Morgunblaðið - 06.06.1950, Page 6

MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 6. júní 1950.
J» 'TP- ®| j jl . ^ J j| _ . \ V ;» .*»
Ötg,: H.f, 'Árvakur, ReykJávQc.
* Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarœ,! yiHSS
Frjettaritstjóri: íyar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Askriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 80 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
Skin og skúrir
í RÆÐU þeirri, sem Ólafur Thors atvinnumálaróðherra
flutti á sjómannadaginn, vakti hann athygh á, hversu mjög
getur brugðið til beggja vona um afkomu íslensks atvnnnu-
lífs yfirleitt. Komst hann m. a. þannig að orði um þetta:
„En þegar óbyrlega blæs er vel að menn sjeu þess minn-
ugir, að í atvinnulífi íslendinga skiptast á skin og skúrir
Jeg viðurkenni að þessa stundina er þrútið loft og þungur
sjór. Jeg viðurkenni að þrátt fyrir öfluga baráttu fyrir
því, að halda eldri mörkuðunum og harða sókn á alla nýja.
alls staðar og án allra undantekninga, eftir því sem ís-
lendingum frekast hefur verið unnt, hafa markaðir þó
þrengst og verðlag fallið. En haldi yngri kynslóðin, að
örðugleikar íslensks atvinnulífs sje einhver nýr vágestur,
þá vitum vjer, sem eldri erum, betur.“
Ráðherrann vitnaði síðan í ræðu, sem hann flutti á sjó-
mannadaginn fyrir rjettum 10 árum, en þar komst hann
þannig að orði um ástandið í atvinnumálum þjóðarinnar:
„Að sönnu getur engum dulist að fullkomið öryggisleysi
ríkir nú um flest það, er þjóðin byggir á vonir um fjár-
hagsafkomu sína. Atvinnuhorfur eru ýmist illar eða óviss-
ar. Hver stjettin af annari hefur sjeð vonir sínar bresta
Víða hafa saltfiskveiðar fallið niður eða brugðist. Þús-
undir manna hafa með því mist framfæri sitt. Iðnaðar-
menn um allt land eru ýmist atvinnulausir eða lifa á
snöpum. Innflutningsverslunin færist saman, svo að vel
má vera að böl atvinnuleysisins nái þá og þegar einnig
til verslunarstjettarinnar. Sölumarkaðir fyrir útflutnings-
•vörur okkar hafa lokast svo að geigvænlegt má teljast, er
svo er komið, að vjer getum engin viðskipti átt við þær
þjóðir, er í fyrra keyptu %—% hluta af útflutningsvör-
unni, og enn er a. m. k. ósjeð, hversu úr rætist um öflun
nýrra markaða.
Þannig var ástatt þá. Horfur voru uggvænlegar. Það
breyttist. í dag horfir þunglega. Það breytist. Vjer verðum
aðeins að skilja eðli íslensks atvinnulífs og laga oss eftir
því. Skilja, að enda þótt hin mikla nýsköpun hafi gjör-
breytt afkomuhorfum vorum, sníða þó aflabrögð, verð-
lag og sölumöguleikar þann stakk, sem vjer verðum við
að una-“
Það er áreiðanlega hollt fyrir íslendinga að hugleiða þessi
crð. Það hafa fyrr steðjað örðugleikara að þessari þjóð en
nú. Raunar eru erfiðleikar hennar í dag aðeins smáræði
samanborið við hina fyrri. Þá var þjóðin sárafátæk af tækj-
um til þess að bjarga sjer með. Þó greiddist fram úr erfið-
leikunum og þjóðin efnaðist og varð þess fær að ráðast í
stórfellda eflingu atvinnulífs síns. Jafnhliða henni var það
stóra spor stigið í íslenskri sjálfstæðisbaráttu að lýðveldi
var stofnað í landinu og sjálfstæði þess viðurkennt af stór-
>>eldum heimsins.
