Morgunblaðið - 04.08.1951, Page 5

Laugardagur 4. ágúst 1951.
MORGVPiBLAÐlÐ
5
HÁTÍÐAHÖLD I 8IEIMA
SIENA LIGGUR í miðju Tosk-
anahjeraði, ca 70 km, í'yrir sunn-
ei> Firenzi, og þessar borgir eru
oft nefndar í sömu andránni af
þeim sem kyrmast vilja miðalda-
list Ítalíu. Söfn Firenzeborgar
eru einstök og tæpléga annars-
staðar önnur eins auðlegð gott-
neskrar og renisansalistar. En
við sleppum Firenze og tölum í
istaðinn um Siena. Hún hefur
margt sem aðrar borgir hafa ekki
og það þótt stærri og auðugri
sjeu. Borgin liggur á þremur
hæðum í ca 350 metra hæð yfir
sjó, umgirt fornum borgarmúr-
um. íbúar eru álíka margir og í
Eeykjavík, en Siena er miklu
núnni um sig. Innan múranna er
Siena eins og hún var á miðöld-
ym, með sín gottnesku og reni-
sansahús. Göturnar eru brattar
og mjóar, gangstjettir engar; að-
algatan, via de Sitta, er líklega
helmingi mjórri cn Laugavegur-
inn. Það er verslunargatan og’
rápgata unga fólksins. Fólkið cr
sem heild frjálslegt og glaðlegt og
iðandi af fjöri. Þó sá maður hjer,
scm annarstaðar, marga scm ekki
hafa það gott. Það er einkurn
gemalt fólk, sem ekki hefur feng-
ió í sig lengi og sem næðir um
á kulsömum nótturn. Bæklaðii'
menn og farmlama verða oft á
vegi manns, sýna vanskapaða
limi og sundurtætta; það er beðið
um ölmusu. Þeirra óhamingja
stafar ekki öll af herhaðarvöld-
um. Ungir rnehn Og fagrar kon-
ur eigra um göturnar, einkurn
þegar fer að líða á daginn, stefnu-
laust og án markmiðs. Líklega
hefur það ekki nóg fyrir stafni?
Atvinnuleysi þekkist, því miður.
En fóllc er lífsgiatt, og ætb það
sje ekki það nauðsynlegasta þegar
öllu er á botninn hvolt?
, IL PALIO“ HÁTÍÐAHÖLDIN
Við reynum að gleyma því, sem
okkur finnst athugavert og
aekkri hliðum þessa fagra frjó-
sama lands og merkilegu þjóð-
ar, þar sem veðráttan leikur við
fólkið og hávaðamenn ieika með
tilfinningar þess og hugsjónir. Og
það er hægt að gleyma. Menning
þcss og listir hafa verið aflgjafi
vestrænna þjóða öld eftir öld,
hvert hjerað, hver bær, lítiil sem
stór, hefur eitthvað að státa af,
eitthvað sem vert er að sjá og
kynnast. Þvílík auðlegð fegurðar
og vits.
Það hefði verið rjettast • að
byrja á því að segja frá Palazzo
Pubblico, Ráðhúsinu þeirra í Si-
ona, gottneskri byggingu byggðri
1297—1310, sem er eitt af meist -
araverkum italskrar byggingar-
listar, og torginu fyrir framan
það, Piazza del Campo. Eða fra
Dómkirkjunni, en gólf hennar er
eitt af þvi, sem hefir hugtekiö
mig mest, af því sem jeg hefi
sjeð hjer á Ítalíu. En kanske
verður tækifæri til þess síðar.
í þess stað verður sagt frá þv;
sem Sienabúar eru þekktastir
fyrir „II Palio“. En það eru há-
tiðahöld, sem vart munu eiga
sinn líka. Um aðdragandi þeirra
veit jeg ekki of mikið, en þau
hafa verið haldin árlega síðan
1656, segi því frá því sem jeg
sá. —
ÖVENJCJLEGAE
RAPPREIÐAF
Miðdepill og umgjörð utan um
hátíðahöldin eru Ráðhúsið og
torgið. Bænum er skift niður í
17 hverfi, sem hverju er svo gef-
ið nafn, t. d. Ugla, Snigill, Gírafi,
Leopardi, Úlfynja o. s. frv. Iívei't
hverfi hefur sjerstaka búningn
sem nú orðið eru þó aðeins not-
aðir í sambandi við hátíðahöldin,
iitauðuga og í augu skerandi. —
Einnig sjerstaka fána, en fánai
hverfanna haia mikla þýðingú í
hátiðshöldunum. 10 af þessum i
hverfum senda svo rnann og hest
tii þátttöku í kappreiðum, sem
fara íram á Piazza del Campo.
