Morgunblaðið - 21.05.1952, Side 7

• Miðvikudagur 2Í. ETaí 1952,
MORGUNBLADIB
1
naumast .eestrisnara íólk en
sýslumannshjónin.
Ég þykist vita. eð Torfe Hjart-
arsvni sé litt gefið um langar af-
mælisgreinar um sig fimmtugan.
Þessvegna læt ég hér staðar num-
ið. En ég óska þessum góða vlni
mínum og ágæta manni allra
heilla á þessum tímamótum ævi
hans.
S. 3j.
rimrníugiír í dag:
Torfi Hfarfarson follsfjóri
í DAG á einn af merkustu og
mikilhæfustu embaattismönnum
landsins, Torfi Hjartarson, toll-
stjóri, íimmtugsafmæii. Hann er
fæddur á Hvanneyrí í Borgarfirði
og ýoru foreldrar hars Hjörtur
Snorrason, skólastjóri og alþing-
ísmaður og kona iums, Ragnheið-
ur Torfadóttir.
Torfi Hjartarson varð stúdent
árið 1924 og iauk lögfræðiprófi
árið 1930. Síðan stunö.aði hann
um skeið framhaldsnám i lögum
í Englandi.
Að námi sínu loknu lióf hann
málflutningsstörf í Reykjavík.
— Árið 1932 var kann sett-
ur sýslumaður og bæjarfó-
geti á ísafirði og gegndi hann því
starfi nokkuð fram á átrið 1933.
Síðan var hann um skeið full-
• trúi hjá bæjarfógetanum á Ak-
ureyri, En sumarið 1934 var hann
skipaður sýslumsður bæjarfó-
geti á Isafirði. Því ernbættí veitti
bann forstöðu frara til ársins
1943, en þá var bann skipaður
tollstjóri í Reykjavik. Þ'i em-
foætti heíir hann gegnt síðan.
Ollum þeim störfum, sem Torfi
Hjartarson hefir tekið að sér, i
liefir hann gegnt af frábærum
dugnaði og reglusemí. Mun það
mál allra, sem til hans þekkja,
að hann eigi óvenjulega gott með
að setja sig inn í hvert mál, er
til álita hans kemur. Valda því
að sjálfsögðu ágætar gáfur, skýr j
og rökvís hugsun og víðtæk þekk
ing.
Torfi Hjartarson hefir tekið
mikinn þátt i féJagsmálum. Á
háskólaárum sínum og eftir að
hann lauk embættisprófi var
hann einn af forystusaönnum
tmgra Sjálfstæðismanna. — Var
hann kjörinn fyrstr formaður
SUS er það var stofnað á Þing-j
völlum árið 1930. Hann var (
einnig um skeið ritstjórí „Heim-
dallar“, sem var málgagn ungra
Sjálfstæðismanna. Átti hann því
manna mestan þátt í að byggja
tipp samtök Sjálfstæðisæskunnar
£ landinu. Það kom síðar í hlut
Torfa Hjartarsonar að taka þátt
í baráttu fyrir Sjálfstæðisflokk-
ínn í ýmsum þeim kjördæmum,
sem flokkurinn þurftí á þrótt-
miklurn forystumanni að halda.
Hannig var hann í kjörí fyrir
flokkinn í Mvrasýslu, á ísafirði
og í Vestur-Isafjarðarsýslu. •—
Hvar sem Torfi Hjartarson kom,
vakti hann á sér traust fvrir
prúðmannlega framkomu sína,
gáfur og traustleik.
Allt fas og framkoma Torfa
Hjartarsonar mótazt af þeirri
skapfestu, sem er kynfylgja ætt-
ar hans.
Ég kynntist Torfa Hjartarsyni
heima í ísafjarðardjúpi, þar sem
hann var sýslumaður og bæjar-
fógeti. Þar ávann hann, sér þegar
almennar vinsældir og traust. —
Hvar sem þessi myndarlegi og
drengilegi maður kom, laðaðist
fólk að honum og fékk á honum
traust. Þegar Torfí fluttist að
Vestan, söknuðu ísfirðingar vinar
í stað.
