Morgunblaðið - 17.06.1953, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miiðvikudagur 17. júní 1953’
19
11
ÞETTA ER BYLTINGIN",
VIÐ HEIMTUM FRELSI"
Austur-Þýzka kommúir;-
istastjórmn varð að gjaiti,
er þúsundir Berlínarbúa
sýndu heitni á tvo hesnna
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
BERLÍNARBORG, 16. júní. — í dag lögðu menn úr bygg-
ingariðnaðinum niður vinnu í Austur-Berlín og héldu til
stjórnarráðsins. Báru verkfallsmenn kröfuspjöld, þar sem
m. a. var farið fram á, að stjórnin félli frá seinustu tilskipun
sinni um málefni byggingariðnaðarins. í henni er fyrir-
skipað, að menn auki afköst sín að tíunda hiuta án þess að
laun hækki.
HÓTAÐ ALLSHERJAR-
VERKFALLI
Fréttin um kröfugöngu
verkamanna barst eins og eld- J
ur í sinu um alla Austur-J
Berlín. Hvaðanæfa sópaðist
fólkið að eins og flóðgáttir;
hefðu opnazt. Geklt manngrú-j
inn hiklaust í hóp kröfugöngu
manna, scm námu fyrst stað-
ar frammi fyrir skrifstofum
ríkisstjórnarinnar. Bifreiðaiest
sem fór í kjölfarið var margir
kílómetrar. Neituðu kröfu-
göngumenn að hverfa burt,]
og gáfu ráðherrum ekki hljóð,
heldur hótuðu allsherjarverk-
falli.
„ÞETTA ER BYLTINGAN“
Itá&herrunum sást breg&a
/yrir a& gluggabaki, og er sagt,
a& skel/ing þeirra liafi veriS
rnikil, entla var þeim Ijóst, aS
þeir máttu sín einskis gegn ofsa
/álksins og einhug. — GerSu
kröfugöngumenn hróp aS þeim
„Þetla er byllingin“, „viS er-
um ekki þrælar“ og „viS
viljum vera frjálsir“ kva& riS
/rá þeim, og margt annáS hróp
uSu þeir einum munni.
borginni fundir verkamanna
og ólga mikil.
f grennd við landamærin
milli liernámssvæðis Rússa og
Bandaríkjamanna rifu kröfu-
göngumenn niður spjaíd, sem
kommúmstasíjórnin hefir lát-
ið festa upp. Á því stóð: „Hér
hefst Iandsvæði lýðveldisins".
Víða í borginni hvetja ræða
menn áheyrendur til að koma
saman aftur í fyrramálið, mið-
vikudag, á Strausberger-torgi
við annan enda Stalin-götu.
Það voru einmitt byggingar-
menn úr hessari götu, sem upp
tök áttu að óspektum í dag.
Þar hafa verkamenn verið
reknir áfram miskunarlaust
undanfarnar vikur.
Diana Ansfrati
GRISK söngkona, Diana Austrati
frá ríkisóperunni í Berlín, hélt
tónleika í Austurbæjarbíói mánu
daginn 8. þ. m. og þriðjud. 9. þ.m.
fyrir styrktarfélaga Tónlistar-
félagsins, með aðstoð Herm.
Hildebrandts.
Frú Austrati er glæsileg söng-
kona með sérkennilega og blæ-
... - * . „ fagra mezzo-sópran rödd. Á
ser ekkI annað fært en gefa söngskránni voru lö eftir mla
ut tilkynnmgu um, að k3ara-| ítaJska meigtara gvo HSnde
skerðing su, sem krofugangan Schumann Brahms 0. fL Va;
spratt af, skyldi ur gildi felld.' túIkun frúarinnar á verkefnun-
STJORNIN GLUPNAÐI
Loks sá kommúnistastjórnin
Viðurkenndi stjórnin í tilkynn
um ágæt, hnitmiðuð og fáguð.
ingu sinni, að alvarleg mistok Voru hin gömlu ítfilsku lð af.
hefðu att ser stao að krefjast burða yel sungin sVQ t d
meiri vinnu af monnum þvi, >>Mainótt« eftir BrahmS) sem é
að hun hefði ænn venð fynr. hef sjaldan heyrt SVQ veJ sungna
sem nú. Undirleikur Hildebrandts
var traustur og smekklegur.
Fögnuðu hlustendur söngkon-
Enda þótt mannfjöldinn hafi unni hið bezta og söng hún
horfið burt frá stjórnarráðinu,1 nokkur aukalög við mikla hrifn-
er enn ófritt í Austur-Berlín ingu áheyrenda.
og seint í kvöld voru víða í P j
AFRAMHALDANDI
VÆRINGAR
HÉR í blaðinu var nýlega að
gefnu tiiefni vikið nokkrum
orðum að ástæðulausri fram-
hleypni Gunnlaugs Þórðar-
sonar í landhelgismálinu. Al-
þýðublaðið hefur síðan skrifað
marga leiðara og margar
greinar um málið, en í gær er
blaðið spjaldanna á milli helg
að bessu viðfangsefni.
