Morgunblaðið - 29.08.1956, Page 2

2
MORC 3 NBLAÐIÐ
Miðvikudagur 29. ágúst 1956
Framh. af hls 1 | 1947), kallaði festingu vísitölunn-
i BÆNDTJE FÁ 8—9% HÆKKCN, ar „útþurrkun gildandi launa-
LeikfÖr ÞióBleikhússins
LEIKFLOKKUR frá Þjóðleikhús
inu mun á næstunni ferðast til
ýmissa staða í nágrenni Reykja-
víkur og sýna sjónleikinn „Mann
og konu“ eftir Eftiil Thoroddsen
og Indriða Waage. Ef veður leyf-
ir verður farið til Vestmanna-
eyja á morgun og hafðar tvær
sýningar þar. Síðan er gert ráð
fyrir sýningum á Selfossi, Ilellu,
Akranesi og í Njarðvik.
Sjónleikurinn „Maður og
kona“ var sýndur í Þjóðleikhús-
inu í fyrravetur við ágæta að-
sókn. Hlutverkaskipun er óbreytt
á sýningum utan Reykjavíkur að
öðru leyti en því að Inga Þórðar-
dóttir tekur við hlutverki Stað-
ar-Gunnu, sem Emelía Jónasdótt-
ir lék og Þóra Borg mun fara
með hlutverk Steinunnar í stað
Regínu Þórðardóttur. — Myndin
er af Valdemar Helgasyni í hlut-
veiki Bjarna á Leiti og Baldvin
Halldórssyni sem Hallvarður
Hallsson.
FIMMTUGUR:
Valdennar B|örnsson rit-
sljéfi i fHiiiiieapelis
VALDEMAR Björnsson ritstjóri
í Minneapolis á í dag fimm-
tugsafmæli. Enda þótt hann sé
fæddur og uppalinn í Vestur-
heimi er hann þó þjóðþekktur
maður hér heima. Að honum
stanaa rammíslenzkar ættir úr
Vopnafirði og Dölum vestur. For-
eldrar hans eru merkishjónin
Ingibjörg og Gunnar Björnsson
ritstjóri, sem fluttust ung frá ís--
landi vestur um haf. Valdemar
Björnsson hefur alizt upp með
fjarlærgi stórþjóð. En hann er
tengdur íslandi eins traustum
böndum og hefði hann alið hér
allan sinn aldur. Áhugi hans íyrir
öllu, sem hér gerist er einlægur
og fölskvalaus. Og þekking hans
á íslenzkum þjóðháttum, þjóðleg-
um fræðum og nútíma aðstæðum
er víðtækari en fjölmargra þeirra,
sem hér hafa búið alla ævi.
Að sjálfsögðu veldur hér miklu
um uppeldi Valdemars Björns-
sonar á hinu merka og þjóðlega
heimili foreldra sinna. Milli þess
og fósturjarðarinnar austan hafs-
ins héldust alltaf órjúfandi
SEM ER GREIDD UR
RÍKISSJÓÐI
í sambandi við verðlagningu
landbúnaðarafurða er valdið nú
tekið af bændum til að ákveða
smásöiuverð á landbúnaðarafurð-
um og cr það nú háð samþykki
ríkissíjórnarinnar. Bændur hafa
hins vegar mikilla hagsmuna að
gæta í þessu sambandi, þar sem
flytja verðúr út mikið af kjöti
fyrir mjög lágt verð og vinna
verður úr mjóik, sem ekki selst
óunnin. Til þess að ná því verði,
sem bændum ber samkvæmt
verðlagsgrundvellinurn, verður
að áætla útsöluverð mjólkur og
kjöts á innlendum markaði það
hátt, að fullt verð náist fyrir alla
framleiðsluna. Samtök bænda
munu ekki taka þessari skerðingu
á rétti sínum vel, og virðist því
ástæðuminna að taka réttinn til
verðlagningarinnar af bændum,
sem þeir hafa að undanförnu á-
kveðið smásöluverðið það var-
lega, að ekki hefir fengizt það
verð, sem bændum ber samkv.
verðgrundvellinum.
Verðlag landbúnaðarafurffa
mun nú hækka um 8,2% og
verður sú hækkun grcidd nið-
ur. Ef hins vegar að vísitalan
hefði farið upp í 184 stig,
hefðu landbúnaSarvsjrurnar
hækkað umt 10,8%.
