Morgunblaðið - 10.04.1954, Page 9

Laugardagur 10. apríl 1954
MORGVNBLAÐIÐ
B
„PiEfur og sfúika" í Þjóðleikhúsinu
LeikféEqg Re;ykjavíkur:
«* *
„Frænka Chorleys“, skopleikur
eítir Brundon Thomas
Þjóðleikhúsið sýnir Pilt og stúlku í kvöld og annað kvöld kl. 8,
og eru það 39. og 40. sýningin á leikritinu. Þetta eru síðustu sýn-
ingarnar fyrir páska og fer nú sýningum að fækka og ættu þsir,
sem eiga eftir að sjá þetta vinsæla leikrit ekki að draga það öllu
lengur. —
Myndin sýnir Ilerdísi Þorvaldsdóttur sem Guðrúnu, Róbert Arn-
finnsson sem Kristján búðarmann, Ævar R. Kvaran sem Möller
kaupmann og Bryndísi Pétursdóttur sem Sigríði í Tungu, eftir
teikningu Halldórs Péturssonar.
Kindakjötið
Framh. af bls. 1
EKKI TIL SKIPTANNA
Menn hafa spurt, hvers vegna
kjöt sé þá ekki flutt þaðan til
þeirra staða sem verr eru staddir.
Því er þá til að svara, að kjötið
er í eign einstaklinga, kaup-
manna og kaupfélaga. Það er
ekki von, að þeir fari að kosta
til uppskipunarkostnaði og flutn-
ingskostnaði, m. m. þar sem þeir
eru öruggir með að geta selt
kjötið fyrir fullt verð heima hjá
sér. Engin heimild er heldur til
þess að hið opinbera taki kjötið
með valdi til jafnrar dreifingar.
Þó eru sterkustu rökín að sjálf-
sögðu þau, að þessar birgðir á
stöðum úti á landi eru svo smá-
vægilegar, að þær eru ekki til
skiptanna.
SÉÐ FYRIR BRÝNUSTU
ÞÖRFUM SJÚKRAHÚSA
Þess hefur verið gætt sem sjálf
sagt er, að halda eftir hæfilegum
kjötbirgðum fyrir sjúkrahúsin í
Reykjavík og annars staðar. Þó
mun jafnvel þar verða að halda
sparlega á kindakjötinu og reyna
að drýgja það með öðru nýmeti,
þegar kemur fram á sumar.
Skortur á kindakjöti er engin
nýjung hér á landí siðan fjár-
sjúkdómarnir fóru að herja land-
ið, þótt kjötskorturinn sé með
mesta móti í ár. En væntanlega
fer að rætast úr honum á næstu
árum, eftir því sem bændur t. d.
á Suðurlandi í uppsveitum Árnes
og Rangárvallasýslu koma upp
hjá sér heilbrigðum fjárstofni.
Enn eru bændur vestan Eyja-
fjarðar yfirleitt ekki komnir með
fullan stofn og fjarri því bæði í
Borgarfirðinum og Suðurlandi.
Meðan fjárskiptin stóðu yfir
fram á siðasta haust var heldur
engu lambi slátrað á Vestfjarða-
svæðinu.
SUMARVERÐ Á NAUTAKJÖT
Það er einnig kunnugt að birgð
ir af nautakjöti voru í marz 248
tonnum minni en á sama tíma í
fyrra og birgðir af hrossakjöti 83
tonnum minni. Hins vegar eru
engar skýrslur til um hve mikið
berst að af nauta- og hrossakjöti
i sumar. Um þetta leyti árs er
venjulega hækkað verð á nauta-
kjöti og kemur á það svonefnt
sumarverð. Var hækkun núna
tilkynnt 5. april og nokkru meiri
en s.l. ár, þ. e. úr 16 krónum í
19 krónur kílóið. Verður þetta
Væntanlega til að auka fram-
boðið.
ANNAÐ NÝMETI
Að venju leitar fólk og annars
nýmetis, þegar fram á vorið kem-
ur. Hrognkelsi eru alltaf álitin
herramannsmatur, þá kemur
svartfugl og síðar lundi. Þá kem-
ur og láx og silungur og einnig
hvalkjötið, sem er flutt ferskt til
bæjarins þegar veiðar hefjast.
