Morgunblaðið - 25.11.1952, Síða 9

Þriðjudagur 25. nóv. 1952
STORGVNBLAÐIB
iöfniiR bok lii járntjaldið em alin
npp í skefjalausri Stalin-dýrkun

ÞAÐ ER vafamál hve margir í
Bretlandi og Bandaríkjunum
gera sér það ljóst, að ef „járn-
tjaldið“ verður ekki rofið eða
rifið niður innan fárra ára, mun
Stalin vinna þann fræga sigur,
að gera börnin í lepprikjum sín-
um að ofsatrúar-kommúnistum.
Að því er stefnt og það á mark-
vissan hátt, og af þrauthugsaðri
vandvirkni að ná þessu marki.
Uppeldið í þessum anda byrjar
strax þegar börnin eru. 3—4 ára.
Með úrskurðum stjórnarvalda
eru stórhýsi tekin af borgurun-
um bótalaust og gerS að opin-
berum barnahæfum. Ætíast er til
að allar ríkisstofnanir reki slík
barnahæli. Böm verkamannanna
í viðkomandi stofnun eru tekin
af foreldrunum strax 2—3 ára og
hælið annast um þau £& meira
eða minna leyti upp frá því. Sum
af þessum barnahaelum eru dag-
heimili, önnur dvalarheimíli. Ég
sá eitt af þeim síðamefndu. Þar
dvelja börnin frá mánudags-
morgni til laugardags. Þá eru
þau flutt í bíl heim til foreldr-
anna. Hjá þeim dvelja þau yfir
helgina. Á mánudagsmorgni er
komið með þau til baka. Þá
eru þau böðuð, og klædd í hrein
föt, sem hælið á. Þau fá ágætan
mat, þriggja rétta miðdegisverð
og kjöt á hverjum degi. Samt
er kjöt ófáanlegt á markaðin-
um út á skömmtunarseðla. Börn-
in búa í ágætum húsutn, herberg-
in stór, upphituð og vel úr garði
gerð með ábreiðum á fægðu gólf-
inu. Starfsfólkið á barnahælinu
er eldakona, vinnustúlka, þvotta-
kona (barnafötin voru þvegin og
pressuð daglega) og tveir „upp-
eldisfræðingar'* fyrir frver 20—
25 börn, á aldrinum. þriggja til
sjö ára. Risamyndír af Stalin,
Lenin, Marx og Engels, prýða
veggi stóru setustofunnar. I stað-
inn fyrir bænir og sáíma, eru
kennd kvæði og loísöngvar um
Stalin. Þar er sagt að Stalin
elski lítil börn og það væri
honum að þakka, góðleika hans
og göfugmennsku að þcu. hefðu
svona góðan mat, svona þægileg
rúm, svona vistleg hús. Þann
fyrsta hvers mánaðar gekk
kaþólski presturinn hús úr húsi
ásamt rey ke! sisdrengnum og
lagði blessun sína yfír heimilis-
fólkið. Honum var ekM leyfður
aðgangur að barnaheímilinu. Þó
að foreldrum barnanna sé þessi
Stalinsdýrkun mjög á móti skapi
og vilji hamla gegn hermi, þora
þau ekki að hafast að„ eða tala
um það við börnin. Óviljandi
kynnu þau að hafa eitthvað eftir
þeim. Það mundi kosta: brottrekst
ur úr vinnu, að þare yrðu svipt
skömmtunarseðlum. eða vísað
burt úr íbúðum. Jaírsvel gæti
slíkt kostað fangelsisvist eins og
um skemmdarverk væri að
ræða.
