Morgunblaðið - 03.07.1951, Blaðsíða 7

\ Þriojudagur 3. júlí 1951.
W U K G H I* tt L 4 H Htí
7
Hreppaferð Nátiúru-
fræðifjslagsíns
Á SUNNUDAG oíndi Náttúru-
íræðif jelagið til fræðsiuferðar
austur í Hreppa og tóku milli 30
og 40 manns þátt í ferðinni. Var
lagt af stað snemma morguns frá
Safnahúsinu við Hverfisgötu og
virtist þá ekki útlit fyrir gott
veður, þungbúinn himinn og rign-
ing. En þegar komið var austur
fyrir fjall Ijetti heldur tii, voru
þar smáskúrir en sólskin þegar
leið á daginn. Varð för þessi eítut
og allar fræðsluferðir Náttúru-
fræðifjelagsins bráðs'kemmtileg.
Sexfugur:
Aðaísfainn Pélsson, skipsfjéri
Örn. Clausen ag Gunnar Huseby fagna eftir imna sigra.
Undraniifi yiir getu is-
1©KShra Iriálsiþrófifia-
muxis&u eykst sfiöðugt
SIGUR ÍSLANDS yíir Norð-
mönnum og Dönum í frjálsiþrótta
keppninni í OsJó, kora þessum
þióðum óneitanlega á övart.
Alit dönsku þlaSanna fyrir
keppnina var nokkuð misjafnt,
en þó voru ágiskasir þeirra
flestra á þá leið, aðDamr myndu
vinna Islendinga, ers tapa fyrir
Norðmönnum. Dau bentu á þær
framfarir, sem orðið íiafe á sviði
frjálsíþrótta í Danmörku siðan í
fyrra, en þá hefðnt Isfcndinga.
ekki unnið nema með 8 stigum,
ef 3000 m hindrúnarblanp og 10,
000 m hlaup hefðu verið með.
FIÆSTIR ÁLSTB NOE9
MENN STEEKASTA
I Noregi heyrðust að vísst raad-
ir um, að ísland royndi vinna
bæði Norðmenn og Dani, en lang-
flest blöðin reiknuðu með norsk-
um sigri yfir báðum löadunum,
Flest voru þeirrar skoðunar, að
íslendingar myndu vtnna Dani,
en það yrði mjög jöfn Jreppni.
Sigur íslands vair því allóvænt-
ur.
GÓD BLAÐAUMMÆLI
Norsku laugardagshlöðin hæla
íslensku íþróttamönnníBum mjög
eftir keppnina.
„Verdens Gang" sKgir m.a.:
„Að vísu imnttra viS Dani
með yfirbnrðum, næ'síiim með
jafmniklum nnm og í fyrra. |
Það var betra ei» bótst var við.
En við töpuðum ótvííaett fyrir
íslandi, og okkur Mýtur að
svíða það. Fyrirfrara vissúm
við, að ísland átti nokkra frá-
fcæra íþróítamenn, sem gátu
fcoðið bestu mötmum Evrópu
byrgin — en að þeir gaetu kom
ið fram með fulíkojnið lands-
lið í 20 greinum og unnið okk-
ur þar, var meira e» við gátum
reiknað með“.
„Landsleikurinn var mikill sig-
ur fyrir íslendinga. Þeir unnu
ekki aðeins báða landsleikina
greinilega, heldur náðu þeir á-
gætum árangri. Fyrri daginn var
það Gunnar Huseby i kúluvarp-
inu, og í gær ekki siður Torfi
Bryngeirsson, sem var alveg við
það að setja nýtt Evrópumet.
Hann varð að gera slg ánægðan
með 4,30 og íslenskt met, en það
var hreinasta óheppni að stöngin
skyldi fylgja honum eftir niður
i gryfjuna í tveimur fyrstu til-
raununum við 4,42 m. Stökkið
var svo skemmtilegt að við höf-
um aðeins sjeð hinn fræga amerí
kana Bob Richards gera það bet-
ur“.
„Morgenpcsten" segir:
„Styrkur íslands er að
mestu í nokltrum „toppmönn-
iiin“, en þeir eru svo sterkir
og alhliða, að það nægir þeim
í landskeppni. Sú staðreynd
gerir áhrifin af glæsilegri
frammistöðu Ísleridínganna
enn meiri . . . Það er undrun-
arefni, hve svo lííil þjóð á
marga ágæta íþróttamenn, í-
þróttamenn, sem við munum
með ánægju taka á móti öðru
sinni“.
