Morgunblaðið - 13.12.1956, Qupperneq 3

Fimmtudagur 13. des. 1956
MORGVNBLAÐIÐ
3
Námssfjóri fyrir bind-
indisfrœðslu í skólum
25. ÞING Sambands bindindis-
félaga í skólum,-S.B.S., var hald-
ið í Reykjavík 24. og .25. nóv. s.l.
Þingið sóttu rösklega 50 full-
teúar frá 10 sambandsfélögum.
Formaður S.B.S., Valgeir Gests
son, setti þingið og bauð fulltrúa
velkomna. Þingforsetar voru
kjörnir Hörður Gunnarsson,
Verzlunarskólanum og Messíana
Tómasdóttir, Kvennaskólanum í
Reykjavík. Þingritarar voru Krist
fríður Björnsdóttir, Héraðsskólan
um, Laugarvatni, og Krlstján
Guðmundsson, Gagnfræðaskóla
Austurbæjar, Reykjavík.
Skemmtisamkoma
Blindraféi. í kvöld
BLINDRAFÉLAGIÐ heldur í
kvöld skemmtisamkomu í Silf-
urtunglinu í fjáröflunarskyni
vegna húsbyggingar sinnar. Sam.
komuhúsið hefur sýnt félaginu
þá miklu rausn að lána því sam-
komusali sína og hljómsveit end-
urgjaldslaust. Auk þess býður
það öllu blindu fólki, sem þang
að kemur, ókeypis veitingar, með
an skemmtunin stendur.
Skemmtiatriði annast þau Sig-
ríður Hannesdóttir, Emelía Jón-
asdóttir og Valdimar Lárusson.
Bæjarbúum gefst þarna gott
tækifæri til þess að njóta góðrar
skemmtunar og leggja jafnframt
nokkuð af mörkum til þess að
styrkja blinda fólkið. Blindra-
heimilið, sem nú er verið áð und-
irbúa byggingu á, verður stórt
og myndarlegt hús, sem bæta
mun mjög aðstöðu hinna blindu.
Blindrafélagið hefur beðið
Morgunblaðið að flytja Sigurgeir
Jónssyni í Silfurtunglinu og
starfsfólki hans kærar þakkir
fyrir rausn hans og vinsemd.
í stjórn voru kosin: Form.:
Hörður Gunnarsson, Verzlunar-
skólanum; varaform.: Einar Már
Jónsson, Gagnfræðaskóla Austur
bæjar; gjaldkeri: Jón Gunnlaugs-
son, Kennaraskólanufn; ritari:
Messíana Tómasdóttir, Kvenna-
skólanum; meðstjórnandi: Birna
Björnsdóttir, Kvennaskólanum. í
varastjórn voru kosnir: Sigurður
Þórðarson, Flensborgarskólanum
Hofnarfirði og Örlygur Geirsson,
Verzlunarskólanum.
Bynleifur Tóbíasson áfengis-
varnaráðunautur og Pétur Sig-
urðsson erindreki heimsóttu
þingið og fluttu sambandinu árn-
aðaróskir. Auk þess bárust þing-
inu nokkur heillaóskaskeyti.
Hér verður greint frá helztu
samþykktum þingsins:
Þingið samþykkti að fela sam-
bandsstjórninni að rannsaka,
hvort grundvöllur sé fyrir mynd-
un landssambands gegn tóbaks-
nautn, og — ef svo reynist — að
beita sér þá fyrir stofnun slíks
sambands, svo fljótt sem auðið
verður.
Þingið skoraði á ríkisstjórn og
bæjaryfirvöld að sýna æskunni
fordæmi í bindindismálum, með
því að veita eigi áfenga drykki
í opinberum veizlum.
Þingið skoraði á ráðamenn
fræðslumála að skipa svo fljótt
sem auðið verði sérstakan náms-
stjóra fyrir bindindisfræðslu í
skólum.
Þingið taldi að lítill vafi léki
á því, að margir unglingar byrj-
uðu að neyta áfengis á dansleikj-
um til að ráða bug á feimni sinni,
sem oftast stafar af vankunnáttu
í dansi. Fyrir því heitir þingið á
fræðslumálastjórn að gangast
fyrir því að hafin verði almenn
danskennsla í skólum landsins, án
þess þó að tími til þeirrar kennslu
sé tekinn af þeim fáu stundum,
sem leikfimikennslu eru ætlaðar.