ENGIN TRI ARBIiAGDA-
KENNSLA
Skólinn tekur viS a£ barna-
hælinu. Hvorki í skólurn né heim-
ilum er leyfð nokkur trúarbragða
fi æðsla. Börnunumer innraett, að
enginn Guð sé tií, engiroi Krist-
ur, engir helgir menn. Kennur-
um er falið að „kross“prófa börn-
ín til að komast að því, hvort
foreldrarnir kenni þeim barna-
lærdóminn og þau eru hvött til
þess að koma upp um foreldra
sína. Þrátt fyrir þá mikíu hættu,
sem því er samfara, kenna marg-
ir verkamenn börnum sínum að
trúa á Guð og kirkjuna. Oftar
en einu sinni fékk ég staðfestingu
á þessu. Þegar ég var að selja
búshluti mína, áður en ég hvarf
burt úr Rúmeníu, komu ung
verkamannahjón til að kaupa
einhverja muni. Þau uimu bæði
í ríkisverksmiðju. Þau langaði
til að kaupa skrautlega könnu,
sém átti að kosta 30CI leí, en
Þou eru láfin biðfra ftil
Sfiralins í sftrað guðs
íiWIHililW OG FRÍIISTIM
Mugsscmáír fré viðskipíamáíaréSherra
GREIN þessi, sem hér birtist í lauslegri þýðingu, er eftir
enskan mann, PETER CROSS, sem lengi dvaldist í Rúm-
eníu. Hún sýnir ljóslega hættu þá, sem grúfir yfir Vestur-
veldunum, hættuna á því að villimennska og kúgun komm-
únismans flæði vestur yfir Evrópu, þegar þau börn eru
komin út í lífið, sem nú er verið að ala upp í Stalin-dýrkun
ag Sovéttrú, eins og greinin segir frá.
gátu ekki borgað nema 100. Þeg-'
ar ég hafnaði því, hétu þau mér
að dóttir þeirra, ellefu ára, skyldi
biðja fyrir mér, bíðja um að ég
mætti heilu og höldnu komast
til míns fjarlæga lands, og lifa
þar vel og lengi. „En er henni
ekki kennt í skólanum, að enginn
Guð sé til? Hvernig getur hún þá
beðið?“, spurði ég. „Við kennum
við. Allir eru neyddir til að
hafa þessa mynd á áberandi stað.
Sá, sem hefur það ekki, er strax
handtekinn og ákærður fyrir
skemmdarverk eða einhverja
glæpi, og að vera ákærður, er
það sama og að vera dæmdur
í veldi Stalins.
Allar opinberar ræður, allar
blaðagreinar, allir fyrirlestrar,

Þessi mvnd er úr austur-þýzkri lestrarbók fyrir börn í 2. bekk. —
Börnin stara iotningarfull á hinn mikía „í'öður“. Þar verður ekki urn
villzt, hver hinn „algóði“ er.
ÚT AF athugasemdum þeim,
sem stjórn íslenzkra iðnrekenda
hefir látið birta í Morgunblað-
inu vegna ummæla viðskipta-
málaráðherra á Alþingi 19. þ. m.
hefir ráðherrann óskað að taka
þetta fram:
1. Stjórn félagsins segir að ör-
fáar vörur af frílistanum hafi
verið taldar upp, sem gefi
ekki fullkomna.mynd af hinu
rétta ástandi, vegna þess að
ekki hafi verið getið um
fatnað og annað, sem sé á B-
lista.
Ég hygg, að stjórn félagsins
byggi dóm sinn á röngum
forsendum, af því að henni
var ekki kunnugt, hvað í
ræðunni var sagt, heldur
byggir hún áli.t sitt á ör-
stuttri frásögn í Mbl. Ég
ræddi bæði um frílistann og
B-listann og á hvern hátt
hvor listinn keppti við inn-
lendar iðnaðarvörur, þótt ég
teldi aðeins upp þær vörur á
frílistanum, sem aðallega
veita innlenda iðnaðinum
samkeppni.
2. Stjórn félagsins segir að sam-
anburðurinn á atvinnuástand-
inu fyrir og eftir frílistann
gefi lesendum ekki hlutlausa
og rétta mynd af ástandinu.
Ég skýrði aðeins frá því
hversu margar tryggingar-
skyldar vinnuvikur hefðu
verið hjá 154 iðnaðarfyrir-
tækjum hvert árið 1949, 1950
og 1951, samkvæmt athugun,
sem iðnaðarnefnd hafi látið
gera. Hér var aðeins skýrt
frá staðreyndum, og er því
éngin ástæða til að halda
fram, að með þeim sá ekki
verið að sýna hlutlausa eða
rétta mynd. Mér vitanlega
liggja engar aðrar ábyggileg-
ar upplýsingar fyrir ura
vinnuástandið í iðnaðinura
nefnd ár. Einnig skýrði ég frá
því, að í þeirn iðngreinum,
sem félagsbundið fólk „Iðju“
starfar við, hafi fólki fjölgað
fyrstu fimm mánuði þessa
árs. í 13 greinum (af 15)
fjölgaði um samtals 86
rnanns, en fækkaði aðeins í
2 greinum um 5 manns. Ef
stjórn félagsins hefir betri
upplýsingar í þessum efnum,
þá munu þær verða þegnar
með þökkum.