Morgunblaðið lítur á það
sem fullkomið smámál, hvað
Gunnlaugur Þórðarson álítur
eða aðhefst, og það má Gunn-
laugur ekki misskilja, þótt
blaðið hafi sent honum að
gefnu tilefni smákveðju.
„Ferðadoktorinn“ mun nú
ferðast vestur á firði til þess
að falla þar í eina af gröfum
Hannibals.
Friður sé með honum.
Mjög fjölmennur fundur ungra SjéSf-
HÉRAÐSSAMBAND ungra Sjálfstæðismanna í Árnessýslu efndi
til fundar í Hveragerði á sunnudaginn var. Tókst fundurinn með
afbrigðum vel og var mjög fjölsóttur. Höfðu bæði Félag ungra
Sj álfstæðismanna í Vestm^nnaeyjum og Heimdallur efnt til hóp-
farar á fundinn, en að fundinum loknum var farið að nýju Sogs-
virkjuninni og síðan haldið til Þingvalla. Um kvöldið hélt svo
Héraðssamband ungra Sjálfstæðismanna í Árnessýslu dansleik í
Hveragerði.
Fundurinn í Hveragerði hófst
kl. 3 e. h. með því að Ólafur
Stefánsson frá Hveragerði setti
fundinn og bauð menn velkomna.
Stjórnaði Ólafur síðan fundin-
um, en ræður héldu þeir: Gunn-
ar Helgason, varform. Sambands
ungra Sjálfstæðismanna, Halldór
Þ. Jónsson, stud. jur., Gunnar
Sigurðsson, bóndi, Seljatungu,
form. Héraðssambands ungra
Sjálfstæðismanna í Árnessýslu,
Jóhann Friðfinnsson, form. Fé-
lags ungra Sjálfstæðismanna í
Vestmannaeyjum og Geir Hall-
grímsson, form. Heimdallar.
A3 lokum kvaddi Kristmam*
Guðmundsson, skáld, sér hljóðs
og kvatti unga fólkið, sem á fund
inum var, til að starfa ötullega
og án afláts gegn einræði, ofbeldi
og kúgun, fyrir frelsinu. — Þa®
væri of seint að vakna, þegar
frelsinu væri glatað.
Fundurinn fór mjög vel fram
og var ræðumönnuríum sérstak-
lega vel tekið.
Ákvæðin um bætur d sparifé
tli
Aðeins j*,ið seiii talið var iram
á árunum 1941-46 er bótaskylt
LANDSBANKI ÍSLANDS tilkynnti í gær, að ákvæðin um að bæta
verðfall það er varð á sparifé einstaklinga við gengisbreytinguna,
skuli nú koma til framkvæmda. Til þessa verður varið 10 milljón-
um króna, en þeir einstaklingar, sem rétt eiga til þessa bóta skulu
hafa átt sparifé í innlánsstofnunum á árunum 1941 til 30. júní
1946. — Skilyrði til bóta er að spariféð hafi verið talið fram til
skatts frá ári til árs á fyrrnefndu tímabili. Landsbankinn mun
hafa með höndum framkvæmd máls þessa og verður byrjað að
veita umsóknum um bætur þessar móttöku í bönkum landsins
og sparisjóðum hinn 25. júní n. k. Ekki verður hægt að taka á-
kvörðun um að hve miklu leyti hverjum einstökum sparifjáreig-
enda verða greiddar bætur. Fer það að sjálfsögðu eftir því hve
margar umsóknir eiga lagalegan rétt til þessara bóta. Heimilt
er að greiða hætur þessar í ríkisskuldabréfum.
Fréttatilkynning Lands-
banka íslands um mál þetta
hljóðar svo:
BÆTUR Á SPARIFÉ
Samkvæmt lögum um gengis-
skráningu, stóréignaskatt o. fl.,
nr. 22*1950, 13. gr., svo og bráða-
birgðalögum 20. apríl 1953, á að
verja 10 milljónum króna af
skatti þeim, sem innheimtist sam
kvæmt lögunum til þess að bæta
verðfall, sem orðið hefur á spari-
fé einstaklinga.
Landsbanka íslands er með
fyrrgreindum lögum falin fram-
kvæmd þessa máls. Samkvæmt
auglýsingu bankans í Lögbirt-
ingablaðinu og öðrum blöðum
landsins, verður byrjað að taka
á móti umsóknum hinn 25. júní
næstkomandi. Hér á eftir er gerð
stutt grein fyrir reglum þeim,
er gilda um greiðslu bóta á
sparifé.
