Morgunblaðið - 28.07.1951, Blaðsíða 5

r
; t ' ' i t 5 ■* ; í ■: p 2 •)1
Laugardagur 28. júlí 1351.
Meðaiafli á síldysiffenum á
ar
!۩
Mennfaskóli að Laugarvafní
er mefnaðarmál sveifanna
- segir Bjarni Bjarnason skólasijóri.
IStíOO
Í2.UW
II Oö-
/
;Ö;<Í ð'
í'.Op't 1
7.00C . *
e ooc'*
50 00 *
0.000
'6.000
000
1000
— ARiC ~~ |
Þetta línurit, sem fiskimálastjóri sýndi biaðamönnunum, sýnir hver liafi orðið meðaiafii í nót
hjá síldveiðiskipunum á árunum 1940 til 1950. — Til vinstri sjest nótafjöldinn, sem í notkun hef
ur verið á þessum árum. — til h.æsrri mcualaflinn á nót, miðað við mál og' tunnur, þessi sömu 10 ár.
Strikin eru skilmerkilega merkt. — Neðst eru svo árin talin upp í röð frá vinstri til hægri.
SII.PI/0@IM SÍÐUSTU 11 ÆEIM
GÓÐ OG LJELEG SÍLDABSirMUB
SKOL ASTJORN Laugarvatr.s-
skóla vinnur nú að því að fá
;kólann viðurkenndan sem
menntaskóla, sem útskrifa megi
itúdenta. Hefur stjórnin lagt á
jað allt kapp, að við afgreiðslu
læstu fjárlaga verði þeirrar
’.agaheimiidar neytt, sem ákveð-
rr, að í landinu skuli vera þrír
rienntaskólar, í Reykjavík einn,
mnar ó Akureyri og hinn þriðji
sveit, þegar til stofnunar hans
efur verið veitt af fjárlögum.
Fyrir skömmu var Bjarni
Ijarnason skólastjóri að Laugar-
atni á ferð hjer í brenum, og
itti Mbl. þá tal við hann um
>etta mál.
’RÓFVERKEFNI FRÁ
iENNTASKÓLANEM í RVÍK
í Laugarvatnsskóla hefur síð-
stliðin fjögur ár verið mennta-
kólakennsla. —; Þegar vorpróf
íafa farið fram, hafa prófverk-
fni verið send frá Menr.taskól-
num hjer í Reykjavík, siðan
iafa úrlausnir nemenda verið
endar kennurum skólans tíl yf-
rferðar og hafa þeir þá gefið
■inkunnir. Menntaskólarnir báð-
r hafa tekið við nemendum
öaugarvatnsskóla. Hefur þetta
jett námskostnað aiimargra
æmenda úr sveitunum.
Að vori koma fvrstu stúdenta-
efnin, sem numið hafa eingöngu
eru í sveitum landsins, en þeii*
munu vera að minnsta kosti 10.
Og setjum nú svo að tveir tif
þrír landsprófsnemendur fr;»
þessum skólum hyggi að haldr*.
enn frekar áfram á menntabraut -
inni og. ijúka stúdentsprófi, brít
nægði það til að menntaskólin'-*
að Laugarvatni yrði fullskipað •
ur árlega.
— Hvað er að segja um-kenri—
araliðið?
— Það er alkunna að hvernt
skóla tekur það mörg ár að kom;»
sjer upp góðu kennaraliði. Ent
jeg tei að skólinn hafi nú á a<®
sltipa vel hæfum kennurum oéC
sýnir árangur kennslunnar þaCP
best.
Á NÆSTA ALWNGI
— Þú ert jafnvel þeirra erinda.
að ræða málin við menntamála—
i'áðherra?
