Morgunblaðið - 11.04.1956, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 11. epríl 1956
MORCIJlSBLAÐIh
11
Á vegamótum - FORSETAVEIZLAN
ÞAÐ er mikið átak að koma
ellefu börnum til manns. Fyr-
ir einyrkja á rýru koti, á yztu
þröm hinnar byggilegu veraldar,
jnálgast það hið ofurinanníega.
J>að er svo mikið afrek, að allur
þorri nútímafólks reynir ekki
lengur að skilja, hvernig slíkt
verður leyst af höndum. Og það
er fjarri sannleikanum að skýra
það með því einu, að markið hafi
oftast ekki verið sett hærra en
það að forða afkvæmunum frá
algeru svelti til fermingaraldurs,
Og láta hvern og einn upp frá því
bjarga sér á eigin spýtur eins og
þezt gekk.
Herdís Kristjánsdóttir
Um síðustu aldamót voru
fyrstu spor þessa unga fólks, er
þá lagði upp í sína lífsferð, oft
aeði erfið. En það, sem á annað
borð dregur lífsanda lætur
ógjarna bugast, einhver óskiljan-
lega seig taug tengir hinn ódrep-
®ndi lífsvilja og hið takmarkaða
þrek svo sterkum böndum, að all
ar mannlegar útlistanir á því
reynast hæpnar við hlið þeirrar
reynslu, sem sker úr um sann-
leiksgildi hlutanna.
Ein í hópi þeirra íslenzku æsku
kvenna, er tóku sig upp um alda-
rnótin, úr félagsskap elleíu
systkyna, kvaddi foreldra og
heimkyni, til þess að létta á fóðr-
linum heima og freista gæfunnar
I heimi óvissunnar, var Herdís
Kristjánsdóttir frá Fossseli í
í'ingeyjarsýslu, nú til heimilis á
Njálsgötu 64 í þessum bæ. Hún
tók ekkert með sér nema það sem
hún stóð í, og átti enga innistæðu
neins staðar, nema þau uppörfun-
arorð, er hún þáði hjá góðum for-
eldrum, sem óbilgjarn skóli lífs-
ins hafði kennt: traust á guði og
trúnað við það heit að gefast
ekki upp, hvað sem yfir kynni að
dynja.
Þó að það sé einatt nóg mann-
rauii að draga fram lifið á harð-
býlu koti, með stóran barnahóp,
var þó sá kostur betri en að eiga
hvorki þak yfir höfuð né land-
gkiku til að erja, eíga ekkert
nema barnlúnar hendur og
drau.na, sem hvöttu til starfs og
dáða. Æði oft svarf svo fast að
þessum foreldrum, að þeim var
aðeins ein leið fær út úr ógöng-
Unum, að skipta hópnum á milli
eín og brjótast áfram hvort í sínu
lagi. Margir íslenzkir alþýðu-
menn og konur þeirra hafa á
gengnum öldum háð saman þol-
göngu um hrjóstrugar heiðar
mannlífsins, og skiptzt á byrðum
af svo mikilli nærgætni, að þrek-
aður hugurinn lamaðist ekki til
dauða. En þá fyrst tók í hnúkana,
er manneskjan varð að heyja sitt
Stríð ein og óstudd. Um langt
ekeið varð það hlutskipti Herdís-
ar, og verður sú harmsaga ekki
irakin hér, enda heill kapítuli út
af fyrir sig í sögu lands og þjóðar.
Herdís Kristjánsdóttir hefir
fyrir löngu iokið sinni erfiðustu
feijð, og þó hún sé dálítið göngu-
mþð, er hún jafrisátt við lífið og
mqnnina eins og við barnið, sem
bofið er á höndum. Henriar vjð
burðaríku ferðasögu kann ég ekki
að segja, þó ég hafi átt fleiri
stundir með henni, en nokkurri
annarri manneskju utan míns
eigin heimilis, enda er það ekki
isienzkur siður að æpa í gleði og
sorg. Nú er sorgin orðin að dýr-
mætri reynsiu, sem hún viidi
ekki missa, og gleðin inngangs-
orðið irm í ókomnu árin.
Herdis er ákaflega viðkvæm
kona, eins og flestir, sem hlotið
hafa mörg sár og djúp, þó þau séu
öli iöngu gróin, en hún er stolt,
traust og stóriát eins og þeir hafa
rétt til að vera, sem aldrei hafa
dregið af sér þrátt fyrir örlög,
sem sýnast ofraun mannlegum
mætti. Hinum helga arfi, nafni
i föður síns, íekk hún bjargað und-
an grimmum eldtungum hinnar
miskunnarlausu lifsbaráttu.
í dag er Herdís Kristjánsdóttir
70 ára. Um löng og erfið ár varð
hún að láta sér nægja „að skrifa í
öskuna öli sín beztu ljóð“, og enn
er hugur hennar að mestu orð-
laus. Nærveru hennar fylgja eng
ar reyíarasögur eða hástemd
ævintýr. Hún minnir mig helzt á
íslenzkt örævalandsiag, með sínu
tæra lofti, seigu runnum og safa-
ríka og ramma fjalldrapa, og líf
hennar er meira í ætt við þessi
lönd, sem legið hafa lengst af
undir fargi íss og fanna, en sóJ-
vermda gróðurreiti gerða af
mannahöndum. Og guði sé lof að
flest erum við enn þannig gerð að
við mundum ekki vilja skipta á
þessum löndum.