SKILYRÐI BÓTARÉTTAR
1) Bótarétt hafa aðeins ein-
staklingar, sem áttu sparifé I
sparifjárreikningum innláns-
stofnana eða í verzlunarreikning-
um fyrirtækja á tímabilinu 31.
desember 1941 til 30. júní 1946,
Innstæður á sparisjóðsávísana-
bókum eru bótaskyldar, en hins
vegar greiðast ekki bætur á inn-
stæður í hlaupareikningum og
hliðstæðum reikningum.
2) Bætur greiðast á heildar-
sparifjáreign hvers aðila í árslok
1941, svo framarlega sem heild-
arsparifjáreign hans 30. júnl
1946 er að minnsta jafnhá heild-
arupphæðinni á fyrri tímamörk-
unum. En sé heildarspariféS
lægra 30. júní 1946 en það var
í árslok 1941, þá eru bæturnar
miðaðar við lægri upphæðina.
3) Ekki eru greiddar bætur á
heildarsparifáreign, sem var
lægri en kr. 200,00 á öðru hvoru
tímamarkinu eða þeim báðum.
4) Siklyrði til bóta er, að
spariféð hafi verið talið frafH'til
skatts á tímabilinu, sem hér uru
ræðir. Þetta skilyrði' nær þó
ekki til sparifjáreiganda, sem
Framh. á bls. 12
i — Hollráð og hugrenningar
Framh. af bls. 1.
1 að bera, en sem eru að sínu leyti
eins fastir og skaðvænir og eigi
síður, og það er vaninn eða rétt-
ara að segja óvaninn.
Franklín sagði: „Letin tekur af
oss tvöfaldan skatt, hégómaskapur-
* inn þrefaldan, en heimskan fjór-
1 íaldan.“
En það mætti kannske engu síð-
1 ur segja um oss íslendinga, að vér
1 værum ekki þar eftir latir, sem
1 vér værum óhagsýnir í vinnu vorri
1 og ólaglegir að neyta krafta vorra
1 og búa oss í hag.
Vér erum eins og karlinn, sem
* ók hjólbörum og hitti fyrir þúfu,
* hann var heilan dag að streitast
^ j við »að aka yfir þúfuna, en datt
ekki í hug að fara utan við hana
eða ryðja henni úr vegi.
Vér sem frafarir viljum höfum
þó ætíð tímann með oss og lífið
sjálft, vér munum ná með oss
hinum ungu, sem hafa heilbrigða
sál í heilbrigðum líkama, og smám
saman hinum eldri, en þeir, sem
eftir verða, munu verða annað
hvort að nátttröllum og daga uppi
eða þá deyja út í eyðimörkinni af
því að þeir þekktu ekki sinn vitj-
unartíma.
• Kver stjórnarlögun
bezt þyki.
Sá er tilgangur allrar stjórnar,
að halda saman öllum þeim kröft-
.........h............
um, sem hún er yfir sett og koma
þeim til að starfa til eins augna-
miðs, en það er velgengni allra
þegnanna, og svo mikil framför,
bæði í andlegan og líkamlegan
hátt, sem þeim er unnt að öðlast.
En eigi þessu að verða framgengt,
þá er auðsætt að allir kraftarnir
verða að vera lausir að nokkru,
en bundnir að nokkru.
Enginn getur sá gert fullt gagn,
sem ekki hefur frelsi til þess, en
hætt er einnig við, að sá, sem hef-
ur allt frelsi, geri ekki frelsi ann-
arra hátt undir höfði, en þá má
ekkert félag standast, ef ekki er
slakað til á ýmsar hendur sann-
gjarnlega. Kraftarnir verða því að
vera lausir þannig, að þeir geti
unnið allt það, sem til nytsemdar
horfir, og sé hverjum heimilt að
segja meiningu sína um sérhvert
máþ ^em alla verðar, en hvorki
íái neinn tálma af því, sem íil-
ganginum má verða til framgöngu,
né eftir sjálfs síns geðþótta breytt
því, sem stjórnarreglum viðvík-
ur, nema það sé með rökum sýnt
að breyta þurfi, og flestir fallist
á það.
• Landvarnir.
Það setja sumir fyrir sig að land-
ið hafúengar varnir, og megi því
svo fara að útlendar þjóðir veiti
íslendingum yfirgang og ofríki,
segja þeir að slíkt hafi sannast á
miðöldunum á íslandi og beri við
enn á sumum stöðum í Noregi.
Því verður ekki neitað að það er
hinn mesti galli að engar varnir
eru á landinu, en það er auðsætt
að engin ástæða er það til að neita
verzlunarfrelsinu hennar vegna,
heldur einmitt til hins, að bæta
sem fyrst úr þessum galla til þess
að geta notið frelsisins því óhultar.
(„Jón Sigurðsson fíl ræðu og riti“)