Morgunblaðið - 27.03.1952, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐ1B
Fimmtudagur 27. marz 1952 ]
Sr. Bjarnl Jónsson, vlgsiubiskup s
Hefi ég pantað rógburð
um kirkjuna?
SIÐASTLIÐINN sunnudag, 23.
• tnarz, birtist í Tímanum grein,
sem „Kirkjuvinur“ hefir ritað.
Er yfirskrift hennar: „Hvaðan
hefir Ulsdal upplýsingar sínar?“
í greininni er talað um skrif
danska prestsins, sem var hér í
fyrra og ferðaðist um landið eftir
■að hafa setið prestastefnu íslands.
Hitti hann fjöldamarga presta og
átti tal vlð þá. Nafngreinir hann
!>rjá, síra Sigurbjörn A. Gíslason,!
*íra Sigurjón Þ. Arnason og mig.
Knúður af vilviljaðri sann-'
ieiksleif spyr greinarhöfundur:
„Er það rétt, að síra Bjajni Jóns-!
«on, síra Sigurbjörn Ástvaldur;
Gíslason og síra Sigurjón Árna-|
fon hafi farið þess á leit við hinn
danska prest, að hann birti þenn-
an óhróður um íslenzku kirkjuna
í erlepdum blöðum?“
Nei. Hér eru á ferðinni brigsl-
yrði og helber ósannindi. I Tíma-
4greinir,ni segir ennfremur: „Sé
%>að svo (að þeir hafi farið þessa
■á leit við danska prestinn), þá er
tímabœrt. að íslenzka kirkjan og
f>jóðin geri sér ljóst hverskonar
tnenn hún hefir í þjónustu sinni“.
Já, vissulega er það tímabært
•og mál til komið, að menn geri
•sér ljóst, hvort ég, sem um ára-
tugi hefi verið i þjónustu kirki-
nnnar, panti hjá útlendingum níð
njm þá kirkju. sem ég hefi starfað
4, níð um þá kirkjú, sem hefir
veitt mér blessun og ég því ávallt
t>ið fyrir.
Enginn veit sína æfina fyrr en
«11 er. Á gamalsaldri mínum á
■|>að að verða mönnum Ijóst, að ég
tiafi hlaðið óhróðri á kirkjuna.
■*rrúi því, hver sem vill og getur.
—o—■
Á liðnum árum hafa fjölda-
tnargir erlendir kirkjumenn heim
_fiótt mig, sumir einu sinni, marg-
ár oft. Þeir hafa .margir komið
■frá Norðurlöndum og allflestir
þeirra frá Danmörku. Ég stund-
aði guðíræðinám í Kaupmanna-
höfn og hefi átt því láni að fagna
að njóta blessunarríkra áhrifa
hjá biskupum, prófessorum, prest
■um cg safnaðarfólki víðsvegar
um Danmörku. Ég hefi komið til
heirra, rætt við þá og hlustað á
■orð þeirra, og margir þeirra hafa
heimsott mig.
Gefa þessir menn mér þann
vitnisburð, að ég í eyru þeirra
hafi óvirt og rægt kirkju þjóðar
jminnar?
Uisdal prestur kom í heimsókn
til mín í júlímánuði í fyrra. Bar
fundum okkar fyrst saman uppi
í sveit, þar sem ég ,var á ferð.
Hafði ég aldrei séð síra Ulstad
fyrr, því að ég var ekki á presta-
stefnunni, er hann var þar. Bauð
ég honum, eins og venja mín er,
að líta inn til mín, er hann kæmi
aftur til Reykjavíkur. Fór síra
Ulsdal nú í ferðalag, átti tal við
ýmsa presta og sat fundi þeirra.
Sama daginn, er hann fór af
landi burt, kom hann til mín, og
frá heimili mínu hélt hann beint
á skipsfjöl. Var samtal okkar á
víð og dreif. Röbbuðum við um
ýms málefni. Ekki skrifaði hanu
eitt orð af samtali okkar, og ’eit
ég því ekki á hann sem Llaða-
mann.
Ég hafði ekki ferðast með Hon-
um um landið og þaraf leiðandi
ekki fylgt honum, hvorki að
veglegum eða hrörlegum kirkju-
húsum. Ekkert tal átti ég við
hann um kirkjurnár, og enga til-
raun gerði ég til þess að fá hann
til að skrifa um eitt eða annað.
