Morgunblaðið - 24.05.1950, Page 7

Miðvikudagur 24. maí 1950.
MORG U RBLAStÐ
%
BLAöAMÁNNAf’JELÁG:;íslanils I bla
heíúr lát'ið fiirta í dagíoÍoS urrum
pamþykktir og greinargerð um
jmál, sem verið hefur á döfinni
milii B.í. og íþróttasambands ís-
lands varðandi ósk blaðamanna,
að liafa frjálsan aðgangáð íþrótta
mótum innan f.S.Í.
Framkvæmdastjórn Í.S.f. telur
rjett vegna fjelaga sinna og sjer-
sambanda og annara (þeirra er
áxiuga hafa á þessu máli), að gera
nokkuð fyllri grein fyTÍr gangi
þessa máls en fram kemur í
skýrslu B.f. A fundi framkvæmda
stjórnar Í.S.Í. 3. apríl er lagt
fram brjef frá B.f. dagsett 31.
mars, þar sem farið er fram á
jbað að „fjelagar B.f. hafi jafnan
greiðan aðgang að íþrótta-,
knattspyrnu- og sundmótum, sem
haldin eru á vegum hinna ýmsu
Ejersambanda Í.S.f. gegn fram-
vi«un fjelagsskírteinis".
Framkvæmdastjórn f.S.f. leit
á þetta sem nýja tillögu um fyrir
körnulag um aðgang blaðamanna
að íþróttamótum og sýningum og
gerði þá jafnframt ráð fyrir að
þeim yrði þá að ætla sömu sæti
íbestu sæti) og venja er þegar
aðgöngumiðar eru sendir til blað
anna, og ætlaðir eru þeím er um
imótin rita. Var framkvæmda-
stjórnin á einu máli um að ekki
væri hægt að gefa þetta leyfi án
pamþykkis sjersambanda Í.S.Í.,
enda var á s.l. ári samin reglu-
gerð af fulltrúum frá fþrótta-
bandalagi Reykjavíkur, sjersam-
böndunum og framkvæmdastjórii
Í.S.Í., þar sem gert er ráð fyrir
að hvert blað fái 1 aðgöngumiða,
og hefur upplýst að þáverandi
formaður B.Í., Helgi Sæmunds-
son, hafi látið munnlega í Ijós
þao álit, „að hann teldi það yfir-
drifið" og við það var stuSst.
Þess má geta hjer, að tillaga
um þetta kom fram á þingi Í.B.R.
3949 og kom fram í umraeðunum
að mjög var kvartað undan f jölda
boðscniða og frí-aðgöngumiða-
skírteina og óskað að það væri
skorið niður, sem hægt væri. —
Síðan fjekk málið þar þá af-
greiðslu, sem að framan greinir
og voru bæði stór og smá fjelög
ínnan f.B.R. því samþykk.
Var B.I. skýrt frá þessu og send
reglugerðin með brjefi dagsettu
11. apríl og jafnframt óskað góðr-
ar samvinnu við B.f., eins og ver-
ið hefði. 16. apríl fjekk fram-
kvæmdastjórn Í.S.Í. annað brjef
frá B.Í., dagsett 14. apríl. Þar
endurtekur B.í. óskir sínar og
telur sig óánægt með svar Í.S.Í.
og biður um skýlaust svar.
Á fundi framkvæmdastjórnar
Í.S.f. 17. april er svo brjef þetta
tekið til umræðu. Var ákveðið að
leita ráða Norðurlandanna: Dan-
merkur. Noregs og Svíþjóðar, og
spyrjast fyrir um hvaða reglur
gyltu þar í þessum efnum, með
bao fyrir augum að háfa svipað
fvrirkomulag hjer og er þar. —
Jafnframt er ákveðið að leita á-
lits sjersambandanna á málinu og
að fengnum þessum upplýsing-
txm að leysa það á friösamlegan
og vinsamlegan hátt. Frá þessu
greinir framkvæmdastjórn Í.S.f.
íi brjefi sínu til B.Í., dagsettu 24.
apríl. Með þessum aðgerðum á-
Seit framkvæmdastjórniri að mál-
iið yrði öruggast leyst og tiltölu-
lega fljótt.