Þingið gerði samþykkt þar sem
heitið er á yfirstjórn fræðslumála
að taka jafnan nægilegt tillit til
félagslífs nemenda, þegar skólar
eru reistir, og bæta eftir megni
skilyrði til slíkrar starfsemi, þar
sem þau eru ófullnægjandi. Þá
taldi þingið æskilegt að í hverj-
um skóla sé einum kennara eða
fleirum falið að hafa umsjón með
félagslífi nemenda innan skólans
og gert kleift að helga sig því
starfi eftir þörfum.
Þingið skoraði á bæjarstjórn
Reykjavíkur að beita sér fyrir
þvi, að allar „sjoppur" verði fjar-
lægðar úr nágrenni skóla í
Reykjavík, eða sjái til þess á ann-
an hátt, að nemendur geti ekki
sótt þær í skólatíma.
Þingið skoraði á bæjarstjórn
Reykjavíkur að sjá til þess, að
komið verði upp hið bráðasta fé-
lags- og tómstundaheimilum á
nokkrum stöðun; í bænum.
Þingið beindi þeim tilmælum
til viðkomandi stjórnarvalda, að
gerðar verði tafarlaust ráðstaf-
anir er tryggi viðunandi fram-
kvæmd áfengislaganna frá 24.
apríl 1954.
Sextugur:
Karl Guðmundsson skipstjóri
KARL GUÐMUNDSSON, skip-
stjóri, Öldugötu 4, Rvík, varð
sextugur í fyrradag 11. þ.m. Hann
er fæddur og uppalinn hér í Vest-
urbænum og hefur átt hér heima
allan sinn aldur. Foreldrar Karls
voru hjónin Bigríður Beinteins-
dóttir Vigfússonar hreppstjóra á
Torfastöðum í Fljótshlíð af Vík-
ingslækjarætt, en Beinteinn var
talinn einhver mesti kraftajötunn
á Suðurlandi, stór og þrekvax-
inn, og svipar Karli til hans að
því leyti, og Guðmundur sjómað-
ur í Reykjavík, Sigurðsson, Skip-
hyl í Hraunhreppi, Pálssonar í
Einholti í Miklholtshreppi.
Ungur byrjaði Karl að stunda
sjómennsku, um 12 ára að aldri,
fyrst á skútum og mótorbátum, en
síðast á togurum. Skipstjóra- og
eimvélaprófi lauk hann við
Stýrimannaskólann árið 1916.
Fyrst var hann skipstjóri á mót-
orbátnum „Harry“, en frá árinu
1919 og til 1941, eða í 22 ár, var
Blindrafélagið gefur út jólakort
BLINDRAFÉLLAGIÐ hefur fyr-
ir þessi jól gefið út smekklegt
Ný unglingabók eftir
Armann Kr. Einarsson
KOMIN er út hjá Bókaforlagi Odds Björnssonar á Akureyri ný
unglingasaga, eftir Ármann Kr. Einarsson, Undraflugvélin.
Ármann er nú orðinn einn víðlesnásti Unglingahöfundur hérlendis
og njóta bækur hans geysimikilla vinsælda hjá yngstu kynslóðinni.
Hann hefur gefið út sjö unglingabækur og er Undraflugvélin hin
áttunda. Hún er framhald af þremur næstu bókum á undan, Falinn
fjársjóður, Týnda flugvélin og Flugferðin til Englands, en er þó
algjörlega sjálfstæð, þó að aðalpersónurnar séu hinar sömu og í
fyrri bókunum. Flestir unglingar þekkja þessar persónur, Rúnu í
Hraunkoti, Gussa á Hrauni og Árna Torfason, aðalsöguhetjuna sem
er, að sögn höfundar, rétt kominn yfir fermingaraldur. — Undra-
flugvélin er 179 blaðsíður, prýdd 10 myndum, sem Halldór Péturs-
son hefur teiknað. Atli Már teiknaði kápuna.