Þannig rættist úr þeim erfiðleikum, sem Ólafur Thors
lýsti í ræðu sinni á sjómannadaginn fyrir 10 árum. Voru
þeir skuggar þó dimmir, er þá grúfðu yfir íslensku þjóðinni
Sannleikurixm er sá að þau vandkvæði, sem nú steðja að
okkur eru ekki erfiðari viðfangs en þau, sem við hofum
áður mætt. Við höfum mætt markaðserfiðleikum og sigrast
á þeim með því að finna nýja markaði og gera framleiðslu
okkar fjölbreyttari. Við höfum mætt verðfalli og aflabresti
og einnig komist yfir erfiðleikana, sem af því leiddi.
Það hefur verið sagt að það þurfi sterk bein til þess að
þola góða daga. Stærsta hættan, sem við eigum nú við að
etja er sennilega sú, að nokkrar líkur eru til þess að við
höfum ekki þolað hina góðu daga, hina auknu velmegun
undanfarinna ára. Margt bendir til þess að hún eigi allríkan
þátt í þeirri sundrungu og skorti á samtakavilja, sem um
•skeið hefur sett svip sinn á þjóðlífið.
Til þess að komast yfir hinn örðuga hjalla nú þurfum við
að taka á. Ekki sinn í hvora áttina heldur allir eða sem flestix
í sömu átt.
rVið þurfum að vinna kappsamlega að því að tryggja
gixundvöll bjargræðisvega okkar, beina starfsorku okkar að
sþapandi starfi. Til þess höfum við eignast hin fullkomnu
tæki. Þau eru lykillinn að framtíðaröryggi okkar.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Merking þjóðvega
STÓRBÓT er að spjöldunum
nýju, sem búið er að setja upp
við ýmsa þjóðvegi hjer á landi.
Spjöldin eru gerð af smekkvísi
og skera sig úr. Þessir leiðar-
vísar munu gera ferðamönnum
auðveldara að ferðast og rata
rjetta leið.
Hættumerkin hljóta að fylgja
á eftir, en þau vantar nú víða,
sem kunnugt er.
Þá hafa einstaka menn látið
merkja hjá sjer afleggjara, sem
liggja frá aðalbrautum heim að
bæjum og einnig það hefur sína
þýðingu fyrir ferðamanninn til
að átta sig hvar hann er stadd-
ur.
6
Nafn við hvern bæ
á landinu
ÞAÐ þarf að hvetja menn til að
merkja augavegi, sem liggja
heim að bæjum. Það er ekki nóg
með að slíkar merkingar geri
þeim hægara fyrir, sem eiga er-
indi á þann og þann bæinn,
heldur myndi það og koma í
ve£ fyrir ónæði, sem sveitafólk
kann að hafa af heimsóknum
manna, sem villst hafa af leið.
•
Sorphaugar
til sýnis
ÖNNUR merki við þjóðvegi
landsins eru ekki til jafnmikils
sóma og þau, sem talað er um
hjer að framan, en þar eru sorp
haugarnir við aðalvegi landsins.
Sorphaugar þessir eru vafa-
laust þannig tilorðnir, að menn
hafa ekki nennt að aka nokkr-
ar bíllengdir frá aðalbraut með
úrgang, sem fleygja átti.
Við þessa sorphauga ætti
einnig að hafa merkispjöld og
það svo áberandi, að ekki yrði
um villsh Þau merkispjöld ættu
að skýra frá hverjir það eru,
sem stofnað hafa til sorphaug-
anna. T.d.: „Sorphaugar Hver-
gerðinga", eða hver það nú er,
sem hlut á að máli á þeim og
þeim staðnum.
Gæti hugsast, að slík auglýs-
ingastarfsemi hefði tilætluð á-
hrif, úr því, að fortölur duga
ekki.
•
Oheppinn dóni
FYRIR nokkrum dögum stóð
frú ein á einu f jölfarnasta götu-
horni borgarinnar, að kvöldlagi,
og beið eftir manni sínum, sem
hafði brugðið sjer frá til að tala
við mann, sem kallaði til hans
á götunni.
