Morgunblaðið - 23.12.1954, Page 4

20
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 23. des. 1954
...................■■■■■■.■■■■■•
COBY
KAFFIKÖNNURNAR frægu nýkomnar
TILVALIN JÓLAGJÖF
REYHJAVÍH
%
ELEKTR11I.IJX
Hræriválar
Ryksugur
Bónvélar
ELECTROLUX
heimilisvélar bregðast
aldrei.
ELECTROLUX
heimilisvél er höfð-
ingleg jólagjöf.
Einkaumboðsmenn:
HANNES ÞORSTEINSSON & CO.
Ólafur Eyjólfsson
bóndi Saurbæ 75 ára
BÓNDINN í Saurbæ í Kjalarnes-
hreppi, Ólafur Eyjólfsson, átti
75 ára aldursafmæli 22. okt.
Ólafur Eyjólfsson er fæddur og
uppvaxinn á Kjalarnesi og hefur
ætt háns um aldir verið traustir
bændur þar; bústólpar sveitar-
innar og verið til fyrirmyndar um
margt. Langalang afi Ólafs var
Ólafur er bjó á Vallá um 1730.
Þá bjó langafi hans, Þórður og
kona hans Sigríður Þórólfsdóttir
frá Engey, í Brautarholti fyrir og
eftir 1800 og fluttu þaðan að
Saurbæ. Þar næst tóku við jörð-
inni Runólfur Þórðarson og Hall-
dóra Ólafsdóttir frá Blikastöðum
og þá þar næst Eyjólfur Runólfs-
son og Vilhelmína Eyjólfsdóttir
Þorvarðssönar og bjuggu þau til
ársins 1930.
Eyjólfur var föðurbróðir dr.
juris Björns Þórðarsonar fyrrv.
forsætisráðherra.
Þannig er Ólafur kominn af
gagnmerku og góðu bændafólki,
sem kunnugt er. Kona Ólafs
bónda er Guðlaug Jónsdóttir frá
Króki, sem kominn er í móðurætt
frá Þorkeli Þorlákssyni frá Króki
og konu hans Diljá Þórólfsdóttir
frá Engey og voru þær systur hún
og Sigríður kona Þórðar Ólafs-
sonar. Þau hjónin.Ólafur og Guð-
laug giftu sig árið 1920 og tóku
þá við V2 jörðinni Saurbæ til
ábúðar og hafa búið þar síðan.
Saurbær var hér áður fyrr
meir sérstaklega mikill umferðar-
staður fyrir ferðafólk á meðan
landpóstar fóru landleiðina norð-
ur og vestur og gistu menn þar
mikið og þágu góðan beina fyrir
sig og hesta sína.
Nú er öldin önnur og mikil
breyting orðin í samgöngunáálum
þjóðar vorrar, með vaxandi fjölda
fólksins og meiri möguleikum
til athafna við fjölbreyttari lifn-
aðarhætti, sem gefur betri af-
komuskilyrði.
Ferðamannastraumurinn held-
ur áfram með enn meiri hraða
um landið og upp um fjöll og
firnindi með vélknúnum farar-
tækjum í lofti, sjó og landi. Sam-
hliða hefur fækkað viðkomu-
stöðunum í sveitunum eins og í
Saurbæ, en þó er enn gott þar
að koma, þyggja þar beina og eiga
viðræður við húsbændur.
Ólafur Eyjólfsson er greindur
maður, stálminnugur og fróður
um margt. Er fróðlegt og gagn-
legt að eiga tal við Ólaf bónda
um • margvísleg hugðarefni. Ég
spurði Ólaf bónda um fréttir frá
fyrri tímum, varðandi athafna-
lifið.
Hvað segir þú mér um rjóma-
búið sem var starfrækt hér í
hreppi.
Það var stofnað árið 1902 og
voru flestir bændur í hreppnum
í félaginu. Aðalforgöngumaður-
inn var Jón Jónatansson bústjóri
í Brautarholti hjá Sturlu Jóns-
syni á árunum 1901—1909.
Hvernig var verðið í þá daga?
Áður en rjómabú.ið var stofnað
mun verðið á smjörinu hafa verið
50—60 aura pr. kg., en hækkaði
nokkuð strax með stofnun búsins
upp í 75—80 aura pr. kg og síðar
allt upp í 2 kr. kg. og þá var
skyr kg. selt á 50 aura. Þetta verð
var vel sæmilegt þá.
Ég hefi heyrt, að fyrst hafi
verið byrjað að selja mjólk til
Reykjavíkur árið 1909 og hafði
Daníel Daníelsson forgöngu um
það og seldi mjólkurlíterinn á
18 aura.
Já — Daníel var fyrstí for-
göngumaður í þessu verki, en
hann sagði síðar, að hann hefði
heldur viljað selja mjólkurlítr.
á 12 aura heima en 18 aura í
Reykjavík.
Það munu vera þeir Þorvarður
Guðbrandsson, Bakka, og Ólafur
Bjarnason, Gestshúsum, sem hafa
lengst allra bænda selt mjólk og
mjólkurvörur til Reykjavíkur eða