Það er hápunktur hátiðarinnar.
Torgið, sem kappreiðarnar fara
fram á, er sem næst skeiíulagað,
n.eð þó nokkuð cljúpri hvilt fyr- j
ir framan Ráðhúsið,- Bærinn cr
Eftir Skarphjeðinn Jóhannsson
Gömul mynd, sem sýnir kappreiðarnar.
á myndinni. —
Ráðhúsið er til hægri
byggður a hæðum, eins og fyr ríða berhakt. Það reynist mjög
segir, því hefur torgið fengið erfitt að koma hestunum fyrir
þessa lögun. Það er eðlilegt og inn á milii kaðlana, þar sem
rökrjett notkun þessa Iandslags keppnin á að byrja. Líklega hef-
— en það gerir kappreiðarnar dá- ur það samt tekist, því köðlunum
htið óvenjulegar og ekki með er sleppt og hestarnir rjúka á
öllu hættulausar. Brautin liggur staö.
lengst af í kröppum boga og á
Fyrri grein
__ MIKILL ÆSINGUR
j Geysileg hávaðabylgja fer
yfir torgið. Jeg er að ærast. Ein-
------------------------------ hverjir fyrir aftan mig klípa í
tveim stöðum verða þeir að taka m*j>’ íeS þ°|i ekki að líta við,
þverbeyju, auk þess er farið nið- ' enSu 11111 missa af, iæt þvt
ur í hviltina og upp úr henni aft- nækJa svara með þjettings-
ur. Hvergi er dregið úr hrað- I'un§u olnbogaskoti, sem þeir
anum nje gefið eftir. Á beyjun- síer næ§ía í bráð. Sá
um er því algengt að hestarnir íarPi> sent tók forustuna í byrj
rjúki utan í húsin, .sem þar eru
með fram brautinni. Slys eru því
ckki óalgeng. En um slys nje
hættur er ekki hugsað, aðeins að
vinna, koma sigrinum heim í
un, heldur henni enn þá örugg-
kga, 3 aðrir fylgja vel eftir en
hinir eru dreifðir. Þetta eru þó
•óvenjulegar kappreiðar og all ó-
líkar þeim við Elliðaárnar. Hest-
hverfið. Metnaður hvers riddara f1 nu’ vel'ða að halla sjer inn að
og bæjarhluta er feikn mikill, o=
sagt er, að stundum verði hverfis
boganum, — hana, þar rauk einn
1 baki. Manninum er bjargað í
búar að v-aka yfir hestinum, sem lsnd cn hesturinn hleypur áfram
á að taka þátt í keppriinni, ef n'e® hinum. Menn klappa og æpa
liann ér talinn öðrum Iíklegri til V1® Þennan atburð. Þó eru þeir
búnir að fara fyrsta hringinn,
þeir eiga tvo eftir, svo það getui
ýmislegt skeð. Hestarnir blása á-
sigurs. Því það hefur komið fyr-
ii' smá „óhöpp“ dagana fyrir
keppnina, vegna þess, að óboðn-
i.‘ gestir hafa komist í hesthúsið. kaflega, en knaparnir gefa ekk
„II Palio“ fer fram v2. júlí o
einnig 16. ágúst.
