Morgunblaðið - 08.12.1954, Blaðsíða 8

8
MORGUTSBLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. des. 1954

Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavik.
Framkv.stj.: Sigíús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmáiaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Réttarglæpur í Kína
ENN einu sinni hefur grimmd-
aræði hinnar austrænu of-
beldisstefnu kommúnismans birzt
alheimi. Það er engin furða þótt
það hafi vakið gremju um víða
veröld, þegar kínverskir komm-
únistar tilkynntu nýlega að 11
bandarískir flugmenn, sem voru
teknir höndum í styrjöldinni í
Kóreu, hafi verið dæmdir til
langra fangelsisrefsinga fyrir
njósnir.
Fregn þessi vakti e. t. v. í fyrstu
undrun, því að það eru þó nokkr-
ir mánuðir liðnir síðan lokið var
fangaskiptum í Kóreu í sambandi
við vopnahléssamningana þar. Þá
lofuðu samningamenn kommún-
ista, þæði Norður-Kóreumenn og
Kínverjar að skila öllum föngum
úr liði Sameinuðu þjóðanna.
Það verður því fyrst bert af
frétt þessari að kommúnistar hafa
svikið vopnahléssamningana í
Kóreu á hinn svívirðilegasta hátt.
Það er einkennandi hvernig það
brot er framið, — með því að
beita saklausa hermenn afarkost-
um. Slík er virðing þeirra fyrir
mannhelginni.
Flugmenn þessir voru á flugi
yfir Kóreu í sambandi við hern-
aðaraðgerðir Sameinuðu þjóð-
anna þar. Þá var flugvél þeirra
skotin niður. Munu þeir hafa
varpað sér út í fallhlífum og
verið teknir höndum af hermönn
um kommúnista.
Nú tilkynnir Peking-útvarp-
ið að mennirnir hafi verið
dæmdir til þyngstu refsinga
fyrir njósnir. Slíkt er siðferði
þessara austrænu ofbeldis-
manna. Og það þrátt fyrir að
tekið sé skýrt og skilmerkilega
fram í alþjóðalögum um styrj-
aldir að einkennisbúnir menn
geti aldrei talizt njósnarar.
En ofbeldisseggjunum klígj-
ar ekki við, þótt þeir brjóti
alþjóðalög og gerða samninga
og loforð. Þeir hafa jafnvel
fengið sakborningana til að
játa á sig margskonar glæpi
sem ljóst hiýtur að vera öll-
um staðreyndum málsins að
eiga hvergi stoð.
Einkennisbúinn hermaður hlýt
ur jafnan að vera hreinn og opin-
ber fulltrúi þjóðar sinnar og í
þessu tilliti fulltrúi Sameinuðu
þjóðanna, sem héldu uppi vörn-
um fyrir hið smáa lýðræði í Suð-
ur Kóreu. Það hlýtur að verða
fordæmt af öllum, þegar styrj-
aldaraðili tekur til að beita refs-
ingum við hermenn fyrir það eitt
að þeir eru til. Hver einstakur
hermaður ræður því sjaldnast, að
hann er sendur í orrahríðina.
Þessvegna þykir það einn svívirði
legasti stríðsglæpurinn þegar ein
hver styrjaldaraðili tekur að
refsa einstökum hermönnum fyr-
ir það eitt að hafa verið í stríð-
inu. Slíkt er hámark villimennsk-
unnar, sýnir að engum sæmdar
lögmálum er gætt.
Og það verður æ ljósara, eftir
því sem meiri fregnir berast af
þessum réttarglæpum kommún-
ista, að hérumræddir hermenn
hafa hlotið svo grimmileg örlög,
þungbærar refsivistir fyrir það
eitt að þeir voru í liði S.Þ. —
Annað geta þeir ekki hafa brotið
af sér, því að þeir voru hand- |
teknir þegar eftir að flugvél
þeirra hrapaði niður.
Á sama tíma og fréttir þess-
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ar opna augu manna fyrir því
hverskonar stjórn er við lýði
í hinu Rauða Kína, gerist
þetta sama ríki svo djarft að
setja fram kröfur um að fá
inngöngu í Sameinuðu þjóð-
irnar. Það er eðlilegt að sú
spurning vakni upp í því sam
bandi, hvaða eðliseiginleika
þetta ríki kommúnista hafi til
að taka þátt í hinu friðsam-
lega starfi Sameinuðu þjóð-
anna fyrir nýjum og betra
heimi. — Jú, Kína á eiginleika
stærðarinnar, svo að eftir því
ætti miklu að muna um það.