„Aftenposten‘‘ lýkur frásögn
sinni af rnótinu á þessa leið:
„Og þar með hafði litla ísland
með sinni ungu frjálsíþróttastarf
semi unnið bæði Danmörku og
Noreg á móti, þar sem keppt var
í öllum landsliðsgreinum. Það er
ástæða til að taka ofan fyrir slíku
afreki. Við höfum aðeins óljósa
hugmynd um, hvað íslendingarn-
ir geta gert, þegar þeir hafa fyrir
alvöru byggt frjálsíþróttir sínar
upp og fengið miliivegalenda- og
langhlaupara. Það verða engir
smámunir“.
IJORSARHRAUN A
SKEIÐUM OG FLÓA
Leiðbeinendur voru Guðmundur
Kjartansson jarðfræðingur og
grasafræðingarnir Ingimar Óskars
son og Ingólfur Davíðsson. Varð
þao mjög til ánægjuauka, hve Guð-
mundur skýrði skemmtilega frá
ýmsum náttúrufyrirbrigðum, sem
I menn taka ekki eftir á venjulegu
| skemmtiferðalagi. Sýndi hann m.a.
hvernig Þjórsárhraun hefur brot-
ist í gegn sitt hvoru megin við
j Skarðsfjall, þar sem það er þveng-
' mjctt en breiðir svo úr'sjer nióur
Skeiðin og Flóann og renna Hvítá
°g Þjórsá meðfram sitt hvorum
jaðri hraunsins.
7000 ÁRA SKELJAR
i Þá gafst þama óvenjulega gott
tækifæri til að sjá sönnunargögn
fyrir þvi að endur fyrir löngu lá
a!lt Suðurlandsundirlendi undir
sjó. Jeg er ekki viss um að allir
vegfarendur viti um fjöruborðið
efst í suðurhlíð Hestfjalls í um
100 metra næð. Þá verður það
þátttakendum í ferðinni vafalaust
niinnisstætt, þegar numið var stað-
ar hjá Flúðum skammt*fyrir sunn-
an Hruna. Guðmundur gekk út
með reku í hönd og að háum bakka
við svokallaöan Hellisholtalæk.
Bakki þessi var leirkenndur og tók
Guðmundur að grafa í hann og
komu þá brátt í Ijós margskonar
skeljar og kuðungar, sem legið
hafa þarna í nokkur þúsund ár.
Þarna eignuðust sumir léiðangurs-
menn stærðar kræklingssamlokai
I og bergbúa og ýmsar fleiri skelja
j tegundir. En leirlög þessi og skelj-
j ar, sem eru um 50 km frá sjó,
sýna það glöggt, að þarna hefur
verið sjávarbotn fyrir um 7000
árum.
JÖKULLÓNIÐ VIÐ
SKÁLDABÚÐIR
Ennþá eldri jarðfræðifyrirbrigði
sýndi Guðmundur leiðangursfólki
upp með Kálfá í Eystri-Hrepp,
rjett fyrir sunnan Skáldabúðir.
Þar hagar svo til að fyrir framau
allbreitt dalverpi eru jökulöldur í
breiðum sveig, en svo undarlega
vill til, að sveigurinn er boga-
dreginn í norður. Út úr þessu lesa
jarðfræðingar þá staðreynd að á
síðari stigum jökulaldar hefur
jökullinn verið þarna fyrir sunn-
an og runnið í norður. Þannig
hefur jökullinn stíflað framrennsli
úr daJnum og myndast þarna
jökullón.
FINA STJÖRNUSTRENGJ-
ÓTTA PLANTAN
Margt lciðangursfólksins safn-
aði blómum, scm það pressar og
voru þar grasafræðingarnir Ingi-
mar og Ingólfur jafnan boðnir og
búnir til að hjálpa fólki að nafn-
greina sjaldgæfar plöntur. Einn
besti fengur grasasafnaranna var
e. t. v. vatnsnaflinn, sem vex í
bökkum við Grafarbakkahvev, eu
það er eina íslenska plantan, sem
hefur ötjörnustrengjótt blöð. Ann-
ars er mikið af sjaldgæfum plönt-
um í Hreppum og þar um kring.
