-
um við um mjög marga sem
ætla að koma þar á hestum, og
er það ánægjulegt. Þessum
mönnum sjerstaklega vil jeg
segja það að einhver ráð verða
höfð með að hafa til reiðu haga
og vörslu fyrir hesta þeirra, en
óneitanlega væri gott að fá sem
fyrst upplýsingar um-hve und-
irbúa þarf móttöku margra
hesta. Það er ekki von að hægt
sie að segia um hað nákvæm-
le<?a. en hvert hí®rað fvrir sig
ætti að geta gefið upp tölur
sem miða mætti við að ein-
hveriu leyti.
Gestum mótsins verður ekki
sjeð fvrir hómæðú en aðeins
fvrir tjaldstæði. og verður það
skipulagt. o« v;»ri hví betra að
vita um hað fvrirfram.
Að sjálfsövðn verða þarna
vei+ingar í ei.nhv°rri mynd. en
vafasamt má totia að venjuleg
mstcata ver^; var nema heima
í Valhöll, en það er alllangt frá,
eins og kunnimt or. Gera verð-
ur bó ráð fvrir að sala á heit-
um pylsnm ov iafnvel skyri og
rióma verðj barna. og svo kaffi
oct Öl. jafnframt hví að vekja
athv-gli vactnnna á hessu vil jeg
yeVia athvcrii imitingamanna
ða annara sem hnh hefðu a að
freista pæ.fnnnar inð veitinga-
söiu. hprna. að snóa sjer sém
fvrst til einhvera úr stjórninni
til samninga um þetta.
Skilyrði fyrir þátttöku.
Eins og fyrr er fram tekið,
var í fyrstu talað um að sýning
þessi yrði aðeins fyrir stóðhesta
og meira að segja að þátttakan
yrði nokkrum takmörkunum
þarf að komast að. Ákveðið er
að þeir sem revna vilja hesta ,
sína, greiði 100,00 kr. fyrir ”«PP^ættl
hestinn og ereiði helming þess \
við skrásetningu og hinn helm- Til þess að standast kostnað
inginn áður en keppnin hefst. við mótið að einhverju levti
I. verðlaun fyrir stökk verður hefir verið komið á happdrætti
2500,00 krónur. og er sala hevar hafin á mið-
V. Þá verða einnig reyndir unum. Kwtar hvor miði 30.00
vekringar á tvö hundruð og kr. Vinningar eru fimm altygj-
.Tn_T. fimmtiu metra sprettfærj eins aðir, góðir -rei*hestar. Verður
1 ess a róðport að hún I ven-ía er> er Það ha?S sömu sjerstakleea laCTt kapp á að
comne n ar er a ' • Lkilyrðum og stökkkeppnin og hestarnir sipu stiritir og hrekkia
'tr5'S*. hesti™! tyriAhh’t.Iaei fvrstu l,uslr. svo hvor . er, Eetl
s.'ra.emi g g - - verðlaun verða har íimm hundr haft þeirra f.'U not, Þeir. sem
Hraði með 4 undirliðum. 4
Afkvæmi með 4 undirliðum.
Samanlagt geta allir þessir lið-
ir gert 600 stig og verður dóm-
ur hestanna og röð samkvæmt
því.
Til þess að auðvelda starf
au iiesiamauiujeiagio | ----_
Sleipnir í Árnessýslu vakti máls hað s- s‘> a^ul væl1 a
. .. V • r 1 O____hftPT-
á því, að hestamannfjelögin
h.ieldu sameigínlegt kynningar
mót á Þingvöllum Þessari hug
mvnd var þegar vel tekið og
boðað til mótsins siðast í júní-
mánuði 1941 Var þar fjölmenni
mikið saman komið eftir því,
s^m efni stóðu til, aðallega
frá þessum fjórum fjelögum:
Sleipni á Selfossi, Fák í Rvík,
Faxa í Borgarfirði og Glað í
Dalasýslu.
