Morgunblaðið - 16.11.1952, Síða 7

j Sunnudagur 16. nóv. 1952
MORGUNBLAÐIÐ
í GÆR (9. nóv.) var séra Jón
Þorvarðsson, prófastur í Vík,
sóknarprestur okkar, að kveðja
sóknarbörn sín í Skeiðflatarsókn.
Það var okkur mörgum talsvert
viðkvæm stund, því að við eig-
um margar ágætar endurminning
ar frá samvinnu og samveru við
hann síðustu 20 árin. En hann er
nú að hverfa héðan alfarinn til
safnaðar síns í Háteigsprestakalli
í Reykjavík.
i -
Þessi mynd er af öðrum
kertastjakanum
Svo meinviljaðir í hans garð
voru hér fleiri en ég, að vona í
lengstu lög, að hann kæmist ekki
að þar í höfuðstaðnum. En þar
fór á aðra leið, þar höfðu margir
mætur á honum líka og hann er
héðan á förum. Hann kvaddi
söfnuð sinn ástúðlega og innilega
og minntist ekki á fálæti eða
tómlæti okkar á liðnum tíma.
Tók á sig þá sök og taldi sig hafa
vanrækt ýmislegt, sem hann
hefði átt að gera. Hann fyndi það
bezt nú, er hann hefði ekki tæki-
færi hér lengur til góðra áhrifa
á hugsanir og háttsemi manna.
Ekki vil ég þrætast um þetta.
Vel er ef þeim næsta tekst það
betur.
Sjálfsagt má með réttu finna
ýmislegt að starfi presta, enda er
það ekki látið ógei't. Sinnuleysi
og deyfð safnaðanna finnur sér
lengi eitthvað til afsökunar. —
Prestinum er ætlað að gera allt.
En það er ofætlun. Sérhverjum
söfnuði er innan handar að gera
kirkjuna að guðshúsi, ef hann
sækir hana og vill að hún verði
það, sóknarbörnum og presti í
samstarfi.
Sóknarbörn sérhvers safnaðar
ráða mestu um það hvort prest-
urinn reynist mikilvirkur meðal
þeirra eða hann fær litlu áorkað
til viðhalds góðum siðum og um-
bóta á hugarfari fjöldans. Vöxtur
eða minnkunn á því sviði er
mjög undir samstilltum vilja
komin.
Eg efast um það að við séum
öðrum síðri um það er til kristi-
iegs hugarfars og kristinna siða
kemur og kannast jafnframt við,
að það sé fátækleg afsökun. Eftir
samvinnu við séra Þorvarð Þor-
varðarson og son hans, séra Jón, i
45 ár og leiðsögu þeirra, mættum
við taka mörgum fram, svo ágæt-
if leiðtogar hafa þeir verið, utan
kirkju og innan.
Fyrir mína hönd og allra sókn-
arbarna séra Jóns hér, tek ég
undir innilegt þakklæti Eyjólfs
Guðmundssonar á Hvoli, frá söfn
uðinum, í messulokin í gær og
árnaðaróskir til þeirra hjóna,
séra Jóns og ágætrar konu hans,
Laufeyjar og barna þeirra, uir,
bjarta framtíð. Njóti þau hylli
góðra manna í nýjum söfnuði.
Megi þau vinna þar að vexti og
þroska ó akri kristninnar meðal
æskulýðsins.
Þegar til messu var tekið, var
auðséð að óvænt athöfn mundi
eiga að fara fram í kirkjunni. Á
aitarinu stóðu tveir sjöarma ljósa
stikur, forkunnarfagrar, með
tindrauðum fjórtán kerta ljós-
um, framan við 5 Jjós. á altaris-
% 1
kirkjuheimsókn
’ stjökum kirkjunnar, svo að kirkj-
una lýstu þarna 19 kerta ljós.
