Morgunblaðið - 23.04.1953, Blaðsíða 8

8
MORGUNBL4ÐIÐ
Fimmtudagur 23. apríl 195X
OYgttttMaMft
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Sumri fagnað
í DAG er vetur kvaddur og sumri
fagnað. Nú eins og jafnan áður
er hinum fyrsta sumardegi mætt
af feginleik af þjóð þessa norð-
læga lands. Skammdegið liggur
að baki. Framundan eru hlýrri
og bjartari dagar.
Veturinn, sem nú er liðinn hef-
ur verið okkur íslendingum ein-
hver hinn hagstæðasti, sem við
lengi höfiun hfað. Veðrátta hef-
ur verið eindæma mild. Aðeins
í þeim mánuði, sem nú er að líða
hefur verið hér um raunverulega
vetrarveðráttu að ræða og þá
fyrst og fremst um norðurhluta
landsins.
Búfé hefur því verið létt á
fóðrum og samgöngur hafa yfir-
, leitt verið góðar. Er bændum og
búaliði að því henni mesti léttir.
Harðir vetur, frost og snjóalög
bitna að vísu á þjóðinni allri. En
fyrst og fremst valda þeir sveita-
fólkinu erfiðleikum. Langar inni-
stöður sauðfjár og hrossa eru
bændum dýr. Fannkyngið tor-
veldar einnig afurðaflutninga
þeirra og eykur kostnaðinn við
þá. Hver einasti bóndi elur því
jafnan þá von í brjósti að hausti,
að veturinn verði sem hlýjastur
og snjóléttastur. En að sjálf-
sögðu verðum við alltaf að gera
ráð fyrir hörðu veðurfari á þeim
tíma árs. Hnattstaða landsins er
hin sama Og áður. Viðnámsþrótt-
ur fólksins gegn harðindum hef-
ur hinsvegar aukizt. Það býr í
betri húsakynnum og er betur
efnum búið en áður þegar harður
Vetur gat valdið felli á mönnum
og skepnum. Þrátt fyrir það er
forsjálni og fyrirhyggja ennþá
nauðsynleg. Enginn hygginn
bóndi má setja á „guð og gadd-
inn“. Við sjávarsíðuna hefur
þessi vetur einnig verið sæmi-
lega hagstæður endæ þótt veðr-
átta hafi stundum hindrað sjó-
sókn.
Á atvinnuleysi hefur ekki
borið mikiö. Hér sunnanlands
má segja að atvinna hafi ver-
ið næg. Veldur því bæði hin
milda veðrátta og töluverðar
framkvæmdir á vegum varn-
arliðsins, sem einnig hefur ver
ið sótt af fólki utan af landi.
Atvinna við slíkar fram-
kvæmdir er góðra gjalda
verð. En engum dylst að brýna
nauðsyn ber til þess, að þess
■ verði gætt, að þær dragi ekki
vinnuafl um of frá framleiðslu
okkar. Það er engin framtíð-
ar atvinnubót fyrir fólk,
hvorki í Reykjavík né i ein-
stökum byggðarlögum út á
landi, sem skortir atvinnu-
tæki, að sækja slíka vinnu í
Þar fluttu þingmenn Sjálfstæðis
flokksins, bæði héðan úr Reykja-
UR DAGLEGA LIFINU jj
Apríl
ILÖNDUM, sem eru skikkan-
lega langt frá heimskauts-
baugnum, er frost komið úr
jörðu í aprílmánuði. Jafnvel í
Fljótshlíðinni okkar geta menn
vænst þess að hægt sé að sá komi
í apríllok, þá sé komið svo þýtt
lag ofan á klaijann, eftir þeirri
reynslu sem fremsti komræktar-
maður okkar, Klemens Kristjáns-
son skýrir frá.
Margir hafa brotið heilann um
vík og utan af landi, frumvörp Það> hvaðan mánaðarheitið apríl
og tillögur um aðgerðir til sköp- i se 1 unn*®- Hefur sumum jafn-
imsr varanlegrar atvinnu í þeim 1 vel dotlið 1 huS> að Það e’S1 rot
byggðarlogurn landsins, sem enn- slna að rehia 111 iatneska orðsins
og kvenfólkið á Spáni nennir
ekki í sarna mæli og áður, að
horfa á þennan leik síðan hann
hætti að vera eins hættulegur
fyrir toreadorana og hestana eins
og áður var.
