Morgunblaðið - 25.09.1953, Síða 7

Föstudagur 25. sept. 1953
MtíRGUNBLAÐlÐ
Námsflokkar Reykjavíkur
auka enn sfarfsemi sína
Æ fleiri sfnnda þar nám í frísfundum srnum
iT
fóir dýrilækmr É Islandi
UNDANFARIN ár hafa Náms-
flokkar Reykjavíkur sífellt verið
að auka starfsemi sína og sýnir
það, að starf þeirra og fyrirkomu-
lag hentar fólki vel, enda hafa
námsflokkarnir fyllt sæti, sem
áður var autt í menntakerfi okk-
ar. Einkum er það hagkvæmt
fyrir fólk, sem ekki hefur að-
stæður til þess að stunda skóla-
nám, að geta valið sér eina náms-
grein eða fleiri og stundað námið
eingöngu í frístundum sínum, án
þess að þeir missi nokkrar at-
vinnutekjur vegna námsins.
BYHJENDAFLOKKAR —
FRAMHALDSFLOKKAR
Námsflókkar Reykjavíkur eru
nú orðnir svo stór stofnun, að
þeir geta boðið flestum nám við
þeirra hsgfi, þar sem flestar náms
greinarnar eru kenndar í mörgum
flokkum og er skipt í flokka eftir
þeim undirbúningi, sem þátttak-
endur hafa í hverri námsgrein.
SÉRFLOKKAR FYRIR GAGN-
FRÆÐINGA OG T*Á, SEM LESA
UTANSKÓLA UNDIR
STÚDENTSPRÓF
Síðan nýju fræðslulögin komu
til framkvæmda, hefur komið í
Ijós sfóraukin þörf á framhalds-
námi í einstökum fögum fyrir
gagnfræðinga, sem farið hafa út
í atvinnulífið en vilja fá aukna
menntun í einstökum námsgrein-
um. Þess vegna hafa Námsflokkar
Reykjavíkur sérflokka fyrir fólk,
með gagnfræðamenntun. Einnig
eru sérflokkar í tungumálum og
stærðfræði fyrir þá, sem lesa
vilja utan skóla undir stúdents-
próf. Nokkrir starfandi barna-
kennarar hafa á síðustu árum
notað sér það tækifæri, sem þeir
hafa til þess að taka stúdents-
próf í áföngum og hafa sumir
þeirra stundað nám í þeim sér-
flokkum, sem námsflokkarnir
hafa í ensku og þýzku.
Tvö undanfarin ár hafa starf-
að námsflokkar í latínu, en þar
sem þátttaka í þeim hefur verið
lítil, er ekki gert ráð fyrir, að
þeir starfi í vetur. Hinsvegar
verður í haust stofnaður flokkur
í stærðfræði.
STÚLKUR OG HÚSMÆÐUR
STUNDA HANDAVINNU
Námflokkarnir hafa flokka í
kjólasaumi, barnafatasaumi, út-
saumi og í vélsaumi fyrir byrj-
endur. Síðastliðinn vetur starfaði
einnig flokkur í sniðteikningu,
en ráðgert er, að sá flokkur starfi
aðeins annað hvert ár.
FÖNDUR
Kennsla í föndri (með bast,
pappa og pappír) byrjaði í fyrra
Og verður haldið áfram í vetur.1
Eftirspurn eftir föndri er tölu- j
verð, enda geta þátttakendur
lært að búa til ýmsa skemmti-j
lega muni úr ódýru efni. f fyrra
voru eingöngu stúlkur í föndri,
en nú er kennslan í föndri ætl-
uð bæði piltum og stúlkum, enda
geta karlmenn ekki síður haft
gaman af því að búa til smá-
hluti til að prýða herbergið sitt
eða heimilið.
VÉLRITUN OG BÓKFÆRSLA
Margt varðandi verzlunar- og
skrifstofufólk hefur undanfarin
ár stundað nám í vélritunar- og
bókfærsluflokkum, enda er hægt
að fá ritvélar leigðar til afnota
í skólanum. Lítur út fyrir mjög
mikla aðsókn að þessum flökk-
um í vetur.
tungumálakennslÆm
í vetur verður tekin upp sú
Býlunda að nota segulbandstæki
við tungumálakennsluna, sem að
því leyti verður með nokkuð öðru
sniði en undanfarið. Má vænt-
anlega ná betri árangri í fram-
burðarkennslu með því að nota
segulbandstæki við námið.
Tilraunir verða gerðar með
notkun kvikmynda við kennsluna
m. a. verður reynt að sýna kvik-
myndir og skýra þær á erlendum
málum til þess að þátttakendur
æfist í að skrifa talað mál.
