Morgunblaðið - 24.12.1950, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. des. 1950.
Sverrir Þórðarson biaðamaður:
ur
Bretlandsför
London í desemb'er.
FEÆGASTA turnklukka
heims, sem segja má að hafi
gengið upp á sekúndu síðan ár-
ið 1862, og sem í nær 30 ár
hefur sent hljómmikil og fög-
ur slög sín á öldum ljósvakans
um heim allan, er að v.erða
hálf þrú. Þessi merka klukka,
JBig Ben, er turnklukka bersku
|)inghallarinnar, en hún er líka
uokkurskonar „Bretlands
klukka“.
í MIKLUM FORSAL
Eftir fáeinar mínútur hefst
fundur í Neðri málstofu breska
Jpingsins. í miklu anddyri er
eaman kominn mikill mann-
f jöldi, sem ætlar að vera .við-
staddur þingfund í málstof-
unni, en hann hefst stundvís-
lega klukkan hálf þrjú. Hjer
er fólk á öllum aldri, jafnvel
skólabörn og þau standa í
jskipulegri röð og hlusta á
með athygli, er kennari þeirra
Útskýrir fyrir þeim í hálfum
hljóðum, það sem fyrir augun
ber í þessum miklá geim.
Við fernar dyr að forsal þess-
txm eru myndastyttur af kon-
ungum og drottningum, en yfir
dyrunum eru dýrlingamyndir,
í lofthvelfingunni er mosaik-
skreyting hin fegursta. Um
Jxetta allt leita augun og svo
er stungið saman nefjum og
skrafað í hljóði um það. Svo
virðist sem fæstir hafi komið
hingað fyr og það má sjá það
á svip fólksins.
Hann’ er jafnan þjettsetinn
bekkurinn í áheyrendastúkunni
á hverjum einasta fundi í Neðri
málstofunni. Enginn veður þó
þangað inn, slíkt væri óhugs-
andi. Hjer fer allt fram eftir
ákveðnum reglum. Þegar Breta
langar að sjá þing sitt að störf-
um í þágu lands og þjóðar, þá
sendir hann fyrst skriflega um-
sókn þar að lútandi. Svarið
við beiðni hans, aðgöngumið-
inn, berst honum þrem til f jpr-
um dögum síðar. Aðgöngumið-
ann sýnir hann tveim lögreglu-
mönnum, er standa vörð í for-
dyrinu mikla. Sannast að segja
■er þeirra starf miklu frekar í
t>ví fólgið að leiðbeina en standa
vörð. Hingað koma líka þeir,
er ræða þurfa við þingmenn
sína, og er sá hópur allstór. Þar
mátti sjá bændur að norðan,
fiskimenn frá austurströndinni,
kvenfjelagskonur ofan úr sveit
og atvinnurekendur frá ein-
hverri iðnaðarborginni, í dökk-
um fötum, blárri skyrtu með
hvítan flibba.
flytja hina daglegu bæn áður
en þingmenn ganga til starfa.
Þar hefur sama bæn verið les-
in síðan um miðja 17. öld.
Þingpallaverðir vísa áheyr-
endum til sætis. Allt gengur
skal’kalalaust, þó áþeyrendur
sjeu mismunandi þungstígir.
Hin nýju gólfteppi eru mjúk
undir fæti eins og mosi. Neðri
málstofan er í nýjum húsa-
kynnum og voru þau vígð fyrri
hluta vetrar. Hin gömlu húsa-
kynni voru vordag einn 1941
gjöreyðilögð í loftárás. Hinn
nýi þingsalur er í öllum aðai-
atriðum eins og sá sem eyði-
lagðist, en miklu bjartari. Sal-
urinn er allúr klæddur Ijós-
leitri eik, þingbekkir eru
klæddir daufgrænu leðri. Þess-
ir litir fara mjög vel saman og
gera þingsalinn hlýlegan og
notalégan. Það vár mikið verk
og tímafrekt að endurbyggja
Neði’i málstofuna. Ýmisskonar
vandasaman trjeskurð þurfti
að levsa af hendi, og margt við
þá vinnu var ekki hægt að gera
með vjelum. Trjesmiðir ungu
kynslóðarinnar gátu heldur
ekki unnið verkið i höndunum,
en það voru gömlu. mennirnir,
sem kunnu á þessu skil. Þeim
var smalað saman um allar Bret
landseyjar og á þs-nn hátt tókst
að leysa þennan vanda.
