Morgunblaðið - 03.02.1951, Qupperneq 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 3. febrúar 1951
Hækkun kaupgjalds geti því aðeins
sjer stað að nýir samningar
sfen um það gerðsr
fi GÆR var lagf fram í Ed,
Alþingis, frumvarp, sem meiri-
hluti fjárhagsnefndar deildar-
innar flytur »3 beiðni ríkis-
stjórnarinnar um breytingu á
lögunum, sem samþykkt voru
fyrir jólin um breytingu á Iög-
unum um gengisbreytingu, stór
eignaskatt, framleiðslugjöld o.
fl. Tilgangur þessa frumvarps
er að taka af öll tvímæli um
það, bvernig launagreiðslum
skuli báttað á þessu ári.
Frumvarp'3 er í þremur grein
nm og er á þessa leið:
2. mgr. 1. gr. laga nr. 117/
1950 verði svo hljóðandi:
Frá 1. febrúar 1951 skulu
íaun ekki taka breytingum
frá því, sem greitt var í
janúar þ. á., nema svo verði
ákveðið í kjarasamningum
gerðum eftir þann tíma.
Greiða skal verðlagsuppbót
á laun opinberra starfs-
manna árið 1951, er miðuð
sje við kaupgjaldsvísitölu
123.
I stað 2. mgr. 9. gr. laga
nr. 22/1950 komi ný máls-
gro'■’ cvíi hljóðandi:
Ákvæði gildandi laga um
verðlagningu landbfmaðar-
afurða skulu haldast. Hækka
má á verðlagsárinu verð
landbúnaðarafurða sem nem
ur hækkun á dreifingar- og
vinnslukostnaði á sama hátt
og verið hefur.
Lög þessi öðlast þegar
gildi.
J3REYTTTIR LAUNAÚT-
REÍKNINGUR
I greinargerð ríkisstjórnar-
innar fyrir frv. segir svo:
Þegar log nr. 117/1953 voru
sett nú í desember, var tilæll-
unin sú, að kaupgjald breyttist
ekki fyrir tiihlutur. löggjafar-
valdsins ifrá því, sem Verða
mundi i janúar 1951, og að
breytingar eftir þann tíma gætu
aðeins orðið að undangengnum
nýjum samningum milli verka-
Jýðssamtaka og atvinnurek-
enda. Þetta var hinn almenni
skilningur á lögunum, enda
viðurkenndur af andstæðingum
þeirra. Nú hefur hins vegar
komið fram ágreiningur millí
verkalýðscamtaka cg atvinnu-
rekenda um skilning á gildandi
lögum varðandi laimagreiðslur,
þar sem verkalýðssamtökin
krefjast, að laur. sjeu greídd
samkvæmt þeirri meginreglu/
sem gilti fyrír setningu dýr-
tíðarlaganna í árslok 1947, en
:>ú reg'la getur vitanlega ekki
átt við nú, eftir að öllum launa-
útreikningi hefur tvisvar verið
gerbreyít með löggjöf, þ. e. með
dýrtíðarlögum frá 1947 og
gengisskráningarlögum frá
1950.
Ríkisstjórnin telur lagaá-
kvæðin frá því í desember að
vísu ótvíræð um þetta efni, en
þar sem bað aetur valdið ófvr-
jrsjáanlegu tjóni, að í efa sje
dregið, hver skilningur þessa
ákvæðis sje rjettur, þykir ríkis-
atjórninni brýna nauðsyn bera
til að taka allan vafa af um
það.
ENGINN GRUNDVÖLLUR
EYRIR LAUNAHÆKKUN
Um hækkun launa alment
vegna hækkunar verðlatrs-
ins er það að segja, a3 stafi
hækkunin á verðlaginu af
hækkun innfluttrar vöru, án
þess að tilsvarandi hækkun
verði crlendis á verði útf’nttr
j ar vcru, þá er enginn cfna-
Frumvarp ríkissljórnarinnar á Alþingi
hagslegur grundvöllur fyrir
almennri hækkun launa. —
Hækki t.d. kaffi í verði, þá
þýðir það, að þjóðin fær
minna en áður í skiptum fyr
ir útfluttar vörur. Þjóðartekj
urnar minnka. Þessa minnk-
un þjóðarteknanna getur
þjóðin ekki bætt sjer á þann
hátt, að rnenn greiði hver
öðrum hærri laun. Slíkt eyk
ur peningamagnið, en ekki
raunvcrulcgar íekjur, þar
sem hin raunverulegu verð-
mæti, sem þjóðin aflar, hafa
minnlcað. Afleiðingin verður
aukin dýrtíð, sem menn
hyggjast enn bæta sjer mcð
fl',‘rr‘i lr5111 ní fin-cci 5»ÍSfpr?S fp|
ur ekki í sjer lausn hins raun
verulega vandamáls og bætir
ekki kjörin. Það liggur í aug
um uppi, að fyrirkorhulag,
sem er þannig ,a.ð kaupgjald
og pe-nmgaíekjur hækka
vegna þess a.ð raunverulegar
þjóðartekjur minnka, hlýtur
að leiða til stóraukinnar dýr
tíðar og þeirra vandræða,
sem henr.i fylgja. Sú aðferð
er hví engum í hag. Sífelld
dýrtíð og sífelld gildisrýrn-
un peninganna grefur smám
saman undan snarifiármynd
un landsmanna og þar með
veitiieaiim íramkvæmdum
og framförum og leiðir til at-
vinnulcysis.