SÁLARFRÆÐI
í fyrra var feikna mikil að-
sókn að sálarfræðikennslunni,
enda er það bæði skemmtileg
námsgrein og gagnleg. Sérstak-
lega hafa foreldrar og aðrir upp-
alendur gagn af því að kynnast
undirstöðuatriðunum í sálar-
fræði og öðlast með því aukinn
skilning á þörfum barnsins og sál-
arlífi þess. Kennslan fer fram í
fyrirlestrum.
ÍSL. BÓKMENNTIR
AUir lesum við íslenzk skáld-
rit, en líklega höfum við ekki
öll gert okkur fulla grein fyrir
því, að við myndum lesa okkur
til meiri ánægju og gagns, ef við
hefðum notið handleiðslu sér-
fræðinga við að lesa skáldverk.
Þó að við fáum aðeins fá skáld-
verk skýrð til híítar, kemur það
okkur að haldi við lestur nýrra
bóka. Samtalið í íslenzkum bók-
menntum er mörgum okkar held-
ur ekki eins ljóst og skyldi. Náms
flokkarnir gefa fólki á hverjum
vetri tækifæri til þess að nema
ísl. bókmenntir og verður einn
slíkur flokkur starfandi á kom-
andi vetri. Kennslan fer að mestu
leyti fram í fyrirlestrum.
INNRITUN
Hér hefir verið lauslega sagt
frá nokkrum þeim námsgrein-
um, sem kenndar eru í Náms-
flokkum Reykjavíkur og nýung-
um í starfi þeirra. En til þess að
fá nánari upplýsingar um hvaða
tækifæri til mennta þeir bjóða
bæjarbúum og til þess að inn-
rita sig sem þátttakendur í vet-
ur þarf fólk að koma í Miðbæj-
arskólann kl. 5—7 eða 8—9 síðd.
einhvern næstu daga, þar sem inn
ritun fer senn að ljúka.
HER á landi hefur dvalizt
nokkra undan farna daga norsk-
j ur dýralæknir, J. L. Flatla að
nafni. Er hann prófessor við Nor-
' egs Veterinary Höyskcle í Osló,
þar sem hann kennir stúdentum
dýralækningar; meðal lærisveina
hans eru þrír íslenzkir stúdentar,
sem nú leggja stund á dýralækn-
ingar í Noregi. — Morgunbl. hef-
ur hitt Flatla að máli og spurt
hann frétta um komu hans hing-
að.
★
— Ástæðan til þess, að ég fór
hingað, sagaði próf. Flatla,.er sú,
að hér hafa herjað í mörg ár
tveir sérstakir lungnasjúkdómar
,í fé, mæðiveiki og þurramæði,
sem við .heima í Noregi höfum
mikinn áhuga á að kynna okkur;
— okkur var kunnugt um það
fyrir stríð^ og átti einn kenn-
arinn á skólanum, sem ég kenni
við að koma hingað þá, en úr því
varð þó ekki af ýmsum ástæð-
um.
Eftir stríð var aítur farið að
huga að för einhvérs norsks dýra-
læknis hingað, enda er margt fjár
í Noregi og hugsanlegt, að slíkir
, lungnasjúkdómar gætu einnig
j blossað þar upp í fé. Norska land-
segii* norskiir dýralæknir, prófessor
Flatla. sem hér er á ferð
við mig, að ég tækist þessa ís-
landsför á hendur nú. Var ég
þess albúinn að ferðast hingað,
þar eð ég er kennari nokkurra
íslenzkra stúdenta og áleit ég, að
margt gott gæti af því leitt, ef
‘ ég kynnti mér íslenzkan land-
búnað og aðstæður allar, þar sem
nemendur mínir og verðandi dýra
læknar eiga að starfa. Auk þess
hafa íslendingar og Norðmenn
* alltaf verið tengdir nánum bönd-
' um og langaði mig sérlega að
kynnast landi og þjóð. — Þegar
heim kemur, á ég að gefa skýrslu
um kynni mín af húsdýrasjúk-
dómunum hér og þá einkum
f jársjúkdómum.
ENGIR lungnasjúkdómar
í FÉ
— Eru engir lungnasjúkdóm-
ar í fé í Noregi?
— Nei, en við höfum þurft að
berjast við garnaveiki, þótt út-
(breiðsla hennar hafi aldrei verið
mikil; við höfum alveg getað
haldið henni í skefjum og gerir
, hún tiltölulega lítinn usla í sauð-
fé í Noregi.