Þrátt fyrir allt betta er þó ekki
óeðlilegt þótt raddir hafi heyrzt
um að nauðsyn beri til að flytja
inn nokkuð magn af erlendu
kjöti til þess að brúa bilið þar
til sumarslátrun hefst.
Efri deild gerði eina
breyKngu á áfengis-
lagafrtHRvarpinu
ÁFENGISLAGAFRUMVARPIÐ
kom til einnar umræðu i efri
deild í gær, eftir þær breytingar,
sem neðri deild gerði á því. —
Nokkrar breytingartillögur voru
fluttar af efri deildar mönnum,
en engin þeirra var samþykkt
nema sú, að fella út úr frum-
varpinu það ákvæði, sem neðri
deild samþykkti með 18 atkv.
gegn 15, að í því skyldi vera.
Það hljóðaði svo að leyfi til vín-
veitinga mætti því aðeins veita
að hlutaðeigandi bæjarstjórn
hefði fallizt á, að vín verði til
sölu í veitingahúsum í bænum.'
Vegna þessarar breytingar fer
málið aftur til neðri deildar. — I
Samþykki hún breytinguna, verð
ur frumvarpið að lögum. Geri
hún það ekki, verða greidd at- (
kvæði um málið í sameinuðu
Alþingi.
Forsetahjónin verða
vi3 úlför Mörlu
krénprinsessu
OSLÓ, 9. apríl — Ákveðið hefir
verið að forsetahjónin verði við-
stödd útför Mörtu krónprinsessu
21. apríl n. k. Kemur forsetinn
hingað kvöldið áður og heldur
förinni áfram til Stokkhólms að
kvöldi útfarardagsins.
Oslóborg er nú í sorgarbúningi.
Hvarvetna eru fánar dregnir í
hálfa stöng. Verzlunargluggar
tjalda hvítu og svörtu með mynd
af krónprinsessunni, og í glugg-
unum loga kertaljós.
Hætt var við blaðamannaheim-
sóknina vegna fráfalls krón-
prinsessunnar, en blaðamennirn-
ir eru nú í Osló og sátu í gær-
kvöldi boð sendiherra íslands hér
ásamt nokkrum ræðismönnum
íslands og sendiherra Noregs á
íslandi. —Sv. Þ.
LEIKFELAG REYKJAVIKUR
frumsýndi í JSnó miðvikudags-
kvöldið 7. þ. m. hinn bráðfjöruga
og skemmlilega skopleik
„Frænka Charleys".
Höfundux leiksins, Brandon
Thomas (1849—1914), var brezk-
ur rithöfundur og leikari, er
samdi allmörg leikrit, en kunn-
ast þeirra allra og það er mestra
vinsælda hefur notið er „Frænka
Charleys". Samdi Thomas leik-
inn árið 1892 og var hann frum-
sýndur í Englandi sama ár við
mikla aðsókn og hrifni áhorfenda.
Síðan hefur leikurinn farið sig-
urför um heiminn og er hann
enn í dag sýndur á helztu leik-
húsum vestan hafs og austan. Er
t.d. ekki langt síðan hann var
sýndur bæði í London og New
York.
Hér í bæ hefur „Frænka
Charleys" verið sýnd oft áður, —
fyrst í Breiðfjörðsleikhúsinu
gamla í Bröttugötu, árið 1895.
Leikfélag Reykjavíkur sýndi leik
inn þegar á fyrsta starfsári sínu,
veturinn 1897—98 og aftur á ár-
unum 1907-—08, 1917—18 og loks
1928—29. Einnig hefur leikurinn
verið sýndur víða úti um land og
honum hvarvetna verið frábær-
lega vel tekið. Rekur mig óljóst
minni til þess að ég hafi séð
hann leikinn á Isafirði skömmu
eftir síðustu aldamót. Mun það
hafa verið fyrsta leiksýningin,
eða með þeim allra fyrstu, sem
ég sá á ævinni.
