Morgunblaðið - 31.08.1952, Síða 6

MORGUHBLAÐÍB
Sunnudagur 31, ágúst 1952
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Uiglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innaxuand*
í lausasölu 1 krónu eintakið.
ÁMíestur oíj ionbup
VIÐSKIPTAMÁLARÁÐHERRA millj. kr., en selt okkur fyrir 16,8
hefir fyrir skömmu skýrt frá því miilj. kr.
í útvarpserindi, að vegna afia- Tékkóslóvakía hefur keypt
brests og þverrandi gjaldeyris- fyrir 10,4 millj. kr., en selt okkur
tekna verði þjóðin að takmarka vörur fyrir 11,8 millj. kr.
nokkuð við sig innkaup í hinum Loks hefur Ungverjaland selt
svokallaða frjálsa gjaldeyri. Við okkur vörur fyrir 0,5 miilj. kr.,
verðum hinsvegar að beina við- en ekkert keypt af okkur í stað-
skiptum okkar í vaxandi mæli til inn. í
þeirra landa, sem skipta við okk- Á því var fyrir skömmu vakin
ur á grundvelli jafnvirðiskaupa. athygli hér í blaðinu, að þegar
Það liggur nokkurn veginn í verðlagsgrundvöllur landbúnaðar
augum uppi, að aflabresturinn á afurða hækkar, aðallega vegna
síldveiðunum hlaut að bitna á launahækkana, þá kenna komm-
innkaupum okkar frá útlöndum únistar og kratar það stefnu rík-
að meira eða minna leyti. Enda isstjórnarinnar, enda þótt þessir
þótt s.l. sumar væri aflaleysis- flokkar sjálfir hæli sér af því
sumar á sildveiðum, munu þó við launþega, að hafa komið fram
gjaldeyristekjur okkar af Norð- slíkum launahækkunum.
urlandssíldveiðunum í ár, verða Undanfarið hafa kommúnistar
um 80 millj. kr. lægri en í fyrra. einnig skammað ríkisstjórnina
Þegar við þetta bætist, að tölu- fyrir of lítil viðskipti við clearing
verð tregða er á sölu annarra löndin í Austur-Evrópu. Nú þeg-
sjávarafurða, eins og hraðfrysta ar ríkisstjórnin hvetur til auk-
fisksins, er auðsætt að þröngt inna viðskipta við þessi lönd,
hlytur að verða um vik í við- skamma stjórnarandstæðingar
skiptum okkar við útlör.d. , hana fyrir að hækka með því
Ríkisstjórnin hefur mætt þessu verðlag í landinu.
ástandi með því, að gera ráðstaf- Af þessu má nokkuð marka
anir til þess að fram til áramóta sanngirnina og rökin á ádeilum
verði eftir íóngum dregjð úr þeim þessara flokka á núverandi rík-
innflutningi, sem háður er inn- isstjórn.
flutningsleyfum og keyptur er í
frjálsum gjaldeyri, en jafnframt
verði reynt að auka innflutn-
inginn frá clearing-löndunum.
Til þess að greiða fyrir við-
skiptum við þessi lönd, verður
kaupum á allmörgum vörum, sem
nú eru á frílista beint til þeirra.
Hafa bankarnir fengið heimild til
þess að synja um frjálsan gjald-
eyri fyrir þeim vörum fyrst um
sinn.
Viðskiptamálaráðherra kvað
hömlur ekki að öðru leyti
verða lagðar á innflutninginn.
Æítu innflytjendur að geta
fengið clearing-gjaldeyri eftir
þörfum fyrir þeim vörum, sem
ætlast er til að keyptar verði
frá þeim löndum, sem skipta
við okkur á jafnvirðiskaupa-
grundvelli.
