Morgunblaðið - 19.12.1958, Síða 3

Föstudagur 19. des. 1958
MORGVTSBLAÐIÐ
3
Barnakjálp SÞ nær til 97 tanda
íslendingar hafa gefið gott fordæmi
Á DÖGUNUM kom hingað til
lands aðalframkvæmdast. Barna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna, Mr.
Maurice Pate. Gafst fréttamönn-
um kostur á að hitta Mr. Pate að
máli og skýrði hann frá þessari
hjálparstarfsemi og tilefni komu
sinnar hingað.
Eins og lesendum mun kunn-
ugt, var árið 1948 hafin hér á
landi fjársöfnun fyrir Barna-
hjálp S.Þ. Gengust átta stór fé-
lög og félagssamtök fyrir þeirri
söfnun, en formaður samtakanna
var Þorsteinn Scheving Þorsteins
son. Alls söfnuðust 3 millj. 210
þús. kr. en auk þess ýmsar vör-
ur, að verðmæti 455 þús. kr. Fyrir
það fé, sem safnaðist voru keypt-
ar íslenzkar vörur og sá félags-
málaráðuneytið um sendingu á
þeim. Vörurnar voru sendar til
Finnlands, Póllands, Tékkóslóva-
kíu, Ungverjalands, Júgóslavíu,
Ítalíu og Þýzkalands.
Mr. Pate skýrði svo frá, að
hann væri af tveimur ástæðum
kominn til íslands. í fyrsta lagi
til að gefa stjórnarvöldunum
skýrslu um hjálparstarfsemina og
hvernig framlagi íslands væri
varið og í öðru lagi til að þakka
íslenzku þjóðinni og stjórn lands-
ins fyrir framlag. íslands frá
fyrstu tíð.
Starfsemi Barnadeildar SÞ nær
nú til 97 landa, sem öll eiga það
sameiginlegt, að stríða við fjár-
hagsörðugleika og hafa því ekki
getað fylgzt með í félagslegum
efnum. Yfir 50 milljónum barna
hefur verið veitt hjálp á þessu ári
og hefur verið varið til hennar 23
millj. dala. Næsta ár er gert ráð
fyrir að verja til hjálparinnar 25
milljónum dala.
Mr. Pate gat þess, að íslend-
ingar hefðu gefið mjög gott for-
dæmi með framlögum sínum til
Barnahjálparinnar frá upphafi. Á
þeim 12 árum, sem Barnahjálpin
hefur starfað, hafa þeir lagt
meira af mörkum miðað við íbúa-
tölu, en nokkurt annað land. Er
þá talið með bæði það sem veitt
er á fjárlögum í þessu skyni og
eins almennar safnanir. Nýja-
Sjáland er næst í röðinni með
framlag. Kvað Pate það hafa
verið sér til sérstakrar ánægju,
að segja þeim 80 þjóðum, sem
hann hefur heimsótt, frá framlagi
fslands. Hefði framlag fslands
þannig orðið til þess, að aðrar
þjóðir hefðu aukið framlög sín.
Nú nemur framlag íslenzka rík-
isins til Barnahjálparinnar yfir
einni krónu á hvern íbúa.
Þá skýrði Mr. Pate frá því,
að Barnahjálpin hefði um langt
skeið haft náið samstarf við heil-
brigðisstofnun SÞ og unnið að út-
rýmingu ýmissa sjúkdóma, sem
hafa herjað í löndum sem eru
hjálparþurfi. Hefur einkum verið
lögð áherzla á að útrýma berkl-
um, malaríu, húð- og kynsjúk-
dómum, tracoma (augnveiki) og
holdsveiki. Holdsveiki var lengi
talin ólæknandi, en á síðustu ár-
um hefur fundizt meðal við
henni, sem læknar veikina í börn-
um og stöðvar hana í fullorðnu
fólki.
Þá fór Mr. Pate nokkrum orð-
um um baráttuna gegn ýmsum
sjúkdómum, sem mjög herja þau
lönd, sem hjálparstarfsemin hef-
ur einkum náð til. Hann gat
þess, að 65 milljónir manna hefðu
verið með yows (húðsjúkdóm),
og hefði verið hafin öflug bar-
•átta gegn honum, en sjúkdóm
þennan má lækna með einni inn-
gjöf af penicillini. 400 milljónir
manna eru með tracoma, en 12
milljónir með holdsveiki. Með
næstu kynslóð mun þó mjög hafa
tekizt að útrýma þessum sjúk-
dómum ef allt gengur að óskum.
Á næstu 10 til 15 árum mun
einnig takast að útrýma malaríu,
sem nú veldur flestum dauðs-
föllum í hitabeltislöndunum. Á
vegum Barnahjálparinnar hefur
farið fram berklarannsókn á 250
milljónum barna.