Leikurinn er afbragðsvel sam-
inn og ber það með sér að höf-
undurinn hefur kunnað mætavel
til verka, bæði sem rithöfundur
og leikhúsmaður. Efni leiksins er
að vísu ekki veigamikið fremur
en títt er um létta skopleiki eða
gáskafullar stúdentakómedíur, en
hann vekur óspart hlátur áhorf-
enda eins og sannaðist svo eftir-
minnanlega á frumsýningunni
nú. Vitanlega á það ekki við í
leikdómi að rekja efni skopleika
af því tagi, sem hér er um að
ræða, enda væri engum með því
greiði gerður, hvorki leikhúsinu
né væntanlegum áhorfendum. —
Það verður því ekki gert hér, en
geta vil ég þess, að ég minnist
þess ekki að hafa verið á leik-
sýningu þar sem hlegið hefur
verið af meiri hjartans lyst, en á
þessari sýningu í Iðnó.
Einar Pálsson hefur sett leik-
inn á svið og annast leikstjórn-
ina. Flest hefur honum farist
prýðilega i þvi starfi, enda hefur
hann sýnt það oft áður að hann
er efnilegur og vaxandi leikstjóri.
Hraði leiksins er ágætur og hef-
ur leikstjóranum með honum
tekizt að bæta nokkuð úr þeim
seinagangi sem á leiknum er á
stöku stað frá hendi höfundar-
ins, — og staðsetningar allar eru
hinar eðlilegustu. En í tveimur
atriðum hefur leikstjóranum
skjátlast. öðru að vísu ekki stór-
feldu, en hinu því veigameira.
Fyrra atriðið er að nokkurt ó-
samræmi er í búningum, t.d.
þeirra sambiðlanna, Spettigue
málfærslumanns, er Einar Þ.
Einarsson leikur ágætlega, og Sir
Francis er Jmrsteinn ö. Stephen-
sen leikur. Annar með topplaga
óskapnað á höfði, hinn með
brenglaðan nútíma hatt, — og
fleira mætti til telja. Hitt atriðið,
oð hið veigameira, er Sir Francis
sjálfur. Verður ekki annað séð
en að leikstjórinn og þó liklega
fremur leikarinn, hafi kastað
höndum til þessa fimmtíu og eins
árs gamla sirs og hermanns,
svo fráleitt er gerfi Þorsteins í
þessu hlutverki, enda er þar ljósJ
lifandi kominn fjármálaráðherr-
ann úr Skóla fyrir skattgreiðend-
ur, sem Þorsteinn lék í haust.
Var næsta ótrúlegt að hin auð-
uga og glæsilega veraldarkona
Donna Lucia d’Alvadorez, sem
Gerður Hjörleifsdóttir túlkaði
Leikstjóri: Einar Pálsson
Árni Tryggvason sem „Frænka
Charleys“.
með ágætum, skyldi láta heillast
svo að þessum heiðursmanni,
jafnvel þó um fornan kunnings-
skap væri að ræða.
Hlutverk stúdentanna tveggja,
Jacks Chesney’s og Charleys
Wykeham’s, er þeir Einar Ingi
Sigurðsson og Steindór Hjörleifs-
son leika eru erfiðari viðfangs
en menn skyldu ætla í fljótu
bragði, meðal annars vegna þess
hversu „symetrisk“ þau eru
hvort við annað og því hætt við
að þau verði leiðigjörn. En leik-
endurnir gerðu þeim allgóð skil,
einkum þó Einar, enda hlutverk
hans betra. Steindór Hjörleifs-
son er, sem allir vita, efnilegur
leikari, en hann er fyrst og
fremst skapgerðarleikari og í
slíkum hlutverkum nýtur hann
sín bezt.
Ungu stúlkurnar Amy og Kitty,
er leiknar eru af Önnu Stínu
Þórarinsdóttur og Kristjönu
Breiðfjörð, voru snotrar og sam-
boðnar hinum ungu ástföngnu
Oxfordstúdentum og leikur
þeirra áferðargóður, en feimni
þeirra einum of mikil er þær
koma fyrst inn til stúdentanna, —
en það mun vera leikstjórnar-
atriði.
Helga Valtýsdóttir leikur El!u
Delahay, skjólstæðing Donnu
Luciu, unga og glæsilega stúlku,
en hlutdræga. Fer hún vel með
þetta hlutverk, sem þó gefur ekki
tilefni til mikilla átaka. Einkum
var leikur hennar góður er hún
gekk til unnusta síns, hins óvið-
jafnanlega Babberleys, í leikslok.