Ef ég hefði faríð þess á leit, að
hann skrifaði um' ýmsar misfell-
ur í kirkjustarfinu, þá hefði ég
líklega beðið hann að hlífa mér,
þ : a varla hefi ég pantað hjá
h■' ru '~ r-ðfi>'s'ur um starfshætti
T b,': cð svo friá’slvndur er
é ■ ekki. En brð er kurmuvf,
1 fð í'g'.T isinni heggur hnnn mjög
« -jvirsér, er hanri telur það
r, tI'í k: kiu1e">'ar h.n.Í!Tr'unar, að
gj >■ ■ •■ skfrg í homahúsum og
1 h saman ytðsve?»r- u^»n
'J Hrki-’hfjssirs t. di á heimili
pestsias.
Ef hann hefði talað um þetta1
við mig, hefði hann orðið undr-
andi, ef ég hefði talið upp hinar
kirkjulegu athafnir, sem ég hefi
framkvæmt heima hjá mér í
Lækjargötu. En þá hefði ég líka
getað svarað athugasemdum hans
á ýmsan hátt.
Þá talaði hann um, hve altaris-
göngur væru fáar hér á landi,
og fann ég, hvað mig snertir, að
í prestsskapartíð minni hefðu
þær verið of fáar.
—o—
Nú kom hann að því, sem hann
í grein sinni kveðst hafa talað um
við mig. Hann hafði komist að
því og heyrt það víða, að
spiritisminn ætti mikil ítök í ís-
lenzku kirkjunni. Sagði ég, að
svo væri. Minntist ég á hátíða-
höldin á 100 ára afmæli spiri-
tismans. Þá var fjölmenn sam-
koma haldin í Sjálfstæðishúsinu
30. marz 1948. Töluðu þar ýmsir
menn, og voru þar staddir presí-
ar ásamt biskupi landsins, en
hann flutti félaginu árnaðaróskir.
Þessi er þá sök 'mín, sð hann
skuli geta vitnað til þess, sem ég
sagði um spiritisma og spiri-
tistiskar prédikanir.
Er sekt mín svo mikil, að „lít-
ið sé betra en landráð“, svo að
ég vitni í orð Tímagreinarinnar?
Hefi ég sagt frá einhverju, jjem
átti að þegja yfir? Hefi ég með
þessu stutt að óhróðri um kirkj-
una? Ef svo er, þá hefði mér ver-
ið hollara að muna setninguna:
„Si tacuisses, philosophus fuisses“
(Þú hefðlr verið heimspekingur,
ef þú hefðir kunnað að þegja).
En af hverju átti ég að þegja
um það, sem er talið hið mikil-
væga velferðarmál kirkjunnar?
Þó fræddi ég hann ekk'i á því,
að heilt kvöld var málefninu
helgað í útvarpinu, og loks var
hátíð haldin í troðfullri Fríkirkj-
unni.
Hverju átti ég að svara, svo að
ég væri ekki valdur að rógburði?
Átti ég að segja, að áhrifa spiri-
tismans gætti hér ekki?
Hvað hefði Haraldur prófessor
Níelsson sagt um slíkt svar?
Sumar eitt ferðaðist ég um
Danmörku og hélt fyrirlestra um
íslenzku kirkjuna. Þá sagði Har-
aldur Níelsson við mig, að ég
skyldi ekki gleyma að geta þess,
að spiritisminn hefði náð mikilli
útbreiðslu á íslandi. Hvað mundi
hann segja við því, að ég nú vildi
gera lítið úr útbreiðslunni eða
þegja um málið? Haraldur Níeis-
son kaus ekki þögnina. Á hinu
sama sumri vorum við í Dan-
mörku, og héit þá Haraldur fyrir-
lestur um spiritisma á presta-
fundi. Hann kærði sig ekki um
að leyna áhugamáli sínu. Við
urðum samferða frá Kaupmanna-
höfn, vorum í sama svefnklefa
skipsins í 11 sólarhringa: fór
mjög vel á með okkur og töiuð-
um við daglega mikið um guð-
fræði, ýms kirkjunnar mál og
mjög mikið um spiritisma. Rædd-
um við einnig mikið um hinar
ýmsu andlegu stefnur dönsku og
íslenzku kirkjunnar. Þetta var
hið skemmtilegasta og fróðleg-
asta ferðalag.
En hversvegna er það nú tal-
inn óviðeigandi söguburður, þó
að sag( sé blátt áfram frá því, að
spiritisminn mæti velvild innan
kirkjunnar og hafi mótað boð-
skap margra presta?
