Morgunblaðið - 27.01.1954, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 27. jan. 1954
MORGUNBLAÐIÐ
itagnar Íónsson:
Frjálsiyndi og víðsýni móta starf
og stefnu SjálfstæíHsmanna
AKUREYRHBiRÉF
Stækkun drátfarbrautarinnar, bygging hraðfrysti-
húss 09 nýfízku saStfiskgeymsluhúsa eru aðal stefnu-
mál Sjálfsfæðismanna í atvinnumálum Akureyringa
E) C_■''ö ® @
\ STEFNUSKRÁ
í SKUGGA
Það er ekki að furða þó flokk-
Ur Þjóðvarnarmanna hafi haft
mikið aðdráttarafl fyrir komm-
únista. í fyrsta lagi er höfuð-
éhugamál þeirra í utanríkismál-
lim, þ.e. uppsögn Keflavíkur-
Eamningsins, ný hlutleysisstefna
og varnarleysi landsins, einnig
efst á stefnuskrá kommúnista. —
Mesta áhugamálið eiga flokkarn-
jr sameiginlegt. í öðru lagi eru
ssvo Þjóðvarnarmenn svo langt
„til vinstri“ í innanlandsmálum,
að þeir gefa kommúnistum sízt
eftir og eru Þjóðvarnarmenn að
þessu leyti „kaþólskari en páf-
inn“. Það er langt síðan komm-
únistar hér hafa haft einurð á að
koma fram með jafn „rauða
Etefnuskrá" og Þjóðvarnarmenn.
Menn verða að leita í Verkalýðs-
blaðinu gamla, sem kom út eftir
Etofnun kommúnistaflokksins
um 1930, til þess að finna jafn
rússneskt andrúmsloft, eins og er
í sjálfri landsfundarsamþykkt
flokksins í innanlandsmálum. —
Síðan kommúnistar skírðu sig
upp og kölluðu sig „Sameiningar
flokk alþýðu“, hafa þeir ekki þor
að að birta svo róttækar sam-
þykktir. En Þjóðvarnarmenn
hafa falið samþykktirnar í gömlu
og lítt útbreiddu blaði sínu og
pésum, og ekki haldið þeim á
Jofti siðan, þó þær séu í fullu
gildi innan flokksins og út á við.
KOMMÚNISTAFLOKK-
UR MEÐ ÞJÓÐERNIS-
ANDLIT
Þjóðvarnarmenn geta auðvitað
ekki leynt kommúnistasvipnum
,við bæjarstjórnarkosningarnar.
Að vísu er stefnuskrá þeirra í
bæjarmálum moðsuða, sem hef-
Ur svo sem engan svip, en
Ejálfur listinn ber öll einkenni
EÍns uppruna. Tveir efstu menn-
árnir eru gamlir og grónir komm-
Únistar og fjórði maðurinn, sem
er nýliði, er forstjóri eins af
Etærstu fyrirtækjum kommún-
ísta, Prentsmiðjunni Hólar, sem
Þjóðviljinn gumaði mjög af fyrir
ptuttu. Þegar neðar kemur á list-
enn blasa við nöfn ýmsra smærri
jspámanna með langri reynslu úr
pellum kommúnista.
) Flokkur Þjóðvarnarmanna er í
rauninni kommúnistaflokkur með
þjóðernis-andliti. Þess vegna er
flokkurinn fals-flokkur og kem-
úr það ekki illa heim, að flokk-
lirinn skuli einmitt hafa lista-
bókstafinn F við þessar kosning-
»r.
FJÓS LÆKNISINS
ALFREÐ Gíslason geðveikra-
Jæknir, hélt ræðu fyrir Alþýðu-
flokkinn í útvarpið í gærkvöldi.
læknirinn hóf mál sitt með því
pð tala um hve Sjálfstæðismenn
hefðu uppi mikinn áróður og bar
Big illa undan því. — Þó varð
raeða læknisins einhver illgjarn-
esta áróðursræðan sem heyrðist
S gærkvöldi. Miklum tíma varði
Jæknirinn t. d. til þess að ófrægja
Morgunblaðið og útgefendur þess,
fyrr og siðar, í stað þess að tala
Um bæjarmál. Staðhæfingar eins
ög þær, að skólar hafi ekki verið
fcyggðir í Reykjavík nema kosn-
ingar standi fyrir dyrum og bæj-
©rfélagið sinni engum félagsleg-
|im hagsmunamálum almennings
vitna um hverskyns áróður lækn-
Srinn bar á borð. —
Sjálfur kom læknirinn ekki
Keð eina einustu tillögu um eitt
Bé neitt. Ræðan var tómur áróð-
ur og ekkert annað en áróður.