LENTI Á JÖKLI
Undraflugvélin segir frá námi
Árna í flugskólanum og ýmsum
sevintýrum sem hann lendir í.
Fer hann m.a. r rannsóknarflug
inn á jökul, lendir þar í ýmsum
krakningum kemur nauð-
stöddum vísindamönnum til að-
stoðar. Allt fer vel að lokum en
verður ekki rakið hér til að spilla
ekki ánægju yngstu lesendanna.
HEFUR SKRIFAÐ
FJÖLMARGAR BÆKUR
Ármann Kr. Einarsson er kenn-
ari hér í bæ, en skrifar unglinga-
bækur sínar í hjáverkum. Hann
segist hafa mikla ánægju af rit-
höfundastarfi sínu í þágu yngstu
lesendanna og segir að þeir séu
beztu lesendurnir. Þeir lifa sig
inn í atburðarásina og taka þátt
í „baráttu" jafnaldra sinna, segir
Ármann, gleðjast yfir sigrum
þeirra og harma ósigrana. Ár-
mann bendir á að mikið sé rætt
um það að unglingarnir hneigist
til lestrar svonefndra „hasar-
blaða“, en bætir við: „Það er
skoðun mín að boð og bönn séu
einskis nýt. Það eina sem dugar
er að gefa út góðar og skemmti-
legar og þá gjarnan spennandi
bækur, sem unglinggrnir hafa
áhuga á að lesa. Ég hef skrifað
bækur mínar m.a. með þetta í
huga“.
Ein af unglingabókum Ár-
manns hefur verið þýdd á norsku
og stendur til að hún komi út á
næsta ári.
jólakort, sem selt verður til á-
góða fyrir byggingarframkvæmd
ir félagsins. Eggert Guðmunds-
son listmálari teiknaði kortin og
gaf félaginu teikninguna. Jóla-
kortin verða tii sölu í öllum
bókabúðum bæjarins og hjá fé-
laginu sjálfu á Grundarstíg 11..
Þar fást einnig keypt samúðar-
kort félagsins.
Blindrafélagið ge^kst nýlega
fyrir merkjasölu með betri ár-
angri en nokkru sinni fyrr.
Margir manu áreiðanlega
verða til þess að kaupa jólakort
Blindrafélagsins og styrkja þann.
ig hina blindu samborgara sína
í baráttu þeirra.
;,Nú falla öll vötn til Dýrafjarðar". (Sendimenn Gísla hitta Véstein
á Gemlufallsheiði). Teikning: Kjartan Guðjónsson.
Gísla saga Súrssonar
sem unglingabók
Merkileg nýjung
ENDA ÞÓTT við íslendingar
teljum hinn forna bók-
menntaarf okkar dýrmætasta
menningarverðmæti er nú svo
komið, að íslendingasögurnar eru
ekki lengur lesnar og lærðar eins
og fyrr á árum. Þjóðin á nú völ
á miltlum bókakosti og fjölbreytt-
um, innlendum og erlendum.
Æskan kýs „léttara" lestrarefni
og margþættar skemmtanir
lteppa um tómstundir hennar.
En hvað stoðar okkur að eiga
merkilegar bókmenntir frá liðn-
um tíma ef æskan vill ekki muna
þær eða lesa? Jú, þær geta verið
yndi fræðimanna og skrautfjöð-
ur í hatti okkar við hátíðleg
tækifæri segir e. t. v. einhver.
Er það nóg?
Nei, íslendingasögurnar verða
því aðeins þjóðarfjársjóður og
lífsbrunnur íslenzkrar tungu, að
þær lifi áfram í hugum og á
vörum fólksins. Æskan verður
þess vegna að lesa þær, kynnast
Gunnari á Hlíðarenda og Njáli,
Ingimundi gamla, Hrafnkeli
Freysgoða, Gretti Ásmundssyni,
Kjartani Ólafssyni, Gísla Súrs-
syni og fleiri söguhetjum forn-
aldarinnar.
Öll viðleitni, sem miðar í þessa
átt er skynsamleg og verðskuld-
ar stuðning.
