Morgunblaðið - 07.01.1954, Side 7

Morgunblaðið - 07.01.1954, Side 7
Fimmtudagur 7. janúar 1954 MORGllNBLAÐIÐ 7 KomiiipfiiénÍR í boöi felaðamanna Grísku konungshjónin hafa aflað sér mikilla vinsæida í Bandaríkjunum, en þau eru nú þar á ferð. Hér á myndinni sjást þau í boði blaðamannaféiagsins í San Francisco. Á milli konungshjónanna sitúr Elmer Robinson borgarstjóri, en við hina hlið drcttningarinnar er formaður félagsins, Ed. Montgomery. Sr. Benjamín Kristfánsson skrifar oni Fornar gralir og Iræðimenn Sagan af fornleifafræðinni, eftir C. W. Ceram. — Björn O. Björnsson íslenzkaði. — Bókaforlag Odds Björnsson- ar, Akureyri. MÖRG ævintýri gerðust í forn- eskju og meiri en menn vita. Þung og ströng fellur timans mikla móða, stygjarfljót dauðans og eyðingarinnar, og færir allt í kaf. Mennirnir hverfa eins og blóm af grasi. Æskuhlátrarn- ir hljóðna, harmur og tregi stöðv- ast, dauðastunur og dýpstu raun- ir kynslóðanna gleymast eins og vindurinn sem blés í gær. Öll vegsummerki um starf og stríð fjöldamargra kynslóða sökkva í jörðina í bókstaflegum skilningi, þar sem þögnin og moldin geyma þau. En lengi reikar þó sögnin um staði og stundir í hálfrökkri forneskjunnar unz flestir hætta að trúa henni, og halda að hún sé ekkert nema ofsjón eða ímynd- un. Flestir eru augnabliksins börn. En hafi þeir einhverja hugar- orku afgangs snúa þeir von sinni til framtíðarinnar. Fortíðin, hvað kemur hún oss við, segja þeir, fortiðin dauð og grafin? Þó er þessu svo háttað, að vér stöndum á herðum fortíðarinn- ar, skiljum ekki nútimann og verðum eilíflega áttavillt í líf- inu nema vér höfum einhverja hugmynd um þá leið, sem að baki er. Hefðu menn næmari skilning á því, að fortíðin til- heyrir líka lífi þeirra sem mikill örlagavaldur, mundu þeir setjast við fætur sagnameistaranna til að nema af þeim lifsreynslu ald- anna. Ekkert er heldur lærdóms- ríkara en virða fyrir sér örlög stríðandi lýða. Af þeim má margt nema til gagns, en þar eru líka mörg víti til varnaðar. Það eru ávextirnir af þessum íjársjóði reynslunnar, sem menningu skapa, en undir eins og spjöld minninganna eru þurrkuð og af- máð, verður mannkynið að hefja sögu sína að nýju, finna það sem týndist, reisa það úr rústum, sem hrundi, og í þetta Sisýfosarerfiði hafa oft farið þúsundir ára. Áður en ritlist og prentlist var fundin, voru stórum meiri örðug- leikar á því að flytja lifsreynslu og menningararf einnar kynslóð- ar til annarar. Og dyndu stór- kostlegar hörmungar yfir þjóð- irnar: drepsóttir, hallæri, jarð- skjálftar, eða ef trylltir og lítt siðaðir þjóðflokkar ruddust yfir siðmönnuð þjóðfélög, var stund- um margra alda menning lögð svo gersamlega í rúst, að ekki stóð steinn yfir steini. Barbar- arnir gerðu hesthús úr hofum, brutu listaverk sér til skemmt- unar, níddu allt niður á sitt ó- menningarstig. Síðan fauk moid eða sandur yfir valinn og færði allt í kaf. Það var lengi haft fyrir satt og stóð í almanakinu, að frá sköpun heimsins væri ekki nema tæp sex þúsund ár, og vissu menn þó litil skil á nokkurri sögu nema sem svaraði helmingi þess tíma- bils. Nú vita menn að þetta tíma- tal er fjarri öllum sanni. Um hundruð milljónir ára hafði lífið þróast á jörðunni áður en mað- urinn kom til sögunnar, og :nenj- ar hafa fundizt eftir hann 5 jarð- lögum að minnsta kosti um hálfa milljón ára. Hins vegar vita menn harla lítið um afrek hans lengst þess tíma og halda jafnvel að þau hafi lítil verið framan af. Helzt