Hér syðra hefir harm sinnt
einu umfangsmesta embætti
landsins. Er það á allra v’itorði.
að hann hefir gegnt því með
prýði. En auk þess hefir hann
iiaft með höndum tímafrek auka-
Btörf, svo sem sáttaumleitanir í
Vinnudeilum. Hefir hahn verið
sáttasemjari ríkisins nokkur und-
anfarin ár.
Góðvild hans, laegni oe mann-
l>ekking, hefir þar komið honum
að góðu liði. & vandfundinn
heppilegri maður til þess að
miðla málum og koma. á sættum
en einmitt Torfi Hjartarson.
Torfi er kvæntur Öimu Jóns-
dóttur, Sigurðssonar, vélfræðings
og útgerðarmanns frá Hrisey. —
Higa þau 4 börn. Frú Anna er
hin glæsilegasta koaa, og er
heimili þeirra hlýtt og aðlaðandi.
Meðan þau bjuggu á Ísafírði var
par jafnan mjög gesíkvæmt. Gat
Elr. Benjamín Eíríksson:
EIMM UM BRAIJÐIÐ
Nýlf skfp ti!
Hafnarijarðar
NÝTT skip hefir bætzt í fiski-
skipaflota Hafnfirðinga, og hlaut
það nafnið „Einar ölafsson".
Skip þetta hét áður „Amames"
og er 312 smáiestir að stærð, smíð-
að í Englandi 1944. Það er eikar-
byggt með 500 hestafla Fairbanks
Morse dieselvél og er venjulegur
ganghraði þess 9—10 mílur.
Eigandi skipsins er hlutafélagið
Röst, en Sigurjón Einarsson, skip-
stjóri er formaður þess og fram-
kvæmdastjóri. Aðrir í stjórn eru:
Vigfús Sigurjónsson og Einar Sig-
urjónsson. Skipið er farið a lúðu-
veiðar og mun verða á be'm veið-
um fram að því, er síldarvertíð
hefst. •—P.
Gjðfir iil nýja sjúkra-
tiússins á Akureyri
AKUREYRI, 20. maí — Síðustu
stórgjafir til nýja sjúkrahússins
á Akureyri afhentar Guðmundi
K. Péturssyni yfirlækni: Frá Sjó-
mannafélagi og Skipstjórafélagi
Akureyrar kr. 26,200; Verzlun-
armannafélagi Akureyrar kr. 5000
frá Kvenfélagi Húsavíkur og
Verkakvennafélaginu Voninni
sama stað kr. 4000. Safnað í Prest
hólahreppi kr. 15,450. Safnað í
,öxarfjarðarhreppi kr. 7.370. Safn
að í Skriðuhreppi kr. 5.920.
—H. Vaid.
Ferming i Hvafs-
neskirkju
Fermingarbörn í Hvalsnes-
kirkju uppstigningardag ki. 1 e.h,
Drengír:
Eggert Anton Guðbjörn Sigurðs-
son, Aðalbóli.
Hafsteinn Guðnason, Brejðabliki.
Sigurður Bjarnason Guðnason,
Breiðabliki.
Stúlkur:
Guðný Erna Þórarinsdóttir,
Tungu.
Ingibjörg Erlingsdóttir, Brautar-
holti.
Margrét Guðlaug Margeirsdóttir,
Túngötu 7.
Sigrún Guðný Guðmundsdóttir,
Bala.
Vordís Bára Ingunn Gestsdóttir,
Brekkubæ.
HINN 16. maí birtist nafnlaus
grein í Þjóðviljanum sem heit-
ir: „Að lifa á brauði í Rússlandi“.
I þessari nafnlausu grein er sú
óvanalega leið farin, að vitnað er
í iífeðlisfræðina, til þess að sýna
að Rússar væru ekki til, hefðu
þeir átt að lifa við þau kjör, sem
greinar mínar um kaupgjald og
matvælaframleiðslu í Rússlandi
sýndu.