— Já. — Skólastjórnin hefmr
falið mjer að vinna að fram—
gangi málsins við menntamála—
ráðherra, og he£ jeg átt viðræðiu*
við hann um það. Hef jeg lagfc
fyrir hann beiðni þess efnis a*
hann leggi til, að við afgreiðsh*
fjárlaga á næsta Alþingi, verðk
framlag til skólans vcitt. For-
maðttr skólastjórnar Laugá’rvatns
skóia er Sigurður Ó. Ólafsso:*
kaupmaður á Selfossi.
Enn mun ekki hafa verið teki;-*;
ákvörðun í málinu. En jeg vænti
á Laugarvatni. A vetri komandi þess> gagði Bjarni 'skó!astjúri aS
/erða þrjar menntaskoladendir, lokumj að ríkisstjórnin sje bessu-
MÖNNUM HÆTTIR við er þeir
tsla um síldveiðina, bæði um
gang hennar almennt og einstaka
veiðidaga, að gera of mikið úr
henni. Að vísu er eðlilegt, að
síldarfregnirnar, sem borist hafa
undanfarið, gefi mönnum nokkra
trú á, að síldveiðivertíðin í ár,
atli að verða betri en undanfar-
• in sex ár, sem segjæmá að hafi
verið hvert öðru Ijelegra og náði
það þó hámarki í fyrra. Við
þetta er í sjálfu sjer ekki hægt
sð miða, heldur þau síldveiðiár-
in, sem aflinn var sæmilegur og
jafnvel góður.
ATHYGURVERBAP
TÖLUR SÝNA ÞETTA
I gærdag ræddu blaðamenn við
Uavíð Ólafsson íiskimálastjóra,
um þessi mál og gaf hann í því
sambandi mjög athyglisverðar
upplýsingar um síldveiðarnar
á undanförnum árum. Sýndi
hann blaðamönnunum línurit,
þar sem glögglega má sjá hvern-
ig síldveiðarnar hafa orðið á
sumarvei tíðinni á árunum 1940
til 1950, en til er.n frekari glöggv-
unar skal hjer rakið nokkuð af
því, sem fiskimálastjóri sagöi.
MEÐALAFLINN
Meðalafli síðustu II ára á síld-
veiðunum við Norðurland hefur
orðið 4521 mál á hverja nóí. Um
slðustu helgi voru komin á land
i.m! 1000 mál á riót, en í flotan-
um eru um 200 skip, með álíka
margar nætur. -r- Þetta magn er
því ekki fjórðungujr af rneðalafla
siðustu 11 ára; S. I. helgi nani
sildarainnn 170 þús. málum' og
söltunin 35 þús. tuimum.
STUNDUM SNEMMA —
STUNDUM NÆR
V ERTÍÐ ARLOKUM
Það vita allir, sem eitthvað
fylgjast með síldveiðunum, að
aldrei er hægt að sjá fyrir hve-
r.ær síldin muni veiðast. í ljelegu
síldarári eins og t. d. 1946, þá
var 21. júií búið að landa 318
þús; málum síldar. — Árið 1944,
sem er mesta sildveiðisumar, sem
sögur fara af hjer á landi, byrj-
aði veiðin ekki fyrir alvöru fyr
en um 13. ágúst. — Þá landaði
sildveiðiflotinn, sem var miklu
minni en nú, um 600 þús. mál-
um á hálfum mánuði. Það ár
varð bræðslusildaraílinn 1,6 milj.
r.iála, Þá voru síidveiðiskipin
með 164 nætur og þá varð meðal-
aflinn 9156 mál á nót. Næsta ár
á eftir 100 nætur og meðalaflinn
10569 mál, árið 1943 lítið eitt
hærri. — Árið 1945, sem er fyrsta
atlaleysisárið þeirra sex, sem
rekið hafa hvert annað. — Þá
var meðalafli í nót 2502 mál en
næturnar 151 að tölu. Hámarki
nær aflaleysið i fyrra, er aflinn
ei innan við-4000 mál á nót, en
þá voru 235 nætur í notkun.
