Morgunblaðið - 29.03.1952, Síða 9

Laugardagur 29. marz 1952
HORGUNBLA9I&
8 1
RABBAÐ VIÐ ÞYZKAIM MENNTAMANIM:
KOMMLNISMINN HYRFI Í A-ÞÝZKALANDI
EF ÞJÓÐIN YRÐI
ÞAÐ VAR hér einn morguninn
fyrir skömmu, að tíðindamaður
Morgunblaðsins lagði leið sína
eftir snævi þöktum götunum upp
á Stúdentagarðinn nýja við Mela
veg. Eitt herbergið, innarlega á
ganginum á þriðju hæð heitir
Goethe-herbergi, eftir skáldjöfr-
inum fræga, og gáfu það íslenzk-
ir námsmenn, sem stunduðu nám
í Þýzkalandi fyrir stríðið.
Undir gljáfægt, igrafið dyra-
skiltið er stungið hvítu nafn-
spialdi, sem ber áletrunina ,cand.
philol. Ulrich Grönke." Hér býr
okkar maður, sem við vildum
eiga viðtal við, en um hann vit-
um við það eitt, að hann hefir
ýmist verið flugmaður, blaða-
drengur og háskólakennari síð-
ustu árin, en nemur nú hér ís-
lenzka tungu.
Við drepum á dyr og Ulrich
kemur fram, grannvaxinn, togin-
leitur, hánefjaður piltur og heils-
ar á hreinni íslenzku með sterk-
nm norðlenzkum hreim. Innan
stundar sitjum við yfir tveimur
bollum af sjóðheitu ketilkaffi og
Ulrich segir frá.
Á JUNKERS — 86
Ííg fæddist í lítla fríríkinu
Danzig út við Eystrasalt árið
1924. Faðir minn er lyfjafræð-
ingur að mennt og rak hann þar
allstórt apótek í borginni. Eg
stundaði nám í menntaskóia í
Danzig og kynnfist þá fyrst nokk
uð íslenzkum fornaldarbókmennt
um, og fékk þá þegar áhuga á
íslenzkri tungu, sem varað hefir
æ síðan. Á menntaskólaárum ^
mínum iærði ég norsku til hlítar
upp á eigin spýtur „ *í URAUNGERÐI
Ret um það bil, sem eg lauk , É ]ét nú af því starfi að fleyta
menntaskóJanamjvar Danzig: fn- ,trjábolum niður víðar elfur Lapp
nknð innhmað i Stor-Þyzkaland«]a kom h ti] landg
og allir ibuar þess gerðust þar:Ísnemma árs 1951 og réð mig strax
með þyzkir nkisborgarar Af heirniliskennara og fjósa-
hlaut svo aðleiða, að allir urðuj h géra g Palssyni
að gegna herskyldu iþyzkahern-*. Hra u ði austur.. Líkaði mér
um sem væru þeir rettbormr» v]stin á t] ve] Húsbónd-
Þjoðverjar Eg tok þatt i strið ^ mér einkar góður gem
mu a arabilmu 1943-45. Mattidhinn bezti faðir . ]ærði þar
eg velja um i hvena grem hers-,^ að b-arga mér - íslenzku og
ms eg ínnritaðist a í eg ^kynntist rammíslenzkri sveita-
hermn og var mestan hluta> þjon- *menningu
ustutíma míns siglingafræðingur* siðar v0r é fvo mánuði þér f
a Junkers - 86, orrustu- og konn,hðfúðstaðnum þótti mér skipta
unarvelanviðaumEvropu.ni.a.^nokkuð í tvö horn um þá staði,
, Frakklandi og: Tekkoslovakiu. » hinn siðari ö]]u leiðinlegri.
Aldrei var flugvél mm allan þenn® Hér . p kjavik reyndi ég að
an hma skotm mður og ma það*^ Qfan flf fyrir mér á ýmsan
mikil heppni teljas , þvi unc ir^ é]ikan máta talaði í útvarp, rit-
stríðslokin attu bandamenn sæg*^. blaðaereinar) og kenndi
riugvela, sem t uSu e mingi Jtungumál. Kom svo að því, að ég
hraðar en hm urel a un eis*varð að hverfa heim sökum fjár-
' . , , , .. kskorts eftir tveggja mánaða dvöl
Margir felaga mmna Uutu onm hofuðstaðnum
ur og verri orlog og sneru aldre. * þag gem einkum hvatti mig ti]
heim. Að visu get eg ekkiannað ís]andsferðar . annað ginn var
sagt, en að mer hafi liðið vel í
hernum, en engu að síður er her-
mannalíf bæði sorglegt og hlægi-
legt út frá mínu sjónarmíði og
ömurleg skylda.
uðu þau þó fyrst eftir að gengi
marksins var opinberlega skráð
árið 1948 ög urðu þá fjölmargir
að hverfa frá háskólanámi fyrir
fullt og allt.
