Morgunblaðið - 03.03.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 3. marz 1955
ttttMðfrifr
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Viguí.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlancU.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Fœða, sem aldrei kemsf
á matbor&iS

ÚR DAGLEGA LÍFINU
BLAÐ kommúnista hér í Reykja
vík segir frá því fyrir skömmu
að rúmlega einn fimmti hluti
matvælauppskerunnar á ökrum
heimsins eyðileggist og komist
aldrei á matborð þjóðanna. Munu
þessar upplýsingar styðjast við
skýrslur frá Matvæla- og land-
búnaðarstofnun Sameinuðu þjóð-
anna.
í þessu sambandi er ómaksins
vert að minnast þess, að í kring
um árið 1934 tóku valdhafar Sov-
étríkjanna upp þann sið, að
reikna uppskeru landsins út á
sjálfum ökrunum. Áður hafði
uppskerumagnið að sjálfsögðu
verið miðað við þá uppskeru,
sem komst óskemmd í hús eða
aðrar geymslur. Var talið að
Sovétvaldhafarnir hefðu gert
þetta til þess að geta sýnt aukin
afköst landbúnaðarframleiðslu
samyrkjubúa sinna. Það er hins
vegar almennt viðurkennt, eins
og „Þjóðviljinn“ hefur einnig eft-
ir skýrslum Sa'meinuðu þjóðanna,
að um 20% þeirrar uppskeru,
sem reiknuð er út á ökrunum,
fari til spillis og komist aldrei á
matborðið.
★
Kommúnistar hafa sjáííir
viðurkennt, að þeir hafi haft
þennan hátt á um útreikning
uppskerunnar í Rússiandi. —
Sést það m. a. af því, að sjáif-
ur Malenkov gerði þetta að
umtalsefni í ræðu, sem hann
flutti árið 1953. Taldi hann
meira að segja að þessir upp-
skeruútreikningar væru mjög
óskynsamlegir. Engu að síður
munu Rússar hafa þennan hátt
á ennþá. Og nú hefur Malen-
kov orðið að lýsa yfir því, að
hann hafi reynzt „óhæfur“ til
þess að stjórna landbúnaðar-
málunum.
Uppllýsingar kommúnista-
blaðsins hér heima um rússnesk-
an landbúnað undanfarið eru
hinar athyglisverðustu. Fyrst
skýrir blaðið frá því, að ómögu-
legt hafi reynzt að auka fram-
leiðslu samyrkjubúanna. Bænd-
urnir hafi bókstaflega ekki feng-
izt til þess að leggja að sér í því
skyni. Gefur það greinilega vís-
bendingu um afstöðu rússneskra
bænda til hins kommúniska
skipulags. Ríkiseinokun landbún-
aðarins í Sovétríkjunum hefur
með öðrum orðum haft í för með
sér fullkomna kyrrstöðu í einu
frjósamasta akuryrkjulandi Ev-
rópu.
Á sama tíma hefur fram-
leiðsla landbúnaðarafurða
margfaldazt í löndum Vestur-
Evrópu. Hér á íslandi hafa
afköst bóndans t. d. meira en
tífaldazt á um það bil tveim-
ur áratugu n
Þá hefur kommúnistablaðið
upplýst það, að rússneskir bænd-
ur, sem eru um 20 milljónir, haíi
á árinu 1954 fengið 137 þús. drátt-
arvélar. Þykja „Þjóðviljamönn-
um“ þetta vera mikil býsn. En
þegar nánar er aðgætt svarar
þessi tala til þess, að íslenzkir
bændur hefðu fengið 40 dráttar-
vélar á s.I. ári, í stað um það
bil 500, sem fluttar voru til lands-
ins.
Þannig afhjúpar blað komm-
únista sitt eigið skrum um tækni-
þróunina í þrælakistu skoðana-
bræðra sinna í Sovétríkjunum.
Það er heldur ekki nein til-
viljun, að yfirmenn landbún-
aðarins í Rússlandi verða stöð-
ugt fyrir barði óvægilegrar
gagnrýni og jafnvel „hreins-
ana“. Af því má greinilega
ráða að þar gengur allt á aft-
urfótunum. Stórfelldur mat-
vælaskortur ríkir í landinu.
Margendurtekin loforð hinna
kommúnisku valdhafa um
bætt lífskjör til handa al-
menningi, eru svikin.
Þannig reynist hið komm-
úniska skipulag ófært um, að
skapa því fólki öryggi um af-
komu sína, sem við það býr.
Óánægjan og gagnrýnin á
valdhöfunum er svo bæld nið-
ur með fangelsunum og hrika-
legu þrælahaldi.