Jók það mjög á hátíðasvipinn og
ljósadýrðina, þó að auk þess log-
uðu 35 rafljós í hjálminum og
þiljum til beggja hliða og á vest-
urstafni. Ljósin voru orðin 54. —
Þegar litið var yfir bekki kirkj-
unnar, sem voru venju fremur
vel skipaðir af sóknarfólki, voru
þar margir óvæntir gestir og
flestir úr Reykjavík. Minntu þeir
flestir á gamla og góða samíerða-
menn um hálfrar aldar skeið,
Eiínu Björnsdóttur (dáin 1947)
og Guöbrand Þorsteinsson, vita-
vörð (dáinn 1951) á Loftsölum.
Þarna var koniinn bróðir Guð-
brands sál., Daníel Þorsteinsson,
I
: skipasmiður í Reykjavík, 12 börn
þeirra Elínar og Guðbrands, 2
tengdasynir og ein tengdadóttir,
og ennfremur uppeldissonur, síall
bróðir systkinanna, og loks þrjú
barnabörn Loftsala-hjónanna. —
Alls voru hér þá 20 manns, eldri
og yngri, sem komu okkur til að
ryfja upp og minna á sæti þeirra
í kirkjunní, hennar til hliðar
framan við prédikunarstólinn og
hans, meðhjálparans, i kórnurn
gegnt sæti hennar í framkirkju.
Minnast þess um þau bæði, er
sagí var við hann áður en kista
hans var borin til grafar: ,,Og
Ijúft var þér að liía hér á löng-
um heiðursvegi, um hálfa öld, til
heilla þér, á hverjum messudegi11.
Áður en séra Jón steig' úr stóln-
um, minntist hann á þennan
vandamannahóp, hann væri kom
inn til þess að íæra kirkjunni að
gjöf þessar nýju, mikilsverðu
altaris samstæður, ijósastikurnar,
til minningar um foreldra, fóstur-
foreldra og bróðir. — Þakkaði
hann gjöfina fyrir krkjunnar
hönd og safnaðarins. Undir þær
þakkir tók svo, að lokinni messu,
Eyjólfur á Hvoli, sem lengi hefur
verið formaður sóknarnefndar
Skeiðflatarkirkjusóknar
Af prédikunarstóli ba'' séra
Jón sérstaklega fyrir barni, sem
skírt yrði í messunni og \anda-
mönnum þess. Ekki veit ég hve
margt af kirkjufólkinu spuröi sig
sjálf*>eins og ég: Hvar er barn-
ið? En líklega hafa margir verið
í þeim flokki og ekki búizi við
því að það væri úr hópi gestanna.
Það reyndist þá svo. Skírð var
kjördóttir hjónanna Daníels Guð-
brandssonar og konu hans, ing-
veldar Eyjólfsdóttur, vel vaxið
barn, hátt á fjórða ári, úr Vikur-
sókn. Hlaut það nafn Elínar tró
Loftsölum, svo að minningarat-
höfnin varð fyrir það lífrænm.
Nú þegar og ekki síður þá er
tímar líða, hljóta þessir dýrgnp-
ir að.verða kirkjunni mikilsverð-
ir og urn fram allt eru þeir prýöi-
lega valdir til minningar um for-
eldra 15 barna, er létu ekkert
aftra sér frá að leitast við að
gera þetta musteri að sönnu guðs-
húsi.
Megi þetta svo viðvarandi
helga minningar gefendanna um
góða foreldra.
Litla-Hvammi, 10. nóv. 1952.
Stefán Hannesson.
— Ivískinnungsháffur
Framhald af bls. 2
unnið að uppbyggingu þess með
ráðum og dóð, þrátt fyrir það,
þótt meðlimir þessir geti á engan
hátt haft áhrif á launa- og kjara-
mál verziunarfólks með félags-
réttindum sínum hér eftir sem
hingað til (sbr. 27. gr. lagabreyt-
inga stjórnar V.R.).