í ÞJÓNUSTU
„NOREGSKONUNGS“
Nú kom kunnátta mín i norsku
mér í góðar þarfir, því þar fékk
ég vinnu við fræðslustarfsemi og
tungumálakennslu innan norska
hersins og líkaði lífið þar prýði-
lega. Eg varð nú auk þess að
vinna fyrir mér og stunda nám
að sjá fyrir foreldrum mínum, er
voru á vonarvöl fjarri heimkynn-
um sínum,
í hernum var ég eitt ár og
ferðaðist síðan til Noregs. Þar
hitti ég nokkra Islendinga, sem
fræddu mig um aðstæður hér-
lendis og hvöttu mig til Islands-
farar. Elzta ósk mín var einnig
að fullnuma mig í íslenzku og
fýsti mig því mjög út. En áður en
af því yrði, brá ég mér á hjóli
árið 1950 til Finnlands, frá
Helsingfors allt norður til Kemi
í Lapplandi og vann þar sem trjá-
fieytingarmaður á ánum þar.
Þann tíma, sem ég dvaldist í
Finnlandi notaði ég til að læra
málið til hlýtar, sem er mörgum
sinnum erfiðara en íslenzka og
jafnaði jafnframt skofsilfri til
íslandsferðar.
Það má segja, að ef til vill sé
ekki nema eðlilegt, að einhverjir
vilja engu þar um breyta og helzt
ekki leyfa Þýzkalandi að vígbúast
á nýjan leik, og Englendingar
hafa engar tillögur hér um á
takteinum.
Tillögur Rússa í Þýzkalanás-
málunum miða fyrst og fremsst
slíkir flokkar rísi upp úr þeim 1 f® l*v*’ ,a“ v*® sameiningu larsds-
görótta jarðvegi, er styrjaldir , *ns yr®* l*a® hlutlaust helti milli
plægja jafnan, enda fór svo á 1 a**sturs og vesturs. Bera Rússar
árunum eftir 1918 sem menn
Ulrich Grönke.
Ég hefi um 20 nemendur í býzku
og ca. 10 í rússnesku. Eru það
stúdentar sem skrásettir voru við
germönsku og slafneskudeild
Fyrri hluti
á Mrylandháskóla. Tel ég það
miklu máli skipta, að vestrænir
stúdentar og menntamenn kynni
sér austurlenzkar tungur og siði
og gagnkvæmt. Með því eykst
þekking og skilningur hinna
ólíku heimshluta og virðist ekki
af því veita nú í dag, þegar Asía
minnast. Eg gæti trúað, að það
hefði nokkur áhrif til fylgisaukn-
ingar nazistahreyfingu þessari,
að nú síðustu á”in hefir hið póli-
tíska ástand i Þvzkalandi brevtzt
miög. Eftir styriö'dina var naz-
isminn auðvitað fordæmdur og
fvlejendur hans fengu hvergi
embætti, þeir sem ekki i fangels-
um sátu.
Nú er þetta gjörbreytt. Ýmsir
af forkólfum flokksins hafa verið
látnir lausir, það sem þótti glæp-
ur í gær er talið ágætt í dag og
hlutunum alveg snúið við á ýms-
um sviðum. Allt þetta ruglar
fó’k nokkuð fyrst í stað, einkum
líka þegar allt kapp er nú lagt
á endurhervæðinguna í sambundi
við Evrópuherinn. Það má þannig
-egja, að þessar aðstæður hafi að
nokkru ýtt undir nazistaflokk
Remers og verið vatn á myllu
hans.
Annars verðum við að hafa í
huga að þótt hann sé lítill í dag,
veit enginn hvað orðið getur,
bað sýndi hinn skyndilegi vöxtur
nazistaflokksins í Þýzkalandi á
árunum fyrir stríðið og því er
betra að hafa allan vara á. Til
gamans get ég iátið þess getið, 1
að ég tók eitt sinn þátt í að hrópa
Remer niður, er hann gisti há-
skólann í Göttingen og hélt þar
eina af æsingaræðum sínum.
þær fram i því skyni, að Þýzka-
land standi í framtíðinni utan
við samtök hinna vestrænn lýð-
ræðisþjóða, því ekkert vilja þeir
síður en eindræga samvinnu þes«
í efnabags og hermálum, ásamt
þjcðum Atlantshafsbandalagsins.