SPURMNGATÍMI
Fundur Neðri málstofunnar
hófst/ á spurningatíma. Alir
helstu forvígismenn Breta á
sviði stjórnmálanna eru mætt-
ir á fundinum, en þó ekki sá,
sem mestum og almennustum
vinsældum á að fagna, Chur-
chill, fyrrum forsætisráðherra.
Þingforseti stjórnar fundin-
um með mikilli röggsemi. Hjer
eru ekki. málalengingarnar og
óþarfa kjaftæði. Hjer virðist
einkunnarorð þingmanna vera:
Fáorðir en gagnorðir. — Margt
gætu íslenskir þingmenn lært
af þessum collegum sínum.
Hver ráðherrann af öðrum
í stjórn Attlees og forsætisráð-
herrann sjálfur, svara spurn-
ingunum, sem beint er til ríkis-
stjórnarinnar og flestar eru
bornar fram af stjórnarandstöð
unni, en í dag nýtur hún for-
ystu mesta glæsimennisins á
þingi Breta, Antony Eden, fyrr
um utanríkisráðherra.
Á þessum fundi bar á góma
brölt einvaldskonungsins og
fj árhættuspilarans af Egypta-
landi. Hinn virðulegi utanríkis-
ráðherra, Bevin, gaf skýrslu í
máli þessu og hafði lokið því
á fimm mínútum. Ráðherrann
lagði áherslu á, að ekki kæmi
til mála að breskar hersveitir
hyrfu á brott frá bækistöðvum
sínum í Egyptalandi fyrr en
varnir þar syðra væru fylli-
lega tryggar. „Því að við höfum
miklar skyldur við löndin þar
syðra“.. Ráðherrann kvað hjer
! eins og í öðrum slíkum málum,
Isamningaleiðina þá einu. er
orðið gæti til lausnar.
KOLALANDIÐ
KAUPIR KOL
Þá skýrði eldsneytismálaráð-
herrann þingheimi frá því að
kolaframleiðslan hefði ekki
nægt til að fullnægja eftir-
spurninni og væri nú svo komið
að kaupa þyrfti til landsins kol
vestan frá Bandaríkjum. Hrop
og köll kváðu við í þingsalrrum,
er eldsneytismálaráðherrann
hafði þettá mælt. Antony Ed-
en, aðalformælandi stjórnar-
andstöðunnar tók næstur til
máls og sagði ráðherrann hafa
fært þingheimi mikil tíðindi og-
ill og. gerði stuttan .samanburð
já ríkisrekstri kolanámanna og
einkarekstri þeirra og kvað
ástandið mesta alvörumál. í
eyrum þess, sem ekki veit ann-
að en að Bretland sje eitt mesta
kolanámuland heims, hljómar
þetta einkennilega. Er þetta
ekki álíka og fiskveiðiþjóð, eins
og íslendingar, leituðu til Norð
manna um kaup á ísu og
þorski.
FORNAR ÞINGVENJUR
Aðalforvígismenn stjórnar-
innar og stjórnarandstöðunnar
sitja á fremsta bekk til hvorr-
ar handar við þingforseta,
stjórnin á hægri hönd, stjórnar-
andstaðan á þá vinstri. Hinn
gamli þingsiður, að þeir sem
sitja á þessum bekkjum megi
hafa fæturnar uppi á borðinu,
er hjer í heiðri hafður, þótt
bæði borðið sje nýtt og húsa-
kynnin. Á enda forsetaborðsins
liggur „veldissprotinn“, sem
borinn var inn í þingsalinn á
undan forseta, er þingfundur
hófst. Þessi þingsproti er kon-
ungleg viðurkenning á störfum
þeim, sem þingið vinnur undir
HÁTÍÐAGARÐAR OG
NÝTT ÍBÚÐAHVERFI
. í öllum borgum, bæjum og
þorpum munu íbúarnir kapp-
kosta að gera þessa mestu há-
tíð í sögu Bretlands eftirminni-
lega. Mjög víða verða almenn-
ingsgarðar. Bretlandshátíða-
garðar, teknir til afnota fyrir
almenning. í London munu t.
d. hundruð verkamannafjöl-
skyldna flytjast í nýtt íbúðar-
hverfi, sem reist hefur verið
á rústum gamalla húsa, er eyði-
lögð voru í hinum æðisgengnu
loftárásum Þjóðverja. í þessu
íbúðarhverfi verður allt með
nýtísku sniði, bæði gerð húsa,
innrjetting þeirra og skipulag.