Kjarnorkan og
heimsfrlðurinn
ÞEGAR hinn frægi rithöfundur
H. G. Wells ritaði bók sína þar
sem dregin var upp mynd af
innrás Marzbúa á jörðu vora
vakti sú lýsing ugg og jafnvel
skelfingu á meðal fjölda íólks.
En nú hefur inannkynið sjálft
fyrir heilum áratug fundið upp
vopn, sem tekur jafnvel fram
hugmyndum hins frjóa rithöf-
undar. Þegar kjarnorkusprengj-
unum hafði verið varpað yfir
Hirosima og Nagasagi var mann-
kyninu Ijóst að það hafði tekið
ógnþrungin dulmögn í þjónustu
sína.
En þrátt fyrir þær skelfingar-
myndir, sem dregnar hafa verið
upp af kjarnorkustríði íramtíð-
arinnar er nú svo komið að fjöldi
fólks, jafnvel vitrir og framsýn-
ir stjórnmálamenn telja að frið-
arvon mannkynsins í dag bygg-
ist einmitt á tilveru kjarnorku-
og vetnissprengja. Þegar hinar
miklu þjóðaandstæður í austri
og vestri ráða báðar yfir slíkum
vopnum gati það hæglega orðið
til þess að enginn telji sér kleift
að hefja styrjöld. Svo hrikaleg-
ar yrðu afleiðingar notkunar
nútíma kjarnorkuvopna í hern-
aði. Margt bendir til þess að
þessi skoðun styðjist við góð og
gild rök. Það má til dæmis telja
mjög líklegt að Rússar hefðu tal-
ið sér hagkvæmt að hefja árás-
arstyrjöld meðan lýðræðisþjóð-
irnar voru ennþá óviðbúnar, ef
Bandaríkj&menn hefðu ekki haft
kjarnorkusprengjuna að bak-
hjarli. Rússar voru þá langt á
eftir Bandaríkjunum í fram-
leiðslu slíkra vopna og eru það
að öllum líkindum ennþá. enda
þótt Moloícv léti vel yfir því í
ræðu, sem hann hélt fyrir
skömmu að Sovétríkin hefðu nú
tekið foryr-tuna á þessu sviði.
París í marz.
ARISARSAMNINGARNIR
verða sennilega teknir fyrir í
öldungadeild franska þingsins í
lok þessa mánaðar. Undir öllum
kringumstæðum verður af-
greiðslu þeirra lokið fyrir páska.
Franska þinginu verður frestað
um það leyti og öldungadeildar-
þingmennirnir vilja umfram allt
ekki láta afgreiðslu Parísarsamn-
inganna dragast fram yfir páska,
þar sem þá nálgast óðum al-
mennar kosningar til öldunga-
deildarinnar, en þær eiga að fara
fram í júní.
j í apríl eiga að fara fram bæjar-
og héraðsstjórnarkosningar í
; Frakklandi.
i Edgar Faure, hinn nýi forsætis-
ráðherra Frakka ræddi Parísar-
samningana við Mendes Frar.ce
í fimm stundarfjórðunga, um leið
og M. France afhenti honum
I embættið. Þessir menn eru báðir
á líku reki, Faure er einu ári
yngri, 46 ára gamall. Báðir eru
úr sama flokki, róttæka sósíal-
istaflokknum og báðir eru líkir
í lund, þróttmiklir, snarráðir og
dugmiklir til starfa. Þeir hafa
verið persónulegir vinir í 28 ár.
En samt sem áður voru kveðjur
i þeirra kaldar, er Faure tók við
j hinu nýja embætti.
j Þegar Mendes France myndaði
stjórn sína í júní í fyrrasumar
\JinimLr öc
aure
vicleá JJrance
hilcla mefa
L
aleLieum
tók hann Faure úr stjórn Laniels,
er þá hafði orðið að biðjast lausn-
ar, og lét hann starfa áfram sem
fjármálaráðherra. Síðar varð
Faure utanríkismálaráðherra í
stjórn Mendes France.
Mendes France sýndi það strax
í þinginu, er Faure leitaði trausts
þess til stjórnarmyndunar, að
honum var ekki mikið um það
gefið, að vinur hans leysti stfórn-
arkreppuna, sem þá Hafði staðið
í 19 daga. Mendes sat afskiptalaus
undir stefnuskrárræðu Faures og
lét aðeins einu sinni í ljós hrifn-
ingu, en það var þegar Faure lýsti
yfir því að hann ætlaði að fylgja
stefnu fyrirrennara síns í mál-
efnum Afríku. Þegar atkvæða-
greiðslan fór fram, greiddi Men-
des France ekki atkvæði með
XJeíuaLandi áhrij^ar:
Lítil saga.