Hjer á eftir koma noldcrar svip-
myndir úr dagbókinni:
UNDIRBÚNINGS-
KEPPNI
29. JUNI: — Jeg er staddur á
Piazza del Campo. Öllum undir-
búningi vai' lokið í gær. Upp-
bækkuð sæti eru kómin með-
fram öllum húsum nema þar sem
ert eftir, piskurinn er ósparT.
notaður. — Nú er eitthvað a5
ske, þeir f'yrir aftan mig, vekja
athygli mina á því, með því að
þrífa í hár mitt. Jeg má ekki
vera að því að sinna þeim, sak-
irnar verða jafnaðar á eftir, —
það er nefnilega steingrár foli
að draga á þann jarpa. Honum
r.iður langminsti og yngsti þátt-
tp.kandinn. Þarna var þó eitthvao
tvi'ir mig. Jeg æpi hvað hægt er
erfiðu beyjui'nar eru, þar hefm; v,e®na b1,en§Sia> en heyri sára-
verið kornið fyrir hálmdýnum til
bti draga úr hættum. Girðingar
afmarka reiðbraulina, og á braut
lítio í sjálfum mjer. Spenningur-
irm er óskaplegur. Sá steingrái
vmnur stöðugt á þann jarpa, en
ina hefur verið sett leirlag. Fólk hfeíar •verri aðstöðu, þar sem
er mætt i tug þúsunda tali, mað- ^ann hleypur utar. Siðasca hring-
uí' við mann, hvar sem litið er. inn hlaupa þeir jafnhliða. Knap-
Allir gluggar í húsunum með-
fram haía verið teknir í notkun,
þökin líka. Sætin kosta núna að-
eins kr. 3:50, svo jeg stend mig
við að tilla rajer. 2. júlí kosta
þfcssi sömu sæti ca 60 kr. ísl.
Miðsvæðis, en þar er fólk lang-
fiest, er aðgangur ókeypis. Hjer
ei kliður eins og í fjárr.jett, mik-
ið talaö og patað; taugaæsingur
hjá flestum bæjarbúum, því nú
ætla þeir að leiða hesta sína sam
a'-nir berja hestana áfram, manni
finr.st það ónauðsynlegt, svo
geysilega teygja þeir úr sjer. I
hættulegu beyjunni, þar sem
hálmdýnurnar hanga upp með
veggjum húsanna, iiggur við að
sá gr.ói fái skell, en hann sækir
í sig veðrið, ríkur á eftir þeim
jarpa og tekur fram úr honum,
bar sem brautin er ó fótinn og er
fyrstur að marki. Vegna spenn-
i’.gsins gleymdi jeg að jafna sak-
etum búin að biða lengi eftir
Minningarorð um Guðbrand
Þorsieinsson, Loffsölum
F. 5. des. 1869. — D. 25. júlí 1951.
f
HINN 25. júlí barst mjer and-
látsfrjett Guðbrands Þorsteins-
sonar vitavarðar við Dyrhólavita,
og bónda á Loftsölum í Mýrdal.
Stöðugt er það orð, „að eug-
inn flýr sitt öndadægur“. — Alla
æfi cr dauðinn eins og skuggi
mannsins, sem xer stækkandi, við
hvern íug aldursáranna. —- Guð-
brandur á Loftsölum, eins og hann
var alltaf nefndur, var kominn
á níræðisaldur, og sannkailaður
langförull hreystimaður. Isiands-.
sonnr í hlóð ig merg. Ilann var
virðulegur bóndi og prúðmannleg-
ur, öruggur, gætinn og fastur í
skapgerð. Það finnst mjer nkylda,
að skrifa nokkur kveðjuorð til hans
og Loftsalaheimilisins, en enginn
líti á þau, sem mfisögu, eoa fulla
greinargefð á því, prúða og kraft-
mikla mannslífi, sem lýkur með
aiulláti hans.
an í fyrsta sinni fyrir aðal keppn- i11 nal 'VI® ba fyrir aftan mig, enda
ina. Nú skal það sýna sig hverjir 1 t-yndiist það vera stúlkur þega;
eru líklegastir til sigins. Við k£'lur val- að gáð.
Sleppi að segja frá 30. júní og
komu hestanna. Stundvísi þekkja 1 íull> þcir hafi -verið að'
ítalir síður en íslendingar. Að 3,™su leyL sögulegivsjerstaklega
ifckum kom þó riddararnir ríð • l^frngarnar á torginu, sem voru
andi innan frá Róðhúsgarðinurn
•kvölds og morgna með lcátínu oa
og um leið lcveður við heljarmik-
i 7 skot, ekki af byssu, heldur ein
hverju öðru áhaldi. Konia þeirr.i
e; kunngjörð formlega. Jeg hrekk
nú samt i kút og það sama ger-ir
skegguð signorina, sem er fyrir
framan mig. Kestarnit eru stórir
og fallegir, eldfjörugir gæðingar;
íiddararnir géta varla hamið þá.
látum.«
Tískusýning í fanselsi
FYRIR nokkrum.dögum var úísku-
sýning í . Holloway, kvenfangels-
inu í Ri'etlandi. Tvær sýnhigar-
Stúlkur sýndu verðmæta kjóla. —
Fang-arnir voru frá s.ier numdir
að t'á að sjá nýjustu vetrartísk-
Þeir citui sinunv glitklæðunj' ogiiuna.