Klukkan 7—8 á morgnanna,
I þegar aðrir njóta hins órólega
’ morgunsvefns, er gott að sitja í
eldhúshorninu hjá Herdísi og
njóta hennar kyrrlátu, orðlausu
nærveru, og þá er hún glöð eins
og og lífið fyrir Utan gluggann
hennar. Það er eins og að hluta
á sálumessu Mozarts, er við heyr-
um ekki lengur orðin né tónana,
heldur eitthvað sem bærist innra
með okkur sjálfum, eða að hvíl-
ast í hlýjum mosa háheiðanna, og
láta endurskinið frá jöklunum
leika um háls og vanga. Við finn-
um raunar að eins og eldur brenn
ur undir ísnum svo loga í lang-
breyttu brjóstinu heitar tilfinn-
ingar, sem sjaldan hefir verið
sleppt lausum, vegna þess að það
má ekki auka á þjáningar ann-
arra. Herdís hefir fyrir löngu
fyrirgefið tilverunni harðleikn-
ina, enda hafa margir af hennar
sælustu draumum orðið að veru-
leika hin síðari ár, og hún hefir
fengið hina mörgu og tómlegu
daga ævinnar bætta við leikandi,
græðandi spil tóna og lita, sem
hana dreymdi um þá, en fær nú
notið í rikum mæli. Og í næstu
stofu sefur ung stúlka, sem ber
nafn hennar, og hins vökula,
trausta ferjumanns, föður henn-
ar, og bráðum vaknar hún og
brosir til ömmu sinnar með sín-
um stóru djúpu augum. Og ein-
mitt í þessum skæru barnsaugum
loga nú allar hinar glæstu stjörn-
ur æskuhimins hennar, er þá
lýstu oft svo stutt í senn og hröp-
uðu svo alltof skyndilega niður í
myrkrið til mannanna.
R. J.
Mynd frá háborði kvöldveizlunnar að Hótel Borg í gærkvöldi, sem forsetahjónin efndu til. Lengst
til vinstri er forsetafrúin Oóra Þórhallsdóttir, þá Friðrik konungur, forsetinn, Ásgeir Asgeirsson.
Ingiríður droítning, Ólafur Thors forsætisráðherra. Til hægri á myndinni eru Vollery sendiráðhena
Frakklands og frú Muccio sendiráðherrafrú Banðaríkjanna. Til vinstri er Vest stallari konungs bws-
an^>- — Ljósm. Pétur Thomseh.
511:
STOKKSEYRI, 5. apríl. — Nýr
bátur kom hingað í dag, smíðað-
ur í Danmörku. Báturinn er 28
brúttólestir að stærð.
Eigandi bátsins er Stokkseyr-
arhreppur og Helgi Sigurðsson,
sem verður skipstjóri á bátnum,
Ásgeir Guðmundsson, sem verð-
ur vélstjóri og Böðvar Tómasson.
Báturinn heitir Hásteinn II. og
fer þegar á veiðar.
Afli hefur verið góður undan-
farið, en þó mjög misjafn. T. d.
í gær var aflinn frá 300 til 3600
fiskar. í dag eru tveir bátar
komnir að. Var afiinn hjá öðr-
um 300 fiskar, en hinn var með
2000 fiska. — M.S.
af gremju, sem enn kann að lifa
Frh. af bls. 9
Gissur Bergsteinsson forseti
hæstaréttar og frú
Jörundur Brynjólfsson
forseti Sam. þings og frú
Sigurður Bjarnason
forseti Neðri deildar og frú
Gísli Jónsson forseti Efri deildar
og frú
Brig. gen. J. White og frú
Vilhjálmur Þór Landsbankastjóri
og frú
Jón Mariasson Landsbankastjóri
Þórður Eyjólfsson hæstaréttar-
ardómari og frú
Árni Tryggvason hæstaréttar-
dómari og frú
Jónatan Hallvarðsson hæstarétt-
adómari og frú
Hermann Jónasson fyrrv. forsæt-
isráðherra og frú
Haraldur Guðmundsson aiþm.
og frú
Einar Olgeirsson alþm. og frú
Valdimar Jóhannesson ritstjóri
og frú
Hannibal Valdemarsson alþm.
og frú
Ásmundur Guðmundsson biskup
og frú
Gunnar Thoroddsen borgarstjóri
og frú
Hermann Jónsson hrl. og
frú Auður Auðuns
forseti bæjarstjórnar
Frú Anna Klemensdóttir,
(ekkja Tryggva Þórhalissonar,
f orsætisráðherra)
Bjarni Jónsson vígslubiskup
og frú
Gísli Sveinsson fvrrv. sendiherra
og frú
Þorkeil Jóhannesson háskóla-
rektor og frú
Alexander Jóhannesson prófessor
og frú
Pálmi Hannesson -ektor og frú
Halldór Kiijan Laxness skáld
og frú
Dr. Páll ísólfsson tónskáld og frú
Jón Leiís tónskáld
Tómas Guðmundsson skáld
og frú
Matthías Þórðarson próf. og frú
Gunnlaugur Bj'iem ráðuneytisstj.
