Morgunblaðið - 09.03.1951, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 9. Inars 1951
Hermóður Guðmundsson, Árnesi:
tiTFLUTIMIIMGUR A KJÖTI
FYRIR skömmu var frá því sagt I
frjettum útvarpsins, að ríkisstjórnin
Iiefði leyft .sölu á 250 lestum aí dilka
Jijöti til Ameríku. 1 sanibandi við
þessa kjötsölu fannst ríkisstjórninni
ústæða til að afsaka þessa ráðstöfun
íyrir þjóðinni og var m. a. á það bent
að þessar 250 lestir af dilkakjöti væn
ekki nema lítið brot af heildar árs-
framleiðslunni.
Eflaust hefir þessi frjett um sölu-
xnöguleika á islensku kjöti í Banda
ríkjunum vakið óskifta gleði hjá ísl.
bændum. Hitt er jafn víst, nð þessí
greinargerð rikisstjórnarinnar mun
haía vakið marga til umhugsunar um
fiað, hvað bændur sjeu ófrjálsir, við-1
.-kiftalega, bæði um sölu afnrða og
tim öflun gjaldeyris í sambandi við
etvinnurekstur sinn.
Nýlega hafa bátaútvegsmenn sam
íð við rikisstjórnina um frjálsan
gjaldeyri sjer til handa, sem nemur
vim 100 miljónum króna fyrir ver-
tíðarfiskinn. Otgerðarmenn töldu eigi
vera grundvöll fyrir útgerð bátaflot-
i-.ns á vetrarvertið nema þeim væri
tryggður 50 milljónum króna
1 Iiærrij^ verð fyrir fiskinn en núver-
í.ndi inarkaðsverð gæti gefið. — Ef
J>etta fengist ekki, yrði enginn bátur
settur á flot — verkfallið hjeldi á-
fram — sögðu þeir.
Já! .,Þau tiðkast nú hin breiðu
•pjótin“. Víst er um það i okkar þjóð
fjelagi, því er nú ver og miður.
Það má sþgja, að verkföll sjeu
:ð verða dáglegir viðburðir. Þetta er
farið að keyra svo úr hófi á seinni
árúm, að sivinnandi og vinnulúnum
bændum upp til sveita, er alveg farið
g.ð blöskra. Spurningin er svo, hvern
xg er þessu varið? Svarið er ekki
jcema eitt — aðein.s eitt, sem sje, of
xnikil undanlátssemi þeirra, sem eiga
,&ð vera /prsjámenn þjóðarinnar. —
í sambandi við lausn útgerðarverk-
fallsins núna, má gera ráð fyrir að
dýrtíðin aukist enn um ca. 50 millj.
kr. ofan a allt annað og þrátt fyrir
Jiað að síðasta gengisbreyting átti
fyrst og fremst, að hjálpa sjávarút-
veginum fjárhagslega.
Enn hafa íslenskir bændur ekki
tekið þátt í þessum hrunadansi ann-
ara starfsstjetta þjóðfjelagsins. — Þeir
Jiafa unnið látlaust og talið bað sið-
ferðil. skyldu sína að framleiða sem
rnest fyrir þjóð sína, þótt þeir bæru
-kki úr bitum laun í samræmi við
uppskrifaðan kauptaxta með eftir-
vinnu, næturyinnu, og helgidagaá-
lagi og hvað það nú heitir allt sam-
an. Með þessu mótl hefir bænda-
stjettinni tekist að framleiða meira,
en nokkur annar starfshópur i land-
jnu, énda hefir þetta skapað meiri
ánægju, i starfi en verkfallsandinn
hefir í för með.sjer hjá þeim sem
honum beita allsstaðar og æíinlega
én mikils„tilefnis, I
En þrátt fyrir þetta og einmitt ’
vegna þess, sem gerst hefir í þessum J
efnum að undanförnu, lilýtur sú ■
spuming að vakná hjá bændum, |
hvort hægt sje að komast hjá því
lengur að beita olnbogunum betur í
j lessu þjóðfjelagi sem þannig er
hyggt, að þeir sem mestar kröfur
gera beta mest úr býtum fyrir sína
stjett. Stjettarsamband bænda á að
vera á verði hjer um og gripa til
xiauðsynlegra gagnráðstafana ef nauð i
syn krefur. I þessu sambandi finnst
xnjer eðlilegt að gripið yrði til þess ;
ráðs, að krefjast útflutnings á kjöti
fyrir frjálsan gjaldeyri í samræmi
við kröfur útgerðarmanna. Ef það
reynist svo, að hægt yrði að selja
é. erlendan markað dilkakjöt fyrir'
nm 14 krónur kg. ætti hiklaust að ]
hagnýta þessa sölumöguleika til hins J
ýtrasta. Þjóðina vantar gjaldeyri til
kaupa á brýnustu nauðsynjum og það
aatti ekkert tækifæri að láta ónotað
íil þess að bæta- úr þeirn skorti, ef
þiað skaðar ekki framleiðslu þjóð-
erinnar, Frá þjóðhagslegu sjónarmiði
er þetta því rjett og sjálfsagt.