í þessu sambandi er rétt að
athuga lítillega, hvernig við-
skiptum okkar við clearing-
löndin hafi verið hagað undan
farið. Kommúnistar hafa sérstak
EnsMr stúdenftar flykkjast hingað
>11 margs keitar
náftlúrafræðiafthngana
Á SÍÐARI árum hefur farið sí-
fjolgandi ferðum enskra stúdenta
hingað til lands, sem stunda eða
eru áhugamenn í náttúruvísind-
um. Stúdentar þessir hafa gagn
og mikla ánægju af því að fá tæki
færi til að stunda náttúrufræði-
rannsóknir á nýjum slóðum, sér-
staklega þar sem r.áttúra íslands
er líka í mörgu sérkennileg, frá-
brugðin því sem venjulegt er
annars staðar í Evrópu. Við skóia
eriendis er lögð mikil áherzia á
slíkar raunhæfar rannsóknir og
sést það þegar af því að fiestir
stúdentar njóta einhvers styrks
til íslandsferðar.
Fvrir ís'enzk náttúruvísindi er
þetta heidur ekki ónýtt. Hér. á
landi er svo margt ókannað í
þeim fræðum ög skortir bæði fé
og hæfan liðsafla til ranrsókna.
Ensku stúdentarnir hafa aUir
haft samráð við rannsóihnarráð
ríkisins, sem hefur fífngið þelm
í hendu^ verkefni, landr"'™1ívrfnr,
jarðfræðiathuganir, eðlisfræði-
athuganir, sem að ýmsu ieyti geta
kr"rrið íslenzkum vísindum til
góða. #
I fyrradag komu hvorki meira
né minna en með’imir fjögurra
enskra háskólaleiðangra saman í
Reykjavík að loknum margslcon-
ar náttúrufræðilegum athugun-
um hér á landi. Fréttamaður Mbl.
hitti þetta enska skólafóik að
máli í Menntaskólanum, þar sem
það hafði aðsetur meðan beðið
var eftir skipsferð til Englands.
FRÁ DURHAM HÁSKÓLA
kom leiðangur núna fimmta
árið í röð. Þeir Durham-menn
hafa öll þessi ár fyrst og fremst
Fjórir leiSangrar komu við í Reykjavík.
Þetta eru þátttakendur í Skozka leiðangrinum. Þeir leituðu m. a.
piöntu-steingervinga á Austfjörðum og fundu eftir mikla leit.
Sannleikurinn er auðvitað sá,
að okkur væri hagkvæmast að
geta keypt sem flestar vörur
fyrir frjálsan gjaldeyri, þar
sem hægt er að fá þær á
lægstu verði. Það er vitað, að
yfirleitt er verðlag á mörgum
nauðsynjum okkar töluvert
hærra í clearing-löndunum í
Austur-Evrópu, en í hinum
gömlu viðskiptalöndum okkar.
Það haggar hinsvegar ekki
þeirri staðreynd, að við kom-
umst ekki hjá að gera mikil
innkaup hjá þeim þjóðum,
sem kaupa vilja afurðir okkar
þó þau viðskipti verði að fara
fram á grundvelli jafnvirðis-
kaupa.
Misskilningur.
ÞAÐ er misskilningur, sem fram
hefir komið í nokkrum blöðum í
tilefni af bankastjórakjöri í Út-
vegsbankanum fyrir skömmu, að
bankastjórar hér á landi hafi yf-
irleitt verið valdir úr hópi banka
lega haldið þvT fram,”að "óviíd starfsmanna.Ef athugað er, hvaða
við Mývatn. Þar mældu þær og
rannsökuðu eins og vísindakon-
um sæmir, eina af hinum merk-
ari náttúrumenjúm ísiands,
„jaðarrásir" svokallaðar, það eru
gamlir vatnsfarvegir, sem mynd-
ast hafa meðfram ísrönd fyrir
austan Másvatn, á jökultímanum.
Sigurður Þórarinsson jarðfræð-
ingur mun hafa uppgötvað rásir
þessar fyrir nokkru og nú mun
hann hafa bent stúdínunum á
hvar minjarnar væri að finna.
SKOZKI LEIÐANGURINN
kallar fjögra manna hópur sig,
en í honum eru þrír stúdentar
frá Glasgowháskóla og einn frá
Leeds. Þrír eru jarðfræðingar og
einn grasafræðingur. Þeirra
verkefni var fyrst og fremst að
leita að steingerðum plöntuleif-
leifum milli blágrýtislaganna á
Austfjörðum. Eins og kunnugt er,
þá hefur fundizt víða talsvert af
steingervingum í surtarbrandi á
Framh. á bls. 11.