og frú
Birgir Thorlacius ráðuneytisstj.
og frú
Henrik Sv. Björnsson ráðuneyt-
isstj. og frú
Gústav A. Jónasson ráðuneytis-
stj. og frú
Sigtryggur Klemensson
ráðuneytisstjóri og frú
Páll Pálmason ráðuneytisstjóri
Hjálmar Vilhjálmsson ráðuneyt-
isstj. og frú
Frú Lilly Ásgeirsson
kona Þórh. Ásgeirssonar
í ráðuneytisstjóra / :
Sendiráðsritari G. Blæhr og frú
Jón Sigurðsson skrifstofustjóri
Alþingis og frú
Sigurjón Sigurðsson lögreglustj.
og frú
Sigurður Hafstað forsetaritari
og frú
Sr. Friðrik Friðriksson
Geir G. Zoéga fyrrv. vegamálastj.
i og frú
Arent Claessen aðalræðismaður
og frú
Ludvig Storr aðalræðismaður
og frú x
Kristján Eldjárn þjóðminjav.
i og frú
, Guðmundur VilhjálmsSbn fram-
! kvæmdastjóri- og frú
Pétur Sigurðsson forstj. land-
■ helgisgæzlunnar og frú
Níels P. Sigurðsson stjórnarráðs-
| fulltrúi og frú
| Páll Ásg. Tryggvason-stjórnar-
I ráðsíulltrúi og frú
Júlíus Havsteen sýslumaður
, Torfi Hjartarson tolistjóri og frú
| Guðm. Hlíðdal póst- og símamála
[ stjóri og frú
■ Hörður Bjarnason húsameistari
' ríkisins og frú
Vilhjálmur Þ. Gíslason útvarps-
stjóri og frú
Guðlaugur Rósinkranz þjóðletk-
hússtjóri og frú
Einar Bjarnason endurskoðandi
rikisreikninga og frú
Helgi Elíasson fræðslumálastjóii
og frú
Thorolf Srnith form. Blaðamama
félags íslands
Bjarni Guðmundsson blaðafull-
trúi og frú.
Veizlumatur sá er borir n
var á borð var uxahalasúpa,
síðan frumskammíur, hitinar,.
þá kom að aðalrétfi, sem var
steikt kalkúnakjöt, þá kom
ábætir sem var omelettr*.. Méð
mat voru borin fram léit viiirv,
hvítvín, rauðvín og kampavim,
en að (okum var drukkið kaffi
með smákökum og líkjcr.
Meðan setið var að barðum
lék strengjasveit í „Græna
srtlnum" íslenzk eg dcnsk lög,
svo cg „I/tið næturljóð“ eftir
Mozart og fleira.
Veizlufagnaðinum iauk aan
klukkan 11 er konungsó jóniin
og s'ðan forsetahjónín óku a
brott.
riásTáShemi ióigars sa«*
kih SiulinisiiiQ o§
hverio
ViNARBORG, 9. apríl. Skýrt
hefur verið frá þvi opinber-
lega í Sofiu, að Vuko Cher-
venkov, fcrsætisráðherra Btíig
ar'u, hafi verið settur af. Mið-
stjórn búlgarska kommiinista-
flokksins mun hafa tekið þessa
ákvörðun vegria þess að Cher-
venko var „menntaður** af
Stalin — og bykir ekki hafa
verið nógu fljóíur að taka upp
nýju línuna. Dvaldist forsæt-
isiáðherrann langðvolum í
Moskvu og var sagður mjög
náinn vh ur og fylgismaður
Stalíns. Hann gekk einna ötul-
ast fram í því, á s.ínum tíma
og fordæma Tító og stefnu
hans, en heíur nú virzt frekar
silalegur í framkvæmð nýju
Fnunnar. Ekki hefir enn ver-
ið iátið uppi hver örlög Cher-
venkovs verffa, ag búizt er við
•því, að kommúnistar reyni að
þagga máiið niður — og láta
forsætisráðherrann hverfa al-
gerlega af sjónarsviðinu.

Flugvéí eyðikgð-
ist á Keflavíkur-
flugvclli
keflavíkurflugvell: 9.
apríl: — Kl. 11,30 í dag hlekktist
tveggja nianna þrýstiíoftsoiTUStu
flugvél á, í lendingu hér á flug-
vellinum. — Tvéir menn voru
í flugvélinni. Hjólaútb’únaður
var eitthvað í ólagi. svo flug-
véiin lenti á mikilli ferð . naga-
lendingu" á steinsteyptri íiug-
brautinni. Flugmennirnir komust
báðir út úr flugvélinni áður en
hún varð alelda orðin og raun þá
ékici hafa sEfkaö, Hið vel útbúna
Slökkviiið flugvallarins var skjótt
til og kæfði það eldinn á F.kömm-
um tima Þó nokkrar skemmdir