Mjer verður litið iil löngu Hð-
inna stunda. Árið 1884, þar aem
1‘ermingarbörnin í Mýrdalsþingum '
ljeku sjer í vorgróðri prestseturs- J
ins, milli þess, að sjera Lánus M. J
Þoi-láksson hlýddi þeim yfir krist-
hidómin>n. Þar í Irengjahópmim1
er þjettvaxinn piltuT, hæglátur,
eins og nokkuð djúpthugsandi,!
rjóðuT í kinnum, með dökkt hrokk- ]
ið hár. Hann dró sig hjá öllum
æi-!sagangi og ljet skora á sig í
glimu. Hann var þó allra drengj- ]
anna glímnastur og sterkastur
sinna iafnaldi-a. Svo 'astur r.tóð
hann fyrir, að betri þótti hans
fylgd 3n Æleii'i mnara. Og bessi
drengur var Guðbrandur Þor-
steinsson. Hann kunni vel sinn
ki istindóm, og gleymdi honum ekki
þegar glíman harðnaði við erfiði
lífskjaranna.
Þegar oftir ferminguna vildi
Guðhrandur revna að vinna fyrir
gjer. Móðir hans hafði til þess iíma
alið haun upp á kaupi sinu og
hans vegna lagt að sjer, erfiðari
vinnu, en tæp heilsa hennar, var
fter um. Hús’bóndi þeirra hafði
ékki þöif fyrir snúningadreng, og
brá Guðbrandur sjer þá til um-
boðsmannsins ólafs Pálmar, á
Höíðabrekku og bauð honum sig
fvrir matvinnung. Á því kosta-
heimili ólst hann svo upp og gcrð-
ist dugnaðarmaður og vel að sjer
verklega og bóklega. En sárs-
aukalaust var ekki að slcílja við
móðurina.
Á árabili 1894, er sjávarútvegur
í Vík var með blóma sínum. Hall-
dór Tónsson kaupmaður þar gerði
út mörg skip, sum að öllu leyti
c.inn. Hann ''jeði Guðbrar.d yrir
íormann á vertíðarskip r.itt, og
þekkti hann vel til, að þessum
unga formanni var óhætt að
I treysta, og var tittrii þar á báðar
; heruhir óslitin, meðan beggja >iau't
við.
Tímans hraða rás fer með jöfn-
um hraða og' hver mannsæfin réll-
ur í annarar farveg, eins og kom-
ast má að orði — þannig var það
J á Lo-f-tsölum > Mýrcial. Ál’ið IrtÖO
éru þar tekirt við búi ung :hjón
lífsfjörug, hreystileg og vrúmikil
á framtíðrna. Þar uywiiist; ■itaðúr
að ij'ju GuðbraiHli Þoi'Steinssywi
■ og konn .haws Ulrmv -Bjiiimsdóttur.
■Þar höfðu mcðal annaas búið for-
eldrar Elínar — þau Björn Bjöms-
son og Elin Þórðardóttir. Þau vori*
nú horfinn. — Loftsalir eru ekki
neitt víðáttumrkil jörð, og efni
ungu hjónanna lítil. — En svo
byrjaði hjá þeim að búa, að þar.*
sýndust allsnægir, og nóg til góð -
gerða. Þar ávöxtuðust og ofni
þeirra um fjóra til fimm komandi
áratugi, svo Loftsalaheimilið vair
eitt hið höfðinglegasta, sjálf-
byrgasta og f jölskyldumesta í byg.'i
arlaginu.