DÐNLOP
HJOLBARÐAR
nýkomnir
. 550x16
650x16
Biíreiðavcruverzlun
Friðriks Berfelsen
Hafnarhvoli. Sími 2S72.
Vlorgunblaðið
er helmingi ntbreiddara en
nokkurt annaS íslenzkt blaS.
Bezta auglýgingablaðiS. —
„KOMINN TIL AÐ KYNNA
SÉR VEIKINA"
— Mér hefir skilizt, að mæði-
veikin hafi komið hingað með
karakúlfé, sem upprunnið er frá
Þýzkalandi; skal ég ekkert um
það segja, en veit þó ekki til þess,
að hún hafi gert þar vart við sig
að neinu ráði. Hins vegar'er svip-
aður lungnasjúkdómur allút-
breiddur í Englandi og S-Afríku
og jafnvel í Ameríku, en hvergi
líkt því sem hér. Mögulegt er, að
hér séu sérstök skilyrði fyrir
hendi, sem stuðla að útbreiðslu
þeirra. En þó get ég ekkert um
það sagt, ég hefi ekki unnið að
neinum rahnsóknum á þessum
sviðum, er hingað kominn til að
kynna mér veikina og læra af
ykkar reynslu.
í SENN HENTUG
OG VISTLEG
— Hafið þér ferðast víða um
landið síðan þér komuð?
— Ég hef farið norður í Eyja-
fjörð, komið á allmarga bónda-
bæi, rætt við bændur og kynnt
mér þau vandamál, sem skapazt
hafa af útbreiðslu mæðiveikinn-
ar og annarra húsdýrasjúk-
dóma. Tvo síðustu daga hef ég
dvalizt á Selfossi og férðast þar
um nágrennið með starfsbræðr-
um mínum; hef ég fengið upp-
lýsingar um húsdýrasjúkdóma
hér á landi og kynnt mér nokk-
uð húsakynni bænda bæði göm-
ul og ný.
V ÖNTUNARS JÚKDÓMAR
— Hvernig leizt yður á þau?
Próf. Flatla.
— Hin nýju húsakynni eru víða
hin prýðilegustu, þau eldri eru
hins vegar sum ekki eins góð;
þó virðast sum nýju skepnuhúsin
ekki sem hentugust og ættu
bændur að fá leiðbeiningar um,
á hvern átt hægt er að gera þau
í senn hentug og vistleg.
— Hvernig leizt yður á búfé
hér; virtist yður mikið um sjúk-
dóma í því, svona í fljótu bragði?
— Ja, það sem vakti athygli
mína, þegar ég sá t d. kýrnar,
var hversu mjög þær virðast þjást
af vöntunarsjúkdómum ýmiss
konar; eru þeir allútbreiddir hér
á landi. Lýsa þeir sér oft þannig,
að kýrnar eru haltar og eiga erf-
itt með gang, þær geta þó
mjólkað ágætlega. — Ég hef séð
margar slíkar kýr á ferðum mín-
um hér og er ekki vafi á, að
vöntunarsjúkdómar eru útbreidd-
ir hérelndis. Þeir hafa líka verið
ákaflega algengir í Noregi, en
þó er betra að ráða við þá þar
en hér, vegna þess að jarðveg-
urinn er þar leirbornari; hér er
hann aftur á móti mjög fokmold-
arborinn víða og þegar rigningar
eru, skolast nauðsynleg frumefni
burt ór jarðveginum. Einkuni ber
mikið á vöntunarsjókdómum,
þar sem land hefir risið ór sæ,
það er a. m. k. reynsla okkar í
Noregi.
— Hvernig er þá bezt að vinna
bug á þessum sjúkdómum?
— Fyrst í stað er nauðsynlegt
að rannsaka gras og hey og ganga
úr skugga- um, hversu mikið það
inniheldur af nauðsynlegum frum
efnum, s. s. kalsíum, fósfati o.
sv. frv. Má á þann hátt sjá, hvaða
frumefni vantar og bæta því í
fóðrið, þegar kúnum er gefið. -—
— En þessi aðferð er ekki til
frambúðar, því að auðvitað er
nauðsynlegt að setja þau frum-
efni í jarðveginn,.sem hann hefur
ekki nóg af; er það gert með
heppilegum áburði og eftir því,
sem jörðin er fokmoldarkennd-
ari er erfiðara við það að fást,
því efnin viSja skolast ór jarð-
veginum í rigningum, eins og ég
sagði áðan. -— Um þesar mundir
er einmitt unnið að þessum rann-
sóknum hér á landi; er þeim
stjórnað af dr. Stuart frá FAO.