Velvokandi skrifar:
m DAGLEGA LlFZNU
núverandi ríkisstjórnar gegn
skiptum við þau, séu hin raun-
verulega orsök allra okkar erf-
menn hafa t. d. verið bankastjór-
ar þess banka, kemur þetta í
ljós: Helgi Briem, Jón Ólafsson,
um.
A tímabilinu janúar-júlí yfir-
standandi ár höfum við ílutt
iðleika |J°n Baldvinsson °S Ásgeir Ás-
En það er rétt að tölurnar tali geirsson' höfðu engir verið banka
í þessu máli og þær er hægt að menn aður en þeir gerðust banka
sjá 4 nýútkomnum Hagtíðind- st.lorar' ~ Jon Arnas0n °g Vil‘
hjalmur Þor, sem baðir hafa ver-
ið bankastjórar Landsbankans,
i voru heldur ekki bankamenn,
„ , þegar þeir voru skipaðir banka-
ínn fra sex þessara landa 73,7 stjórar
millj. kr. Þau hafa hinsvegar Ef komið er yið - Búnaðar.
anc"5 ., ? ‘y™ bankanum, muna menn líka þá
’ ml ,3'. r' . I Bjarna Ásgeirssson, Tryggva Þór-
Þetta syn,r að þv, fer tnðs hallsstm og dr. P41 Eggert óla_
fjarr, að v,ð hofum ekk, v,l,- lon . bankastjórastöðum. Hver
að kaupa vorur af þjoðum heldur þyí framj &g þeir hafí
verið bankamennf
þessara landa.
Ef umræddar íölur eru rund-
urliðaðar kemur í ljós, að Finn-
land hefur keypt af okkur á fyrr
greindu tímabili fyrir 2,5 millj.
kr. en selt okkur vörur fyrir
12,9 millj. kr. í
Austurríki hefir keypt fyrir
0,1 millj. kr. af okkur, en selt
fyrir 12,5 millj. kr.
Pólland hefur keypt fyrir 10,4
millj. kr., en selt okkur fyrir 19,2
millj. kr.
Spánn hefur keypt fyrir 7,2 hópi.
Það er því alger misskilning-
ur að skipun stjórnmálamanns í
bankastjórastöðu í Útvegsbank-
anum nú geti talist til fádæma.
Hún er þvert á móti miklu nær
þeirri reglu, sem gilt hefur.
Menn getur svo að sjálfsögðu
greint á um, hvort þessari reglu
beri yfirleitt að fylgja. Það er
heldur ekkí óeðlilegt þótt banka-
menn vilji sjálfír að slíkar stöð-
ur séu veittar mönnum úr þeirra^
Tveir síðskeggir frá Durham-há-
skóla, sem lifðu í mánaðartíma
í Esjufjöllum á valdi Vatnajök-
uls.
haft áhuga fyrir jöklarannsókn-
um. Fyrir nokkrum árum stofn-
uðu stúdentar í háskólanum þar
landkönnunarfélag og var stúd-
ent nokkur að nafni Hal Lister
lífið og sálin í því. Hann lagði
einkum fyrir sig jöklafræði og er
nú aðaljöklafræðingurinnn í hin-
um víðkunna brezka Grænlands-
leiðangri, sem nú stendur yfir.
Þeir Durham-menn hafa m. a.
unnið merkilegt starf við mæl-
ingar og rannsóknir á Breiða-
merkurjökli ásamt með Esju-
fjöllum, alit með leiðbeiningum
Jóns Eyþórssonar. Að þessu sinni
eru hér fjórir stúdentar frá Dur-
bam. Þeir héldu að þessu sinni
áfram ramjsóknum við Breiða-
merkurjökul. Einn þeirra lærir
grasafræði við háskólann. Kann-
aði hann gróðurlíf í Esjufiöllum,
sem eins og kunnugt er, eru
kiettahryggir sem standa upp úr
ísbreiðu Vatnajökuls. Telur hann
sig hafa fundið að líkindum tvær
olöntutegundir, sem ekki var
áður vitað að fyndust þar. Þó
kveðst hann með fræðilegri ná-
kvæmni vilja rar.nsaka það bet-
LONDON OG CAMBRIDGE
HÁSKÓLAR
átt.u fyrir nokkru 6 áhugasám-
ar stúdínur á ferli um óbyggðir
Steðjuðu á vettvang.