Til þess að þessi blóðugi leikur
verði eins lífshættulegur og áður,
er í ráði að leiða í lög að
nautin, sem þarna koma fram
fái að halda hornum sínum
ósijófguðum og megi ekki vera
innan við 500 kg., svo trygging
sé fyrir því, að þau séu engir
aukvisar og hafi tekið út sinn
‘ fulla þroska áður en þau verða
leidd á leikvellina.
Gömul kona hafði þann sið að
taka smábörn tali, sem hún.
mætti á götunni. Eitt sinn spurði
hún lítinn snáða, sem var á vegi
hennar:
— Hvað ertu gamall, drengur
minn?
— Sex ára, svaraði hann.
— Og hvað hefúr þú hugsað
þér að verða.
\ — Sjö ára, sagði sá litli.
þá skortir framleiðslutæki.
aperire, sem þýðir að opna, því
þá opnist jörðin fyrir sáðkorn-
Við þessa sumarkoniu eru inu.
atvinnuhorfur í landinu góðar. j En málfræðingar nútímans eru
Sæmilega litur út með afurða- horfnir frá þessari skýringu.
sölu. Miklar framkvæmdir Menn vita heldur ekkert um það
standa yfir. Aðalhættan, sem með vissu, hvaðan sá siður er
yfir athafnalífinu vofir er að runninn, að gabba kunningja sína
okkur bresti enn sem fyrr á fyrsta degi mánaðarins. En talið
gæfu til þess að halda fram- ! er víst að sá siður sé upprunninn
leiðslukostnaðinum í skefjum. í grárri forneskju og haldið að
Ýmislegt bendir þó til þess að hann hafi verið í einhverju sam-
við ættum að geta forðast bandi við vorhátíð, þar sem
frekari verðbólgu og dýrtíð. sumri var fagnað.
Verðlag á nauðsynjum okkar
fer heldur lækkandi á heims-
markaðnum. Aukinn skilning- Aprílgabb
ur virðist einnig hafa skapast, . ddí. „ . D„m . , , . , , ,
, , . , ., . I i PRILGABBIÐ þekkist meðal
a skaðscim kapphlaupsms > f\ , . „
. ,, A Indverja og eins um alla V-
milli kaupgjalds og vcrðlags. „ * - ,
. , , , , . „, Evropu. A fyrri oldum var april-
Við eigum þvi að geta horft .. . . , v
„ , „ gabb jafnvel notað í kirkjunum.
vongoðir fram a vor og sumar. J
'\Jeluahandi ábriiar:
Að svo mæltu óskar Morg-
unblaðið lesendum sínum og
þjóðinni í heild
9
LkL
e^S swmars.
Sérréttindi og
samvinna
í HVERT sinn sem Tímaliðið er
hirt fyrir sérréttinda- og einok- hýðir til þess að spyrja um ýmis-
Sagt er um biskup einn í Tours
í Frakklandi, er messaði sunnu-
daginn 1. apríl í kirkju sinni að er
hann gekk fyrir altari, stóð hann
þar lengi hreyfingarlaus án þess
að mæla orð frá vörum svo söfn-
uðurinn fór að undrast hvað ýlli
að guðsþjónustan byrjaði ekki.
En er biskupinn hafði látið
söfnuð sinn undrast hæfilega
lengi, snéri hann sér snögglega
við og hrópaði til safnaðarins:
„Fyrsti apríl í dag“.
Þjóðverjar iðkuðu á sínum tíma
mikið aprílgabb. Algengast var
það að narra einfeldninga í lyfja-
unarbrask sitt, hrópar það upp
um að verið sé að ráðast á sam-
vinnustefnuna. Svo hellir það af
skálum reiði sinnar yfir Sjálf-
stæðisflokkinn, sem vilji sam-
vinnufélögin feig og gangi er-
inda „auðmannanna" í Reykja-
vík!
Þetta er orðin svo gömul saga,
að almenningur í landinu er
legt, sem ekki var til, svo sem
mýsmyrsli, „fótolíur“ handa hest
unum og ýmislegt þess kyns.
Það kom líka fyrir, að menn
festu pappírsmiða í föt manna,
þar sem á stóð „1. apríl“, svipað
eins og menn festa öskupoka á
menn hér. En suður i Lissabon
var lengi sá siður að skvetta
löngu hættur að taka minnsta >vatni yfir vegfarendur á þessum
mark á henni. Þjóðin veit, að degi. Þótt skemmtun og glað-
stefna Sjálfstæðisflokksins í verzl | værð hafi verið í hávegum höfð
unar- og viðskiptamálum byggist, hinn 1. apríl, þá hefur dagur-
fyrst og fremst á því, að jafn-jinn sjálfur verið talinn meðal
rétti ríki milli þeirra aðilja, sem óheilladaga ársins,
verzlun og vörudreifingu annast.
