Morgunblaðið - 24.03.1957, Side 9

Sunnudagur 24. marz 1957
MOPCUNBTAÐIÐ
9
Laugardagur 23. marz
Reykjavikurbréf:
Lausn farmannaJeilunnar - Kaupliækkanir enn - Atliafnir gegn yfirlýsingum - Ný yfirstjórn
búnaðarmála - Átölur Búnaðarþings - Aðvörun Iðju-Björns - Áminning tii Alþýðuflokksins -
Óraunsæi Alþýðublaðsins - Takmörkun íbúðabygginga.
Lausn farmanna-
deilunnar
MIKLUM vandræðuri var af-
stýrt meS lausn iarmannaverk-
fallsins. Það stóð í nærri 4 vikur
og hafði þegar orðið að miklu
tjóni. Tíminn var faiinn að gefa
í skyn, að rétt væii að banna
rneð lögui.i verkföll sjómanna í
strandsiglingum, á sama veg og
embættismönnum ríkisins er
bannað að gera verkfall. Ef á
slíka braut væri lagt, mundi
erfitt að stöðva sig við strand-
siglingarnar einar. Þær eru að
vísu nauðsynlegar en stoða lítt,
ef aðflutningar til landsins stöðv-
ast. Þess vegna er viðbúið, að
hugsanagangur málgagns for-
sætisráðherrans hefði leitt til
þess, að öllum farmönnum hefði
verið bannað að gera verkfall.
Ekki reyndi á, hvað úr hóíunum
Tímans yrði, því að sem betur
fer leystist verkfallið áður en
ríkisstjórnin gripi til slíkra
harðræða.
Kauphækkanir enn
FRÓÐLEGT er að athuga frá-
sagnir stjórnarblaðanna af lausn
verkfallsins. Þjóðviljinn telur, að
sjómenn hafi fengið ýmsar leið-
réttingar en lieldur því þó fram,
að þeim hefði átt að vera hægt
að ná án verkfalls og jafnvel
uppsagnarlaust.
Tíminn gerir sem allra minnst
ór ávinningi farmanna. Hann
segir svo í fyrirsögn:
„Engin grunnkaupshækkun —
auknar slysatryggingar, breyttur
vinnutími".
Þrátt fyrir þessa fyrirsögn
kemur annað í ljós, þegar frásögn
Tímans er lesin. Þar segir m. a.:
„í lausn þessarar deilu var
ekki samið um neina grunnkaups
hækkun á almennum farskipum,
en nokkur kauphækkun varð hjá
skipsmönnum á litlu strandferð-
arskipunum og á olíuskipum, en
þar er um sérstakar aðstæður
að ræða.“
Loks segir Alþýðublaðið hik-
laust með sinu stærsta letri í 5
dálka fyrirsögn:
„Farmenn fengu miklar og
ínikilvægar kjarabætur“.
Undirfyrirsögnin hljóðar svo:
„Aukin yfirvinna greidd. Veru-
legar greiðslur ef slys ber að
höndum."
Sannleikurinn er sá, að lcaup
hækkanirnar má meta allt að
8%. Það er alveg sérstaklega eft-
irtektarvert. eins ug fram kem-
ur í frásögn Tímans, að hækkan-
irnar eru mestar á þeim skipum,
sem lúta yfirstjórn Framsóknar-
xnanna í ríkistjórn og SÍS.
Athafnir gegn
yfirlýsingum
SÚ STAÐREYND, að þessi kaup-
hækkun hefur átt sér stað, hagg-
ast ekki þó að Tíminn afneiti
henni í fyrirsögn. Eins verður
því ekki neitað, að blaðamenn
fengu verulega kauphækkun í
desember, sjómenn í tveim ver-
stöðvum kjarabætur í janúar og
flugmenn mjög miklar kjara-
bætur í febrúar. Þar átti ríkis-
stjórnin sjálf mestan þátt í, með
því að veita flugmönnu'num
gjaldeyrisfríðindi, sem beinlínis
er broslegt að neita að séu mik-
illa peninga virði.
Vel má vera að allar þessar
kauphækkanir hafi verið nauð-
synlegar. En þeim, sem eiga þar
slíka aðild að sem ríkisstjórnin
ferst ekki að ásaka aðra fyrir,
að þeir vilji spilla vinnufriði eða
koma efnahagnum úr jafnvægi.
Þess vegna hljómar það harla
hjákátlega, þegar miðstjórn
Framsóknarflokksins, undir for-
ystu Hermanns Jónassonar, sam-
þykkir samtímis því, sem far-
manna deilan er leyst, ályktun,
þar sem segir:
„Vill hún (miðstjórnin) m. a.

