Morgunblaðið - 04.08.1950, Side 2

2
MORGUHBLAÐIÐ
Föstudagur 4. ágúst 1950

(Dról tíundu aldar manns
finnst á Fljétdaishferaði
©laiía Einarsdótiir fornletíafræðingur
stfrir frá rannsókitum sínum þar
FYRIR rúmum þremur vikum
urðu vegavinnumenn sem virina
að vegagerð í Eiðaþinghá á
F1 ] ótsdalshjeraði, varir við að
jarðýta, er þeir notuðu, rótaði
upp tveimur upphandleggsbein-
um úr manni og spjóti. Á þessu
svæði, sem er í landi Brenni-
sta'ða, skiptast á mýrarengjar
og lýngi vaxnir
Fo mleiíafræðingur
laassakar fundinn
Þjóðminjaverði var þegar
gc-rt aðvart um fund þennan,
og fór ungfrú Ólaíía Einars-
dóttir, fornleifafræðingur, aust -
uj til þess að rannsaka hann
or Ieita að gröfinni. Jarðýtan
bnl'ói fihtt beinin og spjótið
með sjer og sást ekkert á yfir-
borðinu eftir rask hennar. hvar
gröfin myndi vera. Ólafíu tókst
þó að finna gröfina eftir nokkra
leit. .
Fleíri Ibein finnast
Er hún hafði grafið um 20
jcm. níður fann hún lærlegg,
gj’indarbein, hryggjarliði og
bluta af hauskúpu. 10 cm. dýpra
fann hún fótleggina. Maður-
inn hafði verið jarðsettur á hall
andi klöpp, en beinagrindín
liafið raskast nokkuð, bæði
vegna jarðsigs og einnig af
fíunga jarðýtunnar. Hefur mað-
uriön legið á hliðinni, saman-
fceygðúr og' jarðaður frá norðri
tii suðurs (höfuðið snjeri í
uorður).
Þetta var fremur algengt í
líej.ðnum sið. sagði ólafía, er
líún skýrði blaðamönnum frá
fundi þessum í gær. Voru líkin
lögð eins og haganlegast var.
f*a’ð var ekki fyrr en eftir
kristni að farið var að hafa
grafirnar frá austri til vesturs.
Fornleifafræðingurinn varð
var við dökkar rákir utanmeð
Jjeinagrindinni. Hvort það hafa
verið plankar, sem negldir hafa
verið saman, eða kista, er erfitt
að segjaum. þar sem minjarnar
eru mjög óljósar, en stundum
voru plankar settir utan með
líkunum og kistur. þar sem næg
ur trjáviður var.
Períur, hnífur og sverð
Við Iærlegginn var hnífsblað
og trjeflísar (skaftið). Undir
neðri kjálkanum voru tvær
rifflaðar glerperlur. í gati ann-
arar þeirrar voru leifar af mjó-
urn þræði úr tvíspunnu ullar-
garni. Hafa perlurnar verið
hafðar í bandi um hálsinn. —
Þessi tegund er ekki óvenju-
leg, en þó heldur ekki mjög
alg'ehg.
Nálægt hryggjarliðunum var
málmsylgja, sem notuð hefur
verið til þess að spenna beltið.
Nálægt sylgjunni fannst efra
hjalt af sverði. en nálægt því
var mikið af járnmolum og trje
flísum. Hefur þetta verið sverð,
en járnið leysts upp í jarðveg-
inum. Trjeflísarnar gefa tii
kynna; að það hafi verið í trje-
slíðri. Enn fannst nokkuð af
ryðbrunnu járni. sem ef til vill
hefur verið skjöldur, en þó ekki
gott að segja um það.
Spjótið hefur .verið lagt oían
é likið. Það og upphandleggirn-
ir hafa ekki sigið og legið í
sendnari jarðvegi og þess vegna
varðveitst betur.