— Jafnvel ekki loku fyrir þaá
skotið, að húsin verði hituð upp
við miðstöðvarhita. Búist er við
að verkamannahverfi þetta
frRIGGJA ALDA
C5ÖMUL BÆN
Big Ben slær tvö þung högg,
svo undir tekur. Klukkan er
hálf þrjú. í gegnum forsalinn
gengur forseti Neðri málstof-
tinnar með fylgdarliði sínu. —
Forsetinn er klæddur skósíðri
hempu með hvíta hárkollu ðg
mikla á höfði og nær hárið nið-
ur á axlir. Á undan honum
gengur einkennisklæddur mað-
ur, sem heldur á miklum grip
forkunnar fögrum, sennilega
úr gulli, og minnir einna helst
á veldissprota. Þeir ganga í
4>ingsal, en áhorfendur hefja
nú göngu sína í áhorfendastúk-
una, um rangala og stiga. Lest-
ina reka skólabörnin og kenn-
ati þeirra. Við verðum að
fitaldra við sem snöggvast áð-
ixr en gengið er inn í sjálfa stúk
«na, Prestur þingsins var að
Endurbygging Neðri málstofunnar var mikiíT verk og vandasamt. Hin ýmsu samveldislönd
Breta færðu málstofunni að gjöf ýmistegt af því, sem smíða þurfti á ný. T. d. stól þingforseta,
sem er fyrir enda borðsins. gáfu Ástralíumcnn og þingborðið gáfu Kanadamenn.
stjórn þingforsetans. Án þessa
grips liggjandi á forsetaborði,
er þingið óstarfhæft. Hjer er
um að ræða eina hinna fornu
þingvenja, sem enn þann dag í
dag er í heiðri haldið og strang
lega framfylgt. Má segja að
sproti þessi sje nokkurskonar
orðsvinnu“. Forseti Neðri mál
stofunnar gaf nú hlje. Þing-
menn gengu úr salnum og inn-
an stundar voru þingbekkirmr
orðnir auðir. í áhorfendastúk-
unni sátu áheyrendur rólegir,
þó þeir visSu áð spurningatím-
anum væri lokið. Innan stund-
a-r átti að ganga til venjulegra
þingstarfa. Þingheimur myndi
þá taka fyrir ýms mál, er í svip
inn a. m. k., snertu áheyrend-
ur meir en margt af því, sem
bar á góma í spurningatíman-
um.
BRETLANDSIIÁTÍÐIN
Um allar Bretlandseyjar er
nú unnið að stórfelldustu há-
tíðahöldum, sem þar hafa far-
ið fram. Það er Bretlandshátíð
in, sem standa mun yfir allt
næsta sumar. Svo er ráð fyrir
gert að hvert einasta byggðar-
lag á Bretlandseyjum leggi
sinn skerf fram til að hjer geti
orðið Bretlandshátíð í fyllstu
merkingu þess orðs.
Að sjálfsögðu verður aðalhá-
tíðin í London. Niður við hina
nýju glæsilegu Waterloobrú, á
um 30 ekrum lands, verður að-
alhátíðasvæðið. Þar er verið að
Big Ben, hin mikla turnklukka bresku þinghallarinnar.
fulltrúi konungs á þingi, þar
sem honum er frá fornu fari
óheimilt að stíga fæti sínum inn
í Neðri málstofuna.
Spurningatímanum lauk
rjettri klukkustund eftir að
þingfundur hófst. Um 80 fyrir-
spurnir þingmanna höfðu hlot-
ið tilskilda afgreiðslu og svo
vel og skipulega gekk þessi
spurningatími, að engu var lík-
ara en þingmenn væru í „akk-
$
smíða gífurlegt stórhýsi, hring-
myndað, og fyrir skömmu var
lokið við að setja síðústu plöt-
una í þak þess, en það hef-
ur hlotið nafnið Háborg fram-
faranna. Þetta verður aðalbygg
ingin á hátíðasvæðinu. Tilsýnd
ar minnir hið hringmyndaða
þak þessa mikla mannvirkis á
spegilsljett stöðuvatn á heiðum
uppi. Margt annara byggingja
verður þarna í kring. í Glas-
gow verður önnur aðaldeild
sýningarinnar. Þar munu verða
iðnaðardeildir og verksmiðjum
ar með sína framleiðslu og ann
að þess háttar.