• •
LOTUR
eru ákjósanleg jólagjöf
Aldrei fyrr höfum vér haft jafngott úrval af
jafngóðum plötum:
ÍSLENZKA PLÖTUR:
Oskubuskur, Björn og Gunnar, Ragnar Bjarnason,
Ingibjörg Þorbergs, Ólafur Briem og Adda Örnólfs,
Barnakór Akureyrar, Haukur Morthens o. fl.
ERLENDAR PLÖTUR:
Frankie Laine, Doris Day, Johnny Ray, Jo Stafford, Tony Bennett, Billy
Daniels, Jimmv Boyd, Liberace, Bekerley systur, Tanner systur, Charles
Norman, Franlc Petty o. fl.
KLASSÍSKÁR PLÖTUR:
Stórt úrval af klassiskum plötum, m. a. hinar nýju „favourite series“ frá
PHILIPS a. m. fl.
J Jhafnaf
n 1
JOIM
HAFNARSTRÆTI 8

ailt frá 1909.
Við vorum að tala um Daníel
Daníelsson og búskap hans í
Brautarholti. Hann var leiguliði.
Já, Daníel leið vel í Brautarholti
og það hefi ég heyrt, að þau hjón
bæði hafi farið nauðug þaðan,
segir Ólafur.
Hvað heldur þú að eftirgjaldið
hafi verið?
Það var kr. 1400 í peningum,
2 hestsfóður og prestsmatan af
' Mýrarholti, sem greitt var árlega.
Mikil breyting hefur á orðið
með verkfæri og afköst við vinnu
síðustu tugi ára.
Já, vissulega er það.
Hvenær sástu fyrst hest og
vagn í vinnu hér í sveitunum.
Það var fermingarárið mitt
vorið 1894, að við fermingarbörn-
in fórum inn að Reynivöllum til
séra Þorkels Bjarnasonar. Þegar
við fórum hjá Eyrarkoti,
var verið að vinna við
vegagerð. — Á Reynivöll-
um vorum við börnin 3 daga
um kyrrt og þá við fórum heim
voru vegagerðarmenn enn við
vinnu, en þá var Eggert á Meðal-
felli kominn í hóp vegagerðar-
manna með hest, aktygi og vágn
og sýndist okkur ganga mikið vel
vegagerðin þá.
Ég hefi heyrt sagt hér, að Björn
Bjarnason Grafarholti, hafi verið
einnig um líkt leyti með hest
og vagn og í því sambandi sú
—★—
saga, að Björn hafði verið á leið
til Reykjavíkur og sat í vagnin-
um og keyrði hestinn, en þá
mætir hann kunningja á leiðinni
og fer úr vagninum og taka þeir
tal saman. En hesturinn rölti á
stað áfram og fer í halla með
þeim afleiðingum, að vagninn fer
um og brotnar annar vagnkjálk-
inn. Þá var óspart dæmt og álykt-
að, að þetta tæki ætti ekki hér
við vora staðhætti og landslag og

þessi nýbreytni væri merkileg-
heit úr Birni.
Þeir voru á Stand í Norcgi,
Eggert og Björn á árunum 1878
—’82. Jón Jónatansson flutti inn
fyrstu sláttuvélina til landsins,
þegar hann var bústjóri í Braut-
arholti.
Eins og ég hefi lítillega minnst
á, þá var oft mjög gestkvæmt í
Saurbæ og margt næturgesta.
Þú getur nefnt hér einhverja,
sem eru þér minnisstæðastir.
Jú, — það gæti ég, en þá koma
margir mér í hug.
Jón Ásgeirsson á Þingeyrum
kom um 1890 frá Reykjavík á leið
heim til sín. Hann varð af póst-
inum og var daginn um kyrrt og
hafði frá ýmsu að segja. Hann
var vel ríðandi, með 2 hesta, brún
skjóttan og rauðan að mig minnir.
Þá kom að Saurbæ og gisti
Sigurjón bóndi Laxamýri, er ^ar
á leið til Kaupmannahafnar.
Vakti ferð bóndans mikla athygli
að hann skyldi leggja í ferð þessa
sem vitanlega var ærið kostnað-
arsöm.
Hvað segir þú um framfarirnar
hér í sveit.
Þær eru miklar, sem þér er nú
vel kunnugt.
Mikil jarðrækt og bygging húsa
fyrir fólk og búfénað. En þær
framkvæmdir sem mér þykir nú
vera beztar og nú þýðingarmikl-
ar fyrir búnað bændafólksins hér
er rafmagnið, sem nú er að tengj
ast á hvert býli hér í Kjalarnes-
hreppi. Það er til fyrirmyndar og
þess vert að á það sé minnst og
áreiðanlega til gagnsemdar fyrir
alla sem hér í sveit búa. Væri
óskandi að rafmagnið kæmi á
hvert býli hér á landi.
Að síðustu vil ég þakka Ólafi
Eyjólfssyni fyrir farinn veg.
þakka honum fyrir gestrisnina og
þeim hjónum báðum, og óska
afmælisbarninu allra heilla. Hann
megi vera sífellt glaður og heilsu
hraustur, sem hann oftast nær
hefir verið hingað til.
Ó. E.
Gönpsfafir fyrir
blinda
ÞÓ BLINDIR menn, bæði hér á
landi og í öðrum löndum noti
svo nefnd blindra merki, sér
til ómetanlegs öryggis á götum
úti, þá eru víða erlendis notaðir
hvítir stafir, sem hafa þann eig-
inleika, að lýsa í myrkri. Þessir
stafir eru mjög mikið öryggí
fyrir hinn blinda og góð leið-
beining fyrir aðra vegfarendur.
Nú hefur verið horfið að því
ráði, að blindir menn hér í
Reykjavík notuðu þessa stafi.
Það hefur verið sótt um leyfi til
lögreglustjórans, um að blindir
menn fengju einir leyfi til að
nota stafi þessa. En meðan þetta
er ekki komið í lögreglusam-
þykktina, þá eru það vinsamleg
tilmæli Blindravinafélags íslands,
að aðrir noti ekki þessa stafi.
Það eru og vinsamleg tilmæli fé-
lagsins til vegfarenda, að þeir
veiti hinum blindu alla þá hjálp,
sem nauðsynleg er í hinni miklu
umferð.
± BEZT AÐ AVGlASÁ ±
T / MORGUNBLAÐINU ▼