Morgunblaðið - 24.10.1953, Qupperneq 9

Laugardagur 24. okt. 1953
MORGVTSBLAÐIÐ
9
Eining liins vesfræna heims nauðsynlegri
en nekki u siiini fyrr
Ræða Jóhaims Þ. Jósefssonar á ráð-
gjafarþingi Evrópuráðsins í Strassborg
Á ÖÐRUM staS hér í hlaðinu
gctur um ályktun þá í al-
þjóðamálum er samjþykkt var
í haust á ráðgjafarjíingi Ev-
rópuráðsins í Strassburg. Hr.
Spaak fyrrv. forsætisráðherra
Belgíu hélt snemma þings
framsöguræðu í málimi f. h.
allsherjarnefndar þingsins, og
lagði fram drög að þingsálykt-
un. Út af ræðu hr. Spaaks og
tillögum spunnust umræður
miklar á þinginu sem stóðu
yfir í fleiri daga.
Sættu tillögur hr. Spaaks,
sem var yfirleitt vel tekið, ail-
mikilli gagnrýni frá ýmsum
fulltrúum, einkum þeim, er
tortryggðu Þjóðverja, en þeim
vildi Spaak unna jafnréttis í
varnarmálum Evrópu, enda
væri sameining alls Þýzka-
lands á lýðræðislegum grund-
velli nauðsynleg fyrir heims-
friðinn. Er á Ieið þessar um-.
ræður, kom hr. Nutting, að
stoðarutanríkisráðherra Breta
á þingið og lýsti yfir eindregn-
um áhuga stjórnar sinnar fyr-
ir Varnarbandalagi Evrópu-
Jóhann Þ. Jósefsson
andi hver öðrum heldur í gagn-
kvæmum trúnaði.
Eining Evrópu verður aldrei
að veruleika ef þær þjóðir, sem
hlut eiga að máli skortir nægi-
legt traust á málstaðnum, eða
þeim sem með þeim eiga að bera
hann fram til sigurs.
Arið 1950 vorum við á þessu
ráðgjafarþingi vottar að mikilli
hrifningu fyrir Varnarbandalagi
Evrópu. Eldmóður var í ræðum
fjölda fulltrúanna fyrir Varnar-
bandalaginu og einingu Evrópu-
þjóða, en það tvennt er almennt
talið að hljóti að standa eða falla
saman. Fögnuður virtist og ríkja
utan þinghússins hjá hinum
mikla fjölda fólks er þar var
saman kominn við þetta tæki-
færi.
Mér virðist svo sem nú andi
kaldara að ýmsu leyti. Hvgrju
spáir það? Er hér um framför
að ræða eða er það afturför?
Herra forseti, má ég minna hv. . A' | smam saman færð ut ll1 annarra
þingheim á það, sem herra Spaak RÁÐGJAFARSAMKUNDAN er s mala
Þinghús Ráðgjafarþingsins í Strassborg. Fánar hinna 15 meðlima-
þjóða blakta framan við húsið.
‘gar-
Jíingsins niii fjórveldafund
Frá þeim tíma gjörðist það
ljóst að í nútíma styrjöld gæti
sagði í hinni ágætu ræðu sinni
í upphafi þessarar umræðu, sér-
staklega varðandi eininguna?
»!•'* * -t * lísland eigi lengur gert sér vonir Tx„_n .
þjoðanna með svo akveðnum Hann sag&i svo.
að surmim hinna
fulltrúa virtist nóg
um það að geta notið „agætis £ini hins vestræna hejms
emangrunarmnar ef eg ma svo er nú nauðsynlegri en nokkm
I38 OTðl kveða þeirrar emangr- ginni með henn.
| unar sem fyr atti ser stað. Við henni einni er unnt að vonagt
myndum ur þessu ekki mega eftir að n-ð verði jafnvægi j
treysta þyi að verða latrnr njota styrk]eika Án hennar er það
hefðbundms hlutleysis eins og fullvíst að ráðstjórnarríkin ná
aður hafði verið Með það fynr tu að droUna r Eyró . ágamt
augum, að landið yrði vanð ÖUu því er slíkri yfirdrottnun
fyrir aras ef til styrjaldar fylgirj að meðtöldum óhjákvæmi-
Spaaks og niðurstöður hans varð- drægi, og 1 þvi skyni að styðja ]egum átökum milli Rússa og
andi stefnu Evrópuráðsins í al- málstað frelsisins í Evrópu, hef- Bandaríkjamanna, og líklega
þjóðamálum í ljósi síðustu þró- ur ísland gengið í Atlantshafs- þegar stundir líða’fram til þriðju
unar þeirra, hafa nú staðið lengi bandalagið, og hefur þess vegna heimstyrjaldarinnar“.