Tíundu aldar gröf
Gröf þessi mun vera frá 10-
öld. Er auðvélt að sjá það, þar
sem að eftir að kristni komst
hjer á, voru ekki aðrir heygðir
utan kirkjugarðs en óbóta-
menn. En vopnin sýna. að hjer
hefur ekki verið um slíkt að
ræða. Spjótið er einnig mjög
algengt 10. aldar spjót, bæði
kast- og högg-spjót.
17—18 ára unglingur
Af tönnunum, sem eru alger-
lega óskemmdar. sjest, að þetta
hefur verið unglingur, 17—18
ára. Enginn tannsteinn hafði
myndast á þeim, en byrjaði yf-
irleitt að gera vart við sig upp
úr tvítugs aldri. Lengd fót-
leggja og lærleggja (31 og 35
cm.) bendir einnig til þess, að
rnaðurinn hafi verið lágvaxinn,
180—165 cm.
Þar, sem beinin fundust, var
áberandi stór þúfa. Er ekki ó-
sennilegt að það hafi verið lítill
haugur, sem síðan hefur nær
sígið saman. Fyrr á tímum hef-
ur útlit landsins verið nokkuð
öðru vísi en nú. mýrarnar ekki
eins votlendar og móarnir skógi
eða kjarri vaxnir.
Bær rjett hjá
Skammt þar frá, sem beinin
fundust, má greina tóftir af eyði
býli, sem enginn veit neitt um.
Þar skammt frá eru tveir garð-
ar. annar 20 cm. utar en hinn.
Er slíkt ekki óalgengt, þar sem
landnámsmennirnir ætluðu að
byggja stórt. en reyndist þeim
oft ofviða og urðu þeir þá að
minnka við sig.
Beinin fundust um 50 m. fyr-
ir sunnan ytri garðinn. Þótt
ekkert s.ie um það vitað, sagði
ungfrú Ólöf, er freistandi að
setja þessa gröf í samband við
eyðibýlið. Unglingurinn hafi
verið þaðan og heygður sunnan
túngarðs, eins og oft segir frá
í íslendingasögunum. Gripirhir,
sem fengnir voru svo ungum
manni til Valhallar, sýna, að
hann hefur verið í betra bænda
liði.
íslralía oq H-Sjáíand
sendir 4000 manna iið
WASHINGTON, 3. ágúst —
Menzies. forsætisráðherra Ástra
líu, ljet svo um mælt í dag. að
hann byggist við. að Ástralíu-
menn mundu senda 2 ti! 3 þús-
undir sjálfboðaliða til Kóreu.
Munu þeir ganga í eina liðssveit
með Ný-Sjálendingum, alls- um
4000 manns. Menzies, sem um
þessar mundir dvelst í Banda-
ríkjunum. ljet í ljós ánægju
sína með þær viðræður, er hann
heíir átt við bandarísk yfir-
völd um efnahagsmál. Kunnug-
ir telja, að í þessu felist raunar
það. að Ástralía fái meiri háttar
doliaralán í Bandaríkjunum.
—NTB.
fomkq Liberiu í\\ Kóreu-
sfyrjaldarinnar
LAKE SUCCESS, 3. ágúst —
Liberia hefir boðið S Þ. 10 þús.
dala virði af togleðri, ef þeim
mætti koma það að haldi í
Kóreu. Utanríkisráðherrann
skýrði frá því í dag, að varan
yrði flutt til skips innan skams.
(slenskur samvinnu-
áróður veslan hafs
NÝLEGA birtist í vestur-íslenska
blaðinu „Heimskringla" þýdd
grein eftir frú Evelyn Stefánsson
sem nefnist „ísland finnur veg-
inn til velmegunar". Frúin ber
íslendingum mjög vel söguna og
mega þeir vera henni þakklátir
fyrir það.
En svo undarlegt sem það kann
að virðast, er uppistaðan í þessari
grein um framfai'irnar hjer á
landi mjög hástemmd samvinnu-
rómantík, sem nálgast hið bros-
lega.