Á þessu móti flutti Gunnar
Biarnason nrossaræktarráðu-
n-iutur Búnaðarfjel íslands er-
indi um hrossarækt og bar
fram till. um að fjelögin beittu
sjer fyrir landssýningu á Þing-
völlum 1950, þar sem éingöngu
væri tekið tillit til reiðhests-
hæfni. Var þetta þá eingöngu
miðað við stóðhesta, og var þá
gert ráð fyrir að besti hesturinn
yr^i sæmdur með 3000,00 kr.
peninéaverðlaunum Var þetta
mikið fje á þeim tima, eða svip
að og þá gerðist hæsta gæð-
in^averð. Var erindi Gunnars
op tiriögu svo vel tekið, að það
• var ákveðið að vinna að þeSsú
imáli og koma því fram. Ákvéð-
ið var ennfr. að stofna til happ
d>-r- f, > ii að standast kostn-
aðinn. Fndn var þegar um sum
tarjíi fengið leyfi tíl þess og mið
við aðeins 5—12 vetra, að hest-
arnir væru einlitir og fleira.
Nú hefur verið, bæði fyrir að-
gerðir hins opinbera og eins
samtakanna sjálfra, þetta allt
fært út á víðara svið og skal
nú gerð nokkur grein fyrir
hvernig þessu er fyrir komið.
Hið opinbera hefir sýnt á
þessu máli virðingarverðan
skilning, sem aðallega hefir
komið fram í sambandi við
Búnaðarfjelag íslands, það hef
ir t. d. verið sett inn i búfjár-
ræktarlögin ákvæði um að sam-
tökum hestamannafjelaga sje
heimilt að halda slík mót fyrir
reiðhross með fullum rjettind
1 um, svo sem er um aðrar sýn-
inear hvað verðlaun og fl.
snertjr. gr okkur að þessu hinn
rr.es+i styrkur og uppörvun. Þá
hefir Búnaðarfjelagið gefið
h>nn óvenju fagra Sleipnisbik-
pr til sjerstakra heiðursverð-
’auna fyrir bssta stóöhestinn á
svningunni, sem gerir keppn
i ina enn þá meira spennandi og
vinninsinn virðuleeri. Sleipnis-
bikarinn er algerðúr farand-
.aripur og vinnst aldrei til eign-
ar, en um hafnnskal keppá
fjÖgra ára fresti, á slíku móti
eins og hjer er um að ræða, og
Þykir meira að marka að skoða
hestana og prófa heima i sínu
umhverfi, heldur en eingöngu
að skoða þá og kynnast þeim á
sýningarstað, þegar þeir eru
orðnir meira og minna truflaðir
af nýju umhverfi og margvís-
legum áhrifum, einmitt á þeim
tíma sem þeir eru viðkvæmastir
fyrir öllu slíku. Þá er og ætlast
til að dómnefndin geti skoðað
eitthvað meira eða minna af af-
kvæmum hestanna sem komið
gæti til mála að láta fylgja
seim á sýninguna, og jafnvel
leiðbeint mönnum með val
aeirra, en eins og sjá má af
stigatöflunni, er gert ráð fyrir
að afkvæmi fylgi hestunum, ef
unt er og evkur það stigatölu
seirra ef það er gert, en ekki
að vera færri en 4 og ekki fleiri
en 6. Þau eiga líka að vera tam-
in eins og fyr greinir.
II, Þá koma tamdar hryssur.
Um þær er ekkert sjerstakt að
uð krónum hærri. Tími til
fvrstu verðlauna í báðum þess-
um keppnum verður einni sek-
úndu lægri en verið hefir hiá
Fák í Reykjavík, eða 26 sek.
í stökkkeppninni og 24 í skeið-
kepnninni. Fimm hestar fá
verðlaun í hvorri keppninni.
Gæðingakeppnin.
