Morgunblaðið - 21.03.1956, Qupperneq 2

MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 21. marz 1956
MBOrTIR Vd
Frumvarp um hvernig sfuðla
skuli að /afnvœgi í byggð landsins
Dönsku stmdmemiirair
tefjast um eirni dag
Mótið liefst á föstiidag
StiPíTSMÓTEÐ, sem ÍR og Ægir standa að. og hefjast átti á J
fimmtudag, getur af óviðráðanlegum ástseðum ekki farið fram |
það kvöld. Stafar það af því, að flugvél Loftleiða, sem flytja átti
«n, a. dönsku sundmennina tvo hingað til lands, hefur tafizt um
lieilan sólarhring og þeir koma því ekki fyrr en á fimmtudags-
kvöldið. Raskar þessi töf öllu mótinu. Það fer fram á föstudags-
Jkvöldið í Sundhöli Reykjavíkur, sunnudaginn einnig í Sundhöll
Reykjavikur og á mánudag í Sundhöll Hafnarfjarðar.
W Þátttaka vei ður mikil í þessu
móti. Kemur sundfólk frá
Akranesi, Keflavík og Borg-
arfirði, Víst er um það, að
keppnin ver'ffur skemmtileg
og tvísyh.
^ En það sem á mótinu mun
vekja jmesta athygli, er þátt-
taka hinna dönsku gesta. Þeir
sem koma eru Knud Gleie og
Lars Larsson. — Gleie er í
fremstu röff sundmanna heims
ins og átti um tveggja ára
skeið heimsmct í 200 m bringu
sundi. Hann var hér á ferff
í sumar og setti þá Norffur-
landamet í 100 m bringusundi.
Nú er hann í hetri æfingu en
áffur, og hyggur til enn betri
árangurs hér nú en s.i. sum-
íaiiegur yerðlauna-
igripur
X GÆR var hér á síðunni birt
wiynd af fallegum verðlaunagrip,
sem líftr.féh Andvaka gaf til
keppni um í meistaraflokki
kvenna á handknattleiksmótinu,
sæm nú stendur yfir.
Sú missögn varð í smáfrétt
*neð myndinni, að Bjöm Vil-
mundarson var sagður hafa af-
lient bikarinn sem framkv.stjóri
Andvöku. Þai- átti að standa að
Bjöm hefði afhent hann eftir
beiðni Jóns Ólafssonar fram-
kvæmdastjórá, Þetta leiðréttist
hér með.
ar, því honum féll mjög vel
vlff sundiaugina.
^ Saraa má segja um Larsson,
sem er skriðsundsmaður. —
Hann er í fremstu röff í þeirri
grein á Norðurlöndum, á öll
dönsku metin i skriðsunds-
greiiumum. — Ilann var hér
einnig á ferð í sumar er leið
og sigraffi þá Pétur okkar
Kristjánsson — aff vísu meff
litlum mun. Pétur mun áreiff-
anlega hyggja á þaff, aff gera
npp viff Larsson.
Kappleikimír
í handknattleik
vetða ó
finnntudag
KAPPLEIKIRNIR í Handknatt-
leiksmóti íslands, þeir eru fram
áttu að fara á föstudagskvöldið,
hafa nú verið færðir fram og
verða leiknir á fimmtudags-
kvöldið. Þetta eru leikimir milli
Fram og FH í þriðja flokki —
Vals og Aftureldingar í meistara-
flokki karla og Ármanns og Vik-
ings í sama flokki.
ÁstæSan til þessa „flutnings“
er sú. að ekki má halda nema
eitt kappmót í Reykjavík hvern
dag. Vegna þess að komu dönsku
sundmannanna seinkar færist
sundmótið yfir á föstudaginn og
handknattledkskappleikimir því
færðir fram.
í GÆR lagði Ólafur Thors
forsætis- og atvinnumálaráð-
herra fram á Aiþingi frum-
varp til laga um ráffstafanir
til að stuffla aff jafnvægi í
byggð landsins, en meff því er
stefnt að skipulögðum affgerff-
um tii að bæta hag þeirra
byggðarlaga, þar sem affstaff-
an er erfiðust.
Þaff eru þingmetmimir Gísli
Jónsson og Gísli Guðmunds-
son, sem hafa samið frum-
varpið, en atvinnumálaráð-
herra fól þeim aff vinna verk-
iff. Fylgir frumvarpinu aii ýt-
arleg greinargerff, þar sem
meffal annars er greint frá
hvernig fólksflutningar hafa
orðiff hér á landi miili héraða
á síðustu áratugum.