Er nokkuð saknæmt í 'því, ef
ég er á ferð í Danmörku, að prest-
ar, sem ég heimsæki, segi mér
ýmislegt um Indre Mission,
Gn.mdtviffsstefnu, hákirkiustarf-
'ð, Br”th'ar>:smen, Oxfordhreyf-
ingu. K. F. U. M. 03 K. o. s. frv.?
Má há el'vi eir.nig se<?ja f 'á
h"’ í Un —rn"”!'1! rv* p-
sð ée sé formaður K. F. U. M. í
Revkiavík?
Einhver kann hú að hugsa: Já,
þetta er nú allt gott og blessað.
Skógrækiarlélcuy Ár-
CBesinga í örum vexii
Selíossbúar taka upp Heiðmerkur-fyrirkomulag
En ef þú ert spurður af þeim, sem
hafa andúð á einhverri stefnu,
hverjir séu aðalfyigjendur henn-
ar og hvernig sé varið áhrjfum
hennar, stuðlar þú þá ekki að
því, er þú talar um þetta og
skýrir frá staðreyndum, að
skuggi falli á þá menn, er þú
nefnir? Verður þú þá ekki til þess
að sverta menn í augum útlend-
inga, er þú segir frá því, hvert
fylgi málefnið eigi og hverjir ljái
því iið?
Ég svara þessu: „Nú er ein
hverjum í nöp við K. F. U. M. og
hann spyr: Hver er formaður
K. F. U. M. í Reykjavík? Á þetta
félag nokkur ítök í kirkjunni?“
Þá svarar þú: „Formaður félags-
ins er síra Bjarni, og hefir hann
gegnt því starfi um fjóra ára-
tugi, og er starfið í blómgun“.
Verð ég þá reiður? Lít ég svo á,
að nú sé verið að sverta mig í
augum erlendra manna? Nei, því
að það er aðeins gott um mig
sagt, og þeir, sem eru lítið eða
ekki hrifnir af K. F. U. M., mega
vita, að þar er ég með lífi og sál.
Þegar nafn mitt er nefnt í sam-
bandi við kirkjuna, K. F. U. M.
og rétttrúnað, þá er mér sýnd
sæmd, og lít á það sem lof og
heiður, ef menn hafa þá skoðun
á mér, að ég trúi rétt, og vilji
heila og sanna trú.
■—o—
Ég fer aldrei í felur, hvorki
hér eða erlendis, þegar talað er
um K. F. U. M. Ég hefi verið þar
í 53 ár, og mun aldrei fara þaðan.
K. F. U. M. átti einnig afmæli.
Hátíð var haldin hér í bæ, er 50
ár voru liðin frá stofnun þess.
Á þeirri hátíð talaði biskupinn
og hvatti félagsmenn til þess að
halda fast við trúna. Þar flutti
borgarstjóri heillakveðju, kveðja
barst frá Forseta íslands o. fl.
Allt þetta gladdi mig. Ég þagði
ekki yfir því. Þótti mér vænt um
að geta sagt þessar fréttir í bréf-
um til vina minna í öðrum lönd-
um. Af hverju má ekki segja frá
hátíð og samfagnaðarkveðjum?
I Kirkjublaðinu 3. marz segir
herra biskupinn frá því, er hann
í fyrra sumar heimsótti K. F. U.
M. í Vatnaskógi. Voru honum
stundirnar þar ógleymanlegar.
Mér þótti vænt um að lesa þetta,
og tel það ekki trúnaðarbrot, þó
að ég segi frá bví.
Ég hefi nú reynt að skýra af-
stöðu mína til kynna minna af
hinum danska presti. Það hefir
sært mig að verða fyrir brigslum
og aðdróttunum, og vísa ég þeim
eindregið á bug. Ég þarf ekki að
fela mig í skugganum. Ef mig
langar til að láta fréttir um ís-
lenzku kirkjuna birtast í dönsk-
um blöðum, get ég sjálfur skrif-
að og get lýst skoðunum mínum
fyrir þeim, sem ég á tal við. Öll
prestsár mín hefi ég haldið
danskar guðsþjónustur hér í
Dómkirkjunni,, og átt vináttu
Dana, sem hér voru og þeirra,
sem eru hér enn. Aldrei hefir á
þeim guðsþjónustustundum ver-
ið varpað skugga á mína_ eigin
kirkju, en þar hafa Danir, Islend-
ingar og aðrir Norðurlandabúar
verið sameinaðir á helgum stað
með lofgiörð og bróðurhug.