Þannig hlýtur þetta einnig að
vera. Innan Sjálfstæðisflokksins
eru í senn þúsundir mhnna, sem
eru meðlimir samvinnufélaga um
land allt og fólk, sem hefur við-
skipti við einkaverzlunina.
Sjálfstæðisflokkurinn biður
ekki um forréttindi til handa
öðrum hvorum þessara verzlun-
araðilja. Hann krefst aðeins jafn-
I’m sumarmál.
HVAÐ vitið þið skemmtilegra
en sólbjartan „sumardaginn
fyrsta" með sunnanvind og vori
í lofti? — Auðvitað vitum við af
reynslunni, að hann er ekki æv-
inlega jafn sviphýr svo að það
er vissara að gera sér ekki of
miklar tyllivonir um sól og sunn-
anvind, en það er nú sama samt
— þó að veðrið geti brugðizt til
I beggja vona þá fögnum við samt
ávallt sumarkomunni með jafn
miklum feginleik. Við finnum, að
vorið liggur í loftinu — „dagarn-
ir lengjast og dimman flýr skóg“
— vetur gamli er á undanhaldi.
Ekki sízt fyrir fólkið, sem býr
úti um sveitir landsins eru sumar-
málin, þegar vor og vetur mæt-
ast, merkiieg timamót. Aðgerða-
leysi vetrarins er lokið, bændur
taka fram herfi og plóga og
horfa með velþóknun á, hvernig
jörðin vaknar af vetrardvalan-
um. — Og svo er sauðburðurinn
í nánd, hlaup og eltingaleikur við
óþekkar lambrollur. — Já, það er
í mörg horn að líta, að morgu að
sinna fyrir sveitamanninn um
sumarmál.
I
Dagur barnanna.
EN HJÁ engum er þó tilhlökk-
unin til sUmardagsins fyrsta
eins innileg og meðal barnanna.
Þau hafa beinlínis slegið eign
sinni á þennan dag, ekki sízt hér
í Reykjavík og í öðrum kaup-
stöðum landsins, þar sem starf-
andi eru félagssamtök, sem hafa
á stefnuskrá sinni margvísleg vel-
ferðarmál hinna yngstu þegna
þjóðfélagsins. Við því er ekkert
nema gott eitt að segja og ættu
allir borgarar að Ijá þessari fé-
Naufat í Barcelona
SKÝRT var frá því i Morgun-
blaðinu í gær, að íslenzka
ferðafólkið er kom til Barcelona
um síðustu helgi, hafi ekki verið
sérlega hrifið af nautati, er þar
fór fram. Margir flúðu leikhúsið
áður en þessari „skemmtun“ var
réttis. Hann krefst þess, að fólkið j lokið.
sjálft fái að ráða því, hvert það I Þó segir Árni Óla í frásögn
beinir viðskiptúm sínum. Það er ' sinni, að nautaötin séu ekki jafn
viðbjóðsleg þar syðra og þau
voru áður, því riddararnir séu nú
á brynjuðum hestum, svo nautin
Ieiðajafnvægisleysi og óeðli- skoðun Sjálfstæðismanna; að þœr
legafolksflutninga er tillengd verzlanir sem hagstæðdst við-
ar lætur. Af bvi höfum við skipti hjóða hljóti að njóta við- _ __________________________
otviræða reynslu fra siðustu skipta fólksins, hvórt sem það geti ekki lengur rifið þá á hol
heimstyrjöld.
Að sjálfsögðu er eðlilegt, að
íslenzkir verkamenn og iðnaðar-
menn leggi það vinnuafl til við
framkvæmdir í þágu íslenzkra
landvarna og öryggismála, sem
íslenzkt atvinnulíf getur á ein-
stökum árstíðum verið án. En
með slíkri vinnu má ekki reikna
sem varanlegri átvinnubót. At-
vinnuþörf hinna einstöku byggð-
arlaga verður að leysa með því,
að útvega þeim næg framleiðslu-
tæki.
Á þessu kóni einnig fram glögg
ur skilningur á síðasta Alþingi.
eru fyrirtæki einstaklinga eða
félagsverzlunar.
eins og áður.
