Morgunblaðið - 23.12.1953, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 23. des. 1953
SEIMTIMENTAL
úk hóss
- S M A S
eftir Dorothy Parker.
F
—Ó, KEYRIÐ þér bara eitthvað,
bilstjóri — það skiptir ekki máli
hvert, aðeins ef þér haldið áfram
að keyra. — Það er betra að sitja
i leigubíl, heldur en að ganga.
JÞað þýðir ekkert 'fyrir mig að
ganga. Ég myndi alltaf vera að
rekast á einhvern í mannfjöldan-
um, sem líktist honum — ein- j
hvern, sem sveiflaði öxlunum
líkt og hann, með hattinn út í
öðrum vanganum. Ég myndi
.strax telja mér trú um að það
væri hann — að hann væri kom-
inn aftur. Hjarta mitt myndi
verða likt og seitlandi vatn og
húsin myndu svigna, og beygja
sig yfir mig.
Nei, þá er betra að vera hér;
aðeins að bílstjórinn vildi keyra
hraðar, svo hratt að fólkið á
gangstéttinn yrði að löngu, gráu
striki, og ég gæti ekki séð neinar
sveiflandi axlír og skásetta hatta.
t>að er slæmt að þurfa að stöðva
1 svona mikilli umferð. Fólkið
streymir of hægt og greinilega
framhjá, og alltaf gæti sá næsti
verið. Nei, auðvitað kæmi það
ekki til mála. Ég veit það. Auð-
vitað veit ég það. En það gæti
verið.
Og fólkið getur horft inn í bíl-
inn og séð mig; það getur séð
mig gráta. Ó, leyfðu þeim að
horfa, það skiptir þig engu.
Leyfðu þeim að glápa, svo þeim
verði illt af því. Já þú glápir á
mig, glápir og glápir, vesalings
skringilega og þreytta kona. Hatt
urinn er fallegur, finnst þér það
ekki? Hann er til þess gerður að
það sé horft á hann. Þessvegna
er hann svona nýr og stór og
rauður, Þessvegna eru þessar
stóru mjúku fjaðrir á honum.
Fátæklegi hatturinn þinn er all-
ur snjáður og tuskulegur. Hann
lítur út eins og dauður köttur,
köttur, sem hefir orðið. fyrir bíl
og verið sópað til hliðar í renni-
steininn.
Vildirðu ekki óskaáð þú værir
ég, og gætir fengið þér nýjan hatt
hvenær sem þér sýndist? Þú
gætir gengið hratt, borið höfuðið
hátt og lyft fótunum frá gang-
stéttinni, ef þú værir á leiðinni
að fá þér hatt, fallegan hatt, sem
kostaði meira fé, en þú hefir
nokkurntíma átt.
Bara að þú fengir þér ekki
einn, sem væri alveg 'eins og
minn. Því rautt táknar sorg, eins
og þú veizt. Skarlats-rautt fvrir
ást, sem er dauð. Vissirðu það
ekki?
Hún er farin núna. Leigubíll-
inn er kominn á stað aftur og hún
er horfin að eilífu. Ég er að velta
því fyrir mér hvað hún hugsaði,
þegar augu okkar og líf mættust.
Ég er að velta því fyrir mér
hvort hún hefur öfundað mig af
æsku minni og öryggi.
Eða skyldi hún gera sér ljóst,
að ég myndi fleygja öllu frá mér,
sem ég ætti, ef ég fengi hið kyrr-
láta og dauða hjarta hennar í
stað míns? Hún skynjar ekki
lengur, hún á ekki einu sinni ósk-
ir. Hún er hætt að vona og
brenna, ef hún hefir þá nokkurn
fíma vonað og brunnið.
Ó, þetta var fallegt, þetta var
raunverulega Ijóðrænt. Hún er
hætt að vona og brenna, ef hún
hefur þá .... — Mjög fallegt!
Jæja, ég er að velta því fyrir mér
hvort hún — á sinn hægláta
hátt — hefur orðið örlítið ánægð-
ari, eða ef til vill sorgmæddari
yfir því að vita að til væri mann-
vera, sem væri enn ver sett en
hún.
Þetta er einmitt það, sem hon-
um var svo illa við hjá mér. Ég
veit alveg hvað hann myndi hafa
sagt.
