Morgunblaðið - 29.08.1952, Qupperneq 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 29. ágúst 1952
Útg.: H.f. Arvakur, Reykja'/ik.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
kuglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Lmr^shískkanir og afur5aver5
SAMKVÆMT útreikningi hag-
stofunnar hefur verðlagsgrund-
völlur landbúnaðarafurða nú
reynzt 12,3% hærri en á sJ. ári.
Hvorki fulltrúar neytenda né
framieiðenda hafa sagt honum
upp og mun hann því standa ó-
haggaður.
Sá liður verðlagsgrundvallar-
ins, sem mest hækkun hefur orð-
ið á eru vinnulaunin. En einnig
hefur orðið hækkun á flutnings-
kostnaði og viðhaldi véla og fast-
eigna.
Það sætir nokkurri furðu að
blöð stjórnarandstöðunnar
skuli kenna það sérstaklega
stefnu ríkisstjórnarinnar að
framleiðslukostnaður land-
búnaðarafurða hækkar. AI-
þjóð veit að bæði kommúnist-
ar og AB-mcnn hafa talið
launahækkanir sjáifsagða
kjarabót til handa verkamönn
om og öðrum launþegum
sjávarsíðunnar. Þessir flokkar
hafa hlotið að gera sér það
ljóst, að þær hlutu að hafa á-
hrif á framleiðslukostnað
bóndans og þar með á afurða-
verðið. Svo koma blöð þessara
flokka nú og kenna stefnu rík-
isstjórnarinnar um verðhækk-
un landbúnaðarafurðanna!!!
En sannleikurinn er sá, að
þessi málflutningur gefur mjög
rétta mynd af baráttuaðferðum
kommúnista og AB-manna. Þess-
ir flokkar leggja höfuðáherzlu á
það, að rugla öllu samhengi hlut-
anni. Þannig flytja þeir ævin-
lega stórfelldar yfirborðstillögur
um hverskonar útgjöld hins opin
bera, ríkis og bæja. Hinsvegar
berjast þeir af hörku gegn því
að tekna sé aflað til þess að rísa
undir útgjöldunum.
I bæjarstjórn Reykjavíkur
flytja kommúnistar t.d. árlega
tillögur um gífurleg aukin út-
gjöld bæjarsjóðs. Á hinn bóginn
greiða þeir alltaf atkvæði gegn
tekjuöflun, sem hefur þann til-
gang að gera framkvæmdirnar
mögulegar.
Mjög svipuð saga gerist á Al-
þingi ár hvert. Kommúnistar og
AB-menn flytja breytingartillög-
ur um gífurlegar hækkanir fjár-
veitinga til ýmissa nytsamra og
vinsælla framkvæmda. En jafn-
hliða lýsa þeir yfir andstöðu
sinni við flestar tekjuöflunarleíð-
ir ríkissjóðs.
Á þennan hátt hyggjast þessir
flokkar skapa það almennings-
álit, að þeir séu hinir einlægustu
og sönnustu stuðningsmenn
hverskonar umbóta. Þeir vilji
ennfremur veita fólkinu þær fyr-
ir ekki neitt. Þessvegna séu þeir
móti óvinsælum tollum og skött-
um. Þetta er afskaplega þægileg
afstaða. Með umbótum — móti
sköttum.
En skyldi margt fólk vera svo
skyni skroppið, að það ekki sjái
gegn um yfirborðshátt þessarar
málafylgju? Ótrúlegt er það. —
Nú, þegar verðlagsgrundvöll-
ur landbúnaðarafurða er reiknað
ur út láta þessir flokkar sem
„dýrtíðarstefna“ ríkisstjórnarinn
ar eigi alla sok á hækkun hans.
Þei'r minnast ekki einu orði á þá
staðreynd, að sú hækkun vinnu-
launa, sem þeir sjálfir hafa
kn;uð fram, og hæla sér af, á rík-
asían þátí í afurðaverðshækkun-
iiini.
Launþegar eiga með öðrum
orðum að þakka kommúnist-
um og AB-mönnum fyrir
iaunahækkanirnar. Hinsvegar
eiga þeir að áfellast ríkisstjórn
ina og flokka hennar fyrir þá
hækkun landbúnaðarafurða,
sem af þeim leiðir!!
Svona haglega og sanngjarn
Iega heldur stjórnarandstaðan
á spilum sínum. Með slíkum
málflutningi heldur hún, að
hún vinni flokkum sínum
traust og fylgi meðal hinnar
íslenzku þjóðar.