Greinin hefst á eftirfarandi
klausu:
„Hvað mikla næringu þarf
fullorðinn maður til þess &ð geta
lifað? Vestræn lífeðlisfræði stað-
hæfir, að maður í algerri hvíld,
70—75 kg. að þyngd, þurfi á sól-
arhring næringu, er hafi að
geyma 2300 hitaeiningar, auk
nokkurra annarra skilvrða. Skrif
stofumaður þarf 2900 hitaeining-
ar, verkamaður 3200, en maður
er vinnur mikla erfiðisvinnu, þarf
4200 hitaeiningar. Fái menn ekki
þessa næringu að staðaldri vesl-
ast þeir upp og dejýa að lokum
úr næringarskorti".
Höfundurinn ályktar, að þar
sem 1 kg. af rúgbrauði jafngildi
aðeins 2250 hitaeiningum, þá
hljóti flestir Rússar að vera úr
sögunni sökum næringarskorts.
Höfundurinn hefir réttar fyrir
sér en hann heldur, en forsend-
urnar sem hann notar eru rang-
ar. Ég mun fyrst sýna skekkj-
urnar í röksemdarfærslu hans, en
svo í lok greinarinnar segja hon-
um hvar hann geti fundið gildar
heimildir fvrir ályktun sinni, að
svo miklu leyti sem hún er rétt.
Höfundurinn segir að „fyrir
verðlækkun og kauphækkun
hans (B.E.) hafði byggingarverka
maður 202 rúblur á mánuði.
Kíló af rúgbrauði kostaði þá
1,70 rúblur“. Þetta er skakkt.
Samræming á vöruverði og nf-
nám skömmtunar áttu sér ekki
stað fyrr en 16. des. 1947. Verka-
maðurinn keypti því skammtað
brauð á bundnu verði „fvrir ''erð
lækkun og kauphækkun“. (Um-
rædd verðlækkun varð 1952,
kauphækkunin 1947.)
Vitað er að meðaltölur eru var-
Migaverðar. Þótt 5 manna íjöl-
skylda kaupi og ne->úi 5 kg. af
brauði (í dæmi höfundar) bá
þýðir það ekki að hver meðlim-
ur hinnar rússnesku fjölskyldu
fái þannig 2250 hitaeiningar á
dag. Sé fyrirvinnan fullorðinn
karlmaður. þá má telis víst að
hann neyti meira en hinir, og
aðrir (börnin) borði tilsvarandi
minna. Sú staðreynd að korn-
metisneyzlan svarar til sem næst
1 kg. af brauði að meðaltali á
fjölskyldumeðlim, gefur engar
upplýisngar um það hvernig fæð-
an skiptist innan fjölskyldunnar.
Þá er og ótrúlegt að meðalþyngd
f jölskyldumeðlima í Rússlandi sé
70—75 kg. Mér er kunnugt um
vikt einnar 6 manna f jölskvldu
hér í Reykjavík. Meðalviktin er
36 kg.
Með því að reikna út meðal-
stærð fjölskyldumeðlimsins og
draga ályktun út frá þeirri með-
altölu, þá hefði höfundurinn get-1
að sannað ekki aðeins að hinn
rússneski byggingarverkamaður
verði að liggja fyrir og geti því
ekki byggt hús, heldur einnig að
hann áé smávaxinn og því of mik-
ill aukvisi til þess að geta byggt
hús.
Þjóðir Evrópu eru taldar
standa framarlega efnahagslega.
Eítirfarandi tafla sýnir meðal-
neyzluna fyrir stríð i þeim lönd-
um. sem taka þátt í efnahagssam-
vinnu Evrópuríkjanna.