TILGANGUR LAGANNA
i Tilgangur lagamia er að stuðla
að jafnvægi í byggð landsins með
rannsóknarstorfuin, áætlanagerð
og fjárhagslegum stuðningi til
framkvæmda og eflingar at-
vinnulífi í þeim landshlutum,
sem við erfiðasta aðstöðu búa,
í því skyni að auka skilyrði til
fólksfjölgunar eða draga úr fólks
fækkun í þeim landshlutum, seg-
ir í X. gr.
JAFNVÆGISNEFND
I Lagt er tii, að stofnuð verði
!fimm manna nefnd, er nefnist
jáfnvægisnefnd. Skulu nefndar-
menn kosnir af Sameinuðu Al-
þingi og jafnmargir varamenn.
Nefndinni er heimilt að ráða sér
hagfróðan mann í þjónustu sína
svo og fleiri starfemenn, ef rik-
isstjómin samþykkir. Hlutverk
I nefndarinnar er að safna gögnum
og gera skýrslur og áætlanir. Hún
, stjómar jafnvægissjóði og ráð-
[stafar eignum hans.
)
14. Um stærð ræktaðs lands í
hreppi hverjum og kaupstað.
15. Um stærð bústofns í hreppi
hverjum og kaupstað. _
16. Um stærð og tölu penings-
húsa, fóður- og áburðar-
geymslu í hreppi hverjum og
kaupstað.
17. Um framleiðslutæki til sjáv-
arútvegs og iðnaðar í kaup-
túnum og kaupstöðum eftir
því sem nánar verður ákveð-
ið.
18. Um íbúðir og flokkun þeirra
í hreppum og kaupstöðum
eftir því sem nánar verður
ákveðið.
19. Um vatnsveitur.
20. Um raforkumannvirki og
hversu almenn sé notkun
raforku í hverjum kaupstað,
sýslu og hreppi.
21. Um félagsmálaframk\,æmdirt
svo sem skólahús, sjúkrahús
og félagsheimili í hverjum
kaupstað, sýslu og hreppi,
svo og kirkjur og ástand
þeirra.
22. Um verðmæti og ástand
eyðijarða og ónotaðra mann-
virkja í hverri sýslu, hreppí
og kaupstað, utan nánar til-
tekinna þéttbýlissvæða,
23. Um önnur atriði, er jafn-
vægisnefnd þykja máli
skipta í sambandi við jafn-
vægi í byggð landsins.
Án þess aff slíkar upplýsing-
ar liggi fyrir, er ógerlegt aff
skipuleggja jafnvægi í byggff
landsins eða að stúðla aff því
meff nokkrum öruggum ár-
angri. Þaff verffur því aff vera
eitt höfuðverkefni nefndarinn-
ar að aíla þeirra upplýsinga.
Framh. á bls. 12
Ræða Ölais Thors
Mest a«5!ca!!ar.di mál íþróttahreyfúigarinnar en
að komo upp nýju og
fullkomnu íþróttakúsi
Kennsl ukoslnaður íþrðifaíélagaima
var $06 þns. krónur
'ARSÞING íþróttabandalagsjA ÍÞRÓTTAHÚS
Reykjavíkur hófst s.l. miðviku-1 Formaður bandalagsins fhitti
dagskvöld og var það haldið í þinginu skýrslu framkvæmda-
•Tjamarcafé. Þetta er 12. ársþing stjómar, og skýrði frá helztu
bandalagsins og sitja það ÖO full- 'málum, aem stjórnin hefur haft
■trúar frá 22 íþróttafélögum og 7 með höndum á árinu. Eitt af mest
«érráðiun í Reykjavík, auk gesta aðkallandi málum íþröttahreyf-
frk heildacsamtökunum. jmgarinnar í höfuðstaðnum er að
Formaður bandalagsíns, Gisli koma upp nýtízku íþróttahúsi,
Halldórsson, arkitekt, bauð full- J sem leyst geti af hólmi íþrótta-
tnia og gesti velkomna til þing- húsið við Hálogaland sem mið-
«etu. í þingbýrjun minntist hann^stöð kappmóta og sýninga. Hef-
2 látínna iþróttamanna, þeirra ' ur orðið samkomul. milli BÆ.R.,
Bjarna Péturssonar, blikksmiðs, og bandalagsins um byggingar-
og dr. Björns Bjömssonar, hag-
flræðings. Vottaði þingheimur
tmnmngu hinna látnu virðingu
uíria með því að rísa úr sætum.