Við íslendingar eigum við
ýmsa erfiðleika að etja um
þessar mundir. Þeir verða
ekki sigraðir með yfirboðum
og æsingum. Á þeim verður
að taka af raunhæfni og skiln-
ingi á eðli þeirra.
Frumhlaup AB
TIL viðbótar upplýsingum Mbl.
um' greiðslur úr hlutatrygginga-
sjóði hefur nú formaður sjóðs-
stjórnarinnar, Davíð Ólafsson
fiskimálastjóri, geíið um þær
yfirlýsingu í tilefni af hinum
rakalausu dylgjum AB-blaðsins
um þetta mál.
) í yfirlýsingu þessari er sú frá-
sögn Mbl. staðfest, ,,að hin al-
menna deild sjóðsins missir
einskis í við þessar lánveitingar
og bótagreiðslur úr þeirri deild
koma því alls ekki til með að tef j
ast vegna þeirra".
Formaður sjóðsstjórnarinnar
bendir einnig á það, að lán þau,
sem atvinnumálaráðuneytið hef-
ur nú heimilað, að tekin verði úr
hinni almennu deild sjóðsins eru
í fyrsta lagi öll tryggð með ríkis-
t ábyrgð. f ö'ðru lagi hefur ríkjs-
stjórnín skuldbundið sig til þess
að endurgreiða lánin þegar í stað
ef skortur væri fjár í hinni al-
mennu deild til greiðslu bóta
vegna aflabrests á þorskveiðum.
Af þessum upplýsingum verð-
ur það ljóst, hversu gjörsamlega
út í bláinn skrif AB-blaðsins hafa
verið um þetta mál. Þar hefur
Ólafur Thors atvinnumálaráð-
herra verið sakaður um „varhuga
verða“ ráðstöfun á fé hluta-
tryggingasjóðs. Ennfremur hef-
ur því beinlínis verið haldið
fram að úrræði ríkisstjórnarinn-
ar til þess að tryggja síldarsjó-
mönnum kauptryggingu þeirra á
sildarvertiðinni muni hafa í för
með sér tafir á greiðslu hlutar-
uppbóta vegna aflabrests á þorsk-
veiðum. Allt er þetta rakalaus
þvættingum, sem enga stoð á í
^aunveruleikanum, eins og yfir-
lýsing formanns stjórnar hluta-
tryggingarsjóðs ber greinilegast
með sér.
Hversvegna gerir AB-blaðið
, sig sekt um slíka óráðvendni í
málflutningi?
Ástæðan getur varla verið
I önnur en sú, að því liggi orðið
gersamlega í Iéttu rúmi, hvort
það fer með satt eða logið.
Blað hins „hugsjónalausa,
gamla og værukæra hækju-
liðs“ skilur hvorki upp né nið-
ur í því, sem gcrist I athafna-
lífi þjóðarinnar. Þessvegna
notar það sjálfsagðar og eðli-
Iegar ráðstafanir til aðstoðar
sjómönnum og útgerðarmönn-
um til árása á ríkisstjórnina
og einstaka ráðherra hennar.
Eftir ELISABETH NAGI
í ÞOKKALEGU veitingahúsi í
Vínarborg kom fyrir mig atvik,
sem er þess vert, að því sé á
lofti haldið. Hæruskotinn við-
felldin maður gekk að borðinu
mínu hátiðlegur á svip, og baðst
leyfis að mega tylla sér við það.
ÞÉR HAFIÐ EKKI I
GIFTINGARHRING
Hann hvíslaði: „Eruð þér ekki
útlendingur, ungfrú?“ Ég kink-
aði kolli, ekki ákaflega vingjarn-
leg, og maðurínn laut enn nær
mér. I
„Ég sé, að þér hafið ekki gift-
ingarhring, geri því ráð fyrir,
að þér séuð ógift. Ef þér hefðuð
áhuga á sambandi, sem veitti yð- í
ur austurrískan ríkisborgararétt,
þá vildi ég gjarnan verða yður
innan handar. Ég hefi á minum
snærum nokkra afbragðskarl-,
menn, sem fúslega ganga í mála-|
myndahjúskap, ef samkomulag(
næst um skilyrðin. Þetta er ekk- j
ert óvanalegt. Ef þér óskið, skal
ég . . .“ Ég stöðvaði orðaflaum-
inn. „Hvaða skilyrði eigið þér
við?“ |
„Þér getið farið því nærri, að
menn giftast ekki alls ókunnugri
konu af einskærum mannkær-
leika. Verðið fer eftir stétt eig-
inmannsins og aldri. Lika skiptir
það máli, hvort hann er fráskil-
inn eða hefur aldrei kvænzt. Ég
gæti útvegað yður mann, sem oft
hefir áður gengið í hjúskap, fyr-
ir 2000 skildinga, þar að auki tek
ég 500 í umboðslaun. En ef þér
leggið áherzlu á, að makinn sé
fyrsta ílokks, jafnframt' trygg-
ingu fyrir fullri efnd hjúskap-
arins, þá kostar það yður 8—10
þúsund skildinga“.