LAUNÞEGAR MISSA SEX
visrröLUSTiG
Eins og fram kemur í lög-
unum, eru launþegar nú svipt-
ir rétti til hækkunar kaups í
samræmi við sex vssitöiustig,
þar sem kaupgrciðslur um
næstu mánaðamót áttiu að i
miðast við 184 vísiiölustig, en
miðast r.ú við 178 stig. Ef far- j
ið liefði verið eftir tillögum
Sjálfstæðismanna írá í vetur,
sem vikið er að hér á eftir,
hefði ekki þurft að svipta laun
þcga þeirri hækkun, sem þeim
raunverulega bar samkvæmt
vísitölu kauplagsnefndar.
FORTÍÐIN RIFJUÐ UFP
Þegar svipaðar ráðstafanir voru
gerðar í tíð ríkisstjórnar Steíáns
Jóhanns og vísitalan þá bundin
áttu kommúnistar ekki nógu
sterk orð til að foi'dæma það at-
hæfi. „Þjóðviljinn“, (16. des.
VALÐEMAR BJÖRNSSON
trúnaðarstörfum, m.a. verið fjár-
málaráðherra ríkisins um árabil.
tengsl. Hin mannvænlegu og gáf- ‘ I kosnxngunum arið 1954 var hann
uðu börn þeirra, sem fæddust íjí kJón fyrir republikana txl old-
hinum nýju heimkynnum hlutu j ungadeildar Bandaríkjaþings^Jók
þess vegna að verða góðir íslend- 1 u" *
ingar.
Valdemar dvaldi hér á landi
um nokkurra ára skeið í síðustu
styrjöld, sera starfsmaöur banda-
ríska sjóhersins. Þá eignaðist
hann hér mikinn fjölda vina og
hann þá fylgi flokks síns að mikl-
um mun, enda þótt hann væri í
kjöri á móti einum vinsælasta
leiðtoga dbmokrata í Minnesota,
Humphrey öldungadeildarþing-
manni.
Valdemar er nú ritstjóri St.
vann sér einstæðar vinsældir.' P^u1 Pioneer Press sem er út-
Olli þeim drengskapur hans, j breitt og ahrifamikið lúað. Hann
glæsimennska og hjálpfysi.
I Minneapolis, sem er höfuð-
borg Minnesotaríkis, er Valdemar
þjóðþekktur maður, fyrst og
fremst sem stjómmálamaður, út-
varpsfyrirlesari, blaðamaður og
ritstjóri. Þar hefur hann einnig
gegnt mikilvægum opinberum
er kvæntur Guðrúnu Jónsdóttur
frá fsafirði, ágætri og myndar-
legri konu. Eiga þau hjón fimm
börn.
Til hamingju með fimmtugs-
afmælið, Valemar, lifðu heill og
sæll, ísland biður að heilsa þér.
S. Bj.
Átta Grænlendingar drnkkna
á leið til laxveiða
GODTHAAB, 28. ágúst:
laugardag drukknuðu 8 Græn-
lendingar, þegar bátur þeirra
rakst á sker við Ujarassusulik
og sökk. Slys þetta er hið hörmu-
legasta, ekki sízt fyrir þær sakir
að í því lét heil fjölskylda lífið:
hjón, sonur þeirra, dóttir og 3
barnabörn auk vinar fjölskyld-
— S.l.! unnar. Aðeins einn maður komst
lífs af — sá sem stjórnaði bátnum.
Fólk þetta var á leið til Hol-
steinsbro á laxveiðar. Ætlaði það
upp í á nokkra sem er mjög veiði
sæl, en á leiðinni þangað rakst
báturinn á sker með þeitn afleið-
ingum að honum hvolfdi.
Kinverjar sekir
• WASIIINGTON, 28. ágúst.
Dulles lýsti því yíir á blaða-
mannaíundi sínum í dag að
kommúnistastjórnin í Kína
hef'ði viffurkennt að flugmenn
henuar hafi skotið niður
bandarísku flugvéiina við
Kínaslrendur sl. miðvikudag.
Halda Kínverjar því fram að
vélin hafi verið eign kín-
verskra þjóðernissinna á For-
mósu.
Rúðherrann sagði að ósenni-
legt væri að nokkur maður
hefði komizt lífs af.
Starfræksla
bareaspííala
BARNALÆKNAR, húsameistar-
ar og framkvæmdastjórar sjúkra-
húsa í 16 löndum komu fyrir
skömmu saman á fund í París
fyrir forgöngu Vísinda- og menn-
ingarstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna (UNESCO) til að ræða
starxrækslu barnaspítala.