Læknirinn gat þess í endirinn
Rð bærinn hefði ekki sinnt málum
áfengissjúklinga á þann hátt, sem
Jæknirinn mun hafa viljað, en
Elíkt er raunar ekki fyrst og
fremst mál bæjarfélagsins heldur
yíkisins. Læknirinn, sem telur
éfengislækningar vera sitt hjart-
Bnsmál, (um leið og það er at-
yinnumál hans), hefði vel mátt
jninnast þess að borgarstjórinn,
ÞÓTT eigi sé vitað um borgir í
Evrópu, sambærilegar við höfuð-
borg íslands, hvað stærð snertir,
sem hafi af eigin rammleik og á
jafn skömmum tíma lyft stærri
Grettistökum í efnahags- og
menningarmálum sínum en
Reykjavík undir stjórn Gunnars
Thoroddsen og fyrirrennara hans
í borgarstjórastarfi, þá þarf samt
engum að koma það á óvart, þó
að ýmsir þeir menn, sem eru
bænum misjafnlega velviljaðir,
reyni að nota sér til framdráttar
þá auðsæju staðreynd, að enn
bíða mörg aðkallandi verkefni og
kannske sízt minni en þau, sem
þegar hafa verið leyst af hendi.
Sama máli gegnir vitanlega um
þjóðfélagið í heild — og þó ekki
síður. Hér er enn óræktað land
stórum víðáttumeira en það, sem
brotið hefur verið, fleiri fallvötn
renna óbeizluð til sjávar en þau,
sem tekin hafa verið í þjónustu
fólksins, og þannig mætti lengi
telja. Sannleikurinn er sá, að
þjóðin hefur, síðustu fimmtíu ár-
in, orðið fyrst og fremst að sinna
brýnustu skyldum landnemans,
einfajdlega fyrir þá sök, að hún
hefur ekki búið að neinum þeim
verðmætum, sem aldir og kyn-
slóðir hafa látið íbúum annarra
landa og borga í arf. En það er
létt verk að hamra stöðugt á því,
sem ógert er í svo lítt numdu
landi, og enn löðurmannlegra að
hampa því einmitt framan í þá
menn, sem haft hafa forustuna
um flest það, sem unnið hefur
verið. Krafan um framkvæmdir
verður að visu til alis fyrst, en
hún er þó sjálf venjulega aðeins
„bláðamatur"; vandinn hvílir
eftir sem áður á þeim, sem fram-
kvæmdirr.ar hafa með höndum
og bera um þær ábyrgð gagnvart
þjóð sinni Þeir menn hafa að
jafnaði færri orð og minni en hin
ir, sem einkum láta sér annt um
að heimta, og telja sér skyldara
að gegna kalli timans en óráðs-
kröfum málrófsmannanna, er sjá
sér þann einan leik á borði að
auglýsa sjálfa sig með sem stærst
um orðum og fjarstæðukenndust-
um fyrirætlunum.
Svo sem venjulega gerist fyrir
kosningai hafa nú síðustu dagana
ýmsir þeir menn, sem ekki var
vitað, að til væru nema á mann-
talsskýrslum, reynt að vekja á
sér eftirtekt með tilboðum um
allskonar afreksverk, sem þeim
hefur nú í fyrsta sinn hugkvæmst
að inna af hendi._________________
Það er eins og þessir menn
hafi allt í einu fengið köllun.
Þeir bjóðast meira að segja til
að „bjarga" bænum okkar yfir
á sínar breiðu herðar og koma
einsog frelsandi englar til
hjálpar þeim mönnum — eða
Gunnar Thoroddsen, hefur á
tveim þingum borið fram frum-
varp um, að byggt yrði hæli fyrir
áfengissjúklinga og er það orð-
ið að lögum þrátt fyrir fyrri
mótstöðu sumra þeirra sem lækn-
irinn ætlar að vinna með eftir
bæjarstjórnarkosningarnar. En
læknirinn flutti áróður og
í áróðri hans var vitaskuld ekki
staður fyrir það, sem borgarstjór-
inn hefur gert í þessum málum
á einn eða annan hátt.