yfir, enda mun þeim senn verða — að vísu ekki án alvarlegra Eining og samstilling hins vest-
lokið. Margar merkar ræður hafa vandkvæða — látið í te land- ræna heims er í dag að dómi
verið haldnar um þetta mál og svæði og aðstöðu fyrir varnar-(hr SpaakSj nauðsynlegri nú en
orðum
brezku
boðið.
Af hálfu íslendinga tók hr.
Jóhann Þ. Jósefsson til máls
og fer ræða hans hér á eftir:
Herra forseti!
Umræðurnar um skýrslu herra
hafa niðurstöður hr. Spaaks feng- stöðvar, Vesturveldunum til
ið góðar undirtektir ýmissa full- handa.
trúa, en sætt mikilli gagnrýni1 Eins og þingheimi mun kunn-
■annara. Þótt seint sé, viljum við ugt er ísland mitt í milli hins
íslenzku fulltrúarnir taka undir gamla og hins nýja heims. Það
xneð þeim, sem lokið hafa lofs- getur verið, og er enda stundum
orði á hr. Spaak fyrir þá skýru nefnt, stökkpallur milli Norður-
mynd af hinu raunverulega á-. álfu og Vesturheims.
standi í alþjóðamálum er hann | Ef til styrjaldar kæmi milli
•dró upp í ræðu sinni og fyrir austurs og vesturs, er næsta lík-
hreinskilni hans og einurð í til- iegt að hörð átök yrðu um land
lögum þeim um sameígínlega okkar eins og aðrar varnarstöðv-
stefnu Evrópuþjóðanna í þessum i ar Vesturveldanna, og nútíma
málum, sem hann fylgdi svo á-. hernaður myndi gera slík átök
gætlega úr hlaði. j möguleg bæði á sjó og landi.
Þjóð mín hefur jafnan unnað j Með þetta fyrir augum og
hugsjón frelsisins og tel ég að vegna þess að viðurkenna verður
hún hafi verið okkur íslending-'
lim í blóð borin frá öndverðu.
nokkru sinni fyrr. Slík eining
myndi veita oss þann styrkleika,
sem svo mjög er áríðandi til að
ná þeim friði og öryggi í Evrópu
sem Evrópuráðið stefnir að.
Vera má að ýmsir fulltrúar þings
ins hafi á þessu aðrar skoðanir
en þær er hr. Spaak heldur fram.
Ekki mun ég deila við þá.
Leyfið mér í þessu sambandi
að láta í ljós ánægju yfir ræðu
hr. Nuttings og yfirlýsingum
þeim er hann gaf fyrir hönd
brezku stjórnarinnar í þessu
máli. Ég ætla að landar mínir
muni fagna ummælum hans.
Án eindreginnar þátttöku
þeirrar skoðunar að stjornmala-, 2 Raðstefnan yrði með þátt-
stefna Evropuraðsms verði að tgku austurrísku stjórnarinnar
fylgja eftirfarandi grundvallar- g ]eiða m þegSj að saminn yrði
reglum: ! og fullgiltur sáttmáli, er tryggði
1. Friðarvilji allra Evropuþjoða • Austurríki stjórnarfarslegt og
krefst þess, að Vestur-Evrópa fjarmalalegt sjálfstæði.
styðji eigi aðeins hvers konar,
viðleitni til að draga úr hinu! 3. Þingið telur, að ráðstefnan
alþjóðlega öngþveiti með lausn yrði, að því er Þýzkaland varð-
þeirra vandamála sem nú valda ar, að stefna að því að sam-
þessu öngþveiti, heldur beri þykkja friðarsamning, sem
Vestur-Evrópu að hafa með öllu tryggi frjálsar kosningar í öllu
mögulegu móti frumkvæði í Þýzkalandi og myndun þýzkrar
þessa átt. j ríkisstjórnar á grundvelli þess-
2. Sameiningarstarfi Evrópu, ara kosninga, er þannig hefði
sem hafizt var handa um bæði ( öðlazt umboð til framkvæmda í
vegna stríðsógnana og einnig nafni Þýzkalands.