Það voru einkum tvö mál, sem
fundurinn ræddi:
1; Hættuna, sem er á því, að
börn, sem lögð eru inn í
spítala smitist aí öðrum sjúk-
dómum og hvaða ráðstafanir
sé hægt að gera til að koma
í veg fyrir það, og
2) Hvort heppilegt sé eða ekki,
að mæður fylgi börnum sín-
um í sjúkrahús og dveljist hjá
þeim.
samninga verkamanna og at-
vinnurekenda“. Einar Olgeirsson
sagði á Alþingi 15. des. 1947 um
frv. ríkisstjórnarinnar:
„Með því (þ.e. festingu vísi-
töluxxnar í 300 stig) er Alþingi
að eyðileggja alla frjálsa
sanminga er launþegar og at-
vramurekexxdur hafa gert með
sér og lagareglur um launa-
kjör. — — Það er verið að
stela stóx-um hiuta af launum
allra lauixþega í landlnú iindir
yíirskyni lagasetningar gegn
dýrtíðiixni.“
Þá hét hið sama, sem nú er
verið að gera, þjófnaður á máli
formanns kommúnista! Þá var
verið að „stela stórum hluta af
launum allra launþega í landinu“.
Hvað skyldu kommúnistar kalla
sama athæfið nú, þegar þeir sam-
þykkja það sjálfir?
ÞÁ HÉT ÞETTA „ÓSVÍFIN
KAUPLÆKKUN ARÁRÁS“!
Hannibal Valdimarssop, for-
maöur Alþýðusambandsins mætti
á fundi með verkamönnum í
fyrradag til að kynna þeim hinar
nýju ráðstafanir ríkisstjórnarinn-
ax', og til þess að mæla með þeim.
En hvað kallaði „Dagsbrún“ vísi-
tölubindinguna árið 1947? Þá
gerði stjórn félagsins ályktun,
þar sem stóð m.a.:
„Stjórnin telur frv. þetta ó-
svífna kauplækkunarárás, þar
sem rift er ákvæðum frjálsra
samninga um fulla dýrtíðarupp-
bót á vinnulaun."
Þa'ð, sem ríkisstjórnin gerir
nú er að binda vísUöluna
þannig að ákvæði samninga
um hækkandi kaiup skv. vísi-
tolu koma ekki lengur til
greina. En 1947 kallaði síjórn
Dagsbrúnar, sem var skipuð
kommúnistum þá eins og nú,
þessa sörnu ráðstöfun „ósvífna
kaujxlækkunarárás“.
„STÓRVÆGILEG FÖLSUN“
Þegar Sjálfstæðismenn báru á
s.l. vetri fram tillögur sínar um
niðurgreiðsiu án bindingar vísi-
töiu, skrifaði „Þjóðviljinn":
„Þetta er tillaga om síórvægi-
legustu fölsun sem nokkru sinni
hefir vcrið gerð á vísitölunni.
Hinar airæmdu aðgerðir fyrstu
stjórnar Alþýðuflokksins eru hé-
gómi einn hjá þessu.
NÚ SVÍ.KJA KOMMÚNISTAR
!*.«), SEM ÞEIR LOFUÐU
KJÓSENDUM SÍNUM
Hér eru ekki spöruð stóryrði!
Þó var þarna ekki um annað ao
ræða en tiilögu um niðurgreiðsl-
ur. En nú samþykkja kommún-
istar bæði vísitölufestingu og nið-
urgreiðslur. Ef tillögur Sjálfstæ'ð-
ismanna á sl. vetri gátu kallast
„stórvægileg fölsun“, hvað væri
þá hægt áð kalla það, sem nú hef-
ur gerst með vitund og vilja
kommúnista sjálfra.
A GRUNDVELLI ATKVÆÐA
SEM ÞEIR FENGU í SUMAR
Kommúnistar hafa nú leik-
ið þann leik að komast í stjórn
araðstöðu á atkvæðum kjós-
enda, sem trcystu orðum
kommúnista í Ettimar um
að þeir vænu á móti festingu
vísitölunnar, en síðar eru þeir
ekki fyrr komnir í ríkisstjórn
en þeir framkvæma það, sem
þeir hafa mest fordæmt áður.
TILLÖGUR SJÁLFSTÆÐÍ5-
MANNA UM STÖÖVUN
DÝRTÍDARINNAR.