Asmundur Sigurðsson
Benedikt Gröndal
Gísli Guðnrundsson
Hin nýja ytirstjórn búnaðarmála
eindregið hvetja alla stuðnings-
menn stjórnarsamstarfsins og
aðra ábyrga menn innan stéttar-
samtakanna til að standa sam-
an gegn öllu því, sem raskar
efnahagsmálajafnvægi því, sem
stjórnin beitir sér fyrir“.
Ríkisstjórnin, sem hælir sér
mest fyrir vinnufrið og verð-
stöðvun, hefur undanfarið horft
upp á hvert verkfallið eftir ann-
að og sjálf beitt sér fyrir kaup-
hækkunum, hvenær sem til verk-
falls hefur komið, eða keypt af
sér verkföll með sama móti.
Óneitanlega er hér mikið bil
á milli orða og athafna. Menn,
sem fá af sér að gera slíka sam-
þykkt, sem Framsóknarmenn um
síðustu helgi, eru auðsjáanlega
býsna fjarri raunveruleikanum.
Ný yfirstjórn
búnaðarmála
HIN gamalþekkta aðferð strúts-
ins að forðast óþægindin með því
að grafa hausinn ofan í sandinn,
lýsir sér í fleiri samþykktum
miðstjórnar Framsóknar. Eitt
atriði hennar hljóðar t. d. svo:
„í þessu sambandi leggui mið-
stjórnin áherzlu á að samþykkt
verði frumvarp það, er nú liggur
fyrir Alþingi um landnám, rækt-
un og byggingar í sveitum----“.
Hér er vikið að frumvarpi, er
milliþinganefnd hafði samið og
áttu sæti í henni þessir menn:
Formaður Kristján Karlsson
skólastjóri á Hólum, valinn af
Steingrími Steinþórssyni, Þor-
steinn Sigurðsson og Pétur Otte-
sen tilnefndir af Búnaðarfélag-
inu, Jón Pálmason og Pálmi
Einarsson tilnefndir af Nýbýla-
stjórn. Nefndin varð að öllu sam-
mála um tillögur sínar og skil-
aði þeim í hendur landbúnaðar-
ráðherra um miðjan nóvember.
Síðan fréttist ekkert af málinu
fyrr en það var lagt fyrir Al-
þingi hinn 25. febrúar. Þá kom
í ljós, að í ýmsu hafði verið vikið
frá tillögum nefndarinnar. Mestu
máli skipti, að tillögur hennar
um að gera veðdeild Búnaðar-
bankans starfhæfa, voru alger-
lega felldar niður.
Þegar málið kom til umræðu á
Alþingi gerði Jón Pálmason í rök-
fastri og skeleggri ræðu, grein
fyrir því, sem á milli bar. Her-
mann Jónasson reyndi nokkuð
að berja í brestina. Tókst það
svo sem málefni stóðu til.
Menn hafa síðan nokkuð leitt
getum að því, hvernig á stóð,
að þær tillögur milliþinganefnd-
arinnar, sem mest.i þýðingu
höfðu, voru ekki lagðar fyrir
Alþingi, svo að það gæti sjálfí
tekið afstöðu til þeirra. Hefur
á því heyrzt sú skýring, að stjórn
arliðið hafi sett á laggirnar nýja
yfirnefnd til ákvörðunar um
þessi búnaðarmálefni og áttu
sæti í hinni nýju nefnd, Ás-
mundur Sigurðsson, Benedikt
Gröndal og Gísli Guðmundsson.
Átölur búnaðar-
þings'
MIÐSTJÓRN Framsóknarflokks-
ins virðist að vísu hafa verið
ánægð með handaverk þessara
manna, og bæði Tíminn og Al-
þýðublaðið hafa farið fögrum
orðum um tillögur þeirra. Bún-
aðarþingið er hins vegar á öðru
máli. Þar var með nafnakalli
samþykkt svohljóðandi tillaga,
er Jón Sigurðsson á Reynistað
flutti:
„Búnaðarþing vottar nefnd
þeirri, er skipuð var samkvæmt
ályktun Alþingis frá 7. marz
1955 til að endurskoða nýbýla-
löggjöfina o. fl. þakkir sýnar
fyrir störf hennar og tillögur um
málefni landbúnaðarins og fagn-
ar þeim tillögum úr frv. milli-
þinganefndarinnar, sem ríkis-
stjórnin hefur tekið upp í frum-
varp það, sem hér liggur fyrir.