HÆRRA VEÍtB NÚ EN FYRR
Verðið í ár á síldarmálinu cr,
sem kunnugt er, miklu hærra en
nokkru sinni fyrr, svo að útkom-
an verðux þar afleiðandi önnur.
Sc.mi afli nú gefur iniklu meira
í aðra hönd. Síldarlýsið, sem allt
ei’ selt fyrirfcam. var selt á. 139
steriingspupd lestin. Mjölið w
hinsvegar óselt.
Fi?kimálastjóri skýrði frá því,
að ekki myndu ncma um 30
dtip vcra búin au veiða fyrir
tryggingum til sjómanna, miðað
við 60 daga úthala.
Á hinum aflaháu skipum, er
básetahlutur lika orðinr. allhár.
— Hásetar á togaranum Jörundi,
munu nú vera með um 12.000 kr.
hlut, og á Helgu frá Reykjavík
eitthvað hærri.
þ. e. 1., 2. og 4. bekkur, eir.göngu
rr.áladeildarnemendur — vegna
?ess að Laugarvatnsskóli liefur
ann ekki aðstoðu til að kenna alia
stærðfræoina. Þá verður enginn
1. bekkur máladeildar í retur,
þar sem flestir fóru í stærðfræði
deild, sem átt hefðu að sitia i
honum.
Bjarni skólastjóri segði, sð nú
væru horfur á að þetta fyrir-
komulag væri óframkvæmanlegt.
Sagði hann að rektor Mennta-
skólans hjer teldi af þessu leiða
svo mikla aukavinnu, að ókleiít
sje að hafa þetta fyrirkomulag
lengur.
— Hvað vinnst að ykkar dómi
við það, að Laugarvatnsskóli fái
öll rjettindi menntaskóla?
ÞRJÚ SJÓNARMIÐ
j — Fyrir okkur hafa vakað þrjú
1 megin sjónarmið, sagði Bjai'ni.
| \ ið telium að með því fyrirkomu
■ lagi, að menntaskólunum í tveim
stærstu byggðarlögum landsins
sje einum heimiit að útskrifa
*í
gálgsns"
STJÖRNUBÍÓ er iú að hefja
sýningar á myndinni „Á leið til
gálgans".. Er mynd þessi látin
gerast í Þýskalamii, cftir stríð,
og segir frá ungum amerískum
lög/ia45ingi, sem þangað er sendur
til að vera sækjandi í stríðs-
glsepamannamáli. • Það an þýskur
herforingi, sem or ákæiður fyrir
að hafa látið drepa rnarga Bak-
lausa menn á toigi einu. — Einn
þeirra komst undan og sá ör aðal-
vitnið og hið' oina I máli þessu
gegn herforingjanum. Þá er ann-
að vitni í málinu, sem cr írönsk
stúlka. Hún ber hinum þýska 'or-
ingja vel ovðið fyrir rjettinum í
sambandi við handtöku "öður
heimar. — Eigi að síður fær hinn
ungi Eækjandi herforingjann
dæmdan til dauða. En um siðir "ér
sækjandinn að efast um rjettlæti
dórnsins og hann vendir sínu kvæði
í kross..
Ekki skal efni niyndarhinax' rpk-
ið frekar. — líay Millund >elkur
sæk.jaiKÍann, jit Floronee Marly
i leikur t'röiisku stúlkima. A hiið-
inni til gálgans llniti.r » ensku
I „Só&led Verdict". — Mylidin hcfur
hlotið lof Waðannan í JJanmörku.
máli fylgjandi, svo sjálfsagt og,
eðiilégt sem það er.
Sv. K
Brjef Wl Mbl.
Lokuðu bekkirnir.
í dómkirkjunni bjrir
80 árum
Herra ritstjóri!