Hin háðúglega útreið kommún
ista á aðalfundi V.R. hefur kom-
,ið mjög við hinar fínni íaugar
áróðursaílanna á Þórsgötu 1, eins
og skrif Þjóðviljans benda ótví-
raett til, ,Er gild ástæða til fyrir
allt lýðræðissinnað verzlunarfóik
að vera vel á verði gegn áróðri
hinna kommúnistisku sundrung-
artnanna innan V.R. og láta ekki
| glepjast af falsskrifum þeirra og
fagurgala.
Verkfræðinpr við Lniárvirkpn-
inn bjóða vetri birginn
HÚSAVÍK, 14. nóv.: — Á síðast-
liðnu vori gat vinna við Laxár-
virkjunina ekki hafizt fyrr en
mánuði síðar en ráð var fyrir
gei't vegna hinnar erfiðu veðráttu
og snjóa fram eftir öllu vori. í
surnar var einnig mjög óhagstæð
tíð, en þegar kom fram á haust-
ið brá til batnaðar, svo frámuna-
lega góð tíð má telja að verið
hafi undanfarið. Hcfur verið unn-
ið af fullum krafti við virkjunina
bæði dag og nótt. 1
Er ég kom í stutta heimsókn að
Laxárvirkjun urn miðnætti síðast
liðna nótt, voru þar í fullum
gangi ýmsar vinnuvélar og fjöldi
verkamanna við vinnu á vel upp-
lýstu vinnusvæði í miðjum ár-J
farvegi Laxár, sem veitt hefur
verið úr venjulegum farvegi sín-1
kvöldhðimsókn þan gaS
i
um, með bi'áðabirgðastíflum sem
eru mikil mannvii'ki, enda er
áin straumþung mjög um mið-
bik hennar.
LANGT KOMINN
110 vl. STÍFLUGARÐUR
Sex verkfræðingar sem við
Laxárvirkjunina stai'fa voru þar
er ég kom og gat ég því fengið
ýmsar fræðilegar upplýsingar um
þetta mikia mannvirki.
Stíflugarður orkuversins sem
nær þvert yfir milli bakka árinn-
ar, verður 110 m. langur. Um
þessar mundir er verið að steypa
síðasta áfangann, sem er um 30
m. breiður.
V erkf raaBingarnir kváðu allt
vel undir vetur hiiið. — Ryggt
hefur verið yfir allar vinnuvélar
og efni. og fullyrtu beir að hægt
væri að vinna að steinsteypu þá
frost væri. þar eða' bæði vatn
og efni verður hitað upn.
SKAK
Eftir ARNA SNÆVARR og BALDUR MÖLLER
ALGENGUST allra taflloka eru
hrókaendatöflin, þ. e. báðir að-
ilar eiga hrók eða hróka og eitt
eða fleiri peð. — Hrókaendatöfl-
in eru e. t. v. erfiðust allra tafl-
loka, en þó má gefa nokkrar
leiðbeiningar um meðferð þeirra,
þótt engar í-eglur séu algildar,
vegna fjölbreytileika skáktafls-
ins. — Sú aðalregla sem oftast á
við um þessi endatöfl, bæði í
sókn og vörn, er, að þau þarf,
öðrum endatöflum fremur, að
teíla af ásækni, þ. e. sá sem hef-
ur veilur í peðastöðu sinni verst
að jafnaði ekki bezt, til lengdar,
með því að valda veilurnar, held-
ur með því að sækja að stöðu
andstæðingsins, og má þá oft
furðu lengi hanga á horriminni.
Staðan skiptir meira máli en svo
að horfa megi í þótt láta verði
peð og peð er svo ber undir. Að
svo miklu leyti sem þó verður
að verjast, er það fyrst og fremst
hlutverk kóngsins en ekki hróks-
ins.
Hér verður rakið hrókaenda-
tafl er sjá má í ýms þau atriði
er rnestu máli skipta, úr skák
milli Keres og Eliskases, er tefld
var á skákmóti 1938 (í Nord-
wijk í Hollandi).