„Það eru nú nokkuð harðir
skílmálar", greip ég fram í, „þeir
menn, sem vilja ekki einu sinni
afsala sér ánægjunni, vilja í
þokkabót fá aukaþóknun fyrir
á náðir hjúskaparmarkaðarins.
Ef þær finna maírn, sem er fús
til að ganga i uppgerðarhjóna-
band, þá reyta þær af sár sinn
seinasta eýri til að fá fyrir gjald-
inu eða selja ef til vill seinasta
skartgripinn sinn, sem lúrt hcf-
ur verið á til þrautar. Ef konan
nær að giftast þegn viðkomandi
ríkis, öðlast hún um leið þegn-
réttindi, betri atvinnuhorfu.r, og
ef til vill opnast leiðin lengra
út í heiminn. Hjúskapurinn þarf
ekki endilega að vera haldgóður.
EKXI LÉTTÚÐARLEIKUR
Víðast eru margar flóttakonur,
sem engu máli skiptir, hversu
dýru verði þær kaupa hjónaband-
ið. í þekktum gistihúsum stór-
borganna austurrísku úir og grú-
ir af fögrum og vel klæddum
konum frá Ungverjalandi, Rú-
meníu og Tékkó-Slóvakíu. Þær
virðast hafa nóg auraráð, og
hafa sloppið inn í landið á ein-
hvern dularfullan hátt. Þær
þurfa ekki heldur að leggja í þá
hættu, sem er samferða leyni-
lega hjúskaparmarkaðinum. Það
er til sægur afdankaðra aðals-
manna, fátækra smáskálda og
fyrst og fremst stúdenta, sem
vilja krækja sér í aukatekjur.
En það er ekki hækt að líta
á þennan yfirskinshjúskap eins
og léttúðugan leik með helgan
dóm. Hjónabönd af þessu tagi eru
til komin af brýnni nauðsyn,
nauður hrjáðra manna rekur til.
Þau eru tilraun til að finna leið
að nýrri tilveru gegnum myrkvið
erlends lagabókstafs. Á hinn bóg-
inn hafa slík hjónabönd haít í
för sinni ótal vonbrigði og marg-
an dulinn harmleik.
| Því að ljóst er, að á þessum
markaði er margur misjafn sauð-
ur á ferli. Mér er kunnugt um
Vínarstúdent, sem komst þrisvar
í hjónaband á sama árinu. Hann
varð að lokum að sjá af þessum
aukatekjum sínum, því að menn,
sem eru margskildir, sæta
strangri eftirgrennslan yfirvald-
anna, sem rannsaka öll gögn
rækilega.
1ÓHEPPIN KONA
! Stundum eru endalokin meS
ólíkindum. Þessi saga gerðist í
| Framhald á bls. 8.
Velvakandi skrifai:
ÚEB DAGLEGA UTINU
„Svo einfalt er það ekki ', sagði
gesturinn, „flestar konur, sem ég
hefi átt skipti við, heimta, að
hjúskaparskyldunni sé sinnt út í
æsar nú á seinustu árum. Það
væri nefnilega hægt að lýsa þann
hjúskap ógildan, sem í einhverju
er áfátt“.
HÁLMSTRÁ ÓGIFTRA
KVENNA
Þetta voru fyrstu kynni mín
af hinum leynlega hjúskapar-
markaði, senj er einn ábatasam-
asti starfinn í löndunum næst
járntjaldinu að vestan. í Vínar- j
borg, Linz og Salzburg og á öll- j
um öðrum stöðum, þar sem flótta
mannastraumurinn að austan
liggur um, hefur þessi leynimark-
aður gerzt arðvænlegur og grafið
um sig.
Bækistöðvarnar eru helzt í
litlum veitingasölum, nætur-
klúbbum, í flóttair.annabúðun-
um, í stúdentamötuneytum, í
skrifstofum annarlegra fyrir-
tækja og viðar og víðar.