DÖGUNUM var mér sögð
lítil saga. Hún er á þessa
Allur hinn friðelskandi
heimur vonar að máttur gjör-
eyðingavopnanna muni stuðla
að því að styrjaldir hverfi úr
sögunni í framtíðinni. Um það,
hvort sú von getur rætzt, verð
ur ekkert fullyrt. Aðeins eitt
er víst, það að notkun þessara
vopna mundi hafa í för með
sér ægilegri óhamingju og
eyðileggingu en af nokkurri
styrjöld hefur áður hlotizt.
Á
leið:
Það var hér rétt utan við
Reykjavík, í Smálöndunum svo-
kölluðu, að nokkur börn voru að
leika sér við bílveginn með
hvolpinn sinn, fullann af leik og
lífsgleði, eins og hvolpar geta
verið yndislegastir. En allt í einu
dró skugga fyrir hamingjusólina.
Hvolpurinn gætti sín ekki í gásk-
anum og hentist út á veginn, en
í því bar að bíl á fleygiferð, sem
ók beint yfir dýrið litla með þeim
afleiðingum, að það hryggbrotn-
aði. Bílstjórinn stöðvaði bifreið-
ina, tók upp særða hvolpinn og
sá hvernig komið var — börnin
stóðu með öndina í hálsinum í
kring.
Varð ekkert uppnæmur.
EN bílstjórinn varð ekkert upp-
næmur yfir þessu, þótt hann,
eða bíllinn hans hefði orðið ein-
um litlum hvolpi að bana. Tók
helsært dýrið, fleygði því út af
veginum og sagði litlu telpunni,
eiganda hans, að hlaupa heim og
ná í poka til að sækja hann í. —
Síðan ók hann leiðar sinnar eins
og ekkert hefði í skorizt.
En litla stúlkan hljóp heim í
ofboði og bað mömmu sína um
pokann, eins og henni hafði verið
sagt. Móðir hennar vissi ekki
hvaðan á sig stóð veðrið, og hvers
vegna dóttir hennar var í þessu
uppnámi, en hún fékk brátt skýr-
inguna. Heimilið var allt slegið
hryggð og óhug yfir frásögn barn
anna af þessum atburði. Litla
stúlkan hafði fengið hvolpinn að
gjöf nokkrum mánuðum áður,
hann var eftirlæti allra á heim-
ilinu.
Hafði mamma lokað
glugganum?
EN mest fékk þó þessi sviplegi
atburður á litlu telpuna, sem
er sjö ára gömul. Hún lá andvaka
alla nóttina á eftir. Hvernig átti
hún að geta sofið eftir þessi
ósköp, sem dunið höfðu yfir
daginn áður? Litli bróðir hennar,
4 ára gamall, átti líka bágt með
að sofa. Um miðja nóttina rauk
hann upp með andfælum: Hafði
mamma lokað glugganum? Það
mátti ekki gera, því að litli vinur
þeirra, hvolpurinn ungi, hlaut að
fá vængi, þegar hann var dáinn,
eins og góðu börnin fá, og þá
myndi hann ef til vill koma
fljúgandi til þeirra, ef glugginn
væri skilinn eftir opinn!
Falleg og ljót saga.
ÞETTA er í senn falleg og ljót
saga. Hún er fagurt dæmi
þess hve börnin og dýrin, sem
umgangast hvert annað daglega
geta tengzt einlægri ást og vin-
áttu. Hún er um leið ófagurt
dæmi harðbrystni þeirrar og
kæruleysi, sem er alltof algengt
meðal hinna fullorðnu gagnvart
skepnunum, sem eru upp á náð
okkar mannanna komnar.
GESTUR skrifar:
„Velvakandi góður!
Um daginn fór ég á söng-
skemmtun í einu af kvikmvnda-
húsum bæjarins. Aðgöngumiðarn
ir voru ótölusettir en það þýddi,
að nauðsynlegt var að koma tím-
anlega til að ná í eitthvert þolan-
legt sæti. Ég kom, þegar klukk-
una vantaði 5—10 mínútur í þann
tíma, er skemmtunin átti að
hefjast, en þá þegar voru öll sæti
skipuð nema á tveimur fremstu
bekkjunum og varð ég að láta
mér það lynda.
En þetta vakti hjá mér hug-
mynd: hví ekki að hafa þennan
hátt á á almennum kvikmynda-
sýningum — jafnvel leikhússýn-
ingum, að aðgöngumiðar væru
allir seldir sama verði, hvar sem
væri í húsinu og væru ótölusett-
ir, þannig áð það væri undir
stundvísi fólksins komið hvar
það fengi sæti? — Ég er viss um,
að slíkt fyrirkomulag myndi
lækna marga af hinni hvimleiðu
óstundvísi. Reynslan hefur þegar
sýnt okkur fram á, að svo er.