Læknirinn lauk máli sínu
á þá lund, að bæjarfélag-
ið og bæjarstjórnin væri
líkast fjósi þar sem staðið
hefðu mörg naut, sem nú ætti
að hleypa út og tæma fjósið.
— Eftir ræðu læknisins að
dæma gæti svo virzt, sem f jós-
ið muni alls ekki verða tómt
eftir bæjarstjórnarkosningarn-
ar, ef hann, sem annar maður
á lista Alþýðuflokksins, skyldi
komast að.
jafnvel til að leysa þá menn
af hólmi —, sem staðið hafa
í eldi baráttunnar fyrir aukn
um lífsþægindum og auðugra
menningarlífi til handa borg-
urum höfuðstaðarins og raun-
verulega unnið þar stórvirki.
Þó að þessir háværu málskrafs-
menn gufi að sjálfsögðu allir upp
að kvöldi kosningadagsins, þá
hljóta þeir að verða hverjum
venjulegum manni til mestu leið-
inda á meðan þeir koma hávaða
sínum við.
Allir stjórnmálaflokkar þessa
bæjar hafa það að nafninu til á
stefnuskrá sinni að halda örugg-
iega vörð um einstaklinginn og
tryggja réttmætt frelsi hans í
þjóðféiaginu. Þó hefur einstakl-
ingurinn aldrei átt eins í vök að
verjast og nú, og það einmitt
gegn þessum „vinum“ sínum,
sem lofa honum gulli og græn-
um skógum, en bíða reyndar eft-
ir því að rífa hann í sig, ef hann
af eigin afli skyldi freista þess
að klóra sig upp á skörina.
Einn flokkurinn hefur þó óneit
anlega sérstöðu í þessu efni, en
það er Sjálfstæðisflokkurinn.
Vegna þess að innan vébanda
hans snúa bökum saman ýmsir
áhrifamenn og ötulir liðsmenn
úr öllum stéttum, þá vofir miklu
síður yfir honum en öðrum póli-
tískum samtökum sú voveiflega
tilhneiging að kúga meðlimi sína
frá öllu sjálfstæðu lífsmati.
Ein bezta sönnun þessa er
þó ef til vill borgarstjóraefni
flokksins, núverandi borgar-
stjóri Gunnar Thoroddsen.
Nafn hans, eða — réttara sagt
— STARF hans á undanförn-
um árum, er hin tryggasta
sönnun þess, að flokkur sá,
er að honum stendur, berst
fyrir lvðræði, auknum mann-
réttindum og menningu allra.
Á þessari miskunnarlausu
véla- og viðskiptaöld eru það
næstum því furðuleg forrétt-
indi fyrir íbúa þessa bæjar að
eiga kost á forustu svo víð-
sýns gáfumanns sem Gunnar
Thoroddsen er.
Þeir menn, sem stefna að því
að kyrkja flest fyrirtæki einstakl
inga í helgreipum nefnda og
ráða, hafa nú einmitt orðið til
þess að benda mönnum á það, að
Reykjavíkurbæ eigi að reka á
sama hátt og einstaklingsfyrir-
tæki. Það er að sönnu dálítið
broslegt að heyra slíkt af vörum
þessara manna, en satt er það
engu að síður. Gunnar Thorodd-
sen virðist og öðrum fremur hafa
haft þetta í huga, enda vafalaust
að skapi flestra stuðningsmanna
hans. Hann hefur reynzt minn-
ugur þess. að bærinn er til orð-
inn fyrir íbúana, en þeir ekki
fyrir hann, og er raunar eina
fyrirtækið, sem rekið er fyrir
reikning alla bæjabúa. Af þeim
sökum hefur hann einvörðungu
beitt sér fyrir því, sem allir bæj-
arbúar njóta eða geta notið góðs
af.
Þeir fjórir flokkar, sem nú
berjast um völdin á móti Sjálf-
stæðisflokknum, hafa vitanlega
alls engan möguleika á því að
koma sér saman um borgarstjóra,
enda forðast þeir að nefna eitt
einasta nafn í því sambandi; svo
gersamlega eru þeir heillum
horfnir í gundroða sínum og von
lausu fálmi. Það væri beinlínis
hlægilegt að fá slíkum mönnum
atkvæði sitt nú. Hér kemur það
að engu haldi, þótt hver af þess-
um flokkum um sig kunni að
eiga nýtum mör' á nð 'kipa
Við Sjálfst ■ - .’o verð-
um áreiðanleg a c.kki einir um
að nota kosningar þær, er nú
fara í hönd, til að þakka
Framh. á bls. 8.