Framleiðsluréð landbúnaðarins
Jiyrjti að taka mál þetta til ræki (
legrar athugunar og úrlausnar, enda
veirði . samtakamáttur bændástjettar-
jrrnar gá hakhjallur er gefur fram- 1
I væmdinni stuðning ef á þarf að
haída.
Það er vitað að bændastjettm hefir
/arið mjög varhluta af gjaldeyris-1
tekjum þjóðarinnar á undanförnum
velgengisarum og orsökin er sú, að
verulegu leyti, að landbúnaðurinn
hefir ekki getað sýnt og sannað fram
leiðslu sína á útflutningsskýr.dum er
hefii verið sú mikla vogarskál, er
hefir metið manngildi framleiðenda
i landinu nú um sinn.
Jeg fæ ekki sjeð, að það sje neitt
háskalegt við það þótt t. d. 3000 lest
ir af dilkakjöti yrðu fluttar út á þessu
ári. Til eru í landinu miklar biigðir
af gripakjöti, ill seljanl. — iafnvel
fyrsta fl. nautakjöt — vegna þess að
alltaf hefir verið yfirfullur markaður
af dilkakjöti árið um kring.
Nú er það svo, að aðrar þjóðir,
auðugri en við Islendingar, hafa orð-
ið að sætta sig við nauma kjöt-
skömmtun. Þetta gætum við líka gert
um sinn til þess að efla gjaldeyris-
aðstöðu okkar út á við.
Yfirleitt mun það vera svo að
bændur munu ekki láta það eftir sjer
að jeta dilkakjöt, sem þeir sjálfir
framleiða. Getur því varla kallast ó-
eðlilegt þótt aðrir landsmenn yrðu
um stundarsakir að takmarka neyslu
þess kjöts, sem auðseljanlegt er á er-
lendum markaði fyrir gott verð.
Hið óeðlilega ástand í kjötfram-
leiðslunni, sem stafar af fjárpestun
um og fjárskiftunpm, er stundarfyrir
bæri, er væntanlega varir ekki lengi
svo kjötframleiðslan geti von bráð-
ar skipað þann sess á ný, að verða
sjálfsögð útflutningsvara og vaxandi.
Og þótt þjóðin yrði e. t. v. að draga
eitthvað við sig kjötneyslu, væri
heilsu landsmanna engin hætta
og öðrum innlendym matvælum.
Telja má vist að cngin stjett í land
inu muni hafa komið síðasta gengis-
breyting jafn harkalega og einmitt
bændastjettinni. Vjelár og byggingar
að ógleymdri ræktun, sem nauðsyn
leg verður að teljast á hverju sæmi-
legu bóndabýli, krefja meiri fjárfesí-
ingargjaldeyris, en annar hliðstæður
atvinnurekstur mun gera. Þar við
bætist svo það, að landbúnaðurinn
hefir verið afskiftur margvislegum
möguleikum undanfarin ár vegna
beinna afskifta þings og stjórnar, sem
hafa vanmetið gildi'hans og framtíð-
ar þýðingu fyrir þjóðarheildina.
Af þessurn sökum verða nú alltaf
of margir bændur að horfast í augu
við það að rifa seglin eða þá að
leggja á tvöfaldan brattan við bygg-
ingar og vjelakaup vegna vaxandi
dýrtiðar og gengisbreytingarinnar
síðustu.