En virðist yður að hinir kín-
versku kommúnistar, sem
lengra ganga jafnvel en nas-
istar Hitlers í hinum mestu
óhæfuverkum geti talizt hæfir
til að ganga til samstarfs við
siðmenntaðar þjóðir um varð-
veizlu þess arfs, sem hugsjón
S.Þ. geymir? Það er spurning,
sem hrópar hátt á heiminn í
sambandi við þessi síðustu
ógeðsverk.
Talið örugfl að
Frakkar samþykki
ÞAÐ ÞYKIR nú engum vafa
undirorpið, að Frakkar muni
endanlega staðfesta Parísar-1
samningana um endurvígbúnað
Þjóðverja og þátttöku þeirra i
varnarbandalagi Vestur-Evrópu.
Benda allar líkur til að franska
þingið veiti samþykki sitt fyrir
jól.
Mendés-France hafði kveðið
svo á, að málið skyldi koma fyr-
ir franska þingið til endanlegrar
afgreiðslu 14. desember. En fyrir
tilmæli utanríkismálanefndar
þingsins féllst hann á að fresta
umræðum til 20. desember. —
Mendés France var að vísu ekki
fús til þessa, en eftir að nefndin
hafði heitið honum að afgreiðslu ]
málsins yrði lokið fyrir jól, lét'
hann svo gott heita.
ÞaS er athyglisvert, að mót-
spyrna sú, sem var gegn sam-
þykkt Evrópuhersins, hefur
bliknað fyrir hinum nýju til-
lögum, sem Mendés-France
hefur átt frumkvæðið að í hin-
um miklu samningaumleitun-
um í sumar. Jafnvel gagnrýni
Edouard Herriots, hins aldna
þjóðmálaskörungs, hefur nú
þagnað. Og ennnþá meiri at-
hygli hefur það vakið, að de
Gaulle, sem frægastur varð
fyrir hatramma baráttu gegn
Evrópuhernum, hefur nú rofið
þögnina og lýst sig fylgjandi
samþykkt hinna nýju samn-
inga. í nýútkomnu ávarpi
leggur hann áherzlu á að
reynt verði að ná samkomu-1
lagi við Rússa um öryggismál
Evrópu, eftir að samningarn-!
ir hafa verið samþykktir, en
það er einmitt hið sama og
helztu forustumenn Vestur-
Evrópuþjóðanna hafa boðað.
Það vakti því nokkra furðu,
þegar einn af þingmönnum
kommúnista stóð upp á þingi í
gær og tók að útlista fyrir mönn-
um að þeir Herriot og De Gaulle
væru á móti Parísamsamningn-
ALMAR skrifar:
GÓÐ TÓNLIST
SUNNUDAGINN 28. f. m. var
mikið um góða tónlist í útvarp-
inu, eins og jafnan á sunnudög-
um, meðal annars hin undurfagra
svíta nr. 3 í D-dúr eftir Bach,
leikin af Adolf Busch og hljóm-
sveit hans og fiðlukonsert í A-
dúr eftir Mozart K. 219 með ein-
leik Jascha Heifetz og ennfrem-
ur ariur úr óperunni „Carmen“
! eftir Bizet, er Diana Eustrati
söng með Sinfóniuhljómsveitinni
okkar undir stjórn Hildebrandts.
Var tónlist þessi tekin á segui-
band á hljómleikunum í Þjóð-
leikhúsinu 10. júní 1953. — Allt
er þetta afbragðsgóð tónlist og
minnisstæðir munu mönnum
vera hljómleikarnir í Þjóðleik-
húsinu undir frábærri stjórn
Hildebrandts og þá ekki síður
glæsilegur söngur Eustrati.
Því miður gat ég ekki þetta
1 kvöld hlustað á leikritið sem flutt
var, „Sverðið“, eftir Þórunni
Elfu Magnúsdóttur, er hún hefur
samið eftir skáldsögu sinni „Dísu
Mjöll“, en misjafna dóma hefur
það fengið í mín eyru.
Jrá úíuan
UM ÍSLENZKT MÁL O. FL.
HINN 29. f. m. ræddi Jón Aðal-
steinn Jónsson cand. mag. um
mállýzkur og var fróðlegt og
skemmtilegt á að hlýða, eins og
reyndar alla þættina, sem fluttir
eru um íslenzkt mál í útvarpið,
enda eru þættir þessir í höndum
rpmu
í óí&uótiA, vilm
ágætra manna, þar sem eru þeir
kandidatarnir Jón Aðalsteimt,
Árni Böðvarsson og Bjarni Vil-
hjálmsson. Vil ég ógjarnan missa
af þessum þáttum, og tek fylli-
lega undir það, sem hlustandi
einn sagði í bréfi til útvarpsins
nýlega, að hann teldi þætti þessa
með því betra, sem útvarpið
flytti. —
Þetta sama kvöld söng Kristín
Einarsdóttir nokkur lög eftir
erlend og innlend tónskáld með
undirleik Carls Billich’s Kristín
hefur einkar viðfeldna rödd, sem
hún beitir af smekkvísi og er þvi
góð skemmtun að söng hennar.