Ég hefi skrifað um Island í
dönsk blöð og hefi ekki burft að
fá aðra til b^ss að lýsa því, sem
mér bjó í brjosti.
Fvrir beiðni Rosendals biskups
skrifaði ég allmargar greinar um
íslenzk kirkiumál. Ennfremur
gevmist í stóru dönsku kirkju-
riti frásögn mín um kirkiu vora,
bar sem é? minnist sögu hennar,
tyla. um. biskupinn, pres|a.ijg. pg
1ýe” "^-'Piö/gvíslöfr störf hafa'Éaft
^ V» ör«r!ii7-v-| í •
T'/r'^ V*rfi'r b1otn.r,st sú 0l^r5i,
fá tppkiffp^i t:l boss ^rédik^ í
dönskum kirkjum og halda fyrir-
Fratnh. á bls. 8
A LAUGARDAGINN var hélt
Skógræktarfélag Árnesinga aðal- _
fund sinn að Selfossi. -Á fundin-'
um mættu yfir 20 fulltrúar frá
ýmsum deildum sýslufélagsins.
Sú skipun varð gerð á félags-
starfseminni í fyrra, að félaginu
var skipt í sérstakar deildir og.
er l>ver deild starfandi innan
ákveðins hrepps.
í fyrra voru deildir stofnaðar
í þessum hreppum: Villinga-
holts-, Skeiða-, Gaulverjabæjar-,
Ölfus- og Hveragerðishrepps,
Hrunamannahrepps og að Sel-
fossi. Síðar hafa deildir verið
stofnaðar á Eyrarbakka og
Stokkseyri, í Laugardal og
Grafningi, Gnúpverja- og Sand-
vjkurhreppum.
Á aðalfundi í fyrra var Ólafur
Jónsson, kaupmaður á Selfossi,
kosinn formaður Skógræktarfé-
lags Árnesinga og var hann endur
urkosinn nú. En aðrir menn í
stjórninni voru þeir kjörnir Helgi
Kjartansson, Hvammi, Einar Páls
son bankastjóri, Selfossi, Sigurð-
ur Eyjólfsson, barnaskólastjóri
sama stað, Sigurður Ingi Sigurðs-
son, skrifstofustjóri sama stað.
Á fyrra ári efldist félagið
mjög. Félagsmenn voru 125, en
eru nú um 800.
I fyrravor voru gróðursettar
rúmar 30 þús. trjáplöntur á veg-
um félagsins eða félagsdeildanna.
Eru skógargirðingar komnar upp
víðsvegar um sýsluna. Að vísu
ekki víðáttumiklar, en það er góð
byrjun. Hafa bændur á Skeiðuin
lagt til girðingarefnið í skógar-
girðingu, en félagsdeildin plönt-
ur til gróðursetningar.
í Villingarholtshreppi er t. d.
girðing í svonefndum Skógarási
og á Alfaskeiði í Hrunamanna-
hreppi, en þar eru stálpaðar skóg-
arplöntur í góðum vexti. Skógar-
reitur er við Félagslund í
Gaulverjabæjarhreppi og Plver-
gerðingar hafa girt svæði á Hamr
inum fyrir ofan Hveragerði.
Selfosshreppur hefir sett upp
allsióra girðingu í því skyni að
ýms félagssamtök innan hrepps-
ins gróðursetji þar trjáplöntur.
Verður fyrirkomulagið þar með
sama hætti og hér er í Heið-
mörkinni. Félögin annast gróð-
ursetninguna, en hreppurinn
leggur til plönturnar.
Fyrir nokkru snéri stjórn SkógT
ræktarfélags Árnesinga sér til
stjórnar Ungmennafélags Islands
og óskaði eftir, að skógræktar-
félagið fengi Þrastaskóg í 20
ár svo félaginu gæfist kostur
á að gróðursetja þar barrskóg í
skjóli þess birkikjarrs, sem fyrir
er þar. Enn er ekki fullráðið,
hvað orðið getur úr þeim fram-.
kvæmdum.
Viðræður hefjasf
að nýju
WASHINGTON, 20. marz —»
Acheson utanríkisráðherra, sagðl
í dag að viðræður Bandaríkja-
stjórnar við Spánverja um afnot
flug- og flotastöðva á Spáni myndu
hefjast á ný strax og spánskaj
stjórnin væri reiðubúin til þeirra,
—Reuter-NTB.