Hins vegar verður Búnaðar-
þing að harma það, að ríkis-
stjórnin skyldi ekki treystast til
að framfylgja nema að nokkru
tillögum milliþinganefndarinnar,
eins og þær voru lagðar fyrir
landbúnaðarráðherra og þar með
slá á frest að miklu leyti að-
kallandi eflingu veðdeildar Bún-
aðarbankans, sem var ætlað að
stuðla að því að bændur og
bændaefni gætu eignazt jarð-
næði og komið sér upp nauð-
synlegum bústofni, svo þeir þurfi
ekki að hrökklast úr sveitum
af þeim sökum.
Búnaðarþing leggur því alveg
sérstaka áhrezlu á að landbún-
aðarráðherra leggi áðurgreint
frumvarp milliþinganefndarinn-
ar um eflingu veðdeildarinnar að
því leyti, sem ákvörðun þess er
ekki fullnægt, fyrir yfirstand-
andi Alþingi til afgreiðslu og
samþykktar“.
Þessi samþykkt er þeim mun
eftirtektarverðari, sem Fram-
sóknarmenn hafa meirihluta á
Búnaðarþingi. Má nærri geta, að
þeim hefur þótt að sér sorfið,
áður en þeir veittu ríkisstjórn
sinni slíka ofanígjöf sem í tillög-
unni felst.
Aðvörun Iðju-Björns
ENGINN skyldi ætla, að þetta
væri eina málið, þar sem ráðherr-
ar Framsóknarflokksins verða að
slá af kröfum umbjóðenda sinna
eftir fyrirmælum kommúixista.
Björn Bjarnason, fyrrverandi
formaður Iðju, er einn af strang-
trúuðustu Móskvu-kommúnistum
á landi hér. Björn er flestum
flokksbræðum sínum hæfari,
en hafði svo lengi farið
með völd í Iðju, að hann
gætti þess ekki lengur sem
skyldi, að félagið og sjóðir þess
voru ekki hans eigin eign né
meðstjórnenda hans. Af þessum
sökum og meðfæddri baráttu-
fýsn barðist Björn af kappi til
að halda völdunum, eftir að hans*
hafði séð, að meirihluti félags-
manna vildi velta honum úr for-
mannssessi. í þeirri baráttu naut
Björn fulltingis forráðamanna
Framsóknarflokksíns hér í bæ, og
birti Þjóðviljinn tvisvar eftir
Iðju-kosningarnar þakkarávarp
til Framsóknarmanna fyrir
drengilegan stuðning.
Á aðalfundinum eftir kosning-
arnir lenti Björn í ströngu stríði
um að verja fjármálaráðstafanir
sínar. Á þessari úrslitastundu lífs
síns gleymdi hann ekki vinum
sínum í ríkisstjórninni og sendi
þeim kveðju. Björn vék að því,
að um s.l. áramót hefði rikis-
stjórnin og verkalýðsfélögin gert
samkomulag með sér, og hefur
Þjóðviljinn orðrétt eftir honum:
„Það samkomulag er tíma-
bundið. Telji verkalýðssamtökin
sinn hlut skarðan geta þau sagt
upp og er nú komið að ákvörðun
um það, — fyrir lok næsta mán-
aðar þurfa verkalýðsfélögin að
taka ákvörðun um það“.
Áminning til
Alþýðuflokksins
UM ÞETTA má segja, að fyrr
skilst en skellur í tönnunum. Hér
er enn ein tilkynning frá komm-
únistum um, að ef ríkisstjórnin
hegði sér ekki svo sem þeim
líkar, þá muni þeir fara sína
gömlu leið, það er byrja kaup-
kröfur og verkföll að nýju.
Hið eina, sem kann að halda
kommúnistum í skefjum, er ótt-
inn um hrakföll við nýjar kosn-
ingar. Þess vegna er ekki gott
að segja, hvernig taugastríði
þeirra og samstarfsflokkanna
lýkur. En ekki er um það að
villast, að Hermann Jónasson vill
í flestu fara að þeirra vilja.
Um það eru ekki aðeins Iðju-
kosningarnar, kosningarnar í
Hreyfli, synjunin á birting yfir-
lýsingar Andrésar Sverrissonar,
þögnin um Iðju-sukkið og ótal
margt annað vitni. Sama kemur
ótvírætt fram í stjórnmálayfir-
lýsingu miðstjórnar Framsókn-
flokksins, er segir m. a.:
„Telur miðstjórnin mikilsvert
að reynt sé til hins ýtrasta að ná
samkomulagi um ágreiningsmál,
sem spillt gætu samstarfi þeirra,
sem saman þurfa að standa, ef
vel á að fara.“
Ennfremur er varað við að
spilla samkomulagi ríkisstjórn-
arinnar og stéttarsamtakanna „af
vanhyggju eða fyrir áhrif póli-
tískra andstæðinga stj órnaiinn-
ar“.