af öðrum ástæðum, verður að j
halda áfram, af því að það er I 41 Þeirri sannfæringu, að upp-
í sjálfu sér afar mikilvægt skil- taka Þyzkalands, er samemað
yrði til tryggingar varanlegum hefði verið að nýlu- 1 hlð evT
friði | ropska þjoðasamfelag, myndi
3. Afvopnun er aðalskilyrðið verða trygSing fyrir friði- telur
fyrir varanlegum friði. En tak- Þing>ð- að hað ætti að verða hlut-
mörkun vígbúnaðar er aðeins verk hinnar væntanlegu rlkjs-
hægt að heimila á gagnkvæmis- stí°rnar Þyzkalands að akveða
grundvelli. Afvopnun vgrður að endanlega afstöðu þess.
vera samfara allsherjar eftirlits- i 5. Þingið telur, að von um
kerfi, sem tryggi framkvæmd hagstæðan árangur af störfum
hennar og gagnkvæmi. | þessarar ráðstefnu megi hvorki
4. En á meðan ekkert sam- draga úr viðleitni til sameigin-
komulag hefur orðið á þessum iegs öryggis fyrir Evrópu né
grundvelli, er nauðsynlegt fyrir ráðstöfunum til að samræma
hinn frjálsa heim að halda áfram kraftana betur með þátttöku
að leitast við að tryggja sam- Vestur-Þýzkalands. Þessi von
eiginlegt öryggi. Ber þá jafn-
framt að svo miklu leyti sem
kostur er á, að hafa í huga fjár-
hagslegar og þjóðfélagslegar að-
hættuna, sem vofir yfir Evrópu, hinna vestrænu þjóða, þar a
vonum við og biðjum að kom- meðal Þjóðverja, verður einingu 1 slæður-
Almenn mannréttindi, málfrelsi izt verði hjá nýrri styrjöld. Við , vestrænu þjóðanna eigi á komið. I Samábyrgð hins vestræna
og trúfrelsi áttu friðland hjá þjóð höfum fyllt flokk Evrópuráðs- j Við skulum halda áfram að heims verður að efla, en hafa
minni jafnvel fyr en þær hug-1 þjóðanna í þeirri von að þessum vona að þessari einingu verði á | iaínframt 1 huga innbyrðk sjálf
•sjónir festu almennt rætur hjá samtökum megi auðnast að fót komið áður en það er um
hjálpa meðlimaþjóðunum til að . seinan.
finna lausn hinna mörgu vanda-
•íiðrum þjóðum.
Fyrir meir en þúsund árum
yfirgáfu forfeður okkar stað-
festu sína á Norðurlöndum
<og létu í haf til að nema land
á óþekktu eylandi mörg hundr-
uð mílur frá meginlandi álfunn-
ar til þess að varðveita frelsi
sitt og losna við áþján í heima-
landi sínu. Með því ísland var
«inarigrað öldum saman og þjóð-
in fámenn, fátæk og varnarlaus,
hlaut hún að sjálfsögðu að gæta
hlutleysis og óska hlutleysis í
deilumálum stórþjóðanna. Hlut-
leysi í slíkum átökum var jafn-
an ósk þjóðarinnar enda yfirlýst
í stjórnarskrá landsins.
Allt fram að síðustu heims-
styrjöld trúðum við því að þetta
hefðbundna hlutleysi okkar yrði
virt. íslenzka þjóðin vonaði að
geta þannig byggt upp þjóðlíf
sitt og haft vinsamlega sambúð
við önnur lönd til framdráttar
sameiginlegri þróun á svíði menn
ingar, viðskipta og vísínda. En
fyrir rás viðburðanna í síðari
heimstyrjöldinni, og gegn vilja
íslendinga, varð landið herstöð
annars stríðsaðilans.
mála, sem að þeim steðja, og
til að komast klakklaust yfir
farartálma þá, sem torvelda sókn
þjóðanna fram til frelsis og eðli-
legra lifnaðarhátta.