glórði eitthvað í sögu Gyðinga, sem snemma urðu mjög skrifandi þjóð, en margir hugðu þó ýmsar hinar eldri sögusagnir þjóðsögur einar og ýkjur. Hið sama var að segja um menningu þá, sem Hómerskviðurnar fjöll- uðu um. Héldu sumir þá atburði skáldskap frá rótum og voru jafnvel farnir að hafa við orð, að Trója mundi aldrei hafa verið til. En fyrir um það bil hundrað árum síðan tóku að gerast at- burðir, sem vörpuðu skæru ijósi yfir ýmis fornsögutímabil mann- kynsins, er menn vissu lítt eða ekkert um 'áður. Fornleifafræðin varð til. Mönnum hugkvæmdist allt í einu að sópa ryki aldanna af fornum rústum. Og sjá, kirkju- garðurinn reis! Horfnar kynslóð- ir hófu upp rödd sína og nýju. Þjóðtungur, sem gleymdar höfðu verið um þúsundir ára voru upp- götvaðar af skarpvitrum vísinda- mönnum. Bókmenntir þeirra fundust skráðar á stein, stund- um heil bókasöfn. Listaverk þeirra, hallir og hofgarðar, turn- ar og borgarvirki stigu upp úr jörðunni, ef nokkuð var mikil- fenglegri en nokkrar sagnir höfðu kunnað frá að herma. Guð- ir, sem löngu voru gleymdir, komu fram úr rökkurmóðu ald- anna: Guðir með fuglshaus, guð- ir í nautslíki og allra hugsanlegra kvikinda, guðir gerðir úr hreinu gullij sem vógu 24 smálestir, heiiagir krókodílar, slöngur og pöddur. Allt þetta litauðuga líf fornaldarinnar reis upp frá dauð- um í furðulegri fjölbreytni, svo að menn lærðu að þekkja áhöld, skartgripi og húsmuni fólks, sem lifði fyrir þúsundum ára. Og það, sem merkilegast var, menn kom- ust að raun um að fyrir ára- þúsundum, áður en nokkur saga var skráð, voru menningartíma- bil auðug af iist og lifsþægind- um oft nauðaiík að hugsunar- hætti vorum eigin tímum. Frá þessu öllu er sagt í bókinni: Fornar grafir og fræðimenn á svo skemmtilegan, lærdómsríkan og hugðnæman hátt, að engin skáld- saga grípur hugann sterkari tök- um, enda er lífið sjálft að öilum jafnaði öllum skáldskap meira og furðulegra. í bók þessari er skýrt frá uppgreftri í Pomeji og Hercuianeum, Ilionsborg og á Krít, Egyptalandi, Mesópótamíu, Mið-Ameríku, og Perú. Hinar fornfrægu borgir Nineve og Babylon, finnast að nýju. Babels- turninn kemur í ljós, ættborg Abrahams, Úr i Kaldeu, er gafin upp og það kemur í ljós að sagn- irnar um Nóaflóðið og fleira í Genesis eru komnar úr grárri forneskju. Og ekki eru síður skemmti- legar frásagnirnar af þeim mönn- um, sem með sterku ímyndunar- afli, óvenjulegri snilligáfu og ó- bugandi dugnaði réðu gátur for- tíðarinnar eina eftir aðra og leiddu þannig í ljós hið undar- lega stórbrotna líf fortíðarinnar. Þekkingargleði þessara manna var svo frábær og um leið skygni þeirra á viðfangsefnið svo furðu- leg, að það er eins og þeir rati beint á það, sem þeir leita að. Slík kraftaverk vinnur hinn fræðilegi áhugi, að segja má að í þeim efnum sé ekkert ómögu- legt fyrir guði. Bók þessi kom út i Þýzkalandi fyrir fimm árum síðan en hefir siðan verið þýdd á fjöldamörg tungumál og hvarvetna hlotið hinar ákjósanlegustu viðtökur og Frh. á bls. 11. Sameiginlcgur listi Framsóknar og Sj álfstæðisflokksiiís í Húsavík HÚSAVÍK, 6. jan. — Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokfc- urinn hér í Húsavík hafa sameiginlegan lista við væntanlegar bæj- arstjórnarkosningar, 31. janúar. Listinn er þannig skipður: 1. Karl Kristjánsson alþingismaður. 2. Frú Helena Líndal. 3. Þórir Friðgeirsson, gjaldkeri. 4. ' Finnur Kristjánsson, kaupfélagsstjóri. 5. Ari Kristinsson, lögfræðingur. 