VI. Að lokum fer svo fram
keppni fyrir. afburða gæðinga
kynnu að hafa hug á að selia
Imsta í bo+to ao+.tu að snúa sjer
til stiórnarinnar með .erindi
sin. EMrí hes+ar en 9 vetrík,
verða ekki tebnir og ekki vngri
en 5 vetra T'orrfnm víð á hiálp
semi og bevnsVan sierstaklega
fjelagsmanna h°s+amannafielaa
anr,a, bæöi mo'5' bpf+a og annað
i sambandi við mótið.
Það er mar^s að gæta. margt
að hugsa wn og margt að
starfa. o<? hví Im+tara verðnr
Keppm íyiir oiuuiua ...- , , , , ... , *
er þetta alveg nýmæli, skal nú starfið og bvi betur ætti það
ekki miða við hraða sjerstak- að. fara úr hendi sem flein
lega og ekki heldur byggingu hegvia lmnd ó nióvmn.
hestanna, þó hvorttveggja sje A.ðal framVvmmdastióri mots
gott með, heldur aðallega gæði ins verður f-ma%r sambands
hestsins. Keppni bessi er þeim nns, H. J. Hulmiárn efnafræð-
takmörkunum háð að teknir ingur.
verða tveir hestar frá hverju
hestamannafielagi n«ma Fák.
baðan mega koma fjórir. — Er
þetta ákvæði sett til að tak-
rn—Va jÍA’jiann og neta beir
UIIJ JJtCi d ------ . , ,
sagja annað en það. sem þegar þó orðið um þr.iatiu. Verðlaun-
• A" /> * ^ 1
cx j-'-------- * _ . ,
er sagt um hestana, dómum um j aUr verða fimm þeir bestu.
>ær verður hagað á svipaðan
hátt.
III. Sjerstök deild verður
fyrir 3ja vetra hesta. Það er
ekki hægt að ætlast til að þeir
Hier er um að ræða einu rjett-
indin sem fjelasar hestamauna
fielaganna hafa fram vfir aðra
landsmenn. og getur hó stjórnin
valið hest frá utanfielagsmanrii
r.iV rvi liccg v ckkj ------- # r ,
cjeu tamdir. Hinsvegar er ekki ef hún sjer sjer hag í þvi- Enn
•’ ... ... . i_i_* 1 -T.‘X1 'X TTftvÁIonn i
rjett að útiloka þá frá batttöku
mda gætu komið fram hest
ar. sem væru eftirsóknarverðir
er ekki ákveðið um verðlaun í
hessum flokki og ekki heldur
kynbótahrossanna. Ákveðið er
Við vonum og trevstu.m bví,
ef mót þett.a +ekst vel og önnur
slík í fram+’ðínni eins or ráð
er fvrir gert„ að samtök okvar
r>-r f->rira»+^anir gnti markað
timamót j hes+amálum. Það er
ekki fiarstæða að íslendingar
ættu að sinna meira hestinum
pn nú er- aun ->Ahvort til gagns
eða skemm+nnar og helst hvort
tveggja. Flesturinn á enn sem
fyrr mikla og góða eigin-
leika ef honum er sómi svndur.
oa bióðin á enn einlcennilega
r-ii'-ínn áhnva
hanst.óg feÆiitð.
fvrir kostum
Jeg efast. um
fvrir samtökin og þurfum við
að leita þá uppi og varðveita
°f til eru. Ekki er gert ráð fvrir
að veita þeim peningaverðlaun
heldur viðurkenningar sem lík-
að veita þremur bestu knöpun- að. ,óm?t!.-ndurmm
sin, á ennar
um einhverja viðurkenningu þ.Ó
ekki í peninsum. Ráfi«ertí er
og að veita tvenn flokksverð-
laun í hvorttveggja hraðakeppn
thiátti þe+ur várið en í samfjelag:
víð góðann hest.. ieg efast lík?
umuaðvriett sie að hestaflið vík
fwir• *'-■: p.flinu. vrni •' ií?
kmnnum Íið þeim sem hjer éiga legum efnum í framtiðinni með inni.
F. amhald á h1