I Dyrhólahverfi hafði Þor-
steinn hreppstjóri Árnason, haffc
um margra ára skeið forustu ojjþ
formennsku á skipinu „Svanur“, i
Dyrhólahöfn. Þegar hann flytuir
þaðan 1904, tekur Guðbrandur*
formennsku á skipinu „Svan“ ogy
fær I nágreimi við sig Stefár*
lækni Gíslason, sem þá tekur Dyr -
hólana. Var þar í miUi trúföst vin -
átta, sem janan gefur hverjun*
einum meira manngildi. *
Viti var byggður í Ilyrbólaey
1910 og var Guðbrandur ráðinm
vitavörður. Var það -eindreginm
vilji vitamálastjórans, að Guð-
brandur hlyti staifið -og byggt ;L
þeirri kynningu, aem vitamála-
stjórinn fekk af honum, meðao-
á vitabyggingunni stóð. Það reynct
ist og svo, að í því starfi hjelt.
Guðbrandur stöðugt tiltrú yfir—
manna sinna og góðum orðstír.
Þegar hann svo vegna aldurs sínst
Ijet af því starfi, var sonur hansi
Þorsteinn, látinn taka við þvf,
og er enn í dag vitavörður þar.
Vitaskipið Hermóður flutti til vit -
ans nanðsynjar allar ár hvert. —
Guðbrandur skipaði vörum þeirm
í land. Eitt skifti var þá sv’o brim -
aður sjói’, að ófært sýndist aS
sinna vitaskipinu. — Guðbrand—
ur kallaði þó skipshöfn sína, sor*
| ekki var valin af verri endanum.
I Og ekki átti hann orð um að sjól*
væri vondur. Að venju íór hann
að engu óðslega, allt svo rólegn.,
! og með fastri einurð. Þegar minsfe
I varði, sáu þeir á Hermóði, hvar*
] „Svanurinn" lyfti sjer á brimgarð-
inum og Guðbrandur ctýrði yfii*
hoðaföllum. Þannig tókst og meist—
j aralega vel að lenda. Þessi sjóférð-
skar úr um. álit það, sem lagðisfc.
. á formannshæfileika Guðbrands.—-
i Við alla sjósókn í Dyrhólahöfn vai*
hann orðfrægur síðan.
I Jeg, sem rita þesar línur, átt*
margar ánægjustundir á Loftsala-
heimilinu þessi árin, sem þau Guð-
, brandur og Elín koua hans bjuggi*.
þar, og voru í blóma lifsins. -—-
Börnin gerðu svo garðmn írægarr,
, þegar hallaði að sefikvöldi. Á upp-
I vaxtarárnnum -slóu þau, mátti-
segja, þrefaldan hring um heim-
ilið og blómlegri 17 barna "or-
eldra var ekki að finna, mcðan
heilsa og Hfsfjör entist. Þai*
var æfinlega þjóðleg heilbrigði *
hugsun og sanrtali. Trúin föst og*
lifandi á gæði lífsins, og hand-
leiðslu aHífsföðurins. Engin gæfu-
stimd án þakklaítishuga, mátti líða
hjó. „Engin hætta, hvorki á s.jó
nje iandi, ef maður treystir
guði“.
| Gnðbrandur var þióðhollur, tók
. þátt í stjórnmálum, alla sína æfi.
Hann hjelt lengstum uppi hús-
I lestrum og var söngmaður góður.
I Um tíma íorsöngvari í kii'kju
sinni og mörg ár meðhjálpari í
Skeiðilatavkirkju. Framgangs-
i máti hans var svo ljúfur
j og 'iiótnour, að sjónarsvifti var,
ef hann forfallaðist irá kirkju-
. re;n. H ann yar um tíma hrepps-
nefndarmáður og bar lengi sveit-
arpýrði með hinum hæðstu afla
mömnim sveitarinnar. Hvarvetna.
> var eftir honum tekið og leitað til
I hans í 'rfiðurr. kringumstaiðum.-
Það sagoi Eiríkur L. Sverrisson,
■ fræðimaður, — en hann hafði
kvnni af möður Guðbrands, Guð—
, fiitnu Guðbi'andsdóttdr —að.húnt
hefði spáð yel, fyrir drengnum sín-„
wm, og dreymdi fágrá draunja, unx„
hann og íturvaxinn hóp líkom-
éndp hans. — Þannig- sá ■ cinsfcseð-.,:
ings móðirin 'rjéjtt fram á æfibraufe
Framhald á bls. 8.