Það næsta, sem framkvæmda-
gtjórnjn fær að vita um þetta
fnál er það að formaður B.Í.,
Thorolf Smith, og ritari, Jón
Bjarnason, mæta á fundi fram-
kvæmdastjórnarinnar 15. maí, eft
5r samkomulagi við Erling Páls-
son, varaforseta Í.S.Í., fyr um dag
Smn. .símleiðis. Skýrðu þeir fje-
lagar málið og gátu þess ao þetta
yæri einn þáttur í því að aíla
núVmx/ineir^vjjbjj-k^nn
ingar og rjettinda í starfi. Þeir
mundu ekki krefjast bestu sæta
og þeir gerðu ekki ráð fyrir að
hætt yrði að senda blöðunum að-.
gangskort að mótum og sýning-
um, þó óskir þeirra yrðu upp-
fylltar.
Formaður B.f. gat þess að ó-
þarft væri fyrir Í.S.Í. að biða eft-
ir svari frá Norðurlöndunum
hvað m!ál þetta snerti, því þar
væri alstaðar sá háttur á hafður
að blaðamenn fengju frjálsan að-
gang að öllum íþróttamótum og
sýningum. Á fundinum rikti hin
mesta eining, og skilningur virt-
ist t’agnkyæmur. Hmsve^ar gat
framkvæmdastjórnin þess
og hún hafði raunar áður gert,
að hún gæti ekki tekið ákvörðun
upp á sitt eindæmi, án b°ss pð
bera það undir sambandsráð Í.S.Í.
og það því frerour, sem fram
hefð' komið frá einu síersam-
bandi sú skoðun að ekki bæri að
sinna þessari ósk B.í.
Formaður og ritari voru spurð-
ir hvort nokkuð það lægi fvrir,
sem gerði það að knýjandi nauð-
syn að hraða svo málinu að ekki
mætti bíða eftir sambandsráðs-
fundi 10. júní og gáfu þeir ekk-
ert sjerstakt svar við því. Fund-
inum lauk með því að form. B.f.
sagðist skilja afstöðu from-
kvæmdastjórnar Í.S.Í. Kvöddu
þeir síðan og fóru. Eftir stutta
stund komu þeir formaðurinn og
ritarinn aftur, og sögðust eigin-
lega hafa gleymt eða ekki athug-
að að rjett hefði verið að skýra
Ösfb 13: ínaí.
Hátíð í fimm daga.
Á SUNNUDAGINN var dóm-
kirkja Osloborgar vígð, og
opnuð sýning, þar sem menn
geta virt fyrir sjer xninjar um
daglegt líf borgarbúa í 400 ár.
Á mánuda > vígði Hákon kon-
ungur hið nýja Ráðhús.
Á þriðjudag -var holdinn há-
tíðafundur í hinum nýja fund-
arsal borgarstjórnarinnar, þar
sem fulltrúar víðsvegar að af-
hentu Osloborg gjafir Ráðhús-
veisla um kvöldið
Á miðvikudag var þjóðhátíð-
.ardagur Noiðmanna 17. maí,
með þeim skrúðgöngum og
ems rhannfagnaði. sem venja er til.
Og á sjálfan uppstigningar-
daginn í dag, fá borgarbúar
einstaklega gott tækifæri til
þess að „hvíla sín lúin bein'*.
Vígsla ráðhússins
Þegar biskupinn kom söfnuðin-
uin tit að hlæja.
í skrúðg&rði, sem gerður
hefur verið á rústum hinnar
fornu Hallvarðarkirkju, hófust
hátiðahöldin á sunnudaginn. Sú
kirkja er fyrir mörgum öldum
undir lok liðin. Markar fyrir
grunni hennar. Efni var tekið
úr rústum hennar, í aðalkirkju
borgarinnar, sem borið hefur
nafnið Frelsarakirkja — En á
sunnudaginn var nafn hennar
breytt. Heitir hút; nú Dóm-
kirkja Osloborgar.