Það er því margt lííið þótt lif-
að sé. Það er eð sjá, samkvæmt
aðferðum og fullyrðingum grein-
arhöfundar, að Italir verði að
vera sem ''æst ,.í algerri hvi’d“
(þé er lágmarksneyzlan 2300
hitaeiningar).' En taflan sýnir
fÞ-ira en vitle'vjuna, sem höfund-
urinn gerir með því að draga rang
ar ályktanir af meðaltalsreikn-
ingum sínum. Hún sýnir einnig
að innan Evrópu er ýeisimikill
munur á neyzlu hinna dýrari
fæðutegundanna. Hún sýnir að
Danir borða þrisvar sinnum
meira egg’ahvítuefni úr dýra-
ríkinu en ítalir, og tveimur og
hálfum sinnum meira af íeitmeti.
í staðmn bo’-ða ítalir tvöfalt
meira hlutfallslega af kornmeti
op kartöflum en Danir. — Sjá
töflu II.
TAFLA II.
Hitaeiningar fengnar við nevzlu
kornmetis c>g kartaflna fyrir
r.tríð
í % af heildarneyzlu
Land Danmörk Stóra-Bretland ........ % .... 33 . . .. 35 .... 37
ísland . • . .... 40
Sviss . . . . 41
. . . . 43
.... 45
Þýzkaland . . . . 48
írland .... 50
Belgía-Luxemburg .... . . . . 50
Austurríki .... 50
Frakkland .... 52
Grikkland . ... 61
Ítalía .... 65
Taflan svnir að ítalir fá næst-
um 2'.i hitaeininga fæðunnar úr
jkornmeti og kartöflum. Er þá svo
óskilianlegt að Rússar lifi aðal-
|lega á kornmeti? Rússnesk alþýða
llifir samt lakar en alþýðan á
Ítalíu. Samkvæmt nvútkominni
skýrslu frá Verkamálaráðuneyti
Bandaríkjanna var kaupmáttur
tímakaups verkemanns i iðnaði
í Rússlandi 18 (í april 1952) á
ítah'u 26 (í september 3951 L mið-
að við 100 í 3andarík’unum
Reikningsaðferðin er sú sð :miðc
við þann tíroa sera þarf eð ”innc
í hveriu landi til bess að kaupc
hinar ýmsu fæðutegundir.
Tafla I svnir cð íslendingar eru
hæstir með neyzlu á eggjahvítu-
efnum úr dýraríkinu.
Þar sem munurinn á mstvæla
neyzlunni er svona mikill innan
Evrópu, eins og töflurnar sýna.
þá geta aliir séð að munurinn-
milli hinna auðugri Vesturlanda
og fátækari þjóða Asíu, Afríku,,
Suður-Ameríku (og Rússlands)
muni ekki síður mikill.
Höfundurinn virðist fullyrða
heldur mikið í tilvitnuninni hér
að framan. Það er vitað, að Kin-
verjar, Indverjar og sumar þjóð-
ir aðrar standa á enn íægra
neyzlustig en Rússar. Samkvæmt
fullyrðingum greinarhöfundar
ættu þessar þjóðir ekki að vera
til.
í Kína var meðalneyzlan 2.115 -
hitaeiningar á mann 1947—48
(þar af 1,537 hitaeiningar úr
kornmeti, þ. e. 445 grömm af korn
meti á dag). Á Indlandi var með-
alneyzlan 1.968 hitaeiningar
1934—38 (þar af 1.345 hit-aeining-
ar úr kornmeti, þ. e. 391 grömm á
dag). Heimild:. FAO, Food
Balance Sheets, April, 1949.
Árið 1938 neyttu Rússar 671 gr.
kornmetis á mann á dag. Á árun-
um 1934—38 heyttu íslendingar
að meðaltali 328 gr. kornmgtis á
mann á dag, þ.e. næstum því eins
mikils kornmetis og Indveriar,
sem þó hafa lítið annað. Árið
1946—47 var kornmetisneyzla ís-
lendinga aðeins 274 gr. á dag, en
neyzla kjöts og mjólkur meiri að
sama skapi.
