Morgunblaðið - 15.08.1959, Blaðsíða 10

I
10 M ORCTl TV HT/4Ð1Ð Laugardagur 15. ágúst 1959
uttMðMfe
Utg.: H.t. Arvakur ReykjavOt.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Símí 22480.
v Asfciftargald kr 35,00 á mánuði innanxands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
ÞJÓÐIN HEFUR FENGID NOG
AF VALDABRASKINU
UTAN UR HEIMI
Erfitt að hefja starf
sumarleyfiö?
PÓLITÍSKUR meinlætalifnað-
ur“ er ekki að skapi Fram-
sóknarbroddanna. Þetta lýsti sér
í þeim orðum Tímans á dögun-
um um Einar Olgeirsson, að hann
hefði þá „trú að algjör pólitísk-
ur meinlætalifnaður væri örugg-
asta leiðin til sáluhjálpar í þess-
um hefmi viðsjálla freistinga.
Það er þess vegna engin furða,
þó að hann líti stefnu og starf
Framsóknarmanna óhýru auga.“
Sú sjálfs-lýsing Framsóknar,
sem kemur fram í þessum orðum
er ómetanleg og aldrei þessu
vant í samræmi við staðreyndirn-
ar, þó að í Tímanum sé birt.
Framsóknarflokkurinn hefur
verið lengur við völd á fslandi
en nokkur annar flokkur. Það
væri synd að segjaf að flokkur-
inn hafi farið með sín miklu
völd sem „pólitískur meinlæta-
maður“. Þvert á móti hefur hann
búið betur um sig að völdum
og auð en áður hefur þekst í sögu
íslands.
Hin „vissa samstaða" „sam-
vinnuhreyfingarinnar og Fram-
sóknarflokksins", sem Tíminn
skýrði frá fyrir skömmu, er
sterkasta stoðin í valdakerfi
Framsóknarflokksins. Með henni
hafa Framsóknarbroddarnir náð
ráðum yfir meira auðmagni en
nokkru sinni áður hefur þekkzt
í höndum lítils hóps hér á landi.
Aðstaðan, sem Framsóknarbrodd
arnir hafa þar með skapað sér
er þess eðlis, að í íslenzkri tungu
hefur ekki verið gert ráð fyrir
henni. Þar á bezt við brezka
heitið á tiltekinni tegund auð-
hringa „Holding Company". En
einnig í sjálfu ríkiskerfinu, bönk-
um og öðrum almannastofnun-
um hafa forráðamenn Framsókn-
ar búið svo um sig, að auðsætt
er, að þar eru engir „pólitískir
meinlætamenn" á ferð.
★
Þessum árangri hefur flokkur-
inn náð, þrátt fyrir þá „vöntun
á þjóðmálalegri hugmyndafræði
(Ideologiu), sem geti verið leið-
arstjarna fyrir flokkinn, þegar
taka þarf afstöðu til hinna ein-
stöku mála, sem fyrir koma í þjóð
lífinu", og einn af frambjóðend-
um flokksins gerði að umræðuefni
á þingi hans í vetur. Hin „þjóð-
málalega hugmyndafræði" flokks
ins hefur nær eingöngu lýst sér
í hatursfullum árásum á aðra.
„Allt er betra en íhaldið“ var
lengi kjörorð flokksins. „Lýð-
ræðisflokkarnir geta notað
komma fyrir áttavita, því að þeir
verða ekki áttaviltir. Það verður
bara að fara í öfuga átt við það,
sem vísirinn veit hjá kommum".
Þessi voru orð hins upprennandi
foringja Framsóknar Björns
Pálssonar , á Alþingi fyrir
skemmstu. Leiðarstjarnan er ætíð1
hin sama bara að vera á móti
öðrum ýmist „íhaldi", komm-
um eða Alþýðuflokk, sem Fram-
sókn nú umfram allt vill sálga.
Þrátt fyrir þetta hefur Fram-
sókn löngum sóst eftir samstarfi
íyrst við Alþýðuflokk, síðan
„íhaldið“ og nú síðari árin verið
eirðarlaus, ef hún var án komma.
í vetur átti bað m. a. s. að vera
sáluhjálpar atriði fyrir þjóðina
að Framsókn væri í stjórn með
öllum þremur: „fhaldi", komm-
um og Alþýðuflokki.
Undanfarnar vikur hefur
Framsókn ekki þóst geta skamm-
að kommúnista og allt samstarf
við þá nógsamlega. En í gær brá
svo við, að hún gekk í kosninga-
bandalag á Alþingi við kommún-
ista. Ekki um málefni heldur
nokkra bitlinga um örfárra mán-
aða skeið. Það er svo enn ann-
að, að þá var hinn „pólitíski
meinlætalifnaður“ runninn af
Einari Olgeirssyni, því að hann
var óðfús í samvinnu við „aftur-
haldsplöntuna", sem Þjóðviljinn
nefndi svo í gær, til að bjarga
bitlingum flokksbroddanna.