Síðustu missiri he'ir kirkja
þessi tekið ,)gernm stakka-
kiptum, verið skreytt með stór
framkvæmdastjórn Í.S.Í. frá Því, fenglegurn málverkum, einkum
áður en þeir fóru, að búið væri að . efra. En Berggr av biskup,
samþykkja í B.I. bann við ÖUum er hjelt 'vígsiuræðuna, komst
fi-jettaflutningi um íþróttamót ogj að orði á þá leið aö þar sem
sýningar innan Í.S.Í. og gylti það fegurstu hugsjónir og hugrenn
þangað til gengið hefði verið að ingar ættu að fá lifsnneringu og
ósk B.í. Framkvæmdastjórnin sk.iól, þar ættu menn líka að fá
Ijet í ljós nokkra undrun yfir tækifæri til að njóta æðstu
þeirri meðferð, sem málið hefði fegUrðar, sem aagað getur
hlotið hjá B.í. og óskaði að þetta ]itið.
kæmi ekki til framkvæmda fyr Hann taætti þvf við j stölræðu
en útsjeð yrði hvernig sambands- sinnii að hjsr í þessari kirkju,
ráðsfundur liti á þetta mál. — myndu menn eiga eftir að hlýða
Kváðu þeir sig bundna af sam- á rnargar leiðinlegar ræður. En
þykkt fjelaga sinna og gætu ekki þá Vg0ri hæeurinn hjá fvrir
upp á sitt eindæmi neinu breytt, kirkjugestina. að lyfta augliti
en lofuðu að kalla saman fund sinu upp [ kirkjuhvolfið, og
B.í. að nýju og skýra frá þeim virða fyrir sjer þær myndir,
undirtektum er mál þeirra fjekk sem þar eru nu. Gamanyrði
hjá framkvæmdastjórn Í.S.Í. — j biskupsins komu svo flatt upp
Óskuðu þeír eftir að fá brjef frá . á kirkjugestina, að allur söfn-
Í.S.Í., sem staðfesti umræður j uðurinn hló. Og þótti engum
fundarins og var því heitið, og hnevksli.
brjefið sent næsta dag. , j
Samkvæmt skýrslu B.f. um Húsið, sem var allt í einu
málið virðist það næsta sem ger-
íst, að árla næsta dags, 16. maí,
ítrekar fundur B.í. fyrri sam-
þykkt sína um bann við frjetta-
fullgert.
Á föstudaginn í fyrri viku
fekk jeg orðsending frá ráðs-
; mannsskrifstofu Ráðhússins, að
flutningi frá íþróttum innan Í.S.Í. koma á skrifstofuna ó 13 hæð,
Virðist það gert í krafti þess að í eystra turni, á tilteknum tima,
þrjú fjelög: Ármann, Í.R. og K.R. til að taka á móti boðskortum
hafi skriflega gengið að öllum ti] hátíðahaldanna Það ætlaði
óskum B.í. Hinsvegar hefur ekki að verða tafsamt að komast inn
borist svar við brjefi því er fram- j húsið. Jeg spurði ýmsa menn
kvæmdastjórnin sendi daginn eft tii vegar, með misjöfnum ár-
ir fund formanns og ritara B.í. angri, og sne/i við við tvennar
með Í.S.Í. og þeir óskuðu að fá. útidyr, vegna þess hve mikið
Framkvæmdastjórn Í.S.Í. vill spýtnabrak var þar úti fyrir.
taka fram að hún hefur alltaf Osloborgtv'i einn, sem varð
óskað góðs samstarfs við blaða- á leið minni og vafalaust hef-
menn, aff hún hefur gert sitt til ur furidið að jeg var þar ó-
að þetta yrði leyst á svipaðan kunnugur, sagði við m’g i afsök
hátt og það er hjá öðrum þjóð- unai'tón: Húsið er svo sem
um. Aff liún hafi aldrei hugsað ekki fullgert enn“.
sjer að draga þetta mál á langinn Snör handtök hafa verið þar
meira en nauðsynlegt og eðlilegt við bygginguna næsta sólar-
er vegna öflunar upplýsinga og hringinn. Því að kvöldi laugar-
sambandsráðsfundar f.S.Í. 10. dags voru þar engin verksum-
júní. merki, sem bæru vott um, að
Virðist framkvæmdastjórninni, þar væru nein vansmíði á.
sem bann B.L sje óeðlilegt og ó- Oslobúar hafa sagt mjer, að
sanngjarnt eins og málin stóðu á eitt einkenni þeirra sje, að þeim:
því augnabliki, sem það var sam- hætti til að geyrna það til ínorg:
þykkt í B.í. og ekki í samræmi unsv seffi þeii geti gert í dag.
við það góða samstarf, sem verið Og herða sig sjaiáan, neffia þeg-
hefur öll undanfarin ár, og ekki ar mikið liggi við. En þá geri
Framhald á bls. 8. þcir það líka aS gSgni. „Margt
er líkt með skyldum “ hugsaði
jeg við þá fregn.