Sökum þess að engin andlegr-
£,r stjettar maður nje leikmaður
hefir fundið ástæðu til þess a5
kveðja sjer hljóðs varðandi grein
srkorn mitt um lokuðu bekkina,
i dómkirkiunni í Reykjavík. 'ang
ui mig til þess að biðja heiðracF
blað yðar fyrir eftirfarandi greir*
ur blaðinu „Þjóðólfi“ 18. des.
1871.
I.
í Þjóðólfi þ. á., 3.—4. blaði,
25. f. mán., stendur auglýsing frú
stúdenta, þá sje ungu námsfólki I binum nýa fj&rhaldsmanni rtóm_
sverianna settur sa kostur emn Hrkjunnar. konsúl Smith h.var
með „tilkynnt var samkvæmfc
brjefi síiptamtmannsins 11. þ.m.
(Nóvembermán.) öllum þeirn aff
ð fara til bæjanna, ef það hyggst
öðlast stúdentamenntunina.
í öðru. lagi að með heimavist-
arskólafyrirkomulagi
, . _ . . ^V1 . fem söfnuði Reykjavíkur dómkirkju,
genst a Laugarvatm megi tak- ,,,. eftirleiðis. vilja hafa lokaðæ
ast að gera namskostnaðmn all- s1é!a j kirkjunni> gcti snÚ!ð sjer
verulega kostnaðarmmm. Hjer til hans (konsul Smiths) j £vi
langar rmg að nefna nærtækt rfni og íengið leigðan stól fyrir
Idæmi. A siðastl. vetn var nams- si heiroili sitt fra j. jam
kostnadur við Laugarvatnsskola, . . :
Iþá átta mánuði, sem skóhnn! * i t leg?
| starfaði, 4300 krónur alls, fyrir .. , \ ,;frlr hvel* sætl eða 1.<**
Ipilta, en 3500 fyrir stúlkur. - í ;,i r b?M?inm Nakvætnari ekil-
i nialar fynr framan skraðu eri*
til sýnis hjá mjer.“ — ,
Síðan segir ritstjóri „Þjóðólfs“:
„Nú er þá fyrst spurningin: er
þessi ráðstöfun stiptamtmannsins
og fjárhaldsmanns kirkjunnar
þessari upphæð er innifalin C00
I kr. húsaleiga til heimavistarinn-
ar. Mjer er kunnugt um reglu-
sama skólapilta, sem dvelja hjer
í bær.um við nárrt rem íelja cig
ekki komast af með öllu ninna
en 10—13000 kr. á sarna ,íma,
; eða á átta mánuðum. Kjer er
mikill munur á.
METNABARMÁL
SVEITANNA
Loks höfum við litið svo á, að
það hljóti að vera metnaðannál
rjett og skynsamleg? Enginn get
ui neitað því, að allir sóknar-
menn, hvort heldur eru æðri eða
lægri, hafa jafnan rjett eigi að-
eins ti! að korna i kirkju, lieldur
og að hafa sæti í kirkjunni með-
an á guðsþ.jónustunni stendur.
Hitt er eins víst, að dómkirikjai*
fyrir sveitirnar að fá mennta- 1,11 sem síer>úur alls eigi rúmar
skóla, svo sem lög gera ráð fyrir.
i Og með hvaða rökum verður
mælfi á mótiri framkvæmd Itíg-
; niina? <■ ■ r
) Ef. úr framkh’íaernduiri' yrði,’ • bá
j nryndi Hjeraðsskólinn á. Eatigan-
' vatni vora menntáskólanum al-
; veg óháður, og hafa sömu stöffu
og aðrir þeir hjeraðsskólar, sem
htlming safnaðarins, því siður
meira. Eins er það og liggur í
i'.pgum uppj, að alþýða mítnjía
Í'íii* hoíuS fai;i. ekki að jl^juþa
sjer sæti í kirkjunni og,,tíjpl<ii-
þeirra getur það oigi. Það eru
því aðeins emb.Tttismen^jnrxVl.
kaupir.ennirnir og. einsta^ird a<Y
Framli. á bls. tt.