Þingfbrsetar varu kjömir Jens
framkvæmdir á lóð B.Æ.R., en
aðalhluti þeirrar byggingar verð-
ur stór íþróttasalur.
Þá voru lagðir fram reikning-
ar bandalagsins, íþróttahússins,
<Juðbjörn3Son og Stefán G. slysatryggingasjóðs, húsbygging-
Bjömsson, og þingritarar Sveinn arsjóðs, Sundlaugar Vesturbæj-
Biömsson og Sigurgeir Guð- lar, skiðasjóðs skólabama, Iþrótta
Mttatmsson, • Framh. á bls, 12
SKTRSLUSOFNUN
Ýtarieg ákvæði eru í frum-
varpinu um það hvemig jafn-
vægisnefnd skuli safna efni til
skýrslugerðar. Segir um það í
frumvarpinu.
1, Um mannfjölda í hreppum,
i sýslum og kaupstöðum.
j 2. Um meðalnettotekjur ein-
| staklinga í hreppum, sýslum
og kaupstöðum.
3. Um skiptingu útlána eftir
sýslum og kaupstöðum úr
tónitum, sparisjóðum og öðr-
um opinberum stofnunum,
að undanteknum viðskiptum
þessara aðila innbyrðis. Skal
vera sérstök skýrsla um laus
lán (til stutts tíma) og önn-
ur fast lán (til langs tima).
4. Um skiptingu ríkisábyrgða
eftir sýsium og kaupstöðum.
5. Um ríkisframlög til verk-
legra framkvæmda annarra
en ríkisframkvæmda og
skiptingú þeirra eftir sýsl-
um og kaupstöðum.
6. Um skiptingu persónulegra
styrkja úr ríkíssjóði eða frá
rikisstofnunum eftir Sýslum
og kaupstöðum.
7. Um skiptingu launa- og
kaupgreiðslna frá ríkissjóði
og ríkisstofnunum, þar með
töldum bönkum, eftir sýsl-
um og kaupstöðum.
8. Um vegakerfi landsins eftir
héröðum, þjóðvegi, fjallvegi,
sýsluvegi og hreppsvegi. —
Flokka skal vegina eftir gerð
þeirra og gera áætlanir um
kostnað við að fullgera það,
sem óunnið er.
9. Um feamkvæmd brúalaga
eftir héröðum.
10. Um tölu sveitabæja í hverj-
um hreppl, sem akveg hafa
í hlað, simastöð eða notenda-
síma, svo og þeirra, er ekki
hafa.
11. Um flugvelli í sýslu hverri
og gerð þeirra.
12. Um ástand verzlunarhafna
og fiskihafna í hverju hér-
aði og breytingar frá ári til
árs, svo og fyrirhugaðar
framkvæmdir á hverjum stað
og áætiaðan kostnað við þær.
13. Um fyrirkomulag póstferða,
fólksflutninga og vöruflutn-
inga í hverju héraði, innan
héraðs, til þeirra og frá.
Frh. af bls. 1
ályktunartillaga fjallaði um hlið-
stæð málefni og þingsályktunin
frá 4. febrúar 1953, fól atvinnu-
málaráðuneytið alþingismönnun-
um Gísía Jónssyni og Gísla Gnð-
mundssyni að vinna að rannsókn
þeirri, sem um ræðir í þings-
ályktuninni frá 11. maí 1955,
jafnframt því, sem þeir ynnu að
þeim störfum sem þeim var fal-
íð með bréfi atvinnumálaráðu-
neytisins, hinn 29. júní 1954.
FÓLKSFLUTNINGAR RAFA
VALDH) ERFIDLEIKUM
Hér var við margháttuð og
erfið vandamái að etja, sem
brýna nauðsyn bar til að kryfja
til mergjar og finna skynsamleg-
ar leiðir til úrbóta. Hinir stór-
felidu fólksflutningar á undan-
fömum árum, fyrst og fremst úr
eveitum til sjávarsíðu og frá
kauptúnum og minni kaupstöðum
til Reykjavíkur og bæjanna við
sunnanverðan Faxaflóa, hafa
verið meiri en þjóðfélaginu er
hollt. Þeir hafa skapað örðug-
leika í þeim hérúðum, sem fólk-
ið flutti úr og einnig í þeim
bæjum, sem það flutti til, og þá
sérstaklega vegna húsnæðis-
skorts.