Greinarhöfundurin virðist hafa
gleymt því að hægt sé að lifa
við fátækt. íslenzka þióðín hefir
lifað af fátækt og harðrétti, þótt
í hörðustu árunum hafi margir
dáið. A að trúa því að i dag sé
svo komið að íslenzkur mennta-
maður geti ekki gert sér i hugar-
lund, hvernig fátækt fólk lifi?
Greinarhöfundurinn skop&st að
skrifum um Rússland, byggðúm
á opinberum heimildum, vegna
þess að þau sýni harðrétti, sem
hann getur ekki lengur gert sér
grein fyrir. Mé’’ þvkia skrif höf-
undarins um fátæktina í Rúss-
landi ekki fyndin.
Hér að framan sagðist.éy skvldi
benda á heimildir, sem svni höf-
undinum að hve miklu levti hann
hafi rétt fyrir sér. þpsa’- hann
talar um að töluútreikingar
..mundu bví brátt verða í’emnr
þvðinvarlitiar r®ma í sambandi
við dánartöluna".
I ræðu sinni „Sig'ir Sósíalism-
ans“, sem til er á ís’enzku og ég
hefi áður vitnað í, minnist Stalin
á fóiksíiclda og fólksfiölgun í
Rússlandi (b’s. 65). Opinberar
mannta]sskýrs1’ir voru birtar
1939. Niðurst';ðutö)i”etur höf-
undurinn víða fundið i oninber-
um skv-slum, t. d. í bók Dr.
Biörk, b’s l1—12. Þeg?r höfund-
unnn hefi- k”-vt sér b°s«i gögn
og samræmt beð s°m Stalin s°g-
ir og manntalsskvrslurnar frá
1939, ætti h?nn að gkrifa aðra
prein ot sk”T'c "rá mðu’-stöðum
sínum. Ee lýk þ®ssari grei-> með
þeim snádómi að b°”pr höfnnd-
u’'ivn hefir k'"*'vt =■'=— bað má1 eg
skrifað um njðu’-stöðurnar fvrir
lesendur Þjóðviljans, bá ronni
þeim ekki fjvvast rússneskar
„riánartölur'1 hiáíursefni.
TATLA I.
NEYZLA í EVRÓPU FYRIR STRÍÐ
á ibúa á dag.
Eggjahvítuefni
Árin sem úr dýrarikinu Feitmeti
Lar.d miðað er við Hitaeiningar (grömm) (grömm)
Danmörk 1934—38 3.420 57 150
írland 1934—38 3,390 48 106
ísland 1934—38 3,160 74 108
Noregur 1934—38 3,160 46 116
Svíþjóð 1934—38 3.120 59 118
Sviss 1934—38 3,110 54 105
Bretland 1534—38 3,100 45 123
Austurríki 1934—38 2,990 39 104
Þýzkaland 1935—38 2.960 40 113
Holland 1936—38 2.950 45 108
Belgía-Lúxemb. 1934—38 2.820 34 93
Frakkland 1934—38 2,820 38 87
Grikkíand 1935—38 2.600 23 69
Ítalía 1934—38 2,510 20 60
(Food Consumption Levels París, bls. 18 og FAO: Food in OEEC Countries, útg. Balance Sheets, 1949). OEEC,
Ásmundur osj Pritts
eigasl vif biiniendi
HOLLENZKI skákmeistarinn L.
Prins og Ásmundur Ásgeirsson
tefla kappskák í kvöld að Roðli
með þeim nýstárlega hætti að
báðir tefla-blindandi.
Áhorfendurnir fylgjast hir.s-
vegar með skák þeirra á sýning-
arborði. Er þetta í fyrsta skipti
hér á landi sem kappskák milli
tveggja meistara fer fram með
þessum hætti, en þeir Ásmundur
og Prins eru báðir æfðir blind-
skákmenn. —- Ásmunduro.hefur
sem kunnugt er teflt ílestar sam-
tímis-blindskákir hér á laftdi, 3
. í einu, með góðum árarigri.
I Kappskákin hefsí klukkan 8.