En eftir að frúin hefur lýst
framförum landsins á þessari öld
til lands og sjávar, nýbyggingun
um, ræktun, vjelamenningu, notk
un hverahita o. s. frv. og sagt frá
öllu þessu með all sterkum orð
um, þá spyr frúin: „Hvernig gat
þessi útvörður í Atlantshafinu
komið á þessum stórkostlegu
breytingum?" Og frúin svarar
sjer sjálf: „Fyrst og fremst ber
eð þakka það samvinnuhreyfing
unni, sem hófst á íslandi á síð-
ari hluta aldarinnar sem leið.“
Svo telur frúin upp margvís-
legar framkvæmdir íslenskra
samvinnufjelagaog bætir við:
„Stjórnin er þeim hliðholl og
veitir þeim lítilsháttar ívilnanir
með skattgreiðslu og önnur fríð-
indi“.
Þetta oflof frúarinnar um að
samvinnufjélögin hafi riðið á vað
ið um verklegar framkvæmdir ■
landinu og haldið þeim uppi,
minnir einna helst á þegar Rúss-
ar eru að eigna sjer allar upp-
finningar heimsins! Og þegar svo
frúin minnist á þær „lítilsháttar
ívilnanir“, sem samvinnufjelög-
in njóti, þá hlýtur lesandanum
að finnast það ósköp eðlilegt að
fyrirtæki, sem bera hita og þunga
dagsins í framfaraviðleitni Iands
manna fái þessar litlu ívilnanir
um skattgreiðslur.
Það er ekki gott að vita hver
er heimildarmaður frúarinnar
Þeir geta verið svo margir. En
helst gæti manni dottið í hug
Hannes Jónsson, „fjelagsfræðing-
ur“ frá Ameríku eða einhver sam
sorta.
Það er mikilsvirði fyrir fslend-
inga, að þeim sje fremur borið
gott orð erlendis heldur en hitt
og það má auðvitað með miklunt
rjetti segja, að það skipti í því
sambandi ekki ýkja miklu máli.
þótt einhver smávekis hausavíxl
sjeu höfð á því hverjum beri að
þakka eitt eða annað, sem veT
hefur verið gert á landi hjer.
En allt um það er það þó góð
og gömul íslensk regla að hafa
það heldur sem sannara reynist,
enda vill frúin sjálf áreiðanlega
hafa sannleikann í heiðri, þót*
hún hafi í þetta skipti verið mjög
óheppin með heimildarmann.
Fregnir um éþekkla kaf-
báfa við sferendur
N-Sjáfands
WELLINGTON, 3. ágúst —
Landvarnaráðherra Nýja Sjá-
lands, Thomas McÐonald,
skýrði frá því í dag, að flota-
yfirvöldin hefði fengið fregnir
um, að kafbátar hefði sjest und
an vesturströnd landsins Mál-
ið hefir þegar verið tekið til
rannsóknar.
Fyrr í dag neitaði flotamála-
ráðherra Ástralíu því, að fregn-
ir, er skýrt liafa frá ókunnum
kafbátum undan ströndum
Ástralíu, væri sannar. — NTB.
Sfuðningur við S. í>.
Frú SigríSur Lc
Minningarorð
F. 17. júní 1890. — D. 28. júlí 1950.
ÞEGAR við verðum að sjá á bak
ástvini, ættíngja eða vini, er okk-
ur heilnæmt íhugunarefni, að
rifja upp hina veigamestu kosti
í lífi og starfi þess, er við eigum
á bak að sjá.
Nú er það frú Sigríður Lofts-
dóttir, Laufásveg 15, sem við
fylgjum til grafar í dag og telj-
um vert að minnast með örfáum
orðSm.
Sigríður Loftsdóttir var fædd
í Sandprýði á Eyrarbakka, 17.
júli 1890, dóttir hinna góðkunnu
hjóna Lofts Jónssonar og Jórunn
ar Markúsdóttur, er lengst af
bjuggu í Sölkutóft á Eyrarbakka.