Verðlag á höfuð-útflutn-
ingsaftirðum landsmanna
bolir ekki hærra kaupgiald
að svo*stöddu.
AÐEINS MEÐ NÝJUM
Þrátt fyrir þessar augljósu
staÖreyndir feliir betta friun
varp í sjer einungis staðfest-
ingu á bví, að bækkun kaup-
gjalds geíi því aðeins átt
sier stað. að nýir samningar
sjeu um það gerðir, og tak-
markar ekki rjett manna að
öðru leyti. Frumvarpið tekur
ekkl til neinna umsaminna
breytinga á grunnkjörum
verkamanna, t.d. aldursupp-
bóta. creiðslna af afla o.s.frv.
Framleiðsluráð landbúnaðar-
ins heldur því fram, að samkv.
gengislækkunarlögunum sje
heimilt að verðleggja landbún-
aðarafurðir eftir öðrum regl-
um en gilt hafa samkvæmt á-
kvæðum laganna um verðlagn-
ingu landbúnaðarins, og mundu
þær reglur leiða til aukinnar
hækkunnar á verðlagi landbún
aðarafurða nú þcgar. Rílds-
stjórnin telur að vísu, að þessi
skiiningur fái ekki^ staðist, en
til þess að taka af allan vafa,
einnig um þetta atriði, er lagt
til, að ákvæði 2. greinar sjeu
Iögfest.
UMRÆÐUR
Umræður um frv. fóru fram
í Efri deild síðdegis í gær.
Hjelt stjórnarandstaðan uppi
mikiu málþófi.
Hannibal Valdemarsson var
einn þeirra, sem talaði. Æsti
hann sig mjög upp, lamdi í
borðið í sífellu og hrópaði. Var
málflutningur hans og atferli
allt hið spaugilegasta.
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra, benti á að hjer
væri ekki um neitt nýtt stórmál
því þ?.<5 s9m firv. lGg?5i
væri þcgrr í gildandi lög-1
um. Hins vegar hefði nú kom-
ið fram ágreiningur um hvern-
ig bæri að skilja þessi laga-
ákvæði og væri því eðlilegast
að þeir, sem sett hefðu lögin
skýrðu hver ætlun þeirra hefði
verið. Hann benti á að augljóst
væri að hinn rjetti skilningur
hefði komið fram hjá verka-
lýðssamtökunum þegar lögin
voru sett. Ef þau hefðu þá talið
að þau ættu rjett á að fá kaup
greitt eftir hækkaðri vísitölu
eftir 1. febrúar, hefði verið á-
stæðulaust fyrir þau að mót-
mæla lögunum. Iiann benti á að
það sem veldur ágreiningi í
sambandi við skilning laganna
Samúðarávarp forseta samein-
aðs þings vegna ffugsiyssins

ifl o ^ í poiYmíprtnm ruiwivp
p uvl 1 ouiiuu
verkalýðsfjelaga stæði að kaup
skuli greiða skv. vísitölu. Þess-
ir samningar væru hins vegar
yfirleitt gerðir áður en kaup-
festingarlögin 1947 og gengis-
skráningarlögin voru sett og
því miðað við allt annan grund-
völl en nú.
Ráðherrann sagði, að með
frv. þessu væri ckkerí annað
gcrt en að gera ótvíræð á-
kvæði gddandi laga, og koma
þannig í veg fyrir þvælu fyr-
ir dómstóluni og rjettar-
óvissu.
Hann sýndi fram á að þrátt
fyrir þessi lög hafa verkalýðs-
fjelögin fullt samningsfrelsi,
rjett til að segja upp samning-
um og koma fram þeim kjara-
bótum, sem þau vilja og geta.