KOSNIN GAB ARÁTT AN fyrir
bæjarstjórnarkosningarnar, sem
fram eiga að fara í lok þessa mán
aðar er nú hafin af fullum krafti.
Hér á Akureyri, sem annars stað-
ar, eru þær nú fyrsta og síðasta
umræðuefni manna á meðal.
Undanfarið hefir fjöldi funda ver
ið haldinn og stefnumálin rædd
og um þau ritað i málgögn flokk-
anna.
í síðustu viku birtu Sjálfstæð-
ismenn stefnuskrá sína í bæjar-
málum Akureyrar. Er stefnu-
skráin hin athyglisverðasta og
var bent á raunhæfar leiðir til
úrbóta þeim vandamálum er Ak-
ureyringar eiga helzt við að
stríða um þessar mundir.
EFLING ATVINNUVEGANNA
ÞUNGAMIÐJA
STEFNUSKRÁRINNAR
Undanfarin ár hefir borið á
því, að þróunin í atvinnumálum
bæjarbúa hafi tæplega fylgt eft-
ir vexti bæjarins. Hefir nokkuð
borið á því, að fólk flytti brott úr
bænum. Þetta getur þó ekki tal-
ist hafa verið í stórum stil og því
fer fjarri, að um stórfellda stöðn
un eða afturför sé að ræða. Gera
má ráð fyrir að fremur slæmt
árferði, svo sem síldarleysi, og
óhagstæð veðrátta fyrir land-
búnaðinn, niðurskurður búfjár
og samdráttur í iðnaðinum hafi
ráðið hér allmiklu um. Síðasta ár
má þó telja gott bæði til lands og
sjávar, að öðru leyti en því, að
síldin brást að miklu leyti. Enda
lifnaði stórum yfir atvinnuveg-
um bæjarbúa á þessu ári, og verð
ur ekki annað sagt en að afkoma
bæjarbúa hafi verið i sæmilegu
meðallagi. Hitt er svo aftur á
móti ljóst, að ekkert má út af
bera, svo að ekki fari illa, og er
því óhætt að fullyrða, að atvinnu
málin eru þau mál, er megin
áherzlu þarf að leggja á í bæjar-
málum Akureyringa.
Þetta gera Sjálfstæðismenn sér
fyllilega ljóst og munu þeir því
leggja megin áherzlu á eflingu
þeirra með starfi sínu í bæjar-
stjórn Akureyrar.
STÆKKUN DRÁTTAR-
BRAUTARINNAR
Akureyringar eiga nú orðið
fimm nýsköpunartogara og er
togaraútgerðin orðin snar þátt-
ur í atvinnulífi bæjarbúa. Segja
má, að þessi atvinnugrein hafi,
frá því er hún hófst hér, verið
óskabarn Sjálfstæðismanna hér
á Akureyri og er óhætt að full-
yrða að hún hefir verið eitthvert
mesta heillaspor er hér hefir ver-
ið stígið á sviði atvinnumála hin
síðari ár. Munu Akureyringar því
lengi minnast nýsköpunar-
stjórnarinnar, er ruddi veg-
inn og veitti þessari lífæð inn í
atvinnumál þjóðarinnar. Enn er
þessi atvinnugrein þó ung að ár-
um og hennar er vissulega þörf
mikillar styrktar og eflingar.
Mikið vantar á að hér séu henni
sköpuð fullkomin aðstaða til þess
að bæjarbúar megi hafa af henni
sem mestan arð. Hvenær sem
draga þarf togara á land. verður
að fara með þá til Reykjavíkur.
Auk þess, sem í þetta sóast
dýrmætur tími, er þetta beint
atvinnutap fyrir þau fyrirtæki,
sem hæglega gætu hér annast þá
viðgerð, sem fram þarf að fara
á skipunum. Stækkun dráttar-
brautarinnar er því mikil þörf og
munu Sjálfstæðismenn í bæjar-
stjórn beita sér af alefli fyrir að
þetta mál nái hið bráðasta fram
að ganga.