Farið var yfir Hvítá á Brúar-
hlöðum og ekið niður Biskupstung-
ur og Grímsnes og komið til Reykja
víkurvíkur um hálf ellefu um
kvöldið. —Þ. Th.
HIN eina sjóorusta, er háð var j
hjer við land í fornöld, var Flóa-1
bardgai, þar sem þeir áttust við
Kolbeinn ungi og Þórður Kakali.
Kolbeini fylgdu Norðlendingar,
hafði hann lið miklu meira, skip
stærri og fleiri. Á Þórðar skipum
voru Vestfirðingar. Og þótt þeir
yrðu að láta undan síga, má segja
að sigurinn væri þeirra megin,
þvú að þá var „um turnað ham-
ingju“ með þeim Þórði og Kol-
beini. Þar, sem segir fró bardag-
anum í Sturlungu, stendur þetta:
„Hallaðist þá bardaginn á Norð-
Hörður Haraldsson, sigurvegari í 100 og 200 m hlaupi (til vinsíri),
ásamt norska spretthlauparanum Henry Johansen og’ Dananum
Knud Schibsbye.
OTTAWA, 2. júlí: — FramTeiðslu
ráðuneyti Kanada hefur komið á
í landinu skömmtun á brenrti-
steini. Skortur er nú víða á þessu
hráefni. Það er einkum notað i
pappírsgerð og gcrvieíni.
lendinga. Kom það mest tveggja
hluta vegna, að Kolbeinsmenn
höfðu grjöt eigi meira en lítið á
tveim skipum, en Þórðarmenn
höfðu hlaðið hvert skip af grjóti;
hinn annar, að á skipum Kolbeins
voru fáir einir menn, þeir er nokk
uð kunnu að gera á skipum. Það
er þeim var gagn að, en á Þórðar
skipurti var hver maður öðrum
kænni. Nú má það skilja, að með
þvílíkum atburðum má sigurinn
jskipast með auðnu milli höfð-
j ingjanna'*.
j Hjer má siá, að það eru yfir-
burðir Vestfirðinga um sjó-
j mennsku, er mestu hafa ráðið um
hvernig orustan gekk. Þar var
hver maður öðrum kænni. Þetta
hygg jeg vera elstu viðurkenn-
ingu þess að Vestfirðingar báru
af öðrum til sjóferða. Og slíku
áliti hafa þeir haldið allt fram á
þennan dag. Þegar ,,Kanar“ voru
hjer á lúðuveiðum fyrrum, sótt-
ust þeir eftir að fá Vestfirðinga,
sem leiðsögumenn á skip sín. —
Þegar þilskipaútgerðin hófst sótt-
ust útgerðarmenn eftir því að fá
vestfirska skipstjóra á skúturn-
ar. Og enn var sóst eftir Vest-
firðingum á togaraflotann, er
hann kom til sögunnar, og enn í
dag sækjast skipstjórar eftir Vest
firðingum á skip sín.
Þessa alls minnist jeg í dag, er
vinur minn Aðalsteinn Pálsson,
skipstjóri, á sextugsafmæli, því
að hann veit jeg ósviknastan sjó-
mann af ósviknum vestfirskum
sjóvíkingum. Ef hann hefði verið
upp fyrir rúmum 1000 árum,
mundi hann hafa legið úti á her-
skipum, og menn hans nefnt
hann sækonung. Að vísu hefur
hann mestan hluta ævi sinnar leg
ið úti á skipum og dregið auð í
þjóðarbú, ekki með viking eða
ránsferðum, heldur með dugnaði
og atorku við framleiðslustörf. —
Að vísu hafa menn hans ekki gef-
ið honum sækonungsheiti, en þeir
telja hann ótrauðan og ágætan
foringja, og kýs hver maður, sem
nokkurt mannsmót er að, að kom
ast í skiprúm til hans. þvi að það
er viðurkenning þess að vera hlut
gengur meðal vöskustu manna.
Því að Aðalsteinn kann menn að
þekkja og hefur alltaf einvalalið
á skipum sínum.