3. Stjórn félagsins átelur að ég
hafi „birt samhengislausar
glefsur“ úr skýrslu iðnaðar-
nefndar og skorar á mig að
aflétta því „banni“, að félags-
samtök iðnaðarins megi ræða
skýrsluna á fundum sínum.
Ekkert hefir verið birt úr
skýrslunni nema nokkrar
tölur og hafa þær hvergi ver-
ið slitnar úr samhengi við ann
að efni. Um skýrslu-,,bannið“
er það að segja, að féiagið
vildi fá skýrsluna strax til
umræðu og hún kom frá
nefndinni. En skýrslan er
fyrst og fremst gerð fyrir
ríkisstjórnina og fvrir henn-
ar atbeina og virðist ekki
óeðlilegt að hún vilji athuga
hana áður en hún er birt op-
inberlega. Auk þess er störf-
um nefndarinnar ekki lokið
að öllu leyti.
Dómnefnd hefur skllað áiifi
um beztu sýningargluggana.
1þeim, henni og bróður hennar
níu ára, við kennum þeirri
i heima“, sagði móðirin. „Við erum
staðföst í trúnni“, bætti hún við
og faðirinn kinkaði kolli til sarr,-
i þykkis. Ég lét þau hafa könnuna
‘ og næst þegar þau komu voru
bæði börnin með þeim. Hsiði ég
' ekki verið útlendingur og m. a.
s. enskur kapítalisti — arðræn-
1 ingi, hefðu þau víst áreiðanlega
aldrei hætt á það, að segja mér
frá trúrækni sinni.
| Maður sér það líka oft, að ungt
fólk signir sig þegar það á leið
fram hjá kirkjum. En oft ná kom-
múnistar marki sínu. Hér er eitt
dæmi um það. Ég þekkti 16 ára
dreng, veikgeðja, dreyminn ung-
ling, sem sat stundum saman
við píanóið og Iék sínar eigin
tónsmíðar. Hann og fjölskylda
hans var unnandi Bretlandi og
brezkri menningu. Faðir hans
var dómari. Skömmu eftir að
kommúnistar komust til valda,
fannst föður hans heppilegt að
Æiuast á sveif með þeim. Hann
gekk í flokkinn og hækkaðii fljótt
| í tigninni. Og sonurinn varð ofsa-
I fenginn kommúnisti. Hann hafði
I heljarmikla mynd af Stalin hang-
| andi uppi á vegg hjá sér, sór við
j allt það, sem rússenskt var, en
I hafði andstyggð á öllu ensku og
merísku.
r
I STAD TRUARINNAR
i í staðinn fyrir trúarbrögðin, er
börnum í öllum bekkjum barna-
1 skólans innrætt tilbeiðsla fyrir
Stalin og Sovét-Rússlandi. Alls-
' staðar eru myndir af Stalin á
; söfnum, í búðargluggum, stjórn-
arbyggingum, skrifstofum, veit-
. ingahúsum; það er sama hvort
staðurinn er afskekktur eða í al-
faraleið, alls staðar blasir Stalin
hvaða efni sem þelr fjalla um,
allt verður þetta vera hlaðið lofi
um Sovétríkin og aðdáun á hin-
um dýrðlega foringja þeirra og
þakklæti fyrir það, sem hann og
þjóð hans hefur gert fyrir lepp-
ríki sín. Allar framkvæmdir i
leppríkjunum eiga þau að þakka
Sovét-Rússlandi, fordæmi þess,
áhrifum og hjálp, og göfuglyndi
og mildi Stalins. Á þessu er
hamrað látiaust, og þó að það
hafi engin áhrif á eldri kynslóð-
ina og lítil á hina yngri, nema
þá að reita hana til reiði, kem-
ur til með að hafa mikil áhrif
á næstu kynslóð, sem hefur ekk-
ert annað til að byggja á og fær
enga þekkingu á sjálfum stað-
reyndunum.
Fræðslan um hugsjónir Marx
og Stalins byrjar í gagnfræða-
skólunum. Kennararnir hafa
allir fengið góða þekkingu í
kommúnistafræðum. Þeir eru
skyldugir til að lesa fyrir nem-
endurna grein úr hinu opinbera
málgagni — „Skanteía" ■— á
hverjum degi, að skýra fyrir
þeim undirstöðuatriði kommún-
ismans og að endurtaka, tyggja
upp aftur og aftur afrek Sovét-
þjóðanna eftir byltinguna, draga
fram mikilleik, snilli og göfug-
mennsku Stalins. Jafnframt er
svo varað við og vakið hatur
á hinum „fyrirlitlega, undirferl-
islegu, arðrænandi stríðsæsinga-
mönnum ensk-ameríska kapítal-
ismans".