MAÐUR, sem átti von á konu
sinni og barni að norðan, seg-
ir þessa sögu.
— Á dögunum hringdi ég í
Ferðaskrifstofuna til að fá vit-
neskju um, hve nær von væri á
áætlunarbílnum að norðan. Mér
var sagt, að hann kæmi kl.
8,30—9. Kom ég nú niður á Ferða
skrifstofu á tilsettum tíma og um
sömu mundir komu þar aðrir,
sem áttu von á venzlamönnum
sínum og kunningjum, jafnvel
ungbörnum.
En biðin varð lengri en við
hugðum og þoldu menn hana
misvel eins og gengur.
Ekkert ræti.
SEINNA kom líka á daginn, að
áætlunarbílarnir eru alls ekki
vanir að koma fyrr en seinna á
kvöldin, enda varð sú á raunin
nú, því að þeir renndu í hlaðið
kl. 10.30. Þá var ýmsum farið að
hitna í hamsi, því að ölium +13131
verið sagt, að bílarnir kæmu
miklu fyrr, ef að vanda léti.
Þú segir náttúrlega, að okkur
hafi verið vorkunnarlaust að
bíða þarna inni í upphituðu húsi,
sitjandi í þægilegum bekkjum.
En það var nú eitthvað annað en
við gætum hvílzt, því að Ferða-
skrifstofan var lokuð og ekkert
sæti til að tylla sér á utan dyra.
Seinna um kvöldið beið ég við
annan mann til eitt um nóttina
eftír póstvagninum. Félagi minn
átti von á barni sinu með hon-
um, og var það eitt á ferð. Þegar
Dómkirkjuklukkan sló eitt gáf-
umst við upp, enda var okkur
tilkynnt um daeinn, að bíilinn
kæmi klukkan ellefu.
Eins og í gapastokk.
ÞESSU þarf að kippa í lag. Það
má ekki skrökva til um
venjulegan komutíiha áætlunar-
vagnanna, þegar um hann er
spurt. Ferðaskrifstofan á að vera
opin fram eftir kvöldinu á sumr-
in, að minnsta kosti þar til Akur-
eyrarbílarnir koma, svo að menn
geti beðið inni og hægt sé að
fyigjast með ferðum þeirra, ef
þeim skyldi seinka. I annan stað
verður að koma fyrir bekkjum.-
fyrir utan, þvi að aðrir áætlunar-
bílar koma enn seinna en sá að
norðan.
Það er ekki hægt að láta menn
hanga þarna í hverju veðri sem
er eins og i gapastokk í algerri
óvissu um, hve nær von er þeirra,
sem beðið er eftir.
Deilt um mvndir
STUNDUM eru menn að kvarta
yfir, hvað við fáum lélegar
kvikmyndir að sjá á íslandi.
í gær hitti ég mann, sem ég
veit, að fer oft í kvikmyndahús.
Hann reyndi að koma mér í skiln
ing um, að þetta væri tómur mis-
skilningur, myndir, sem hér væru
sýndar, væru mjög svo góðar upp
til hópa. Ég maldaði i móinn, en
maðurinn lét sér ekki segjast. Og
við skildum svo, að sitt sýndist
hvorum.
Hrífrmdi og stórfenglegar
SEINNA náði ég mér í blað, til
að aðgæta, hvað væri á boð-
stólum þessa dagana. Og það var
þá hreint ekki dónalegt: „Hríf-
andi og efnismikil ný, ensk stór-
mynd“, stórfengleg amerísk
stórmynd“, „spennandi og ævin-
týraleg, amerísk kúrekamynd“,
^„bráðfyndin og atburðarík, ný
amerísk gamanmynd", „spreng-
hlægileg, amerísk ''garnanmynd",
„vinsæl og ógleymanleg söngva-
inynd“, „einhver stórfenglegasta
mynd, sem tekin hefir verið úr
seinustu heimsstyrjöld", „mest
dáða og umtalaða mynd sumars-
ins“, „sígild og óviðjafnanleg
músíkmynd“.
Svo að náunginn á götunni
hafði þá á réttu að standa!