Samkvæmt því sem Arnór Sigur-
jónsson telur i Annál landbúnaðar-
ins, mun landbúnaðarf ram! eiðsl an
hafa nuinið um 225 millj. krónum
árið 1948. Eftir þessu mætti ætla að
framleiðslan 1950 hefði numið a. m.
k. 270 milljónum, miðað við þá verð
lagsbreytingu, sem síðan hefir orðið.
Af þessu sjest hvað landbúnaðurinn
er mikill aðili i framleiðslu þjóð-
arinnar.
Ekki getur talist óeðlilegt þótt sam-
tök bændastjettarinnar beittu nú á-
hrifavaldi sínu til þess að gera Land
búnaðinn frjálsari og óháðari í við-
skiftum sínum við þjóðina, með þvi
að hefja útflutning á kjöti og öðrum
seljanlegum landbúnaðarvörum, t. d.
fyrir 50 milljónir króiia á þessu án
í frjálsum gjaldeyri.
Bændur þurfa á þessum gjaldeyri
að halda — ekki til þess að: braska
með —■ og það mælir öll sa.mgirni
með þvi, að þelr fáj hann tii sinna
þarfa til þess að kaupa fyrir vjelar
og aðra gagnlega hluti, sem brýn
þörf er fyrir við húskapinn,
Ef þetta fæst ekki með beinum
samningum við ríkisvaldið cr ekki
um annað að gera en beita valdi
samtakanna til þess að koma múlinu
fram. . - ,
Lengur virðist ekti færf að sitja
hjé án þess að krefjast jafnrjettis vjð
aði ar stjettir, sem :æ ofan í ,æ nota
samtök sin með undraverðum arangri.
Því má ekki gleyma, að bænda-
stjettina íslensku vántar þýðingar-
mikil framleiðslutæki, sem henni hef-
ur verið varnað að eignast á sama
tima og fiskiskip hafa verið keypt
til landsjns fyrir marga milljónatugi
og kaupendum þeirra fengið upp i
hendurnar allt að 85% kaupverðsins
sem lán þótt bændur, sem af tilvilj-
un hafa komist yfir dráttarvjel fá
hvergi pening að láni. Þetta er rangs-
leitni sem lagfæra þarf. Þess má líka
minnast að landbúnaðarjepparnir
voru ranglega af bændum teknir.
Krafa baindastjettarinnar verður nú
að vera sú að afnema tafarlaiist toll
af heimilisdráttarvjelum og jepþabif-
reiðum og landbúnaðinum verði feng
ið í hendur óskorað vald á veridegum ;
gjaldeyri til kaupa á þessum hlut-1
um og öðru því er dreifbýlið mætti !
síst án vera,
Útflutningur á islensku dilkakjöti
á að stuðla að þessu.
Hermóður Guðmundsson.
Verður komið á fót leigu-
miðlun í Reykjavík?
Vaxandi siarfsemi Fasfeignaeigendafjelagsins.
Islandsklukkan sýnd
í síðasta sinn
Er það 50. sýning leiksins
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ sýnir íslands
klukkuna í^síðasta sinn annað
kvöld og verður það 50. sýning
leikritsins.
Sem kunnúgt er, var íslands-
"klukkán eitt af vígsluleikrítúm
ÞjóðleikhúásinSög héfír þ'að ver
ið sýnt óslitið 'síðaii leíkhúsið
tok til starfa og oftar en nökkuð
annað leikríi!
Tala þeirra, sem sjeð hafa Is-
landsklukkuna er nú 27300.
FASTEIGNAEIGENDAFJE-
LAG Reykjavíkur hjelt almenn
an fjelagsfund síðastliðinn
þriðjudag. Var þar rætt um hús
næðismálin og þau nýju viðhorf
sem skapast við afnám búsa-
leigulaganna. Kom fram á fund
inum almennur skilningur og
vilji til þess að ljetta undir með
bæjaryfirvöldunum í húsnæðis
málunum, ef húseigendur fá nú
aftur lögmæt yfirráð yfir hús-
um sínum.