KORTLEGGJA LANDIÐ
Er hér mikið verk að vinna,
því að kortleggja verður landið
allt, þannig að auðveldlega megi
sjá, hvaða efni vantar á hverjum
stað. Er slík kortlagning mjög
nauðsynleg, yfir þau svæði, þar
sem mjólkurframleiðsla er mikil,
því að eftir því, sem kýrin mjólk-
ar meira, þeim mun meira þarf
hón af hinum ýmsu frumefnum.
VANTAR KOBOLT
EÐA KOPAR?
Rannsóknir í Noregi hafa óg
sýnt, að víða vantar þar ýms
frumefni, sem skepnunum eru lífo
nauðsynleg, en þær þurfa þó ekki
nema örlítið af s. s. kobolt óg
kopar. Þegar þessi efni vantar í
fóðrið, hætta dýrin að þrífast,
verða mögur og mjólka illa. í
Ekki skal ég segja, hvort efnl
þessi vantar í jarðveginn hér á
landi, þykir það þó ekki ósenni-
legt; — vöntunarsjókdómar, sem.
stafa af vöntun á þessum pg-
fleiri frumefnum, hafa á síðustu.
árum mjög gert vart við sig víða.
um heim. Þó hófust rannsóknir
á þeim ekki fyrr en eftir 1935,
og eru komnar tiltölulega
skammt á veg. Er því mikið verk-
efni fyrir höndum fyrir sérfræð-
inga hér sem annars staðar, þói
að nauðsynlegt er að komast íyr-
ir þessa sjúkdóma. — Eru rann-
sóknirnar bæði tímafrekar Og
kostnaðarsamar, en heima í Nor-
egi hlaupa Getraunirnar undir
bagga; frá þeim fengu vísinda-
menn um 15 milljónir króna
á þessu ári, eða um helming alls
ágóðans. Við, sem nú berjumst
við vöntunarsjúkdóma nutum þar
góðs af og hefur verið varið háum
upphæðum til rannsókna á þeim.
OFFÁIR DÝRALÆKNAR
— Að iokum vil ég minnast
á það, sagði próf. Flatla, að ég
hygg að staðhættir hér og í
Noregi séu svo svipaðir á
margan hátt, að dýralækn-
ar ykkar hljóti rétta mennt-
un í Noregi. — Erum við þess
mjög fýsandi að til okkar komi
fleiri íslenzkir stúdentar til
dýralæknisnáms en hingað til', og
eins og ég sagði áðan, kom ég
hingað m. a. til þess að • geta
tekið betur á móti þeim. — Sem
stendur virðist mér offáir ís-
lendingar leggja stund á dýra-
lækningar; hér á landi er mikið
unnið að jarðabótum ýmiss koh-
ar og nýrækt, svo að gera má
ráð fyrir, að búfjárstofn ykkar
aukist mjög, er fram í sækir. Er
því nauðsyniegt að hér starfi
nógu margir dýraiæknar; þeir
eru nú orðnir offáir, geta ekki
sem skyldi haldið uppi því samr
bandi við bændurna, sem nauð^
synlegt er. Ef vel er, eiga dýra*
læknarnir að vera ieiðbeinendu?
bænda á mörgum sviðum, þeili
eiga að koma á heimili þeirræ,
skoða skepnuhúsin —- ekki síður
en stunda læknisstörf sín.
i ■—o—
ÉG vil.svo biðja yður að færá
öllum þeim þakkir, sem ég hefi
kynnzt í þessari för minni hing-:
að og þurft að leita til. Vil ég
því viðvíkjandi einkum nefnat:
Sigurð Hlíðar, yfirdýralækni, og
starfsmennina á Keldum. Her
hef ég hvarvetna mætt hlýjut
og gestrisni bæði hjá „kollegum'!
mínum og öðrum. Vona ég, að
í framtíðinni verði náið samstarf:
dýralækna í Noregi og íslandi;
enda eru skilyrði og aðstæðué
allar mjög J^kar. ;
M. 1
2 íbúðir óskast
til leigu í sama húsi, önnur
2 herbergi og eidhús, hin 3
herbergi og eldhús, má vera
*í Fossvogi eða Kópavogi.
Fyrirf ramgr. eftir samkomu
lagi. Tilb. merkt: „Góð um-
gengni“ sendist blaðinu
fyrir mánudagskvöid. Einn-
ig uppl. í síma 7976 til kl.
6VÍ að kvöldi, sunnudag kl.
1—3.
BEZT AÐ AVGLÍSA
í MORGUNBLAÐINU
I»*"»