„I guðanna bænum hættu
þessu sentimentala rugli“, myndi j Eg get ekki haldið þessu áfram
hann hafa sagt. „Hversvegna ertu lengur, ég get það ekki. Ég get
að þessu? Þó þú sjáir gamla hrein j ekki skilið þennan leyndardóm.
gerningakonu á götunni, þarftu Ef ég aðeins vissi að þetta liði
ekki endilega að væla yfir henni. hjá á einum degi, — ári, eða
Það gengur ekkert að henní, hún tveim mánuðum. Þá gæti ég hald
klárar sig.. Þegar augu okkar og
líf mættust! — Rugl! Hún tók
! ekki einu sinni eftir þér. Og hið
1 kyrrláta dauða hjarta hennar!!
I —- Þvaður og vitleysa. Hún hefir
J sennilega verið á leiðinni að fá
sér flösku af slæmu gini og farið
á rjúkandi fyllirí. Þarftu endi-
lega að gera hlutina svona drama
tíska? Þú þarft ekki að telja þér
trú urfi að allir séu sorgmæddir.
Hversvegna ertu alltaf svona
sentimental? Gerðu það fyrir mig
að hætta því Rósalía"
I Þetta myndi hann segja — ég
veit það.
En hann mun hvorki segja
þetta, eða nokkuð annað við mig
framar. Aldrei framar. Hvorki
bitur- né blíðuyrði. Hann er far-
inn og hann kemur ekki aftur.
„Auðvitað kem ég aftur“, sagði
hann. „Nei, ég veit ekki hvenær
ég kem —- ekki nákvæmlega, —
það hefi ég margoft sagt J>ér. Ó,
Rósalía farðu nú ekki að búa þér
til neina alheimssorg út af
þesSu. Það verða í mesta lagi fá-
einir mánuðir, ef til vill. —
Strákar og stelpur þurfa að fá frí
frá hvort öðru, svona öðru hvoru!
Þetta er ekkert til þess að vera
að skæla yfir. Og ég helzt fjanda-
kornið ekki til eilífðar fjarri
New York.“
En ég vissi það — ég vissi það.
Ég vissi það, vissi það vegna þess
að hann var kominn langt í burtu
frá mér, löngu áður en hann fór
í raun og veru.
Hann er farinn og hann kemur
ekki aftur — hann er farinn og
hann kemur ekki aftur — hann
er farinn og — hlustaðu á, hvern-
ig hjólin rymja þetta í eyra þér,
aftur og aftur. Þetta er sjálfsagt
það, sem kallað er að vera
sentimental. Hjól geta ekki sagt
neitt. Hjól geta ekki talað. En ég
heyri í þeim. Ég er að velta því
fyrir mér hversvegna það er
svona rangt að vera sentimental.
Fólk gerir. svo lítið úr tilfinning-
nnum. „Ekki gætirðu komið að
mér, þar sem ég sæti og væri að
vola yfir draumórum“.
Með orðinu draumórar á það
víst við minningar manns. Og
það er svo innilega hreykið yfir
að eiga engar minningar. Ein-
kennilegt hvernig það stærir sig
af göllum sínum. „Ég tek ekkert
of bókstaflega", segir það. „Ég
get ekki hugsað mér að taka hlut
ina svo alvarlega, að ég gæti
særzt á því“. Það segir: „Engin
mannvera í heiminum er svo
þýðingarmikil fyrir mig að ég
gefi henni tækifæri á að særa
mig.“ Ó, hver hefur á réttu og
hver á röngu að standa, hver er
það, sem ákveður? E£ til vill
hafði ég á réttu að standa með
hreingerningarkonuna. Ef til vill
var hún mjög slitin og ef til vill
var hjarta hennar kyrrlátt og
dautt.
Ef til vill vissi hún allt um
mig á þessu augnabliki. Það þarf
ekki endilega að hafa verið allt
í lagi með hana, og hún þarf ekki
endilega að hafa verið á leiðinni
að fá sér flösku af gini, þó hann
hafi sagt það. — Æ, ég man
aldrei. — Hann sagði það ekki,
hann var hvergi nærri! Ég ímynd
aði mér bara að hann hefði sagt
það. Ég hélt ég hefði heyrt hann
segja það. Hann er alltaf nærri
mér — hann með sína fegurð og
grimmd. En hann má ekki vera
nærri mér lengur. Ég má ekki
hugsa um hann.