Árangurinn af starfi alþingis-
mannanna Gísla Jónssonar og
Gísla Guðmundssonar er frum-1
varp það til laga um ráðstafanir
til að siuðla að jafnvægi í byggð
iandsins, sem hér er lagt fram.
Eins og greinargeröin ber með
sér, hefur hér verið unnið mik-
ið og gott starf til þess að skýra
þau viðfangsefni sem við er að
fást.
FIMM MANNA JAFNVÆGIS-
NEFND
Frumvarpið er í tveim köfl-
um. Fyrri kafli gerir ráð fyrir!
að Alþingi kjósi að loknum al-
þingiskosningum hverju sinni,
fimm manna jafnvægisnefnd.
Nefndin á að safna gögnum um
ástand og atvinnuhorfur í hin-
um einstöku byggðarlögum og
gera skýrslur um allt það er
máli skiptir fyrir framkvæmdir
til jafnvægis. Á grundvelli þess-
ara gagna verða síöan gerðar
áætlanir um framkvæmdir í sam
ráði við hlutaðeigandi sveitar-
stjórnir
STOFNFÉ JAFNVÆGIS-
SJÓDS
í öðrum kafla frumvarpsins er
ákveðið að stofna sknli sjóð er
netfnist jafnvægissjóður og er
hlutverk hans að veita fjárhags-
legan stuðning til eflingaT at-
vinnulifi í samræmi við þann j
tilgang laganna að stuðla að
jafnvægi í byggð landsins.
Stotfnfé jafnvægissjóðs á að
verða
1. 5 miiljón króna framlag sam-
kvæmt 45 tölulið 22. gr. þessa
árs fjárlaga.
2. Fé það, sem ríkissjoður hefur
lánað til þess að bæta úr at-
vinnuörffugleikum í landinu
samkvæmt 29. gr. 22. fjárlaga.
3. Inneignir ríkissjóðs hjá lán-
takendum ríkisábyrgðarlána
vegna afborgana og vaxta,
sem ríkissjóður hefur greitt af
þessum lánum siðusbu 10 árin
fyrir gildistöku laga þessara.
Þessar kröfur verða afhentar
sjóðnum til fullrar eignar. Hins
vegar er engin vissa fyrir því,
hvers virði þær eru.
V*
TEKJUR SJÓÐSINS
Frumvarpið gerir ráð fyrir að
tekjur jafnvægissjoðs verði
þessar:
1. Vaxtatekjur.
2. 5 milljón kr. áríegt framlag
úr ríkissjóði.
3. Skuldir sem ríkissjóður eign-
ast samkvæmt 2. og 3. tölu-
liff 9. gr. laganna cftir gildfc-
töku þeirra og ég greindi áffur
frá.
Stjóm jafnvægissjóðs veitir
lán til hvers konar íramkvæmda,
sem að dómi sjóðsstjórnarinnar
eru til þess fallnar að stuðla að
jafnvægi í byggð landsins.
Gert er ráð fyrir að Fram-
kvæmdabankinn annist af-
greiöslustöri og reixningshald
sjóðsins.
EFTIRGEFNAR SKULDIR
Til þess að tryggja sem bezt
efnahag sjóðsins, er svo fyrir
mælt, að ekki meei veita eftir-
gjöf á skuld nema samþykki.
Alþingis komi tii og er jafnframt
svo til ætlazt að ríkissjóður bæti
sjóðnum að hálíu þá upphæð,
sem gefin hefur verið eftir, inn-
an árs frá því að eftirgjöfin var
veitt.
MERKILEGT MÁL
Ég álít, sagffi Óiaiur Thora,
aff hér sé um mjög merkilegt
mál aff ræffa. Til þess ber
brýna nauffsyn aff haldið sé
uppi starfi og framleiðslu
hvarvetna þar á landinu, þar
sem lífsskilyrffi cru góff. Þefs
vegna er eðlilegt aff hiff opln-
bera hlutist til um stuðning
við þau byggöarlög, sem skort-
ir atvinnutccki til þess, aff
tryggja íbúum sínum lífvæn-
lega afkomu c; alvír.nuöryggt.
Að lokum vil ég leggja áherzla
á, að frurnvarp þetta verði af-
greitt sera lög áður en þingi
verður nú slitið.
Vænti ég að það megi takasi
enda þótt skjótt líði nú að þing-
lokum, þar eð mál það sem hér
um ræðir er mikið velferðarmál
þjóðarheildarinnar sem tæplega
mun sæta andstöðu nokkurs
þingflokks né þingmanns.