Allt það fólk, sem í skyggju
næturinnar kemur " yfir landa-
mærin, á eina heita ósk — það
vill eignast óssvikin skilríki og
vegabréf. Af þessum ástæðum er
nú austurrískt vegabréf feikilega
eftirsóknarvert. Og margfalt eft-j
irsóknaraverðara þeim, sem ár-
um saman hafa dvalizt heimilis- |
lausir og án þegnréttinda í ó-
kunnu landi og eru sifellt hrædd-
ir um að missa atvinnuna. Karl-
menn, sem ekki hafa kunnáttu
j í nauðsynlegum iðngreinum, eiga
varla von á, að þessi draumur
þeirra rætist. En ógiftar konur
eiga eitt hálmstrá — hjónaband.
Stundum er lánið með, og kon-
an hafnar í raunverulegum hjú-
skap. Þær þykja öfundsverðast-
ar, sem náð hafa í hermenn
Vesturveldanna og eru farnar á
burt.. Aðrar hafa gifzt Austur-
ríkismönnum af einskærri ást.
Þær, sem heppnin hefur ekki náð
til, og þær eru miklu fleiri, flýja
Frekja hinna síðkomnu.
MANNI, sem skreppur stundum
í kvikmyndahús, segist svo
frá: Það er oft á kvöldin, að menn
safnast í biðhala fyrir níusýn-
inguna. Menn taka sér þar stöðu
í þeirri einföldu trú, að í sæmi-
lega siðuðu þjóðfélagi hafi þeii
betri rétt, sem fyrr koma. En svo
undarlega bregður við, að sú
regla virðist ekki gilda hér.
Óviðeigandi greiðvikn.i.
Þar sem menn nú standa og
biða, verða þeir að horfa upp á
það varnarlausir, að ýmsir síð-
komumenn fari rakleitt tit hinna
fremstu og biðji þá að kaups fyr-
ir sig miða.
Vítaverð greiðasemi.
OG það verð ég að segja, að það
er fjandi hart að verða að
horfa upp á greiðasemi þeirra.
Þeim virðist ekki flökra við að
kaupa miða fyrir hvern, sem er,
þó að það liggi í augum uppi, að
með því eru þeir að ganga á rétt
hinna.
Þetta endar svo allt af með
því, að þeir freku ganga fyrir
hinum. Stundum ganga miðarnir
upp áður en þeir, sem bíða, kom-
ast að. Stundum missa þeir af
upphafi myndarinnar vegna
ósvífni hinna síðkomnu.
III endalok.
ERLENDIS, þar sem menn
kunna sæmilega að umgang-
ast fólk, mundi enginn dirfast að
sýna slíka frekju. Því síður að
nokkur væri svo lítilsigldur að
láta hafa sig til að kaupa fram
hjá hinum, sem bíða.
Hvernig væri, að almenningur
hefði þetta bak við eyrað?
, !
Harðlynd kona.
RITNINGIN segir okkur átak-
anlega sögu um grimmd og
hégómaskap konu. Drottning
Heródesar, sem áður var gefin
Filippusi, bróður hans, fékk ó-
slökkvandi hatur á Jóhannesi
skírara. Heródes hafði hins veg-
ar mætur á Jóhannesi og þrjózk-
aðist við að láta taka hann a£
lífi.
Svo var það á afmælisdegi kon
ungs, að stjúpdóttir hans steig
fyrir hann dans af mikilli list,
svo að áhorfendur féllu alveg í
stafi. Heródes var svo hrifinn,
að hann sór þess dýran eið, að
hann skyldi veita stúlkunni
hverja þá ósk, sem hún bæri
fram.
Heimtaði höfuð
skírarans.
ÞEGAR stúlkan hafði ráðgazt
við móður sína, bað hún um
höfuð Jóhannesar á fati. Heró-
desi þótti ill óskin, en gat þó ekki
gengið á eiða sína. Stúlkunni var
veitt bæn hennar, svo að hinni
grimmu konu var fært höfuð
skírarans á fati eins og um var
beðið.
Gamall hátíðisdagur.
HÖFUÐDAGURINN er í dag,
en svo er hann kallaður, af
því að það er eömul sögn, að
þann dag hafi Heródes Antipas
látið höggva Jóhannes skírara
árið 31 e. Kr. oa var fyrrum hald-
ið heilagt í minningu þess. —•
Hafa ís^endinear líklega haldið
töluvert ur>n á bennan dag eftir
fornum ritum að dæma.
Nú er löneu öll helgi af hon-
um, en fáir daear eru merkari í
augum þeirra, sem spá um tíðar-
far. Hefir jafnan verið litið svo
á, að veðurfarsbreyting yrði um
höfuðdaginn, svo að frá og með
honum viðraði öðru en fyrir
hann.