Alveg rétt — hættu bara að
hugsa um hann — hættu að anda
— hættu að heyra — hættu að
að sjá! Stoppaðu blóðið í æðum
þínum.
ið það út, jafnvel þó það gengi
ekki skrikkjalaust. En það heldur
alltaf áfram, og það er enginn
endir.
„Sorgin, líkt og sifellt regn,
seitlar í hjarta mínu.
— Fjöldinn tvístrast
og hrópar í angist. —
Komandi dagur mun finna
þau kyrrlát á ný.
Þar er hvorki þroski né rýrnun,
því síður upphaf né endir.
Bíðum við — hvernig er nú
næsta ljóðlína? Eitthvað — eitt-
hvað, sem rímaði við „bezt“. En,
alla vega — endirinn var ein-
hvern veginn svona: —
„Hugsanir mínar eru hægar og
hljóðar
upp ég stend og
niður sezt.
Smáatriði, eins og hvaða
kjóll mér þykir fara bezt!
Já, þannig hljóðaði það. Og
það er svo mikill sannleikur í
þessu. Hvaða máli skiptir það
fyrir mig, livaða fötum ég geng í?
Hýrgaðu sjálfa þig upp með
því að kaupa stóran, rauðan hatt.
En þú færð bara leið á honum.
Hvernig ág ég að afbera það að
sitja svona og stara, og kaupa
rauða hatta, sem ég fæ strax
leið á, og sitja síðan og stara á
ný. Dag eftir dag, Á morgun,
hinn daginn og daginn þar á
eftir. Hvernig .get ég afborið þá?
En hvað get ég gert, annað en
setið og starað og keypt mér
stóra, rauða hatta?
„Farðu og heimsóttu vini þína
og skemmtu þér“, segja þau. „Þú
mátt ekki skera þig svona út úr.
til þess að dramatísera hlutina.“
Dramatísera! Ef það, að finna
stöðugt — nei sífellt regn streyma
um hjarta sitt, er kallað að
dramatísera, þá geri ég það. —1
Hvernig getur þetta heimska og
smásmugulega fólk vitað hvað
þjáning er? Hvernig ætti það,
með sín þykku hjörtu, að vita
hvað sundurrifið hjarta er? Geta
þau ekki skilið, þessi heimsku
fífl, að ég get ekki heimsótt vini,
sem við vorum vön að heimsækja
saman? Ég gæti ekki komið aftur
á þá staði, sem hann hafði heim-
sótt með mér. Vegna þess að hann
er farinn og það er allt liðið, horf
ið, lokið! Og þegar öllu er lokið,
þá eru það aðeins þeir staðir, þar
sem sorgin hefir heimsótt mann
sem getur gefið manni fró. Ef
ég kem þar, sem hamingja okkar
var mest, hlýtur hjarta mitt að
springa. Og það er sentimentalt,
geri ég ráð fyrir. Það er víst
sentimentalt að geta ekki afbor-
ið að sjá þá staði, þar sem allt
lék í lyndi. Og það, að geta ekki
séð neitt, sem minnir á horfinn
ástvin. Sorgin er kyrrð, sem mað-
ur öðlast í minningu heitra til-
finninga. Þetta var — þetta er
dásamlegt. „í minningu heitra
tilfinninga“. Þetta var þó ljóð-
rænt! Ég vildi að ég gæti sagt það
við hann.
En ég segi ekkert við hann
framar, aldrei, aldrei framar.
Hann er farinn og það er allt
liðið, og ég þori ekki að hugsa
urn það, sem liðið er. Allar hugs-
anir mínar verða að vera hægar
og sljóar, og ég verð —.
NEI! í guðanna bænum. Ekki!
Bílstjórinn ætti ekki að keyra
eftir þessari götu. Þetta er gatan
okkar, gata ástar og unaðar. Ég
gct það ekki, ég get það ekki!
Ég beygi mig niður og held fyrir
augun, svo ég geti ekki séð. Ég
verð að halda hjarta mínu kyrru,
ég verð að vera eins og þetta smá
smugulega, uppþornaða fólk, sem
er hreykið af því að eiga engar
minningar.