Thriít nO»VI TTolrií ■Ptt'hJ*. *v. n/.tn
OCIU VUvti AJ X ÍJ. jaiClS ÖCbrL
ingu laga þessara væri að skýr-
skota til vitsmuna, drenglund-,
ar og þjóðhollustu forystu-
manna verkaiýðsíns, að þeir
geti ekki skotið sjer undir
gömul, úrelt ákvæði samninga,;
heldur verði að gera upp hug
sinn um það hvort ástandið sje
þannig, að kauphækkanir sjeuj
verkalýðnum til góðs.
Að lokum sagði ráðherrann
að skv. frv. þessu ættu laun
Framh. á bls 8.
Brjeí:
FlugslysiS og úl-
wamc hnfiwlrflSX
tUHjpj SlklVyUJIKiV
I ■
ÚTVARPIÐ hefir án efa í kvöld,
1. febrúar, hnevkslað alla þjóð-
ina. Grernjan hlýtur að vera bæði
1 bcisk og almcnn. Eru þá í raun
og sannleika engin takmörk fyrir
■ velsæmisskortinum, skilningsleys
i inu, sálarleysinu? Á þá leið mun
margur spyrja með sjálfum sjer,
, ef ekki upphátt. Þegar öil þjóð-
j in drjúpir í sárri sorg eru gaul-
; aðar aulalegar „gamanvísur" í
hijóðnemann og til þess ætlast að
á þetta hlýði þjóðin og hlægi að.
Þvílíkt blveðunarlevsi. bvílík
háðung að storka þannig syrgj-
endum. Þess verður af veisæmis-
ástæðum að krefjast að ótvírætt
verði gerð grein fyrir því, hver
sökina eigi á þessari svívirðingu.
Hver sem fyrirskipunina gaf,
getur engin málsbót fundist
nokkrum manni fyrir að iáta
hafa sig til að framkvæma slíkt
boð. Ef þaö eru forráöamenn út-
varpsins, sem þessu rjeðu, þá
eiga þeir umsvifalaust að víkja
frá stofnuninni. Ef það voru aðr
ir, þá á almenningur tafarlaust
að fá að vita, hverjir þeir voru;
og þess verður þá Mka að krefj-
ast, að þeir fái ekki framar að
nota útvarpið.
Snæbjörn Jcnsson.
SAMÚÐARÁVARP Jóns Pálma-j
sonar forseta Sþ. á fundi í sam- j
einuðu þingi kl. 1.30 í gærdag'
í tilefni af flugslysinu 31. jan.
Háttvirtu alþingismenn.
Við komum hjer saman í dag
af óvenjulegu og sorglegu til-.
efni, sem öllum landsmönnum.
veldur sárri hryggð.
Þegar þau tíðindi bárust út á (
meðal fólksins í fyrrakvöld, að
flugturninn á Reykjavíkurílug-
velli hefði skyndilega misst sam-
band við flugvjelina Glitfaxa,
sem var á heimleið úr Vestmanna
eyjaför í miklu dimmviðri, þá
sló ógn og kvíða á alla, sem
frjettina fengu. Eitthvað óvana-
legt hlaut að hafa komið fyrir,
en allir vonuðu samt, að betur
rættist úr en á horíðist.
Alla nóttina og fram eftir degi
í gær voru ástvinir flugstjórnar
vjelarinnar og farþega og allur
almenrúngur milli vonar og ótta.
Hugsanlegt var, að ekki hefði
annað bilað en senditæki vjelar-
innar, og hinum kjarkmikla og
örugga flugstjóra hefði tekist að
lcnda inni í landi, fjarri byggð-
um.
En öll vonarljós dofnuðu smám
saman og hurfu loks með öllu
um miðjan dag í gær, þegar
sannað þótti, með óyggjandi rök-
um, að flugvjelin hefði fallið í
sjóinn. Þá var það orðið víst, að
okkar fámenna land var í einni
svipan 20 mönnum fátækara en
daginn áður. Tvær stúlkur og
18 karlmenn höfðu í hvíðar-
dimmu þorrans yfirgefið þessa
veröld í einum hóp.
í okkar misbrigðasama og
harða veðnrfari hefur um allar
aldir verið hætta á ferðum. A
sjó og landi í ám og vötnum
hafa margir íslendingar beðið
bana fyrr og síðar, en með aukn-
um öryggisútbúnaði, brúm og
vegum, símasambandi og loft-
skeytum, hafa menn vonað, að
þessum háska væri þá og þegar
að fullu bægt frá dyrum þjóðar-
innar, og víst hefur mikið áunn-
íst í þvi etm. hoks hetur svo há-
mark íslenskra samgöngubóta,
flug-tæknin, orðið óskadraumur
þjóðarinnar og skapað bjartar
vonir um bætt skilyrði, fljótari
og öruggari ferðalög. En pegar
slíkir atburðir gerast eins og nú
heíur oiöið, þá er það þungt
áfall, ekki einasta fyrir ástvini
þeirra, er farist hafa, heldur fyr-
ir óskir og vonir þjóðarinnar
allrar. Slíkur atburður veldur
þjóðarsorg.