Er hún tvímælalaust í betri röð
þeirra íslenzkra söngvara, er láta
til sín heyra í útvarpinu.
KVENRÉTTINDAHREYFINGIN
Á ÍSLANDI
RANNVEIG Þorsteinsdóttir lög-
fræðingur flutti þriðjudaginn 30.
f. m. fróðlegt og vel samið er-
indi þar sem hún rakti í stuttu
máli sögu kvenréttindahreyfing-
arinnar á íslandi. Gerði hún
glögga grein fyrir hinni skeleggu
baráttu margra mætra kvenna,
er höfðu forustuna í þessari
miklu réttlætis- og menningar-
baráttu, er lauk með fullum sigri
VeLl ancli óhnpar:
10 beztu listaverkin.
ITÓLF manna kvöldsamkvæmi
vel menntaðra og fróðra
manna, fann einn gestanna upp
á því að biðja hina að taka upp
blað og blýant og skrifa niður
k\ O) fl /vJ ií*
æ L /> ■'
þau 10 listaverk, sem þeir tejdu
hin mestu, sem til væru í heim-
inum.
Leikrit Shakespears, sinfóniur
Beethovens, „Venus frá Milo“,
Algyðishofið í Aþenu og Illiads
og Ódysseusarkviður Hómers
fengu hvert fyrir sig 12 atkvæði.
Með öðrum orðum — allir voru
á einu máli um, að þetta væru
fimm mestu listaverkin í heim-
um. Það eru undarlegar fréttir.
Sannleikurinn er sá, að það eru
nú einvörðungu kommúnistar,
sem halda áfram að þjóna
Moskvu-kallí síhu.
Dreyfing atkvæðanna.
AF HINUM fimm fékk skreyt-
ing Sistine-kapellunnar eftir
Michelangelo 10 atkvæði, teikn-
ingar Rafaels átta, skáldsögur
Balzacs, „Síðasta kvöldmáltíðin“
eftir Da Vinci og „Paradísamiss-
ir“ eftir Milton fengu sex at-
kvæði hver. „Inferno“ eftir
Dante og „Ansidei Madonna“ eft-
ir Rafael fimm atkvæði hver.
„Dómsdagur“ eftir Tintoretto
fékk fjögur atkvæði. Sonettur
Miltons, Dæmisögur Esóps og
óperur Wagners fengu þrjú at-
kvæði hver fyrir sig og að lokum
fengu kvæði Sappho eitt atkvæði.
Austurvöllur og
þingfáninn.
VEGFARANDI skrifar:
„Ég er einn þeirra mörgu,
sem daglega á leið um Austur-
völlinn, mér þykir alltaf vænt
um þann stað. Alþingishúsið,
Dómkirkjan, styttan af Jóni Sig-
urðssyni og gamla ísafoldarhúsið
á sínum gamla stað — og svo öll
fallegu blómin, sem reyndar eru
nú fölnuð — og horfin í bili, en
þau eru þar samt — í huga okk-
ar. — Allt þetta hefir svo undur
þægileg, já blátt áfram bætandi
áhrif á mig. En þegar ég tölti
yfir Völlinn í gær tók ég eftir
einu, sem mér fannst miður fara
— það var fáninn, sem blakti við
hún á Alþingishúsinu til merkis
um, að þingfundur stæði yfir.
Mér fannst þessi fáni eitthvað
svo ósköp töturlegur og ósam-
boðin hinni gömlu og virðulegu
byggingu.
Er hann bættur?
EG HELD að fáninn sá arna
hljóti að vera kominn til ára
sinna og búinn að ljúka sínu hlut-
verki. Litir hans eru orðnir dauf-
ir og óskýrir annað hvort af ó-
hreinindum eða elli og hlutföllin,
sérstaklega í hvíta litnum komu
mér einkennilega fyrir sjónir, þó
kann vel að vera, að sjónvillu
minni sé þar um að kenna. Ég
sá ekki betur en að oddklofi hans
væri úr öðru efni — og með öðr-
um bláum lit — en í hinum hlut-
um fánans. Eru þetta hreinlegar
bætur eða hvað?
Hljótum að hafa
efni á . . .
EG BENDI nú á þetta í fullri
vinsemd, af því að mér finnst
svo vænt um Alþingishúsið — og
fánann okkar, að ég vil ekki að
hinn minnsti óvirðingarblettur
falli þar á og ég held að við
hljótum að hafa efni á að yngja
upp þingfánann okkar, þegar
hann gerist of gamallegur.