Annars get jeg ekki fundið
annað, en byggingu þessari hafi
verið lokið á furðu skömmum
tíma. Einkum þegar þess er
gætt, að af þeim 19 árum, sem
liðin eru síðan hornsteinninn
var lagður, voru 5 styrjaldar
og hernámsár. En 35 ár eru
síðan ákveðið var að Teisa hús-
ið. Og þá skömmu síðar var
arkitektum tveim, Arnstein
Arneberg og Magnus Poulsen,
falið að stania fyrir verkinu.
Eða ákveðið að hlíta forsögn
þeirra, um gerð byg'gingarinnar.
Glæsileg aðkoma.
Um 125 ár eru að vísu liðin
síoan byrjað var að ræða um
ráðhúsbyggingu fyrir Osloborg.
Rjett er að niinna á það, að af
þeim 125 árum liefur Oslo ekki
verið höfuðboig, i orðsins
fyllstu merkingu, nema í 45 ár,
eða ríkisstjórntrár Hákonar
konungs 7.
Ráðhúsið snýr. framhlið út að
samnefndu torgi, sem nær nið-
ur að höfninni við svonefnda
Pipervik. En viðhafnarinngang
ur er hinumegin í húsið, í gegn
um hallargarð, sem fer stig-
hækkandi, eftir því, sem nær
dregur og er efri hluti garðsins
umluktur byggingunni á þrjá
vegu.
A vegbrún hússins yfir garði
þessum gnæfir konulíkneski,
logagvlt, er kölluð „Oslostúlk-
an“, og er hin mesta prýði, sem
önnur listav-.-tk hússins, bæði á
útveggjum þess og innveggj-
um.
Á efsta þrepi hallargarðs
þessa gnæfir svanagosbrUnn-
urinn. Frá honum streýmir elfa,
stall af stalli, og gefur garðin-
um bæði svip og líf 1 n „vatns-
virki“ á að minna komumenn
á styi'kléika þjóðarinnar, sem
hún nýtur frá fossaorkunni.
Ifátíffasaliirinn.
- Á elleftu stundu þennan
mánudagsmorgun streymdu
boðsgestir til Ráðhússins. Alls
yfir 1600 manns. Var þeim vís-
að til sætis í hinum mikla há-
tíðasal. Har.'i mun tvíniæla-
laust vera, að öllu samanlögðu
glæsilegustu húsakynni á Norð-
urlöndum. Og jafnvel þó víð-
ar sje leitað. Jeg giska á, að
þar sje svo hátt til lofts, að
Reykjavíkur Apótek gæti kom-
ist þar fyrir í fullri hæð. En
svo vítt er þar til veggja, að
ráðið, hve alþjóð manna beí
mikla virðingu fyrir konungj
sínum.
| 'I
Hátíðasöngur listarinnar.
Frásögnin f „Morgenbíadet**,
af túgsluhátíð þessari byrjar á
þessa leið:
„Þá hefur draumurinn ræst.
Ráðhúsið hefur verið vígt ætl-
unarverki sínu í nútíð og: fram
tíð. 35 árum eftir að Kieronym-
us Heyerdahl bar fram tillögu.
sina um það, að þarna skyldi
Ráðhúsið reist. Við Piperviken.
Húsið var vígt við tóna þess.
hátíðasöngs, til lands og bjóðar
og mannlífsins í heild sinni, hjer
á norðurslóðum he'ms, seru
aldrei linnir alla þá stund, setr*
listaverkin í bronsi, marmara, *
olíulitum í tempera og fresco,
fá að tala sínu skínandi magn-
þrungna, hrífandi máli til áhorK
endanna.