Og í forystugrein Tímans, sama
dag og stjórnmálayfirlýsingin er
birt, segir svo:
„Yarað var við því, að fýlgis-
menn stjórnarinnar hefðu sam-
vinnu við andstæðinga hennar á
þann veg, að það gæti spillt þeim
árangri í efnahagsmálunum, sem
stefnt er að.“
Þar sem kommúnistar hafa
marglýst yfir því, að forsenda
stjórnarsamstarfsins af þeirra
hálfu séu sömu valdahlutföll í
verkalýðshreyfingunni og verið
hafa, er ekki um að villast, að
ályktun Framsóknar ber að skilja
sem beinar ávítur til Alþýðu-
flokksins fyrir það að reyna að
stugga við kommúnistum í verka-
lýðshreyfingunni. í þessu tekur
Framsóknarflokkurinn að sér
beina vöm fyrir Iðju-sukkið og
aðra óstjórn og ofbeldi kommún-
ista innan verkalýðshreyfingar-
innar.
Þá verður ekki misskilið, hvað
inni fyrir er, þegar Framsókn
vaknar nú til meðvitundar um
„nauðsyn þess að gerðir verði
heildarsamningar um kaup og
kjör í landinu“. Eins og nú
stendur mundi slík samningsgerð
fá kommúnistum algert einræðis-
vald í þessum málum.
Óraunsæi '
Alþýðublaðsins
EKKI er að efa, að sumum for-
ráðamönnum Alþýðufloi; ksin«
geðjast vel þessi boðskapur Fram
sóknarflokksins. En sá verkalýð-
ur, sem fylgir Alþýðuflokknum
að málum, er þar á allt annarri
skoðun. Það eru verkamennirnir
sjálfir, sem tekið hafa ákvörðun
um samvinnu lýðræðisaflanna
innan verkalýðshreyfingarinnar
og þeir láta elcki hrekja sig af
réttri braut.
Mismunurinn á þessum ólíku
viðhorfum kemur glögglega fram
í grein Alþýðublaðsins s.l. þriðju
dag, er nefnist: „Gefið oss held-
ur Moskvu“ og í „Orðasafni al-
þýðu“ sem birt var s.l. sunnu-
dag í Alþýðublaðinu.
í þriðjudagsgreininni er býsn-
ast yfir því, að Morgunblaðið
skyldi færa rök að því, að ólík-
legt væri, að Hannibal Valde-
marsson og Lúðvik Jósefsson
mundu raunverulega kljúfa sig
frá kommúnistum. Morgunblaðið
hafði alls ekkert sagt um það,
hvort slíkur klofningur væri
æskilegur eða ekki, heldur að-
eins sýnt fram á, að hann væri
harla ólíklegur. Af þessu dregur
Alþýðublaðið þessa Élyktun:
„Þeir hugsa til þess hræddir
og hrýggir, að Hannibal Valdi-
marsson og Lúðvík Jósefsson af-
neiti kommúnistum og skipi sér
í sveit með lýðræðissinnuðum og
róttækum vinstri-mönnum.“
Alþýðublaðið telur svo sjálf-
sagt, að ekki þurfi útskýringar
við, að dómur um atburðarásina
hljóti að byggjast á óskhyggju.
Ef til vill á slíkt óraunsæi ekki
lítinn þátt í ófarnaði Alþýðu-
flokksins hin síðustu ár. Látum
svo vera.
Hitt er íhyglisvert að Alþýðu-
blaðið sýnist fagna því, að fá
Hannibal Valdimarsson og Lúð-
vík Jósefsson „í sveit með lýð-
ræðissinnuðum og róttækum
vinstri mönnum.“ En hvernig
hafði sjálft Alþýðublaðið í næsta
blaði á undan túlkað skilning
Þjóðviljans, málgagns Hannibals
og Lúðvíks, á orðunum „vinstri
menn“? Þar stendur orðrétt:
„Vinstri menn — allir sem staría
með kommúnistum.“
Næsta orðskýring á eftir:
„Vinstri stjórnarstefna —
stefna Kadars í Ungverjaalndi.**
Takmörkun
íbúðabygginga
EITT af því, sem miðstjórn Fram
sóknar boðar er takmörkun í-
búðabygginga í Reykjavík og
Frh. á bls. 15.