SAGAN ENDURRITUD
Allar gömlu skáldabækurnar
hafa verið eyðilagðar. Það er
ekki aðeins búið að endursemja
kennslubækurnar í sögu, landa-
fræði og bókmenntum, heldur
Frh. á bls. 11
SKÝRT var frá því í fréttum
fyrir skömmu, að þriggja
manr.a dómnefnd hefði átt að
úrskurða, hverjar verzlanir í
Reykjavík og Hafnarfirði skyldu
hljóta verðlaun fyrir beztu út-
stillingar íslenzkra iðnaðarvara
vikuna 17.—22. þ. m. Nefndina
skipuðu: Gunnar Bachmann,
Bendt Bendtsen og Atli Már.
Ætlunin var að veita þrenn verð-
laun í þremur flokkum, þ. e. til
vefnaðarvöruverzlana, nýlendu-
vöruverzlana og sérverzlana. Álit
dómnefndarinnar hijóðar svo:
„Eftir að hafa skoðað útstill-
ingar smásöluverzlana í Reykja-
vík og Hafnarfirði, sem þátt
tóku í íslenzku söluvikunni, hef-
ur niðurstaða dómnefndar orðið
sú, að mæla með" því að eftir-
taldar verzlanir hljóti viður-
kenningu fyrir gluggaútstillingar
sínar:
a) Vefnaðarvara. Haraldarbúð
h.f. (Kvennnærfatnaður), Ragn-
ar Biöndal h.t., Prjónastofan
Hlín, Skólavörðustíg.
b) Sérverzlanir. Lárus G. Lúð-
vígsson, skóverzlun., Feldur h.f.
(hanzkar, töskur og skór),
Spegiagerð Brynju, Laugavegi.
c) Nýlenduvara. Verzl. Axels
Sigurgeirssonar, Barmahlíð, Silli
& og Valdi, Vesturgötu, Kaup-
félag Hafnfirðinga, Strandgötu,
Haínarfirði.
Dómnefndinni þótti ekki á-
stæða til að veita 1. verðlaun að
þessu sinni, þar eð enga glugga-
sýningu var hægt að teija fram-
úrskarandi góða, enda sannast
mála, að undirbúningur ailur að
þessari viku mun hafa verið of
lítill og tími oí stuttur fyrir
þátttakendur.
Heita má að þátttaka hafi ver-
ið almenn hjá nýlenduvöruverzl-
unum, en síðri hjá öðrum, t. d.
sérverzlunum.
Dcmnefndin telur að margt
megi af þessari íslenzku söiu-
viku læra, einkum þó af því, sem
aflaga fór, og að dýrmæt reynzla
hafi fengizt, sem hægt sé að
byggja á svo árangur náist næst
þegar íslenzk vika verður hald-
in.“
Samband smásöluverzlana og
Félag íslenzkra iðnrekenda áttu
frumkvæðið að þessari söluviku
og annaðist alla framkvæmd á
vegum félaganna fjögurra
manna nefnd, skipuð: Sveinbirni
Árnasyni og Sigurjóni Sigurðs-
syni frá Sambandi smásöiuverzl-
ana og Gunnari Friðrikssyni og
Helga Hjartarsyni frá Félagi iðn-
rekenda.
(iefraunirnar;
Hæsti vinningnr t157
kr. fyrir 10 rétfar
f SÍÐUSTU viku tókst ungri
skólastúlku á Akureyri að fá 10
réttar ágizkanir á getraunaseðli
sínum. Var það eini seðillinn með
svo mörgum réttum, en á honum
voru 2 raðir í kerfi. »
Eru þvi báðar raðirnar vitm-
ingsraðir, önnur með 10 réttum
en hin með 9. V-inningarnir á seðl-
inum er því alls 1157, sem er 770-
falt þátttökugjaldið, kr. 1,50.
Vinningar urðu annars:
1. vinningur: 1029 kr. fyrir 10
rétta ( 1)
2. vinningur: 128 kr. fyrir 9
réttá ( 8)
3. vinningur: 13 kr. Fyrir 8
rétta (74)
Fjöldi þátttakenda jókst mjög
og einnig jókst vinningsupphæð-
in.