I erlendu blaði er sagt frá því
Þetta er eitur í beinum nýlega> að ferðanrenn f™ Norður
Tímamanna. Þeir krefjast þess londum er hl SPanar komi> hafl
eins og kaupfélagsstjórinn í komizt að somu mðurstöðu, að
Vík í Mýrdal, að aðeins ein SPánverjar hafi dregið úr blóðs-
verzlun sé í héraði hverju. — 1 úthellingum við þessa „þjóðar-
Þannig vilja þeir tryggja sér I íþrótt ‘ sína. Þeir hafa t.d. sorfið
einokunaraðstöðu. Fólkið út • hvössustu oddana af hornum naut
um land veit hins vegar að anna> svo að nautin verði ekki
þetta myndi ekki tryggja hags 1 eins hættuleg hestum og mönn-
muni þess. — Reynslan hefur um.
kennt því, að frjáls samkeppni En Spánverjar sjálfir hafa
er líklegri til þess að skapa brugðizt þannig við þessari nýj-
lágt vöruverð og hagstæða ung, að þeim þykir nautaatið
verzlun. ekki eins tilkomumikið og áður
lagsstarfsemi stuðníng sinn. Hin
myndarlegu barnaheimili, sem
risið hafa upp hér í höfuðborg-
inni á síðustu árum eru að miklu
leyti að þakka hinu ötula starfi
Barnavinafélagsins Sumargjafar.
Árangurinn er vissulega hinn
glæsilegasti. Velferðarmál barn-
anna eru um leið velferðarmál
allrar þjóðarinnar. Það er æskan,
sem á að erfa landið og þess
, vegna er það áríðandi að vel sé
hlúð að þessum nýgræðingi þjóð-
félagsins.
í dag leggja börnin sjálf hönd
■ á plóginn. Allir krakkar keppast
. við .að selja sem mest af merkj-
um, bókum og blöðum til ágóða
fyrir málefni sín. Hver skyldi
1 verða duglegastur? — og hver
skyldi ekki vilja kaupa „sólskin“
á sumardaginn fyrsta?
I
Kynning á nýjum
plötum.
HÉR er uppástunga frá J.G. og
G. S. um nýjan dagskrárlið í
útvarpinu:
„Kæri Velvakandi!
Ég vildi stinga upp á nýjum
dagskráliði við hinn ágæta, nýja
útvarpsstjóra.
Er menn fylgjast vel með tón-
list þeirri sem útvarpið flytur,
verður þess vart að allmikið
nýrra grammofónplatna bætist í
plötusafn útvarpsins. Ég veit að
það yrði vinsæll útvarpsþáttur, ef
ríkisúavrpið fórnaði svo sem 30—
45 mínútum vikulega til að
kynna þær nýjar plötur, sem því
berast. Fengi það ekki nógar plöt
ur til að fylla svo langan þátt,
myndu hljóðfæraverzlanirnar árt
efa vera fúsar til að lána til við-
bótar. Þessum tíma mætti skipta
að jöfnu milli léttrar og klass-
iskrar tónlistar, þannig að t.d.
fyrri helmingur þáttarins yrði
fyrir klassiska tónlist, en hinn
síðari fyrir létta.
Hæfur umsjónarmaður
nauðsynlegur
Sá maður, sem yrði látinn sjá
um þáttinn þyrfti nauðsynlegá
að geta sagt eitthvað frá plöt-
unum og tónlistarmönnunum sem
þær annast. Áreiðanlega eru til
aðeins sárafáir, sem hafa eitt-
hváð verulegt vit á gildi
platna, hvort heldur er á gæðum
tónlistarinnar, túlkunarinnar,
upptökuaðferðum eða göllum á
upptökum. Þýzk, ensk og banda-
rísk tónlistarblöð eru hin mesta
fróðleiksnáma Um þetta efni, og
taká þau næstum hverja nýja
plötu, sem gefin er út til með-
ferðar. — Gæti umsjónarmaður
þáttarins ef til vill leitað á náðir
slíkra rita.
Umfram allt þyrfti sá maður,
sem um þennan þátt sæi að vera
víðsýnn og skilja að bæði létt
músik og þung hefur sína ágættt
kosti. Við höfum heldur mikið' á
oddinum í tónlistarmálum, menn,
sem eru alveg starblindir á alla
aðra tónlist en einmitt þá sem
þeir aðhyllast sjálfir, en geta alls
ekki skilið sjónarmið annarra
manna. — J.G. og G.S.“

Gleðin er eii
og ljósið. Ef 1
kveikir á þ
fyrir aðra, ski
það á sjálfa
Þiff.