BYGGING FULLKOMINNA
FISKGE YMSLUHÚ S A
Annað stórmál, sem snertir
fyrst og fremst togaraútgerðina
er bygging fullkominna geymslu-
húsa fyrir saltfisk. Hér er um að
ræða ákaflega stórt fjárhagslegfc
atriði fyrir útgerðina. Stórkost-
legt magn af saltfiski berst hér
á land og er verkað hér fyrir hina
ýmsu markaði. Þetta skapar geysi
mikla atvinnu fyrir bæjarbúa,
en afrakstur útgerðarinnar verð-
ur ekki að sama skapi mikill, þar
sem hér eru ekki fullkomin verk.
unarskilyrði fyrir fiskinn. Af
þessu leiðir að óhæfilega mikilt
hluti fisksins verður ekki fyrsta
flokks vara, en það þýðir að sjálf
sögðu stórkostlegt fjárhagslegt
tjón fyrir útgerðina og rýrir
um leið afrakstur almennings af
þessari tekjudrjúgu atvinnu-
grein. Af þessu hlýzt einnig það,
að saltfiskverkun verður ekki
stunduð hér ef önnur hagkvæm-
ari nýting aflans er fyrir hendi,
fjárhagslega séð fyrir rekstur út-
gerðarinnar. En sökum þess hvð
saltfiskverkunin skap.gr mikla at-
vinnu í landi, er það ómetanlegur
hagur fyrir bæjarbúa að hér séu
henni sköpuð sem fullkomnust og
bezt skilyrði. Bygging nýrra fisk-
geymsluhúsa með fyllkomnum.
nýtízku kæliútbúnaði er því
knýjandi nauðsyn fyrir togara-
útgerðina í bænum.
HRAÐFRYSTIHÚS
Þriðja stórmálið, sem einnig
kemur til með að snerta togara-
útgerðina fyrst og fremst, er
bygging hraðfrystihúss. Hefir
máJ þetta verið aJImikið rætt hér
í bæ og bent á nokkrar leiðir ex
fara bæri til þess að finna rekstr
argrundvöll fyrir fyrirtæki senv
þessu. Hraðfrystihús hér á Akur-
eyri yrði að byggja afkomu sína.
að mestu eða öllu leyti á togara-
útgerðinni. Sú eina leið hefir því
verið álitin fær í þessu efni, a&
togaraútgerðin ætti sjálf og ræiki
slíkt hús. Fara nú fram gagn-
gerðar athuganir á því, hvort Út-
gerðarfélagi Akureyringa h.f. er
fært að taka að sér að byggja og
reka hér hraðfrystihús og standa
vonir til að málið komist á rek-
spöl á þeim grundvelli.
HAFNARMANNVIRKI
Eitt af stefnumálum Sjálfstæð-
ismanna hér, eru auknar fram-
kvæmdir í hafnarmálum kaup-
staðarins. Hér er mikil þörf bygg
ingar bryggju fyrir togarana og
ennfremur bryggju þar sem fram.
gæti farið móttaka þungavarn-
ings. Athafnasvæðið við höfnina
er allt of lítið miðað við þá miklu
þörf, er skapast hefir hér vi#
aukningu útgerðarinnar. Gömlu
hafnarmannvirkin á Tanganum
eru úrelt orðin og léleg og einnig
allt of lítil þegar afgreiða þarf
hér mörg skip á sama tíma.
Aukning hafnarmannvirkjanna
er því eitt þeirra stóru mála, er
koma munu til kasta næstu bæj-
arstjórnar að leysa og í þeim hafa
Sjálfstæðismenn markað skýia
stefnu.
EINSTAKLINGAR OG FÉLÖG
REKI ATVINNUFYRIRTÆKIN
Hér hafa fyrst og fremst verið
rædd atvinnumál Akureyringa
og þá fvrst og fremst á sviði út-
vegsmála, eins og þau lita úr fyr-
ir þessar kosningar, ekki vegna
þess að ekki séu mörg önnur mál
þess verð að þau séu rædd, held-
ur vegna þess, að þetta eru þau.
mál, sem hæst bera og þörf er að
mestur gaumur sé gefinn. Sjálf-
stæðismenn hafa markað stefnu
í öllum meginmálum þeim er
koma munu til kasta bæjarstjórr.
arinnar en ekki er hér tóm að
rekja þau að sinni.
Höfuðstefna flokksins er ©g;
verður sú sem lýst er í stefnu-
Frarnh á bls. 8.