Tvítug fluttist hún til Reykja-
víkur, þar kynntist hú.n eftirlif-
andi manni sínum, Gísla Guð-
mundssyni, bókbindara, hinum
hjartahlýja söngvara Reykvík-
inga.
Laufásvegur 15 var þeim hug-
ljúfur staður, þó húsakynni geti
ekki taíist í fylsta stíl nútím-
ans, en þar hafa þau lengst af
búið við batnandi efnahag og
gagnkvæman skilning og ást. —
Hamingjan hefur blessað heimili
þeirra1.
Einn kjörson áttu þau, Guð-
mund. sem nú er verkstjóri við
bókband ísafoldar. Hún unni
honum mjög, tengdadóttur sinni
og börnum þeirra.
Að eðlisfari var Sigríður sál.
hliedræg kona, enda lá verka-
hringur hennar að mestu levti
innan ramma heimilisins. Hún
var trvgglynd. en vinavönd,
hreinskilin, gléð og orðheppin,
svo um hana liek ávallt hress-
andi andblær. Fórnarlund henn-
ar oe trúmennska munun ástvin-
ir hennar ekki glevma og margar
einstæðineur átti þar góðan hauk
í horni. Trúkona var hún einlæg
en minnug orða Krists: ..Dæmið
ekki svo að þjer verðið ekki
dæmdur11.
Ánægulegt var að geta nokkr-
um sinnum í næði, rætt við hana
um vandamál lífsins og finna yl-
inn frá hinum undurfagra hugar-
heimi hennar langt yfir drunga-
skýjum dægurþrasins.
Þó hún sje nú horfin líkamleg-
um augum okkar, þá vitum við að
hún var trú yfir litlu og því muni
hún verða sett yfir meira og leidd
inn til fagnaðarherra síns, til
meiri starfa guðs um geim.
Margs er að sakna, en endur-
minningin lifir um góðan ástvin,
móður, systur, frænku og trygga
vinkonu.
Endurminningin um góða sam-
ferðamenn er sá viti, sem ætti að
geta lýst okkur út úr myrkri
misskilnings og sundrungar, að
sólarlöndum bræðralagsins.
Megi minningin um Sigríði
Loftsdóttur lýsa ástvinum hennar
til æfiloka.
Kristófer Grímsson.
★
f DAG verður til moldar borin
frú Sigríður Loftsdóttir, kona
Gísla Guðmundssonar, bókbind-
ara.
Sigríður var fædd 17. júní
1890. Hún var dóttir þeirra hjóna
Jórunnar Markúsdóttur og Lofts
Jónssonar. Bjuggu þau um skeið
að Sölkutátt á Eyrarbakka. Ólst
Sigríður upp í foreldrahúsum
áasmt efnilegum systkinum sín-
um. Um tvítugsaldur fluttist hún
til Reykjavíkur. Þar vann hún
við ýmiskonar störf um fjögra
ára tímabil eða þar til hún hitti
sinn lífsförunaut. Reistu þau bú
saman, sem staðið hefur meðan
líf entist eða í rúmlega 35 ár og
var hjónaband þeirra mjög far-
sælt.
(
Sigríður var um alla hlutí
merkiskona. Hún var trúuð,
hreinlynd og trygg. Ekki gerðl
hún mjög viðreist. Heimilið var
henni helgidómur. Þar var hún
alltaf til taks, hin fórnfúsa eigin-
kona og móðir, sem aldrei mátti
vamm sitt vita.
í hvívetna hjelt Sigríður merki
hinnar íslensku húsmóður. MeS
háttprýði tók hún á móti þeim,
sem að garði bar. Hún kunni líka
að meta meinlausa gamansemi og
gat maður bókstaflega gleymt
sjer í samræðum við hana. Hún
fylgdist vel með þjóðfjelagsmál- .
um og hafði sínar ákveðnu skoð-
anir í því efni. Hún unni um franí
allt rjettlæti og frjálsræði.