Mr. Pate hefur verið aðalfram-
kvæmdastjóri Barnahjálpar Sam-
einuðu þjóðanna í 12 ár, en áður
var hann iðnrekandi í Banda-
ríkjunum. Hann hefur ferðazt
mjög víða í starfi sínú og er ís-
land 80. landið, sem hann kemur
til. Hann kvaðst nýlega hafa ver-
ið á ferð í Rússlandi og hitt
Gromyko að máli. Hefði hann sagt
við hann, að það næði ekki nokk-
urri átt, að Rússar legðu aðeins
600 þúsund dali til barnahjálpar-
innar á sama tíma og framlag
Bandaríkjanna næmi 11 milljón-
um dala. Gromyko hefði tekið
þessu vel og brosað breitt. .
Þar sem Mr. Pate stóð svo stutt
við hér á landi, gafst honum
ekki kostur á að sjá nein mann-
virki eða náttúrufyrirbæri. Þó
kom hann í stutta heimsókn í
Melaskólann í Reykjavík. Stóð
vel á er hann kom þangað því
börnin voru prúðbúin og ánægð
að dansa kringum jólatré, enda
átti hann ekki nógu sterk orð
til að lýsa hrifningu sinni, bæði
yfir börnunum og skólanum.
Matthías Jochumsson
Síðara bindi Ljóðmœla
Matfhíasar Jochums-
sonar
ÚT ER KOMIÐ síðara bindi af
Ljóðmælum Matthíasar Jochums
sonar í útgáfu ísafoldarprent-
smiðju h.f. — Þetta bindi er eins
og hið fyrra stór bók, eða um 700
blaðsíður að stærð og frágangur
allur hinn vandaðasti.
Eins og kunnugt er, voru frum-
samin Ijóð skáldsins í fyrra bind-
inu, en í þessu síðara bindi eru
eingöngu þýdd kvæði. f bókinni
eru nokkrar myndir, þ. á. m. af
handritum skáldsins, málverki
eftir Fridu Rusti og teikning af
Matthíasi Jochumssyni eftir
Hannes Hafstein. Hún er gerð um
borð í Romny 1885.
í eftirmála segir Árni Krist-
jánsson, sem sá um útgáfu bók-
arinnar meðal annars: „f þessu
síðara bindi af ljóðmælum séra
Matthíasar Jochumssonar eru
nær öll þau kvæði, er hann þýddi
á langri ævi, en þeirra frægust
munu Friðþjófssaga og Manfreð,
enda mynda þau meginþætti þess
arar bókar. Einungis minni hátt-
ar kvæðum, kveðlingum og
kvæðabrotum hefir verið sleppt,
auk nokkurra sálma, en hins veg-
ar eru í bókinni kvæði, sem ekki
hafa verið prentuð í ljóðasöfnum
skáldsins fyrr, þeirra á meðal
„Smiðurinn og skrúfan“ eftir
Francois Coppéé Friðþjófssaga er
birt hér í sinni fyrstu gerð, sem
kom út árið 1866, en hún hefir
í síðari útgáfum jafnan birzt í
nokkuð breyttri mynd, sem skáld
ið mun hafa talið taka þeirri
fyrstu fram um fágun, þótt hún
nái henni naumlega að frumleik".
■; -i

Þetta er sjaldgæf sjón á gðtum Reykjavíkur nú
á dögunum á Hverfisgötunni.
orðið, en Ijósmyndari blaðsins náði þessari mynd
STAKSl U\AI»
60 nemendur í Bœnda-
skólanum á Hvanneyri
flestir skólasveiita hafa hesta sína með
AKRANESI, 18. des. — Fimm
nemendur Bændaskólans á
Hvanneyri brugðu sér hingað í
dag, eftir að hafa setið í tímum,
en á morgun fá þeir jólaleyfi. —
Piltarnir voru að heimsækja fær-
eyskan skólabróður sinn, Sverre
Fatursson, sem legið hefir nú um
skeið í Sjúkrahúsi Akraness og
mun verða að dveljast þar 4 til 5
vikur enn.
Eins og skýrt var frá í Morgun-
blaðinu fyrir skömmu, fótbrotn-
e.ði Sverre, er þeir skólafélagarn-
ir voru að þreyta íslenzka glímu.
Brotið var sett saman uppi á
Hvanneyri í fyrstu, en sú aðgerð
virðist ekki hafa tekizt sem
skyldi. Varð að brjóta fótlegginn
upp aftur og setja síðan beinið
saman að nýju, og því á Sverre
svo lengi í þessu fótbroti.
• ★ •
Samkvæmt frásögn bændaefn
anna fimm, sem higað komu í
dag, eru alls 60 nemendur í
Bændaskólanum á Hvanneyri í
vetur, 31 í fyrstu deild, 21 í ann-
arri og 8 í kandidatadeild, en
hún veitir rétt til háskólanáms í
búvísindum. — Nemendur eru
hvaðanæva af landinu, jafnt aust
an frá Hornafirði og Múlasýsl-
um sem vestan af Ströndum.
Sýnilegt er, að tamningaskóli
Gunnars Bjarnasonar hefir mik-
ið aðdráttarafl fyrir nemendur,
því að flestir skólasveinar hafa
hesta sína með sér að Hvanneyri.