í sama mund bar að bifreið,
en bílstjórinn stakk höfðinu út
um gluggann og kallaði til kon-
unnar: „Pillaðu þig heim. Það
vill hvort eð er enginn taka þig
upp í“. Einhverjar fleiri at-
hugasemdir í líkum dúr fylgdu,
sem konan heyrði ógreinilega.
Dóninn athugaði ekki, að
konan gat lesið númer bílsins
og veit því hver hann er og frá
hvaða stöð bifreið hans er ekið.
•
Fjelögum sínum
til skammar
j KONAN, sem segir frá þessu
. atviki spyr, hvort það sje al-
gengt að bifreiðastjórar bæjar-
Uns geri þannig hróp að saklausu
fólki á götunum og er henni
nokkur vorkunn, þótt hún dæmi
starfsbræður dónans eftir fram-
ferði hans.
Sem betur fer eru rudda-
menni, eins og þessi, undantekn
ing i hvaða stjett sem er. En
það fer ekki hjá því, að einn
slíkur maður komi óorði á alla
sína starfsbræður.
Seilst langt til
sóðaverks
SÓÐAR og skemmdarvargar,
sem ekkert geta sjeð í friði,
leggja oft mikið á sig til að
vinna verk sín. Það sjest m. a.
á viðvörunarspjaldi frá lögregl-
unni, sem er vestur á Hofsvalla-
götu. Á spjaldi þessu stendur:
„Akið varlega" og eru slíkar á-
minningar til ökumanna víða
um borgina, sem kunnugt er.
Spjöldin eru svo hátt frá
jörðu, að ekki er hægt að seilast
til þeirra og verður að nota
stiga. eða eitthvað til að standa
á, til að komast að þeim.
En þessir erfiðleikar hafa
ekki hindrað einn sóðan í að
klifra upp að skiltinu og gera
athugasemdir sínar við aðvör-
unina.
•
Tilviljun
JÓHANN Ólafsson, forstjóri
Strætisvagna Rvikur, sagði
mjer frá tilviljun, sem hann
varð fyrir á dögunum — eigin-
lega allmerkilegri tilviljun.
Sama daginn, sem Morgun-
blaðið sagði frá því, að fluttir
hefðu verið inn 98 bílar frá ára-
mótum, eða til jafnaðar einn
bíll hvem virkan dag, það, sem
af er árinu, fjekk forstjórinn
brjef frá gjaldeyrisyfirvöldun-
um, þar sem honum, eða Stræt-
isvögnunum er neitað um inn-
flutnings- og gjaldeyrisleyfi
fyrir tveimur strætisvagnagrind
um, til viðhalds strætisvögnum
almennings í höfuðstaðnum.
•
Þegar kvartað er
FRÁ þessari tilviljun er sagt
hjer til þess að almenningur
geti betur áttað sig á þeim erfið
• leikum, sem eru á því að halda
þessum farartækjum við.
Það er ekki af hótfyndni
einni, að kvartað er undan sum
um strætisvögnum bæjarins, en
þá er rjett og skylt að almenn-
ingur fái að vita hverjar ástæð-
ur eru fyrir að þeir eru í niður-
niðslu.
Líftryggingaupphæðir fi]á
„Sjóvá" nema 68,3 mi!!j. kr.
AÐALFUNDUR Sjóvátrygging
arfjelag íslands h.f., sá 31. var
haldinn 5. þ. m. Tekjuafgangur
fjelagsins, cftir að afskrifað
hafði verið af húsgögnum og
slíku, var kr 223.602.72. Er það
aðeins meira en árið áður.
Fjelagið rekur nú, eins og að
undanförnu, fjórar tryggingar-
deildir, þ. e. Sjó-, Bruna-, Bif-
reiða- og Líftryggingordeild, en
vegna hins sívaxandi reksturs
varð fjelagið á árinu 1947 að
skipta sjer þannig, að Bifreiða-
deildin er til húsa að Borgar-
túni 7, en hinar deildirnar í
húsi Eimskipafjelagsins, þar
sem fjelagið hefur haft skrif-
stofu frá þvi það var byggt.