Minnkandi húsnæðisvandræði
við afnám húsaleigulaganna
Framkvæmdastjóri fjelagsins
Magnús Jónsson, lögfræðingur,
gaf á fundinum skýrslu um að-
gerðir fjelagsstjórnarinnar í
sambandi við niðurfellingu
húsaleigulaganna, og kvað bæj
arstjórn Reykjavíkur hafa sýnt
góðan skilning á þeirri sann-
gjörnu kröfu, að húseigendur
fengju aftur umráðarjett yfir
húsum sínum. Hefði bæjar-
stjórn falið húsaleigunefnd að
framkvæma rannsókn á upp-
£ggn húsnæðis í bænum í vor,
og hefði sú athugun leitt í ljós,
áð allar fullyrðingar um upp-
lausn og öngþveiti í sambandi
yið afnám húsaleigulaganna,
Hvers vegna hindruðu kommún-
istar rannsókn Iðjukosningauna?
AF SKRIFUM Þjóðviljans undanfarna daga um kjörskrárföls-
unina er það helst að sjá, að þeir ætli sjer að kljúfa verka-
lýðssamtökin og verjast vaxandi fylgistapi með því að svipta
andstæðinga sína kosningarjetti i þeim fjelögum, sem þeir
stjórna.
í Iðju strikuðu kommúnistar® ...... " ------------
út af kjörskrá fleiri hundruð! trúa, einkum vegna þess, að ís-
manns, sem rjett átti á því, að lendingar eiga erfitt með að
vera í fjelaginu samkvæmt lög- j trúa því, að nokkrir menn sjeu
um þess. Þá bæta þeir inri á j til meðal þjóðarinnar, sem leyfi
kjörskrá hinum og þessumj sjer slíka ósvífni.
mönnum, sem engan rjett hafa En ef að það er meining
til að vera þar. Kommúnistar kommúnista, að þeir ætli hjer
höfðu að engu óskir Alþýðu- eftir að virða vilja fjelaganna
það, að
sambandsþings um
kosningu skyldi
kjörskráin nánar
Eftir kosningarnar skipaði
stjórn A. S. í. nefnd til að rann-
saka kjörskrána og kosningarn-
ar. Þeirri nefnd var meinaður
aðgangur að spjaldskrá fjelags-
ins og hún hindruð í því að
geta rannsakað málið. En svör
kommúnista eru einungis útúr-
snúningur og skammir um
stjórn A. S. í. og iðnverkafólk
það, sem krafðist þess að fá
að neyta rjettar síns.
Fólk hlýtur nú að spyrja,
ef að kommúnistar eru svo sak-
lausir í þessu máli eins og Þjóð-
viljinn vill vera láta, hvers
vegna hindra þá kommúnistar
íannsókn málsins og fá með
l»yí hið sanna fram? Væru þeir
saklausir, mundi það þýða það,
að þeir gætu algerlega hreinsað
sig af þeim ásökunum, sem á
þá cru bornar í þcssu máli. En
þessa rannsókn þora kommún-
istar ekki að láta fram fara,
vegna þcss að þeir vita um
svik sín og freista heldur að
reyna að hylja sannleikann með
því að ausa svívirðingum yfir
lýðræðissinna, trúandi því, að
ef þeir ljúga nógu oft og ó-
svífið, þá fáist einhver til að
í verkalýðssamtökunum að
frestað og engu og brjóta fyrirmæli ASÍ,
rannsökuð. þá er ekki um annað að gera
fyrir lýðræðissinna en að snú-
ast hart við og sýna kommún-
istum það í eitt skipti fyrir öll
að slík lögbrot líðast ekki í ís-
lensku þjóðfjelagi.
Radarfæki í fMaríu iúlíur
NÆGJANLEGT fje hefir nú
safnast til að kaupa radartæki í
björgunarskipið „Maríu Júlíu“
og mun þá sennilega ekki drag
ast lengi, að þessi nauðsynlegu
öryggistæki verði sett í skipið.
Fje hefir safnast víða um land
í þessu skyni, en síðustu 20.000
krónurnar bárust Slysavarnafje
laginu í gær.