-O—
Aðalsteinn PáTsson er fæddur á
ísafirði 3. júlí 1391. Voru foreldr
ar hans Pál! Halldórsson, sjómað
Mr og Guðbjörg Bárðai'dóttir. —
Þegar í æsku fór hann á sjóinn
og 23 ára gamall lcuk hann fbr
mannsprófi í Stýrimannaskólan-
j um og tók auk þess eimvjela-
próf sama ár. Hann var einn af
stofnendum Kára-fjelagsins og
fyrsti skipstjóri þess. Síðan stofn
aði hann fiskveiðafjelagið Fyl' I
og hefur verið skipstjóri á tog •
urunum Belgaum og Fylki. Vegna
þekkingar sinnar á skipum, var
hann einn af þei’m sem ríkisstjórn
in fól að gera tillögur um hverniy
nýsköpunartogararnir skylc’ (
vera og um útbúnað þeirra. — ■
Munu tillögur hans hafa ráðið
þar miklu.
Aðalsteinn nýtur óskoraða
traust stjettarbræðra sinna og
allra þeirra, er einhver kyn -i
hafa af honum, vegna drengskap-
ar og hæfileika. Þeir munu sakr :>
þess að geta ekki tekið i hönd
hans á þessum degi. Hann er rru
eriendis ásamt konu sinni að leita
henni heilsubótar. En margai
hugheilar kveðjur munu honu .>
I sendar i hljéði._____
Tíllaga um úrvalsllð
Reykjavíkur-
A FIMIvITUDAGINN fer frart
leikur milli úrvalsliðs Reykja -
víkurfjelaganna og Svíanna. Einn
af mestu áhugamönnum um knatí
spyrnu í þessum bæ kom að mál i
við Mbl. í gær og gerði það c.Ö
tillögu sinni, að enginn af beim,
sem var i lanösliðinu, verði í
þessu liöi.
Þetta er að sjálfsögðu ekki vr.n
traust á landsliðsmönnunum og
styrkleika þeirra, heldur er öðr
um með því gefið tækifæri til r.ö
spreyta sig. Landsliðsmennirnir
hafa þegar gert sitt og gert það
vel.
Uppástungan urn liðið, sem
keppá ætti við Svíana, er þessi:
MarkvörSur líelgi Daníels-
scn, Val, hægri bakvörðuic
Sveinbjörn Kristjánsson, ViK
ing, vinstri bakvörður, Guff-
björn Jónsson, KR, hægjit
framvörður Hermann Guð •
mtmdsson, Fram, miðfrairt •
vörður Steinn Síeinsson, KR
vinstri framvörður Steina;:
Þorsteinsson, KR, hægri út
herji Gunnar Gunnarsson, Val,
hægri innherji Balldór Hall-
dórsson, Val, miðframherji
Hörður Óskarsson, KR, vinsíri
innherji Gunnlaugur Lárus-
son, Víking og vinstri útfcerjii
Eilert Sölvason, Val.
Hvað segir KRR um þetta lið,
eða er það áhugamanninum sam-
mála?
Framh. af bls. 6.
haðrlega, að skuldaskilum báta -
útvegsins skuli hagað þannig, að
jafnhliða því, að útvegsmenn koma
út úr þeim með nettóeign, sen\
jafnvel nemnr hundruðum þús-
unda, þá skuli kröfur iðnaðar-
manna á hendur þeim skornar svo
niður, að það sem eftir verður nægi
jafnvel ekki til að greiða opinber
gjöld af seldri þjónustu til báta-
útvegsins.
Jafnframt skorar þingið á AI-
þingi og ríkisstjóm, að bæta iðn-
aðarmönnum að nokkru tjón það,
er þeir biða við skuldaskilin.
IÐNSKÓLAR
Iðnþing Islendinga haldið á
Akranesi 1951, gerir þá eindregnu
kröfu, ao frumvarp til laga um
iðnskóla yerði samþykkt 'á næsta
Alþingi.
Nái frv. ekki fram að g’anga
lítur þingið svo á, að það sje bein
skylda Alþigis og óhjákvæmileg
nauðsyn að bækka ríkissjóðsstyrk-
inn til iðnskólanna um minnst 30r/o
eða til xulls samræmis við þá verð -
lagsvísitölu, sem gildir á hverjum
tíma.
FRANKFURT, 28. júní — Kota-
r.ámuverkámeiin í: V-ÞýskalanrVi
hafa fellt sáttaííílögn stjórnarínn-
ar um i‘2' i launahæ’kkun, en halda
kröfum símun um 14% hælckun
til 'átreifcu. Háfa þeir boðað ul
verkfaslls frá 1. júTí.