Sóðaskrif Tímans
Framh. af bls. 1
í flokki, hafa haft ríkan áhuga
fyrir sem skjótústum og raun-
hæfustum aðgerðum til verndar
fiskimiðunum. Hinsvegar er það
staðreynd, að það hefur fyrst og
fremst komið í hlut þriggja
manna, sem farið hafa með ráð-
herraembætti undanfarin ár, að
fjalla um undirbúning nauðsyn-
legra ráðstafana í þessum þýð-
ingarmiklu málum. Þessir menn
eru þeir Ólafur Thors, Jóhann
Þ. Jósefsson og Bjarni Bene-
diktsson.
Því fer víðsfjarri að Mbl. vilji
bakka þessum forystumönnum
Sjálfstæðisflokksins alla forystu
í landhelgismálunum enda þótt
þeir hafi fyrst og fremst unnið
að þeim.
Allir flokkar hafa yfirleitt
haft fullan skilning á nauðsyn
þess að baráttan fyrir rétti þjóð-
arinnar væri háð af festu og for-
sjájni.
Óhætt er að fullyrða að Sjálf-
stæðismenn telji það yfirleitt ó-
sæmilegt að metingur og deilur
séu hafnar um það, hverjum beri
mestur heiður af þeim ráðstöf-
unum, sem gerðar hafa verið í
landhelgismálunum, enda mun
sagan skera úr því síðar.
FRAMSOKN EIGNAR
SÉR AIXA FORYSTU
En Framsókn er ekki á þessari
skoðun. Tíminn telur það hyggi-
legast og bezt í samræmi við
bjóðarhag, að slá þeirri fullyrð-
ingu fram, að Framsóknarflokk-
urinn sé eini flokkurinn, sem
haft hafi áhuga fyrir verndun ís-
lenzkra fiskimiða.
Til þess að kóróna þennan
málflutning sinn leggur blað-
ið áherzlu á það í gær, að
Siálfstæðisflokknum sæmi
sízt að tala um áhuga sinn í
þcssum málum, þar setn aðal-
leiðtogar hans hafi verið staðn
ir að því að senda togara sípa
til veiða í landhelgi!!!
j TTi KVNNING Ttt, BRETA
I Hvað segia íslendingar um
1 þessa tilkynningu biaðs forsætis-
ráðherra íslands til brezkra
stjórnvalda?
Bretum eru svo sem gefnar*
greinilegar og trúverðuglegar
upplýsingar um það, hverskonar
menn það séu, sem sett hafi hina
nýju reglugerð um verndun ís-
lenzkra fiskimiða. Tíminn segir
fullum fetum að það séu land-
helgisþjófar og menn, sem verið
hafi „dragbítar i landhelgismál-
unum meðan þeir gátu og
þorðu“!!!
Það er ekki vandi fyrir erlend-
ar þjóðir að skilja, við hvaða
menn þeir eigi í þessum málum
eftir slíkar upplýsingar blaðs
hins íslenzka forsætisráðherra.
Og hafi erlendar þjóðir hug á þvl
að snúast gegn íslendingum út af
landhelginni, hefur stjórnarblað-
ið Tíminn nú sannarlega gert sitf,
til að bjóða þeirri hættu heim.
Slík skrif stjórnarblaðs eru ekki
vottur um _einingu, heldur urr.,
sundrung íslendinga, eða sva
hljóta erlendir menn að telja..
Þeir þekkja vafalaust engin dæmi
úm svo ábyrgðarlausa öfundsýka
smásálna.
SÓÐALEG SKRIF
Sannleikurinn er sá, a(S
þessi skrif Tímans eru ein-
hver þau sóðalegustu, sem héi’
hafa sést í ábyrgu blaði. —•
Sjálfstæðismenn geta að þva
leyti látið þau liggja sér £
léttu rúmi að þau munu á-
reiðanlega hvorki skaða flokfc
þeirra né leiðtoga. En þau eru,
þjóðinni til háborinnar skamm
ar, þar sem vitað er að þaui
munu verða þýdd á crlendi
tungumál og berast í hendur
stjórnarvöldum þeirra Jijóða.
sem a.m.k. er liugsanlegt að<
við þurfum að eiga í höggi viði
um verndun fiskimiða okkar..
Tíminn hefur gerzt sekur una
fólskulegt tilræði við hagsmuna
þjóðarinnar í einu stærsta vei-
ferðarmáli hennar; Það er ósk
allra heiðarlegra íslendinga, a&’
það skaði ekki hinn góða mál-
stað þessarar þjóðar, í baráttu
hennar fyrir vqrndun íslenzkra
fiskimiða. __... á