Það voru þær frú Guðrún Jón
asson, formaður Slysavarnafje-
lágs kvenna í Reykjavík og vara
formaðurinn, frú Gróa Pjeturs
dóttir, sem afhentu Slysavarna
fjelaginu þessar 20.000 krónur
sem á vantaði í gær. Var fjeð
ágóði af síðasta merkjasöludegi
deildárinnar hjer í bænum.
Þyrilvængjur við björgunarstarf.
WASHINGTON — í Kóreu hafa
þyrilvængjur og sjóflugvjelar
bjargað 1041 hermanni S. Þ,
hefðu ekki við nein rök að styðj
ast. Húsaleigunefnd hefði að-
eins fengið tilkynningu um 250
uppsagnir íbúðarhúsnæðis, en
búist hefði verið við á annað
þúsund uppsögnum.
Athugun, sem Fasteignaeig-
endafjelagið hefði gert á vænt-
anlegu framboði leiguhúsnæðis
í vor, hefði einnig ótvírætt stað
fest þau rök, sem fram hefðu
verið bornar af fjelagsins hálfu
fyrir því, að íbúðarhúsnæði
myndi aukast fremur en
minnka við afnám laganna.
Kunnugt væri um yfir 280 íbúð
ir, sem yrðu til leigu í vor, en
vafalaust yrðu þær mun fleiri.
Væri þá ekki meðtaldar leigu-
íbúðir í ýnjum húsum, sem full
gerð verða í vor og sumar, en
húsbyggingar í bænum væru nú
meiri en nokkru sinni fyrr og
hefðu 272 hús verið í smíðum
um áramót síðustu, samkvæmt
upplýsingum byggingafulltrúa.
Framkvæmdastjóri kvað hús
eigendur svo að segja undan-
tekningarlaust ætla að leigja
áfram þær íbúðir, sem sagt hefði
verið upp, og hefðu einnig ýms
ir húseigendur haft orð á því, að
þeir myndu bæta herbergjurn
við leiguíbúðir sínar og jafnvel
leigja út heilar íbúðir, sem ekki
hefðu verið leigðar út að undari
förnu, vegna kúgunarákvæða
húsaleigulaganna.
Leigumiðlun
Páll S. Pálsson, lögfræðingur,
kvað stjórn fjelagsins hafa rætt
þörfina á því að koma upp leigu
miðlun eins og tíðkaðist erlend
is, því að bæði leigjendur og
húseigendur hefðu margvísleg
óþægindi af því, að engin slík
miðstöð skyldi vera hjer til.
Væri þetta orðið tímabært, er
húsaleigulögin hyrfu úr sögunni
Bar Páll fram tillögu um það,
að stjórn fjelagsins yrði falið
að athuga möguleikana á að
koma upp leigumiðlun í ein-
hverri mynd og leita um það
samstarfs við Leigjendafjelagið.
Tillögu Páls var mjög vel tek
ið, og var hún samþykkt með
samhljóða atkvæðum. Tóku
margir fundarmanna til máls
um þessa tillögu og húsnæðis-
málin almennt, og kom fram
mikill áhugi á því, að húseig-
endur reyndu fyrir sitt leyti að
stuðla að sem bestri lausn bús-
næðisvandræðanna í bænum,
er úr gildi fjellu þau kúgunar-
ákvæði og rjettarskerðingar,
sem beitt hefir verið gegn hús-
eigendum að ástæðulausu. Voru
menn á einu máli um það, að
farsælast yrði þetta vandamál
leys.t á grundvelli frjálsra samn
inga.
Auldn starfsemi fjelagsins.
Formaður fjelagsins, Kristjóri-
Kristjónsson, ræddi um helstu
atriði í starfsemi fjelagsstjórn-
ar að undanförnu. Gat hann
þess m.a. að nú væri hafin út-
gáfa fjelagsblaðs, sem ætti að
vera tengiliður milli fjelags-
manna að vettvangur fyrir þa
til að ræða áhuga- og hagsmumi
mál sín. Einnig hefði fjelags-
stjórnin tekið til athugunar
ýmsa þætti skattamálanna, er
sjerstaklega snertu húseigend-
ur.
Fundur þessi var fjölmennmv
og umræður fjörugar.
Fjelagar í Fasteignaeigenda-
fjelagi Reykjavíkur eru nú unl
1400. r