Sá er þó hængur á, að rúm er
mjög takmarkað fyrir gæðing-
anna við stallinn. — Og einn
skólasveina gat þess, að sér þætti
hátt áætlað gjaldið þar fyrir hest
inn — 15 kr. á sólarhring.
— Oddur.
Átök
BEIRUT, 17. des. — Óljósar fregn
ir hafa borizt til Beirut um mik-
il átök milli öryggissveita úr
líbanska hernum og arabískra
hjarðmanna í nánd við sýrlenzku
landamærin. Tölur fallinna eru
á reiki svo og upptök átakanna,
en ýmist er sagt að 20 eða 50
hafi fallið.
„Hámark hræsninnar“
Tíminn birtir í gær tvær inn-
rammaðar greinar um samstarf-
ið í V-stjórninni, a*k þess sem
því er lýst með svipuðum hætti
í forystugrein og a. m. k. tveim
svartietursgreinum til viðbótar.
Fyrri rammagreini* heitir „Há-
mark hræsninnar“. Þar segir:
„Það hefir legið í augum uppi,
að Einar Olgeirsson og lið hans
í Alþýðubandalaginu hefir verið
á móti stjórnarsamstarfi vinstri
flokkanna frá upphafi.
Þjóðviljinn hefir oft borið þess
merki, og sl. vor herti hann róð-
urinn fyrir alvöru, er kommún-
istar sáu, hve tæpt stóð í 1*
manna nefndinni, og að ríkis-
stjórninni mundi ekki stætt,
nema vísitöluspólan yrði tekin úr
sambandi.
Einar og lið hans gerði sam-
tök við hægri krata og ihaldið
til þess að fella stjórnina. Ráð-
herrar Alþýðubandalagsins fengu
enga afstöðu að taka fyrir Al-
þýðusambandsþing, þótt Fram-
sóknarmenn legðu fram ákveðn-
ar tillögur.
Þessi þokkalcga samfylk.ing
náði öllum ráðUm og tókst að
loka öllum leiðum. Ráðherrar
Alþýðubandalagsins voru síðan
látnir leggja fram hreinar skrum
og málamyndatillögur.
Hámarki náði svo flærðin, þeg-
ar þeir, sem þannig felldu stjórn-
ina og unnu opinberlega gegn
henni, spinna upp lygasögur um
að Framsóknarmenn hafi sundr-
að stjórnarsamstarfinu. Allir
landsmenn vita, að Framsóknar-
flokkurinn stóð sem einn maður
að stjórninni frá upphafi og var
eini flokkurinn, sem það gerði.
Og Tíminn var eúta málgagnið,
sem studdi stjórnina heils hug-
ar.“
„Lúðvík“
Síðari rammagreinin er kennd
við nafn sjávarútvegsmálaráð-
herrans og er á þessa leið:
„Fáir menn hafa reynzt ríkis-
stjórninni jafn óþarfir og einn
af ráðherrum hennar, Lúðvík
Jósefsson.
Með ósönnum tölum og blekk-
ingum hélt hann öllum málum í
sjálfheldu í allan fyrravetur, og
langt fram á *or. — Ekkert vit
fékkst í neitt fyrr en Alþýðu-
bandalagið setti nýjan mann til
þess að ganga frá efnahagsmál-
unum af sinni hálfu. í þessu sam-
bandi mun iengi verða fræg
febrúargrein Lúðvíks um 90
milljónirnar sem urðiu 280 miilj-
ónir!
Annan desember síðastliðinn
skýrði Lúðvík frá því, að útflutn-
ingssjóður þyrfti 39 millj. kr. tU
viðbótar fyrir næsta ár. Útgerð-
in þyrfti ekki meira. — Nokkr-
um dögum seúuta kemur liátíð-
leg yfirlýsing frá honum í Þjóð-
viljanum, að þetta hafi hann
aldrei sagt.
Gamli leikurinn er þannig í
fullum gangi. Fátt eða ekkert
torveldaði eins störf ríkisstjórn-
arinnar og þessi iðja Lúðvíks.
Fulltrúar á Alþýðusambands-
þinginu voru óspart „fræddir"
með tölum frá Lúðvík og voru
þær allar í ætt við þær, sem áður
höfðu komið úr þeirri átt.
Hvort er heldur verið að þjóna
samstarfi vinstri manna eða
kommúnisma Einars Olgeirsson-
ar með slíkum vinnubrögðum?"
Það lýsir svo vel hugarástandl
Tímans, að hann skuli hæla sér
af því, að hafa verið „eina mál-
gagnið, sem studdi stjórnina heils
hugar“ og segja í forystugrein-
inni:
„Eðlilegt er að menn harmi að
þessi ríkisstjórn skyldi ekki geta
setið lengur“.
Þá vita menn það hvers konar
stjórnarhættir það eru, sem Tim-
inn telur eftirsjárverða.