Þjóðin horfir með sárri hryggð
á eftir ágætum flugstjóra og góðu
aðstoðarfólki, ásamt fjölmennum
farþegahóp. En hjer sem oftar
er sá eldurinn heitastur, sem á
sjálfum brennur. Nánustu ást-
vinir hinna látnu eru í bili eins
og sá, er missir fótfestuna og veit
um stund eigi, hvað við tekur.
Skerandi sorgin er þeirra hlut-
skipti þcssa dagana.
Það er því skylt og eðlilegt,
að allir hugsandi menn láti þá
vita um einlæga samúð og hlut-
tekningu. Það viljum við alþing-
ismenn gera allir sem einn, enda
er nú nærri ckkur höggvið.
Við hugsum til syrgjandi for-
eldra, sem misst hafa soninn sinn
elskulega eða dótturina. Við
hugsum til ekkna og barna. svst-
kina og annarra nánustu ástvina.
Við getum ekki bætt þeim miss-
inn. Það getur enginn. En við
viljum fullnægja þeirri sjálf-
sögðu skyldu að senda hlýja sam-
úðarlsveðju ,ef orðið gæti ein-
hver geisli í röklcurveröld sorg-
arinnar. — Enginn ræður sínu
banadægri og við vitum aldrei,
hvort betra er aö fara yfir ianda-
mærin fyrr eða síðar, eða nvort
betra muni að fara á þennan veg
eða hinn. En hvernig sem geng-
ur og hvað sem að höndum ber,
þá er þó bjartasta ljósið og sterk-
asti geislinn í trúarbrögðum okk-
ar kristinna manna.
Þar er aoalkjcu ninn orð rneist-
arans þcssi: „Jeg li!i, og þjor
munuð lifa.“ í þeim liggur mesta
huggun allra syrgjenda. ÁsamS
björtum og fögrum minnmgum
er þar að finna þá græðslu, sem
öll sár getur með tírnanum mýkt.
Við viljum allir sýna syrgjend-
unum samúð og hiuttekningu, og
við viljum allir heiðra minningu
þeirra, sem fallið hafa á svo sorg-
legan hátt.
Blessun Drottins fylgi þeim
öllum.
Jeg vil biðja háttvirta alþingis-
menn að rísa úr sætum.
FRAKKLANDSMEISTARI f
skák, Rosolimo, kom til landsins
í fyrrakvöld, en hann keppir
hjer á Afmælismóti Taflfjelags
Reykjavíkur, er hefst á mánu-
daginn.
Á <M -aj
Skákmeisíaii r rakkíands,
Rossolimo, sem er talinn einn
best.í skákma^n- ; tT-'c’irrómi, er
fæddur í Rússlandi, cn hefur
dvalist í Frakklandi í rúm 20
ár. Sjö ára byrjaði hann að
tefla og það var móðir hans,
sem kenndi honum rnanngang-
inn. Hann gat sjer fyrst frægð-
ar sem skákmaöur 1947 og má
segja að síðan hafi frægð hans
farið vaxandl með hverju móti,
sem hann hefur tekið þátt í.
Hann hefur síðan teflt á 10 skáli
mótum.
Það verða obkar bestu skák-
menn, sem Rossolimo mætir á
afmælismótinu, þeir:
Baldur Möller, Guðmundup,
Arnlaugsson. Guðión M. Sig-
urðssson, Guðmundur Ágúkts-
son, Eggert Gilfer. Ásmundui*
Ásgeirsson, Guðmundur S. Gu>5
mundsson, Friðrik Ólafsson og
Árni Snævarr.
í dag teflir hann fjölskák í
Listanaannaskálanum við ýmsá
kunna skákmenn.

STJÖRN Slvsavarnafjelags ís-
lands óskar, að flytja hinum
fjölmörgu fjelögum sínum, skát
um og öðrum sjálfboðaliðum
innilegustu þakkir sínar fyrir
mikla fyrirhöPn og mikilsverða
aðstoð sína við leitina af hinr.i
töpuðu flugvjcl. Skinum og bát
um þeim, er að beiðni Slvsa-
varnafjelags íslands þegai’
brugðu við t.il að leit.a á Faxa-
flóa, sömulei'ðis f íUrinu á Vatns
leysuströnd nw hiörgnnarsveit-
um slysavarnad. Fiskakletts í
Hafnarfirði og Ingólfs í Reykja
vík er leituðu alla nóttina og!
þa öllum Iija.jn-j.-vCiiununi fra
E-a-Ti. á bls. C.