Vegfarandi“.
O^Ö®G>s^>
Skynsemi og
rökvísi er lyk-
illinn að dyr-
um þekking-
arinnar en
ekki vizk-
unnar.
kvenþjóðarinnar hér fyrr en með
ýmsum þjóðum öðrum. Saga
þessarar baráttu hefur enn ekki
verið skráð í heild og þó vissu-
i lega kominn tími til þess. Er
| þess að vænta að konur hefjist
j handa um það sem fyrst.
Þetta sama kvöld flutti Björn
Th. Björnsson fróðlegt erindi um
hin frægu dönsku gullhorn, sem
fundust í jörðu í Danmörku
(Suður-Jótlandi), annað árið
1639, hitt 1734, en var stolið úr
listasafninu í Kaupmannahöfn
1802 og brædd upp. Er talið víst
að hornin hafi verið af norræn-
, um uppruna, frá því um 500
e. Kr.
I
1. DESEMBER
, ÚTVARPIÐ 1. desember var, sem
, venja er til, að mestu helgað
minningunni um frelsisbaráttu
þjóðarinnar og höfðu stúdentar
enn sem fyrr forgöngu um há-
tíðarhöldin. Hófust þau með þvi
að séra Guðmundur Sveinsson á
Hvanneyri messaði í kapellu Há-
skólans. Kl. 2 e. h. flutti Jón
Helgason prófessor ræðu af söl-
um Alþingishússins, en í hátíðar-
sal Háskólans fluttu síðan ræður
þeir Gísli Sveinsson, fyrrv. sendi-
herra og próf. Sigurbjörn Einars-
' son, en Kristinn Hallsson söng
einsöng. Síðar um kvöldið sá
Stúdentafélag Reykjavíkur um
dagskrána er hófst með ávarpi
formanns Stúdentafélagsins,
Guðmundar Benediktssonar lög-
fræðings. Þá fluttu ræður Bjarni
Benediktsson, menntamálaráð-
herra og Þórarinn Björnsson
skólameistari á Akureyri. Auit
þess sungu Glunta þeir Kristinn
Hallsson og Friðrik Eyfjörð, en
Lárus Pálsson söng létt lög við
vísur eftir dr. Sigurð Þórarins-
son.
| Flestar ræðurnar, sem haldnar
voru við þetta tækifæri voru hin-
ar merkustu, vel samdar og
skörulega fluttar, og þar einarð-
lega haldið á málum en þó af
hógværð og þekkingu á því sem
rætt var um.
!
RÆÐA PRÓF. JÓNS
HELGASONAR
NOKKUÐ þótti þó bregða út af
um þetta í ræðu próf. Jóns
Helgasonar. Hóf hann mál sitt
með því að lýsa aðdáun sinni á
hinum stórstígu framförum á
undanförnum árum í landi hér,
bæði í andlegum og veraldlegum
efnum, en virtist þó ekki skilja
að slíkt geisiátak kostaði nokk-
urt fé. Þá harmaði hann hversu
illa væri hér búið að íslenzkura
vísindamönnum og gat þeirra
miklu verkefna, sem biðu þeirra
á öllum sviðum, ekki sízt fornum
fræðum. Eru þetta vissulega orð
að sönnu, en mörgum, sem á
hlýddu, mun hafa orðið hugsað
til þess, hversu slælega ræðu-
maðurinn hefur gengið fram I
því að afla sagnfræðingum vor-
um þeirra gagna — íslenzku
; handritanna —, sem þeim er
nauðsynleg við slík fræðistörf.
— Þá fór prófessorinn hörðum
orðum um siðleysið í stjórnmála-
baráttunni hér og blaðamennsk-
unni og brostu þá margir, þvi
að prófessorinn er, flestum frem-
ur, kunnur að kerskni í bundnu
sem óbundnu máli, og að vanda
mönnum lítt kveðjurnar þegar
því er að skipta. — En það sem
sérstaklega var áberandi í ræðu
prófessorsins, var algert skiln-
ingsleysi hans á því ástandi, sem
: nú ríkir í heiminum, — hinum
sterku átökum milli frelsis og ein
! ræðiskúgunar, — og aðstöðu vor
íslendinga í þeim átökum. Því
var ræða hans um hersetuna hér
eintómur vaðall tekinn hrár úr
dálkum blaða Rússadindlanna
hér, Þjóðviljans og Frjálsrar
þjóðar. — Þótti flestum prófess-
orinn auka lítt hróður sinn við
þetta skraf sitt. En þó tók út yfir
um smekkleysi og blygðunarleysi
er prófessorinn í lok ræðu sinn-
Framh. á bls. 12