í marz s.l. gerðu Sjálfstæðis-
menn innan ríkisstjórnarinnar
það að tillögu sinni að gerð yrði
tilraun til að stöðva verðbólg-
una. Það var þá sjáanlegt að
stjórnarsamstarfið mundi rofna
en Sjálfstæðismenn töldu ófært
að flotið yrði að feigðarósi án
allra aðgerða. Síðan væri svo
auðvitað unnt að endurskoða það
sem gert yrði, enda ekki ætlunin
að gera, eins og á stóð, ráðstaf-
anir til frambúðar. Kosningar
stóðu fyrir dyrum og nýtt þing
mundi koma sarnan með haustinu
eða fyrr.
Sjáifstæðismenn hófu því rann
sókn á því hvað þá mætti gera
strax til að hefta verðbólguþró-
unina og koma í veg fyrir að
grípa þyrfti til nýrra og stór-
íeldra útgjalda til aðstoðar út-
flutningsframleiðslunni.
Niðurstaðan var sú að Sjálf-
stæðismenn lögðu fram tillögu
í ríkisstjórninni í marz-mánuöi
um auknar niðurgreiðslur úr
ríkissjóði til þess að halda vísi-
tölunni óbreyttri til næstu ára-
móta en fyrirsjáanlegt þótti
að með öðru móti hiyti vísi-
talan að hækka hömlulaust
um 20 stig á þessu ári.
Skv. þeim rannsóknum, sem
gerðar voru m.a. af Hagstofu ís-
lands var talið að beinn kostnað-
ur ríkissjóðs við að stöðva vísi-
töluna í 173 stigum, eins og hxin
var í marz, yrði undir 20—30
milljónum króna og töldu Sjálf-
stæðismenn að þessa upphæð
mætti spara á einstökum iiðum
fjái-laganna, auk þess, sem 30
millj. kr. í vísum tekjum ríkis-
sjóðsins eru ekki teknar með í
tekjuáætlun fjárlaganna til þess
að léttara verði að mæta óviss-
um útgjöldum.
Framsóknarmenn í ríkisstjórn-
inni feldu þessa tillögu en komu
ekki með nein úrræði í staðinn.
En nú er það komið á da ■ •
inn að Framsóknarmenn seþ. i
bráðabirgöalög um niður-
greiðslur. En sá er mumirsnn
að nú er það or'ðið mjög rnikiu
dýrara fyrir ríkissjóðinn, með
því að kaupgjaidsvísitalan
miðuð við verðlag 1. sept. nk.
er 184 stig skv. samningum.
FRAMSÓKN BER ÁBYRGÐ Á
HÆKKUNINNI SÍDAN I MARZ.
Framsóknarmenn bera á-
byrgð á því hve dýrtíðin hef-
ir iiækkað síðan í marz, þegar
Sjálfstæðismenn gerðu tiiiög-
ur sínar. í ræðu sinni í gær-
kvöldi sagði Hcrmann Jónas-
son, að hér væri um bráða-
birgðaúrræði að ræða, sem
gildi til áramóta. En þegar
Sjálfstæðismcnn báru fram tii
lögur sínar í marz, taldi Fram
sóknarflokkuyinn þær vera
bráðabirgða úrræði, sem ekki
tæki að shina.
Þegar ríkisstjórnin leggur
nú út að niðurgreiðslu leið-
ina, er það ckkert frumlegt,
heldur troðin slóð.
Meistaramót Reykjavíkur í frjálsum
íþróttum liefst í dag
AÐALHLUTI meistaramóts
Reykjavíkur í frjálsum íþróttum
fer fram í dag og á morgun.
Keppt er um títilinn „bezta
frjálsíþróttaíélag Reykjavíkur“
og íær félagið er titilinn hlýtur
ennfremur fagran bikar.
Keppendur eru um 60 frá KR,
Ármanni og ÍR og tefla félögin
öll frœm sínum bcztu mönnum,
því að keppni verður hörð um
titilinn og bikarinn.
Búast má við góðum árangri í
mörgum grcinum, því æft hefur
%*erið vel að undanförnu. Verður
nú spennandi að sjá, hvort
nokkrum „Melbourne"-árangri
verður náð, en því má gera ráð
fyrir.
Leikstjóri er Þórarinn Magn-
ússon og hefst keppnin á fþrótta-
veliinum bæði kvöldin kl. 8 og
verður keppt í kvöid í þessum
greinum: hásíökki, langstökki,
kúluvarpi, spjótkasti, 200 metra
hlaupi, 5000 metra hlaupi cg 400
metra grindahlaupi.