Nú hefur Bókaútgáfan Forni
ráðizt í þá nýbreytni að gefa ís-
lendingasögur út sem unglinga-
bækur. Hefur útgáfan fengið tvo
ágæta íslenzkumenn, þá Guðna
Jónsson magister og Tómas Guð-
mundsson skáld, í lið með sér
til þess að búa sögurnar undir
prentun. Hafa þeir riðið á vaðið
með Gísla sögu Súrssonar í fal-
legri útgáfu, sem skreytt er mynd
hann skipstjóri á togurunum
„Menju“, „Ólafi“ og „Kára“, e*
hætti þá skipstjórn að eigin ósk,
og tók það ár við verzlunarstjórn
við timburverzlun Slippfélagsin*
í Reykjavík h.f., og hefur þann
starfa enn með höndum. Hann
hefur lengi verið hluthafi í því
félagi og nýtur þar trausts og
álits.
Karl var í 12 ár skipstjóri 4
togurum Fiskveiðahlutafélagsin*
Alliance og var heppinn, fiski-
maður góður, fór vel með all*
hluti er hann hafði með höndum,
enda er hann mesta snyrtimenni,
bæði á sjó og landi, og er vipsæll
meðal allra er af honum hafa ein-
hver kynni, enda drengur góður.
Kvæntur er Karl Maríu Hjalta
dóttur konsúls og skipstjóra Jóns-
sonar, hinni beztu konu og hefur
hjónaband þeirra verið hið ástúð-
legasta. Heimili þeirra er fagurt,
enda hafa þau bæði kappkostað
að búa það sem bezt, og óska að
dvelja þar sem flestum stundum.
Þau eiga 3 uppkomin börn.
Á þessum merku tímamótum
vildi ég fyrir mína hönd, sam-
starfsmanna og f jölda vina, senda
Karli, og konu hans, beztu kveðj-
ur og árnaðaróskir, en þau dvelja
nú um skeið í Skodsborg í Dan-
mörku. Ó. H. J.
um eftir Kjartan Guðjónsson list-
málara.
Tómas Guðmundsson kemst m.
a. að orði á þessa leið í formála,
sem hann ritar fyrir sögunni:
„Bókafélagið Forni, sem stend-
ur að þessari útgáfu, er til þess
stofnað að koma á framfæri við
unga lesendur ýmsum úrvalsrit-
um þjóðlegra bólunennta og mun
leita um það samráðs við góða
menn og fjölfróða. Ég þykist
einnig mega treys ta því, að ís-
lenzkir myndlistarmenn fái þarna
með tíð og tíma skemmtíleg við-
fangsefni, og vona ég að forráða-
menn útgáfunnar slái þar ekki
slöku við.“
Enn segir Tómas í formála sín-
um:
„Gísla saga Súrssonar hefur
löngum verið íslenzkri alþýðu
minnisstæð, og tel ég vel ráðið,
að hún skuli fara fyrir í þessum
bókaflokki. Að þessu sinni hefur
örfáum köflum sögunnar verið
sleppt, en dr. Guðni Jónsson hef-
ur dregið meginefni þeirra sam-
an, og er það prentað með
smærra letri. Þessar úrfellingar
hafa komið harðast niður á þeim
skáldskap, sem sagan eignar
Gísla Súrssyni, en skýringar á
vísum, sem fyrir koma eru prent-
aðar í bókarlok."
Við þessi ummæli þarf aðeins
að bæta því, að stafsetning er
færð til nútíma ritháttar.
Þessari nýju útgáfu af Gísla
sögu Súrssonar verður áreiðan-
lega vel tekið. Sérstaklega verð-
ur að vænta þess að börn og
unglingar ,sem hún er einkum
ætluð, eignist hana og lesi.
Gísla saga Súrssonar er útlaga
saga, þar sem örlagatrúin er hin
þunga undiralda. En hún er jafn-
framt harmsaga, ofin sterkum
þráðum vináttu og haturs, dreng-
skapar og undirferlis, tryggðar og
svika. Bókaútgáfan Forni og þeir
Guðni Jónsson og Tómas Guð-
mundsson hafa unnið gott verk
og nytsamlegt með hinni nýju
útgáfu þessarar vinsælu og merki
legu sögu.
S. Bj.