Framar öllu var það gleði-
efni/' segir blaðið, „að vígslan
fór fram á friðartímum, þó ena
standi yfir hið kalda stríð. Og
iiiðstaddir voru kcnúngurimr
og fjölskvlda hans, hinn aldur-
hnigni Hieronymus Heverdahl
sjálfur faðir hugmyndarinnar
og arkitektarnir tveir, sem falin
var umsjá hússins, listamenn-
irnir sem skreyttu það. iðnaðar
mennirnir sem unnu verkið,
borgarstjórn, v-íkisstjórn og
þingmenn, fulltrúar erlendrá
ríkja og hinir mörga erlendn
gestir, sem boðið hafði veríð,
til þess að vera viðstaddir
þessa hátíðlegu athöfn.
Þessi viðhaffiarsund var nokk
uð löng, svo gestirnir höfðu gó'9
an tima til að virða fyrir sjer
listaverkin í hátíðaSalnúm, s'en*
nú er orðin sjaldhafnarstof*!
allra borgaranna," segir blaðið.
Athöfnin hófst með því, að
fjölmenn hljómsveit Ijek hátíðaf
söng, sem heitir „Bærinn okk-
ar“, eftir Irgens Jensen. en kap-
elmeistari Odd Grúr.er Hegga
stjórnaði hljómsveitinni.
Því næst las David Knudsen
leikari upp kvæði cftir Olaf
Bull, senH heitir „Hús Osloar*1
og upprunalega var samið fyrii
þá áthöfn, sem haldin ■"'ar, þeg-
ar hornsteinn hússins var lagð-
ur. Var kvæðið nokkuð stytt i
flutningnum að* þessu sinni, og
gat í þeim búningi átt eins vel
við þetta tækifæri.
í þessu mikla kvæði er brugð
ið upp mjrndum frá fyrri dög-
ura bo'rgarinnar og síðan m. a.
lýst því. hvaða þýðing það hef-
málverk Heruiks Sörensens, að j ur að hús þetta er reist í and*
flatarmáli 31 sinnurn 13 metr- nútímamannsins.
ar, er mátulegt á suðurstafn-
vegginn.
Þetta er höfuðverk þessa önd
vogismálara. \ að tákna norsku
þjóðina í önn dagsins og við
hátíðleg tækit'æri.
Frá öllum veggjum þessa
mikla salar Ijóma litauðug ffiál-
verk til skrauts og ánægju fiýr-
ir þá, sem þar hafast við. Eh
þar sem málverkunum sleppir,
taka við bjartir marmaravegg-
irnir.
Allir boðsgestirnir voru komn
ir til sæta siuna fyiv kl 11. En
þá gekk Hákon konungur og
fjöiskylda hans, Olafur krón-
prins, Marta prinsesso og börn
þeirra í salinn, ásaffit fylgdar-
liði þeirra. Það vakti athygli
mína, hvernig mannf j ildinrl brá
skjótt og hljóðlega \ ið, þegar
hinn aldraði konungur gekk
ínn í salinn. Af því allsherjar
viðbragoi munnfjöldars var auð
í von um bjarta framtíð,
vígjum viff þetta Iiús.
Því næst flutti Hákon kon-
úngur ræðu, og sagði m. a.
Oslobúar og þjóðin öll gæti ver
ið stolt af bessu húsi. Þakkaðí
hann öllum sem bar höfðu lagt
hönd að verki. Þá flutti fórsetl
bæjarstjórnar H. E.; Stokke,
ræðu. Rakti hann söp.u bovgar-
innar í stóruir, dráttum og' sagði
að lokum: „I þeirri trú og með
bá von, að við gerum allt.. sem
í okkar valdi stendur til þes;
að Oslo og . norska; þjóðin öll
megi eiga hjarta framtíð, yígj-
um \úð þetta hús“.
Síðan fluí.ti Hieronymus Hev-
erdahl ræðu. • Minniist. 'söiÁ
byggingariímar. Þá ‘áfiheriHi
bæjarráðsmaður. Rolf St"ans'd,
forseta bæjarstjórnar H. -E,
Stokke gjöf bæjarstjórnarinnay.
FraxuJh. á blt- 8. *