HRÓKAENDATAFL
en kóngurinn verður nokkuð
„afstans“.
3G. He8—d8Ý Kd6- e5
37. Hd8—d7 HÍ3—Í2!
38. Hd7xa7 Hf2xh2
Nú dugar ebki 39. Hxf7 vegna
d3! o. s. frv.
39. a2—a4
40. Ha7xf7
41. Hf7xh7
42. a4—a5
Hh2—g2
Hg2xg3
f5—f4!
14—f 3
Þótt hvítur hafi peði meira bæt-
ir hin hagkvæma staða svörtu
mannanna það að mestu upp.
43. Kdl—el
44. Kel—d2
45. Hh7—17f
46. a5—a6
47. Kd2—cl
Ke5—f4
Ug3—gl
Kí4—e4
Hgl—g2t
d4—d3!
Aðeins gagnsókn getur bjargað
svörtum!
48. c2xd3
Ke4—e3!
Hvorki a7 né Kbl dugar hvítum
nú betur en sú leið sem hann
velur. „Sjöuixda línan“ og hin
virka staða svarta kóngsins veg-
ur upp tvö peð!
49. 1>3—b4
50. b4—b5
Hb2-
f’3-
-a2
-f2
glg m m
11 ^ 'Wb"'WÍ-$ -
if 'Máw >4 k M
!!§ K mm
f| í
o ]
A m í
wá m
m
jz
■zm>.

Nú er sókn hvíts stöðvuð, aðeins
ein vinningstilraun er enn mögu-
leg!
51. d3—d4
Ke3xd4!
Staðan eftir 30. leik.
Svo sem sjá má er peðastaða
svarts ekki sem bezt. Peðin sund-
urtætt, svo að þau veita hvert
öðru engan stuðning. Hins vegar
er staða kóngs og hróks hag-
kvæm, og' það nægir til að halda
jafnvæginu.
31. Hal—el
Kd5—d6
Hvítur komst ekki langt með 31.
Hfl Ke5, 32. Hf4 Hc6, 33. Hh4 h6.
Hrókurinn fór því á opnu línuna
og stefnir á e7. „Sjöunda línan“
er mikilvæg til hliðarárása á
peðin.
32. Ilel—e2 Hc8—c3
Hvítur hótaði Kd3 o. s. frv.
33. IIe2—e8 Hc3—f3
Sókn og gagnsókn!
Önnur feið, engu síður ævintýra-
leg, sýnist einnig duga til jafn-
teílis, Ha5!?, en hún bregzt samt:
52. d5 Hxb5, 53. d6 Hb6, 54. d7
Hd6, 55. Hxf'2! Hxd7 (ekki KxH
vegna a7!) 56. Ha2 Ha7, 57. Ha4!j
Kd3, 58. Kb2 og hvítur vinnur. I
Hins vegar nær svartur jaíntefli
ef hvítur leikur 54. a7 Ha6, 55. d7
(nú dugði Hxf2 ekki), Hxa7,1
56. d8D HxH, 57. De8t Kf3, 58.
DxHv Kg2 og svartur nær jafn-
tefli með peði á móti drottningu,1
vegna þess að hann má yfii'gefa
peðið á f2 með Khl og er patt,
ef D tekur peðið!
52. Hf7xf2
53. a6—a7
54. b5—bG
55. Kcl—bl
56. b6—b7
57. Kbl—cl
Ha2xHf2
Hf2—a2
Iíd4—c3
Ha2—a6!!
Ha6—b6t!
IlbG—h6!
34. Kd2—e2
35. Ke2—dl
Hf3—c3
Hc3—f3
Hvítur kom sér undan skák á f2, c4, 2. Bxc4 Ke4, 3. Bd3, mát.
Jafntefli!
Hvítur sleppur ekki vegna stöð-
ugra máthótana (svarti kóngur-
inn eltir þann hvíta milli c og f,
en á a, b, g og h dynja á honum
hróksskákir!)