En ég sé allt, þó augu mín séu
Framh, á bls. 11.
Eisenhower Bandaríkjaíorseti og Dag Haramarskjöld framkva '<3a-
stjóri Sameinuðu þjóðanna, hrilsast fyrir utan stórbyggingu S. Þ.
í. New York, daginn sem Eisenhov/er ávarpaði þing Samt uött
þjóðanna. Lengst til vinstri er John Forster Dulles utanríi ráð-
herra og lengst tií hægri er aðalfullíiúi Bandaríkjanna hjá S. í».„
Henry Cabot Lodge.
- oo þar er fjöldi góðra leikaraefi a.
UM SÍÐUSTU mánaðamót frumsýndi Leikfélag Siglu'jarðar
leikritið „Logann helga“ eftir Somerset Maugham. Hefi: leik-
ritið verið sýnt fimm sinnum og verður sýningum haldii ái'ram
yfir hátíðarnar. Karl Guðmundsson leiltari fór héðan nc ður á
Sigluíjörð og leiðbeindi hann Siglíirðingum við uppsetni: gu og
var leikstjóri.
MIKILL AHUGI <
Þegar Mbi. hitti Karl Guð-
mundsson nýlega að máli, komst
hann að orði á þessa leið: — Það
var mér mjög mikil ánægja að
starfa að leiklistarmálunum með
Siglfirðingum. Fólkið hefur svo
mikinn innri áhuga og er sér-
staklega fljótt að tileinka sér
hverskonar leiðbeiningar. Allt er
þetta fólk sem er upptekið við
störf á daginn, en leikæfingar
standa yfir langt fram á kvöld
eða nótt.
ERFIÐ STARFSSKILYRÐI
— Hvernig eru starfsskilyrðin
til leiks þarna?
— Leikfélagið er endurreist
fyrir tveimur árum eða svo. Það
ræður sjálft ekki yfir neinu hús-
næði, en húsnæði fékkst til æf-
inga í húsi Utvegsbankans og leik
ritið var leikið í sjómannaheim-
ilinu, sem rekið er af stúkunni
Framsókn. Samkomusalurinfbþar
tekur 180 manns í sæti.
SÝNING Á LOGANUH HELGA
— Hverjir eru í stjórn Leik-
félagsins?
— Formaður er Björn Dúason,
gjaldkeri Gísli Þorsteinsson, rit-
ari Gcstur Guðjónsson og með-
stjórnar.di Pétur Baldvinsson,
— Hvað er um leiksýninguna
að þessu sinni að segja?
— Tekið var til sýninga. ’eik-
ritið „Loginn helgi“ cftir Somer-
set Maugham. Er það fyrst" leik-
ritið alvarlegs eðiis, sem T eik-
félagið flytur. Hafa tvö I .ikrit
v'erið sýnd áður, Græna lyítan og
Karólina snúr sér að leik .stinn,
Frumsýning á leikritdnu var 27.
nóv. Er ætlunin að sýna þ ð yfir
jólin. Hlutverkaskipting e: bann-
ig að Morris, hinn slasaða 'anrs
leikur Július Júlíusson i óstaf-
greiðslumaður, Frú Tabre' aóð-
ur hans leikur frú Kristín T 'ald-
vinscóttir. Með hlutverk Stellu
konu Morris, fer frú Olga Tórar-
insdóttir, Collin Tabret bróðir
Morris er leikinn af Hrnnesi.
Baldvinssyni. Hjúkrunarlonan.
ungfrú Wayland er leikin rf frú
Huldu Steinsdóttur, læk: irian
dr. Harvester af Jóhannesi /óns-
svni kennara, rnajor Lyconda af
Pétri Baldvinssyni innheimtu-
mánni og Aiice þjónustustúlka
leikin af Höllu Haraldsdóttur.
m
GÓBIR LEIKARAR
— Hvað er annars um leiklist-
arlíf á Siglufirði að segja?
— Leik.iistin hefur verið t:i!s-
vert iðkuð á Siglufirði í um.
hálfa öld. Gamalt leikfélag var
þar starfandi og síðan hefur stúk-
an Framsókn alltaf haldið uppi
Framh. á bls. 10.