Brynjólfur Jóhannesson fer
með hlutverk Brasetts, háskóla-
þjónsins, sem sér um líkamlega
velferð hinna ungu stúdenta. —
Vínföngin vilja verða nokkuð ó-
drjúg í höndum hans, enda má
sjá þess merki á honum einkum
er líður á daginn. En sá gamli
býr yfir góðri kímni sem auðsætt
er af hinum kostulegu svipbrigð-
um Brynjólfs. Ágætur leikur
og prýðilegt gerfi, sem Brynjólfi
er lagið.
Og þá kem ég að þeim leikar-
anum sem ber hita og þunga dags
ins, Árna Tryggvasyni, er leikur
hinn unga og glaðværa stúdent,
Fancourt Babberley, — alias
„frænku“ Charleys.
Árni Tryggvason er grósku-
mikill leikari og þá fyrst og'
fremst gamanleikari. Frá því
hann lék assesor Svale í „Ævin-
týrinu“ haustið 1952, með nýjum
skilningi á þeirri persónu og frá-
bærum tilþrifum hefur hann ver-
ið í stöðugri sókn, er náð hefur
hámarki nú í hlutverki „frænx-
unnar“. — Hin bráðskemmtilegu
svipbrigði hans og látbragð í
þessu hlutverki, bæði áður en
hann klæðist gerfi „frænkunnar“
og í því, eru svo samræmd að
þau verða að órjúfandi heild, —
skopleikurinn persónugerður. Og
leikgleði hans er svo ómótstæði-
leg, að hann hefur áhorfendurna
í hendi sér frá upphafi leiksins
til enda. — Með þessum leik sín-
um hefur Árni unnið glæsilegt
afrek, enda var hann að leiks-
lokum hylltur af leikhúsgestum
með fádæma fögnuði.
Leiktjöldin hefur Lothar
Grund gert af góðri smekkvísi.
Einkum voru skemmtileg tjöldin
í háskólagarðinum í 2. þætti.
Lárus Sigurbjörnsson hefur
þýtt leikritið eftir frumgerð
þess, á gott og lipurt mál.
Leiknum var forkunnarvel tek
ið og leikstjóri og leikendur á-
kaft hylltir að leikslokum.
Sigurður Grímsson.
Sýnikennsla Húsmæðrafélags-
ins á mánudagskvöldið
Sýndir rétfir ur hvalkjöti, hrossakjöti o. fl.
NÆSTKOMANDI mánudags-
kvöld, 12. þ. m., efnir Hús-
mæðrafélag Reykjavíkur til sýni-
kennslu í húsakynnum sínum í
Borgartúni 7, uppi. — Er það
frk. Vilborg Björnsdóttir, hús-
mæðrakennari, sem sýnir margs
konar rétti úr hvalkjöti, hrossa-
kjöti, kartöflum, rófum o. fl.
Húsmæður hafa kvartað yfir
kunnáttuleysi sínu við að mat-
reiða úr hvalkjöti og hrossakjöti,
svo vel fari, en nú ríður á að
kunna að notfæra sér þær fæðu-
tegundir, sem fáanlegar eru í
kjötleysinu. En réttir úr hval-
og hrossakjöti eru bæði ljúffengic
og hollir ef rétt er að farið.
Þess vegna efnir Húsmæðra-
félagið til sýnikennslunnar á
mánudaginn fyrir reykvískar
húsmæður. — Verður kennslan
ókeypis, en konur geta fengið
keyptar uppskriftir hjá félaginu.
Vafalaust verða margar konur,
sem notfæra sér þetta einstæða
tækifæri, en Húsmæðrafélagið
hefur efnt til slíkra ókeypis sýni-
kennslukvölda áður og þá jafnan
verið fullskipað.
Ný !ög um fuglaveið-
ar og fuglafriðun
í GÆR afgreiddi Alþingi sem
lög frumvarp ríkisstjórnarinnar
um fuglaveiðar og fuglafriðun.
Er það mikill lagabálkur, sam-
in af sérstakri nefnd og kveður
á um veiðirétt og stjórn friðunar
og veiðimála, friðunarákvæði og
veiðitíma, flug’aveiðisamþykkt-
ir, veiðitæki og veiðiaðferðir,
inn- og útflutning fugla og refsi-
ákvæði.