Til þess að hindra að svo verSi,
eru þeir þess albúnir að fórna.
\ kommúnistaflokk sínum í Austur
Þýzkalandi, en í tillögunum er
gert ráð fyrir, að hernámsveldin
hverfi á brott. En jafnskjótt Cg
Rússar færu úr austurhluta Tands
ins myndi kommúnistaflokfcurirm
þar þurrkast algjörlega út til sei»
asta manns. •
Þótt svo færi nú og landSð
sameinaðist, þá er þó alltaf sá
hætta, að einn góðan veðurdagr
taki Rússar sig til, en þeir et-«
jafnan skjótari í svifum en Vest-
urveldin, er varla gætu fyrir-
bvggt það, cg hernemi allt lanð-
ið, þó að þetta sé tilgáta ein.
Þjóðverjar þekkja Rússa betnr
en flestar aðrar þjóðir síðan á
stríðsárunum og vilja allt frens-
ur en svo geti farið — jafnvel
skiptingu landsins í tvo hluta.
Annars er afkoma almennings
í Þýzkalandi fremur rýr, cins ojar
sakir standa og atvinnuleysi
nokkuð. Ferðamenn, sem til
landsins koma, hafa ef til vill
aðra sögu að seg.ia, en þeir þekkja
flestir ekki aðstæðurnar eins og
þær raunverulega eru.
BRAUÐ EÐA BÓKYIT
— Hvað tókstu þér síðan fyrir
hendur eftir stríðslok?
— Hin nazistisku stjórnvöld
höfðu fækkað námsárunum til
stúdentsprófs um eitt ár til þess
að fá fleiri nýliða í herinn, og
varð ég því að fara á hálfs á*rs
námskeið, áður en ég hæfi há-
skólanám. Þá innritaðist ég í há
skólann í Göttingen, einn elzta
h^tkóla Þýzkalands, sem stendur
undir Harzfjallinu í Mið-Þýzka
landi.
í fyrstu hóf ég nám við nor-
rænu deildina þar og hóf síðan
einnig nám í slafneskum málum
með finnsk-úgrísk mál sem auka-
fög. Eftir styrjöldina var afar
erfitt um allt nám í Þýzkalandi
sem gefur að skilja enda þióðin
öll í sórum. Efnahagur náms-
manna var mjög bágborinn svo
stappaði nærri fullum sulti og
seyru. Peningar voru þá einskis
virði og stundaði ég til dæmis
nám í heilt^r fyrir ágóðann af
tvö hundruð amerískum sígarett-
um, sem vinur minn einn hyglaði
mér. Þannig voru kjör okkar
þýzkra námsmanna. Meira versn-
að mér hafði komið mjög gott
efni í hug til samningar doktors-
ritgerðar um: „Smækkunarorð í
íslenzku“. Snéri ég því hingað
aftur og fékk nú þýzka herbergið
til afnota á nýja Stúdentagarð-
inum.
FRÁ BT.AÐSÖUTJ í
UEKTORSEMBÆTTI
— Og nú kennir þú varnarliðs-
mönnum rússnesku?
— Já, rétt er það. Það er alltaf
hverium stúdent mikið vanda-
mál hvernig hann á að hafa ofan
af fyrir sér meðan hann er við
nám. Sumir eru svo heppnir, að
þeir eiga góða að, sem annast út-
eiöldin, en við hinir verðum að
hír--<TPct eins oe bezt geneur.
Éa fékk fyrst í haust vinnu við
að berp út l'/rorrfunb'laðið á Mel-
ana. Þótti mér það skemmtileet
starf, því við bað kynntist ég
hversdpnsbfi fólksins hér i bæ,
skannerð hpss og framkomu.
S’ðar fékk é<? svo ti'boð f"á
Fáskólanhm í Maryland í Banda
rikjunum um að .verast lektor
'•;ð tuncumáiadnild þeirra o
kennp varnarliðsmönnum á KeFa
vík’irflimvelli rússnesku og
þvzku. Iláskóli þessi rekur, sém
fleiri bandarískir háskólar,
fræðslustarfsemi fyrir herinn,
(European program) og starfar
deild frá hor.um hér á vellinum.
Fundur í „Burschenschaften“ Göttingenháskóla.
(Einvígi og akademisk drykkja).
er að vakna af aldagcmlum I — Hvað um sameiningu Þýzka-
svefni. Þetta eru áhugasamir og lands og tillögur Rússa í því sam
geðslegir piltar, sem gaman er að bandi?
kenna, þótt þeir hafi að vísu
minni undirstöðumenntun í
tungumálum en evrópískt stúd-
entspróf almennt veitir.