Samanlögð iðgjöld Sjc-, Bruna-
og Bifreiðadeildar námu um
11.941.000.00 krónum og er það
um 608 þúsund króna hækkun
frá árinu áður, en iðgjöld Líf-
tiyggingardeildar voru rúm-
lega 1.670.000 00. Hjer má geta
þess, að fjelagið hefur á und-
anförnum árum yfirtekið líf-
tryggingar ýmissa erlendra lífs-
ábyrgðarfjelaga, sem hjer ráku
umboðsstarfsemi, svo sem
sænsku fjelaganna ,,Thule“ og
„Svea“ og danska fjelagsins
„Tryg“, en bau fjelög ráku um-
boðsstarfsemi hjer fyrir og um
síðustu aldamót, svo og danska
fjelagsins „Danmark“, árið
1947. Samanlagðar líftrygging-
arupphæðir í gildi voru rúmar
68,3 miljónir, um síðastliðin
áramót, en af því eru þó ný-
tryggingar fjelagsins stærsti
hlutinn eða 51 miljón Á síðast-
liðnu ári gaf Líftryggingardeild
in út yfir 19 þúsund iðgjalda-
kvittanir.
10.4 miljónir í tjónabætur.
Til vara fyrir tjónum og ið-
gjöldum í Sjó-, Bruna- og
Bifreiðadeild voru lagðar 456
þúsund krónur og eru þeir sjóð-
ir nú 6.852.000.00, en iðgjalda
yarasjóður Líftryggingardeild-
ar er hins vegar um 4 miljónir
og 430 þúsund krónur eða sam-
ánlagt um 11.282.000.00. Til við
bótar sjóðum þessum á fjelagið
ennfremtir vara- og viðlaga-
sjóði, sem eru nú krónur um
1.691.000.00.
Sem dæmi um hinn mikla
rekstur, rná geta þess, að á s. 1.
tveimur árum, 1948 og 1949,
hafa verið greiddar um 10.400.-
000.00 í tjónabætur vegna
bruna, en til þessa dags um 12.4
miljónir, en þar af voru tjón af
mannavöldum rúml. 3 miljónir.
í reikningum fjeiagsins er
ennfremur birtur veikningur
Eftirlaunasjóðs starfsmanna
fjelagsins og var hann.í árslok
s. 1. kr. 430.000.00.
Stjórn fjelagsins.
Stjórn fjelagsjns. skipa eins
og áður, Halldór Kr. Þorsteins-
son, skipstjóri, sem er formað-
ur fjelagsins og verið hefur í
stjórn þess frá stofndegi. Lárus
Fjeldsted, hæstarjettarlögmað-
ur, Guðmundur Asbjörnsson
kaupmaður, Hallgrímur Bene-
diktsson, stórkaupmaður og
Hallgrímur A. Tulinius rtór-
kaupmaður.
Endurskoðendur fjelagsins
eru einnig hinir sömu, þeir
Einar E. Kvaran. aðalbókari og
Leifur Ásgeirsson. prófessor, en
daglegir endurskoðendur er
endurskoðunarskrifstofa Ara O.
Thorlacius og Björns Steffen-
sen.
Framkvæmdastjóri fjelagsins
er Brynjólfur Stefánsson, trygg
ingafræðingur, sem gegnt hef-
ur því starfi frá 1933, en áður
hafði Axel heitinn .Tulinius
veitt því forstöðu irá stofnun
þess.
Tyrtoieskir sjóliðar
í Bandaríkjunum
WASHINGTON, 5 júr.í — Full-
trúi bandaríska heimálaráðu-
neytisins skýrði frá því í dag,
að sex tyrkneskir sjóliðsforingj
ar og 85 sjóliðar væru nú að
búa sig undir það í Bandaríkj-
unum að taka við flotasnekkju
áem Tyrkir fá þgðan. Menn þess
ir fá þjálfun í flotastöðinni í
New London, Connecticut.
—Ecuter.