LAUSN Á SKÁKÞRAUT
i
9. nóvember.
1. Hg3 KxBe5, 2. Hg5i' .... 3. D
mátar ó d2 eða d8. — Ef 1....
51IKIL TRÉPÍPA 350 M. LÖNfr
í sambandi við eldri virkiun
Laxár, hafa verið nokkrir erfið-
leikar í sambandi við krapmynd
anir á vetrum, en nýja stíflan
verður þannig úr garði gerð, a<5
vonir standa til að hægt verði að
komast hjá þessum erfiðleikum
Frá stiflunni er vatnið leitt í
trépínum að vatnshæðarturni.
Pípan er 350 m. löng og 4 m. að
innanmáli. Að sögn verkfræð-
inganna mun hún vera með ailra
stærstu trépípum sem smiðaðar
hafa verið í heiminum. Úr áður-
nefndum vatnshæðarturni, fell -
ur vatnið um 40 m. gegnum stál-
pípu og í henni myndast auk fall-
kraftsins sogkraftur Sem eykur
orkuframleiðsluna.
Stöffvarhúsið er nú fullsteypt
os komiff undiT þak. — Frá uud-
irstöffiim upp í ris er húsið 25 rr>.
á hæff. Er nú byrjaff á aff koma
þa’' fyrir vélum og er t. d. vericS
aff setja vatnstúrbínuna saman.
KVÖLDVÖKUR FYRIR
VERKAMENN
Forstöðumenn virkjunarinnar
hafa öðru hvoru g' ngizt fyrir
kvöldvökum til skemmtunar fyrir
V'erkamennina og er ég kom, síóiil
slik skemmtun yfir Vár verið
að sýna mynd af framvíndan
framkvæmdanna við virkjunina,
en þeir Rögnvaldur Þorlaksson,
verkfræðingur, sem hefur ’ yfir -
umsjón neð verkinu fyrir raf-
veitur rikisins og aðstoðarmáður
hans Asgtir Ásgeirsson v'efkfr,,
hafa tekio kvikmyr.d þessáý-sem
er vel gerð og íróðleg. 'Petta
kvöld flutti Sigurður Thbrodd-
sen verkfræðingur, erindi a kvölct
vökunni. og lýsti hann virkjun-
inn. G
Um það ievti sem ég hélt hesnt
á leið til Husavíkur, frá vir^jun-
inni, \'ar venð að bera ajbor'cí
miðnæturv. roinn fyrir verkam.
sem vinna attu næturlángi..
Hér er a margan hatt lítið'tiilit
tekið til kluksunnar, svo sem oit
verður þar sem unnið er sleitu-
laust allan sólarhringmn.
•— Fréttaritari. ;
Bazar Félatis ausK 1
finkra kvenna
f DAGBÓK Morgunblaðsins 13.
þ. m., var F.A.K.R. að minna á
bazarinn 'sinn, sem haldinn verð -
ur mánudaginn 17. nóvamoer. Unw
10 ára tímabii hefur þessi félags -
skapur, þótt famennur sé, unnitF
að bazar einu sinni á ári, og eimv
og margir vita með þao fyrir
augum að geta glatt á einhverrv
hátt þá austfirðinga, ssm hér
dveldu um jólin á sjúkrahúsum.
Þetta hefur verið sem lítiis hátt-
ar jólakveðja frá austfirzkum
konum til hinna sjúku óg oít oy
tíðum vinafárra Austfirðinga,
sem hér hafa dvalið urr lengn
eða skemmri tíma. Einnig hefur
félaginu stundum tekizt ai>
hlaupa undir bagga möð sjúk!-
lingum peningalega, þegar sér^
stakar ástæður hafa legio fyrir
hendi. Þessi starfsemi, þótt lítil
sé, hefur virzt eiga ítök i öllurft,
1» Framh. é bla ^