Ég hygg að fáir hérlendis viti
um þetta „háskólaútibú“ á flug-
vellinum og finnst mér stundum
undarlegt að vera kennari við
— Það er auðvitað heitasta ósk
allra góðra Þjóðverja að sjá land
sitt sameinað á ný undir sam-
hentri, lýðræðissinnaðri stjórn.
En því miður eru ekki horfur á,
að svo megi verða í náinni fram-
tíð. Vestur-Þjóðverjar vilja þarin
ig mjög gjarnan sameinast lönd-
I
Einn sigraður á rol-
höggi aðrir á sfigum
Á HNEFALEIKAMEISTARA-
MÓTI KR sem fram fór í gær-
kvöldi, en á mótinu kep.ptu' þrír
menn úr varnarliðinu í þyngstra
flokkunum sem gestir. Urðu úrslit.
þau, að Friðrik Clausen (þunga-
vigt)- vann andstæðing sinn, Row-
polls, á rothöggi i þriðju lotu. —
1 hinum tveim flokkunum sem
Bandaríkjamenn og Islendingar
kepptu, fóru leikar svo að Jón
Norðfjörð (veltivigt) sigraði Diaft
á stigum og þá sigraði Banda-
ríkjamaðurinn Djusco (léttþunga—
vigt) Pál Valdimarsson, einnig á.
stigum. Allir sigurvegararnir i
öðrum þyngdarflokkum sigruðu á
stigum.
Mótið fór fram í iþróttahúsim*
að Hálogalandi og var þar hús~
fyllii*.
Úrslitin á mótinu urðu að öðr*
ieyti sem hér segir:
Fluguvigt: Hilmar Pielsch sigT-
aði Garðar Sigurðsson.
Bantamvigt: Grétar Geirsse*
sigraði Hrein Haraldsson.
Fjaðurvigt: Guðbjartur Krist-
Maryland-háskóla, sem ég hefi um sínum austan járntjaldsins, mvjn(isson sigraði Hreiðar Ársæls-
aldrei augum litið á ævi minni,
Hinir bandarísku nemendur mín-
ir spyrja mikið um Island og hér-
lenda steðhætti, og geri év b’-ð,
sem í mínu valdi stend’ir til þess
að fræða þá um þá b’óð, scm ég
oe þeir dvel.ium hjá um stundar-
sakir sem gestir.
NÝ-NA7ISMINN í
ÞÝZKÁUANDI
— En svo að við víkjum okkur
nú aftúr suður, hvað geturðu þá
sagt okkur um neo-nazismann og
flokk Remers?
— Þvi er ekki sð neita sð nobk-
uð hefir borið á ný-nazistahrevf-
ingu í Þýzkalandi nú undanfarið,
sem kennd er við foringja sinn,
Remer. Flokkur hans er Deutsckc
Rechtspartei, en hann hefir haft
lítil áhrif í stjórnmálalífi Þýzka-
lands allt til þessa.
ef þess væri nokkur kostur. |
Vöktu þvi tillögur Rússa í þess-
um efnum mikla athygli þjóðar-
innar.
Þó er sá hængur á tillögum
þessum, sem gerir þær næsta
son.
■ Léttvigt: Sverrir Sigurðssow
sigraði Þórð Þórðarson.
Léttveltivigt: Bergur Guðnasorr.
sigraði Guðjón Hafliðason.
Millivigt: Þórður Eydal sigraðí
ósðgengilegar fyrir Vestur-Þjóð- I gverri Benediktsson
Mótið fór vel fram.. Stundúmi
skorti.þó á að íþróttandinn væri.
meðal áhorfendanna.
verja, að ekki felst í þeim eitt ein
asta orð um að afnema hina svo-
kölluðu Oder-Neisse landamæra-
línu, en hún er núverandi landa-
mæri hins pólska hluta Austur-
Þýzkalands, sem Pólverjar fengu
í sinn hlut að stríðinu loknu. Er
það öllum Þóðverjum hinn mesti
þyrnir í augum. I , .
Afstaða hernámsveldanna tiþ FYRSTA meistaramot Islands v
Þýzkalands og framtíðar þess er stökkum án atrennu íer fram r>
annars í stuttu máli þessi
Ameríkumenn vilja helzt víg-
búið og sterkt Vestur-Þýzkaland,
íþróttahúsi Háskólans kl. 14.30 ,v
morgun (sunnudag). Keppendur
eru 23 frá 8 félögum, og verður
Frakkar virðast harðánægðir með' keppt í hástökki,- lángstökki og
ástandið eins og það er i dag, og þrístökki án atrennu.