Gestur".
Margs verða
hjúin vís, þá
hjónin deila.
flokksbróður sínum, heldur sat
hjá við atkvæðagreiðsluna. Og
daginn eftir vakti það athyglli,
er Faure fór til þess að taka við
forsætisráðherraembættinu, að
blaðamenn fengu ekki að taka
mynd af hinum nýja og fráfar-
andi forsætisráðherra saman, eins
og þó er venja undir slíkuin
kringumstæðum í Frakklandi.
En Mendes France lét það á
hinn bóginn vera að deila á „vin“
sinn í þinginu, og var það talinn
allmikill vinningur fyrir Faure.
Mendes er ofsafenginn og harð-
skeyttur í ádeilum sínum og er
talið fullvíst að hann myndi hafa
beitt orðskeytum sínum með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum
gegn öllum stjórnarforsetaefnum
öðrum en Faure.
A á A
MENDES FRANCE er nú i
hressingarleyfi í Alpafjöllum.
Fyrstu 18 dagana eftir að hann
var felldur í franska þinginu fekk
hann yfir 10 þús. bréf hvaðan-
æva úr Frakklandi þar sem menn
vottuðu honum samúð sína og
traust.
Starfsmenn í forsætisráðuneyt-
inu kváðust ekki minnast þess að
fráfarandi ráðherra hefði verið
sýnd slík samúð síðan stfíðinu
lauk, nema e. t. v. de Gaulle,
þegar hann lagði niður forsætis-
ráðherraembættið árið 1946. —■
Tuttugu starfsmenn önnuðust
bréfin fyrir Mendes France, röð-
uðu þeim og svöruðu þeim. All-
mörg bréf bárust einnig erlendis
frá.
Mendes France ráðgerir að
snúa aftur í fremstu línu franskra
stjórnmála strax í vor, með því
að taka öflugan þátt í kosninga-
(baráttunni til bæjar- og héraðs-
stjórna í apríl og til öldunga-
deildarinnar í júní.
j Þegar Mendes France kemur
aftur úr Ölpunum mun Faura
vera búinn að móta stefnu hinn-
ar ungu stjórnar sinnar í aðal-
atriðum. Dugnaður og þróttur
hins nýja forsætisráðherra mun
vafalaust draga mjög úr von-
brigðum alþýðu manna í Frakk-
landi yfir því að Mendes France
var neyddur til þess að biðjast
lausnar. í kappræðum á þingi
er Faure skýr og öruggur, fljót-
ur að svara fyrir sig, orðheppinn
og samningsfús, svo að hann
eignast færri óvini heldur en
Mendes France.
Faure er fæddur 18. ágúst
1908. Hann gerðist ungur svo mik
ill námsmaður, að hann var
fremstur í öllum prófraunum. —
Hann var orðinn lögfræðingur
tuttugu ára gamall.
1 Síðar lagði hann stund á rúss-
neska tungu og er sagður mæla
reiprennandi á rússnesku.
I Árið 1943 slapp Faure úr fanga
búðum Þjóðverja yfir Pyrenea-
fjöllin og komst til Algier, sem
þá var gengin Þjóðverjum úr
greipum. Hann varð síðar starfs-
maður í ráðuneyti de Gaulles.
I Árið 1945 var hann sendur til
Núrnberg og var þar einn af
lögfræðingum Frakka við réttar-
höldin gegn nazistum.
| Faure var kjörinn á þing ánð
, 1946. Þekking hans á fjármálum
og atvinnumálum stuðlaði að því
að hann var gerður ráðherra árið
1949.
| Edgar Faure er ólíkur Mendes
France um það að hann hefur
ýmis önnur áhugamál en stjórn-
mál. Mendes France fer að leið-
ast á mannfundum, ef talað er
um annað en stjórnmál, en Faure
hefur m. a. áhuga á sakamálasög-
^um og hefur samið þrjár slíkar
sögur sjálfur. Faure hefur áhuga
á hljómlist og fer endrum cg
sinnum í kvikmyndahús.
Kona hans hefur ýmis áhuga-
mál fyrir sig, hún er meðal ann-
ars ritstjóri mánaðarrits, sem nýt
ur álits og fjallar um almenn
málefni. Ritið heitir La Nef. Hún
er glæsileg kona, og hefur áhuga
á stjórnmálum og aðstoðar þar
bónda sinn. Þau hjón eiga tvær
dætur, 16 ára og 12 ára.