Vegna þessa létum við á þessu
ráðgjafarþingi í ljós þegar í önd-
verðu samúð með samtökum
þeirra ríkja, sem að Schuman
áætluninni standa.
Vegna þessa studdum við sam-
þykkt mannréttindaskrárinnar,
og vegna þessa væntum við góðs
árangurs af varnarbandalagi
Evrópu.
í stuttu máli sagt: Við höfum
fagnað öllum aðgerðum Evrópu-
ráðsins, sem miða að því að
treysta einingu meðlimaþjóð-
anna.
Þótt við að sjálfsögðu óskum
friðar og eðlilegrar þróunar um
víða veröld, þykir okkur mest um
vert að vinum okkar í Vestur-
Evrópu takist að ná nægilega
einlægu samkomulagi er geri
þeim kleift að standá sameinaðir
og traustir til styrktar sameigin-
legum málstað ,ekki vantreyst-
Skákeinvígi Mbl.:
Akranes-Keflavík
KEFLAVIK

lÍ^'WÍ.^
■ mmm
laitliBi
AKRANES
2. leikur Akraness: c2—c4
TÓKÍÓ — Samningatilraunir
milli Japana og Kóreumanna um
eignir Japana í Kóreu hafa með
öllu farið út um þúfur.
1 stæði hinnar sameinuðu Evrópu
og Bandaríkja Ameríku.
6. Samtök hinnar frjálsu Ev-
rópu eru ennfremur þáttur í efl-
ingu friðarins, af því að þau auka
öryggið með varnarsáttmálum
sínum og hinum yfirlýsta vilja
að leysa einungis með samninga-
umræðum þau vandamál, sem
valda öngþveiti í heiminum.
7. Að mannréttindi og megin-
reglur frelsisins seu í heiðri hafð-
ar, telur þingið ófrávíkjanlegt
skilyrði þess, að unnt reynist að
koma á vinsamlegum samskipt-
um og árangursríkri samvinnu
þjóða á milli, enda felst í því
heiðarlegur vilji til samkomu-
lags.
B.
1. Þingið telur, að þessum meg-
inreglum, eins og málum háttar
nú, yrði fyrst í stað bezt að beita
í framkvæmd á þann hátt að
kveðja saman eins fljótt og unnt
er fjórveldaráðstefnu þá, sem
fyrirhuguð er. Þar yrðu helztu
dagskrármál vandamál Austur-
ríkis og Þýzkalands. Þessi vanda-
mál ber að ræða aðgreind. Síð-
an yrði dagskrá ráðstefnunnar
megi ekki heldur draga úr þeirri
viðleitni að koma á fót sameig-
inlegri stjórn fyrir Evrópu með
takmörkuðu starfssviði, en raun-
hæfu valdi, er tryggi lýðræðis-
lega yfirstjórn þeirra samstjórn-
arnefnda sem þegar hefur verið
komið á fót éða áformaðar eru.
6. Þess vegna fer þingið þess
á leit við Stóra-Bretland og önn-
ur þátttökuríki í Evrópuráðinu að
skipuleggja sem bezt aðild sina
að þessum sameiginlegu stjórnar-
nefndum.
7. Þingið lætur sér hugleikið
að lýsa yfir friðarvilja sínum og
telur, að það væri tímabært að
bjóða Rússlandi innan vébanda
UNO gagnkvæman öryggissátt-
mála, sem þessi ríki yrðu aðilar
að: USSR (Sovét-Rússland),
Bandaríki Norður-Ameríku,
Stóra-Bretland og auk þess þau
lönd, sem skuldbundið hafa sig
til þátttöku í hinu pólitíska sam-
starfi Evrópu éða, ef sameinuð
Evrópa er komin á laggirnar, þá
þau samtök sjálf sem heild, og'
loks, ef auðið er, önnur lönd.
„Vinnuhetjur14
BERLlN: Wilhelm Pieck forseti
Austur-Þýzkalands sæmdi 42
manns austur þar sæmdarheitinu
„Vinnuhetjur“. Fólk er þann titil
hefur þarf ekkert að vinna héð-
an frá, annað en að flytja áróð-
ursræður.