Alþýðublaðið - 26.06.1920, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Gefið tit af Aiþýðnflokknum.
Laugardaginn 26. júní
143. tölubl.
1920
JCosnmgar i Danm.
Khöfn, 25. júní.
Kosningar tii þjóðþingsins fara
fram 6. júlí og kosningar til land-
þingsins 10. ágúst.
fátxkrahverji.
Sjálfstjórnarliðiö er að steypa
bænum í voða.
Alstaðar í hinum mentaða heimi
eru fátækrahverfi stórborganna
mesta áhyggjuefni allra hugsandi
manna þjóðanna. Götúrnar í þeim
eru mjóar, óþrifalegar og dimmar,
Msin hrörleg og óvistleg, full alls-
konar ólyfjunar. Og ekkert ráð er
til, sem dugað getur, nema það,
að rífa þessi hverfi gersamlega og
reisa nýja borgarhluta með heii-
næmara, hyggilegra og mannúð-
iegru fyrirkomulagi.
Allir sem hafa hinn minsta snefil
af samúðartilfinningu í brjóstum
sér, eða finna til göfugri hvata en
eigingirninnar, óska að þessi hverfi
hefðu aldrei verið til. Þeir vita,
að þau eru bein afleiðing óvitur-
legrar stjórnar þeirra, sem með
völdin fóru á undan þeim. Og
þeir viðurkenna, að eigtngirnin og
einstaklingshyggjan eru undirrót
misskiftingar auðsins, og allrar
þeirrar bölvunar, er fyr og síðar
liefir leitt af henni.
En fjárhagslega bölið er ehki
versti íbúi fátækrahverfanna. Það
átakanlegasta og jafnframt sorg-
legasta við þau er það, að varla
finst nokkur manneskja, hvorki
ung né gömul, sem ekki er alger-
lega andlega dauð. Skorturinn, ó-
þægindin, óþrifin og myrkrið hafa
grafið þær lifandi. Gert þær að
vesalingum, sem varla eiga sér
uppreisnarvon. Og þær sem ein-
hverja hugsun hafa eru svo svart-
sýnar, að hryllingur fer um mann,
er hugsað er til þess. Engan furð-
ar á að svona er komið, þegar
hann þekkir til ástandsins. En
þeir sem hvorki hafa vit né vilja
til þess, að setja sig í spor öreig-
anna, komast aldrei að annari
niðurstöðu en þeirri, að þetta sé
þeim sjálfum að kenna. Að þeir
séu fæddir til þess að lifa þessu
lífi, og ef þeir geti ekki hjálpar-
laust rifið sig úr klóm örbirgðar
og andleysis, þá sé ekkert við því
að gera; þeir eigi ekki betra skil-
ið — ræflarnir; þeim sé þetta
mátulegt fyrir dugleysið. Og þeir
séu líka beinlínis fæddir til þess
að þræla — þræla fyrir hina, sem
aldir hafa verið upp við betri lífs-
skilyrði, og sem hafa völdin og
— peningana.
Er svona hugsunarháttur kristi-
legur? Er hann samboðinn nokkr-
um þeim manni, er vill teljast
maðurr
Vissulega ekki. Ómálga dýrin
eru göfugri en þannig hugsandi
menn.
Fátækrahverfin í stórborgunum
eru það átumein á þjóðlíkamanum,
sem við verðum að skera í burtu,
sagði frægur enskur stjórnmála-
maður einu sinni. Þau standa heims-
veldi voru, mest allra hluta, fyrir
þrifum.
Eigum við íslendingar þá að
loka augunum fyrir því, að hér í
Reykjavík er verið að gera tilraun
til þess að mynda fátækrahverfi,
annað hvort viljandi eða óviljandi.
„Pólarnir" svo nefndu voru upp-
haflega reistir yfir húsnæðislaust
fólk, til bráðabirgða, þegar óvíst
var hvort ekki mundi borga sig
að bíða, unz efni félli í vefði. Þá
vonuðu allir, að stríðið myndi
standa skamma stund, og dýrtíð-
in myndi verða enn skemmri.
Bráðabirgðaskýlin voru þvf afsak-
anleg þá. En þau eru það ekki
lengur.
Það hefir áður verið bent á það
hér í blaðinu, að ,póla*smíðin
er bænum fjárhagslega til skaða.
Og alt öðru máli gegnir að reisa
bráðabirgðaskýli nú, en á fyrstu
strfðsárunum.
Hér skal því að eins tekin sú
hliðin á þessu máli, er að almenn-
ingsheill Iýtur, að undanskildum
fjármálunum.
Með því að hrúga saman í hópa
fólki því, er fátækast er í bænum,
rekur að lokum að hinu sama og
eg í upphafi þessa máls gat um
að ætti sér stað erlendis. Fólkinu
fjölgar smámsaman. Og verði
þessari „póla“stefnu haldið áfram,
meðan húsnæðisvandræðin eru
svona mikil, er ekki annað sýnna,
en komið verði hér í sama öng-
þveitið innan skamms. „Póla“-
smíðin er ekkert annað en kák.
Haldið fram af borgarstjóra og
Sj álfstjórnarliðinu, til þess að friða
samvizkutetrin. Við hana raknar
alls ekki úr húsnæðisleysinu. Það
verður að eins um stigmun að
ræða. Fólkið, sem neyðist til að
gista þá, fer að eins frá einni
plágu til annarar. Úr einni neyðar-
vistinni r aðra. Og enginn fer í
þá staði, sem það hefir hýrst í
áður.
Með þessu og öðru ráðlagi sínu
er borgarstjóri og Sjálfstjórnarliðið
að setja bæjarféiagið í þann voða,
sem því ekki verður bjargað úr,
fyr en alþýðan hefir fullkomlega
tekið völdin í sínar hendur.
Einasta og tryggasta vopnið,
sem hún á og getur beitt, er
vopn það, er í fjöldanum býr.
Það er því skylda hvers einasta
alþýðumanns (karla og kvenna)
að skerast aldrei úr leik í barátt-
unni við versta fjanda allra þjóð-
prifamála, auðvaldið. Standið sem
einn maður, og þá mun að lokum
vel fara! Gerið alt, sem í ykkar
valdi stendur, til þess að fátækra-
hverfin verði ekki sömu átumeifiin
hér og annarsstaðar í heiminum.
Látið vfti annara ykkur að varn-
aði verða.
Alþýðan getur; og á að ráða,
því það er hún, sem framleiðir