6. Þorvaldur Árnason, framkvæmdastjóri. 7. Aðalsteinn Halldórsson, verkstjóri. 8. Jóhann Jónsson, framkvæmdastjóri. 9. Þórhallur B. Snædal, trésmíðameistari. 10. Karl Aðalsteinsson útgerðarmaður. 11. Reynir Jónasson, bílstjóri. 12. Haraldur Jóhannesson, verkamaður. 13. Kristján Benediktsson, bilstjóri. 14. Þorgeir Gestsson, héraðslæknir. Reykvízkur iðnaður stór. aukinn á síðast liðnu ári Fleipur Hannibals Valdimarssonar. í HINNI mótsagnakenndu lang- loku, sem formaður Alþýðuflokks ins, Hannibal Valdimarsson, birti í Alþýðublaðinu um áramótin, segir hann meðal annars: „Iðn- aðinum var haldið í sömu bónda- beygjunni og áður —“. Þessi fuil- yrðing formannsins stangast mjög á" við þær upplýsingar, sem forustumenn iðnaðarins sjálfs hafa gefið í áramótagreinum sín- um. Páll S. ^Pálsson, framkv.stj. Félags íslenzkra iðnrekenda, birtir þannig samanburð á starfsmannahaldi nokkurra fyrirtækja 1952 og 1953. Af þeim samanburði sést, að þau 56 fyrirtæki, sem talin eru, höfðu 1. júní 1952 aðeins 503 starfsmenn. í árslok 1952 var starfsmannatalan 658 en er nú 83G. Þessi aukning afsannar gersamlega fullyrðingu Hanni bals. Auk þessa skýrir Páll S. Páls- son frá margs konar framförum, sem orðið hafi í íslenzkum iðnaði á árinu og ýmislegri fyrirgreiðslu sem honum hafi verið veitt. Páll fer alls ekki dulf með, að iðnað- urinn hafi unnið mikla „sigra“ á árinu. Sama skoðun um stórbættan hag iðnaðarins, kemur fram hjá Eggert Jónssyni, framkvæmdar- stjóra Landssambands iðnaðar- manna. Hann segir: „Iðnaðarmenn hafa vissu- lega ástæðu til þess, að líta bjartari augum á framtíðina nú en við áramótin í fyrra“. Þetta er hverju orði sannara, og vita það allir, sem eitthvað koma nærri iðnaði, þó að hitt sé líka rétt, að áminna menn um, að margt er enn ógert, bæði af hálfu iðnaðarmanna og þess opin- bera. Það verður stöðugt að veræ á verði og „sigurvíman“ má ekki. villa mönnum sýn, eins og PálL S. Pálsson segir réttilega. En óvitahjal hjá mönnum einst og Hannibal Valdimarssyni er einungis tii tjóns. Vanþekking' hans er þeim mun átakanlegri, sem Alþýðuflokkurinn reynir nú. við bæjarstjórnarkosningarnar sérstaklega að afla sér fylgis hjá iðnaðarmönnum og iðnaðarverka fólki. Þær tilraunir munu ekki takast. Fólkið, sem á lífsafkomu sína undir velfarnaði iðnaðarins, veit, að hann verður einungis byggð- ur upp af raunhæfri þekking, dugnaði, áræði og velvilja allra, sem hlut eiga að máli. Allt þetta skortir núverandi forustumenn. Alþýðuflokksins í þessum mál- um sem öðrum. Iðnaðarmenn og iðnaðar- verkafólk lifir ekki á gambri og stóryrðuni, þó að slíkt hafi reynzt ábatasamlegur atvinnw vegur fyrir formann Alþýðu- flokksins. Iðnaðarmenn eiga það sameig- inlegt með öðrum vinnandi mönn. um í landinu, að þeir þurfa að byggja lífsafkomu sína á stað- reyndum og raunhæfum fram- kvæmdum. Þess vegna fylgja þeir Sjálfstæðismönnum að málum, mönnunum, sem forustuna hafa haft um uppbyggingu íslenzks iðnaðar, eins og íslenzks athafna. iíft yfirieitt. Reykvískur iðnaðarmaður. BREZKU konungshjónin eru nú á ferðalagi um Nýja-Sjáland. — Flugu þau í dag yfir aðalkvik- fjárhéruð landsins. — NTB. Höfum flutt skrifstofu og vöruafgreiðslu í Þingholtsstræti 18 DAVÍÐ S. JÓNSSON & Co. umboðs- og heildverzlun. óskast til leigu í 2—3 mánuði. — Tilboð með upplýs- I > ingum um tegund, stærð o. s. frv., sendist afgr. Mbl. i fyrir laugardag, merkt: „Sendiferðabíll — 461“. t

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.