Þeir, sem kynntust Sigríðl
munu blessa minninfeu hennar og
telja hana hafa verið hina ágæt-
ustu konu.
Á. G. 1
KappreiSar faxa ^
SUNNUDAGINN 30. júlí, vortj
hinar árlegu kappreiðar hesta-
mannafjelagsins Faxa í Borgar-
firði háðar á hinum nýja skeið-
velli fjelagsins hjá Ferjukoti. —
Talið var að um eitt þúsund
manns hefði verið þar saman-
komið. Veður var hið ákjósan-
legasta.
Úrslit í hlaupunum voru þessl;
300 m. stökk: 1. verðlaun hlaut
Hæringur Jóhannesar Erlends-
sonar á Sturlureykjum á 23,9 sek.
Grár, 11 vetra, ættaður frá Stóra-
kroppi.
2. verðlaun Móri Höskulda?
Eyjólfssonar, Hofstöðum á sama
tíma. Vindóttur, 9 vetra, ættaður
frá Síðumúlaveggjum. _
3. verðlaun Fengur Ólafs Þór*
arinssonar, bakarameistara, S
24,0 sek. Brúnn, 9 vetra, ættaður
frá Miðfossum.
Bestan tíma í undanrás áttl
Vinur Daníels Teitssonar á Grífna
stöðum á 23,7 sek. En hann varð
4. í úrslitaspretti.
250 m. folahalup: 1. verðlaun'
Faxi Magnúsar Halldórssonar,
Gufuá. á 20,5 sek. Grár, 5 vetra,
ættaður frá Haugum.
2. verðlaun Dvergur BjörnS
Jónssonar, Litludrageyri, 2 20,@
sek. Rauður 6 vetra.
3. verðlaun Háfeti Halldðrs
Benónýssonar á Krossi á 21,2 sek.
Rauður, 6 vetra, heimaalinn þar.
250 m. skeið: Fvrir skeið vorU
engin verðlaun veitt þar sem fljót'
ustu hestarnir vmist hlupu upp
eða tóku skeiðið ekki nógtt
snemma. Hinir, sem á kostum
fóru náðu ekki tilskildum hraða.
Völlurinn var nokkuð laus og
þungfær og mun bað verulega
hafa dregið úr góðum tíma.
Skrásettir voru alls 41 hestup
og mæt.tu 40 til leiks, þar af 7 £
skeiði, 9 folar, 5 og 6 vetra og 24
eldri hestar. S
LAKE SUCCESS. 31. júlí —
Ríkisstjórn íraks tilkynnti S. Þ.
í dag að íraksmenn gætu ekki
sent herlið til hjálpar S-Kóreu.
Stjórn Mexikó tilkynnti í dag
að hún væri reiðubúin að eiga
viðræður við fulltrúa S. Þ. um
sendingu herliðs til hjálpar S-
Kóreu. — Reuter.
Ekki varð þeim hjónum barna
auðið, en þau tóku sjer kjörson,
sem Guðmundur heitir. Reyndust
honum sem sannir foreldrar, kost
uðu hann til náms og er hann nú
bókbindari. Prýðilegur maður og
góður sonur. Giftur er hann hjer
í bæ ágætri konu, Kristínu Ólafs-
dóttur, og eiga þau tvö lítil börn,
sem sakna nú ömmu sinnar.
Vallarstjóri var Ari GuðmundS
son, Borgarnesi. Dómnefnd skip-
uðu: Björn Gunnlaugsson, RvK,
Ásgeir Ólafsson, dýralæknir,
Borgarnesi og Pietur Þorsteins-
son, bóndi, Miðfossum. Tíma-
verðir voru Ásgeir og Ólafuf
Guðmundssynir frá Hvanneyrí
o. fl. Aðalræsir var Þorgeir Þor-
steinsson, Miðfossum. i