★
Framsókn gaf og í vetur glögga
lýsingu á sjálfri sér með ástæð-
unni, sem hún færði fyrir af
hverju hún vildi endilega vera í
stjórn með öðrum flokkum. Það
var ekki vegna þess, að þeir
hefðu að hennar viti gott til
mála að leggja, heldur einmitt
vegna þess, að þeir væru svo
illir, sem hún vildi vinna með
þeim.
í Framsóknarflokknum eru
ekki verri menn en aðrir, þar
eru góðir og gegnir íslendingar
eins og gengur og gerist. Það er
hin taumlausa valdhyggja, sem
leikið hefur forráðamennina svo,
að þeim finnst ekkert var-
hugavert við þann hugsunarhátt
sinn, sem hér að framan hefur
verið rakinn eftir þeirra eigin
orðum. Taumlaus valdhyggja
þeirra hefur þróast x skjóli for-
réttinda á kostnað annarra lands-
manna.
★
Með stjórnarskrárbreyting-
unni, sem Alþingi hefur nú end-
anlega samþykkt, eru forrétt-
indi um kosningu þingmanna að
verulegu leyti úr sögunni. Eng-
inn vill ganga á réttmætan hlut
Framsóknar. Allir aðrir en hún
telja eðlilegt, að Framsóknar-
flokkurinn fái þingmanna fjölda
í samræmi við kjósendafylgi
sitt. Að vísu eru þau forréttindi,
sém Framsókn hefur skapað sér
innan þjóðfélagsins í skjóli rang-
lætisins á undanförnum árum,
ekki úr sögunni með kjördæma-
breytingunni. En nú geta a. m. k.
allir flokkar vænst þess að.fá að
njóta þess fylgis, sem almenn-
ingur veitir þeim.
Þá veltur á miklu að menn láti
ekki lengur blindast af hinni of-
stækisfullu og neikvæðu vald-
hyggju. sem Framsókn hefur
eitrað þjóðfélagið með á undan-
förnum árum. Það er ekki nóg
að vera á móti einhverjum og
búa þannig um sjálfan sig, að
hann tali með fyrirlitningu um
„pólitískan meinlætislifað".
Stjórnmálabaráttan verður að
vera um málefni. Flokkarnir
verða að setja fram sínar skoð-
anir, svo að kjósendur geti valið
eftir sannfæringu sinni um beztu
úrlausn aðsteðjandi vanda. Þeir
mega ekki una því, að með þá
sé „sjakrað" af ófyrirleitnum
valdabröskurum. Síðan verða
málefnin að ráða hverjir saman
vinna þegar þörf er á. En auð-
vitað er þjóðinni fyrir beztu, að
samhentur meirihluti myndizt,
þannig að ljóst sé hver ábyrgðina
ber hverju sinni.
DANSKUR læknir, Erik
Miinster, skrifaði á dögunum
greinarkorn í Ekstrabladet, og
þar sem fjallað er þar um
nokkuð, sem ýmsium hér mun
ekki með öllu ókunnugt af
eigin reynslu — að þurfa að
beita sig dálítið hörðu til þess
að hefja starf að loknu sumar
leyfi — skulum við líta á
hvað læknirinn hefir að segja.
• Þessi grein átti eigihjega að
heita: „Hvers vegna er svo erfitt
að hefja starf að nýju eftir sumar
leyfið?" byrjar læknirinn. —
Vér stóðum sem sé í þeirri mein-
ingu, að hér væri um að ræða
vandamál, sem snerti persónu-
lega flesta lesendur. En svo kom
í ljós — sem betur fer — að það
er langt frá því að vera svo
slæmt.
Er vér tókum að spyrjast fyrir
um þetta hjá vinum og kunningj-
um úr sumarfríi, fullyrtu flestir
þeirra, að það væri ekki minnstu
vitund erfitt að byrja aftur að
vinna. — Jafnvel hittum vér
nokkra, einkum í hópi þeirra,
sem voru svo hamingjusamir - og
öfundsverðir að flestra dómi —
að eiga heils mánaðar frí, Sem
voru beinlínis að springa af til-
hlökkun yfir því að komast nú
aftur í „fullan gang“.
★
Samt sem áður eru þeir alltaf
nokkuð margir, sem ekki koma
yfirmáta hressir og endurnærðir
til vinnu sinnar eftir leyfið, og
við nánari athugun og eftir-
grennslan teljum vér, að þeim
megi skipta í þrjá flokka. — í
fyrsta lagi eru þeir, sem haldnir
eru ýmsum smákvillum, í öðru
lagi þeir, sem „ekki kunna að,
vera í sumarleyfi" — og í þriðja
lagi þeir, sem ekki eru á réttri
hillu, eins og það er kallað, þ.e.a.
s. hafa ekki áhuga á starfi sínu.
— Einhverjir vilja nú kannski
bæta við fjórða flokknum —
þeim lötu En ég hygg, að yfirleitt
séu orsakir „letinnar" þess eðlis,
að viðkomandi menn eigi flestir
heima í einhverjum fyrrgreindra
flokka.
, Smákvillar
• Það er yfirleitt sameiginlegt
hvers konar sjúkdómum, að þeir
valda þreytu — og hinum sjúku
finnst, að þeir séu alltaf illa „upp
lagðir". — En í sumarleyfinu,
þegar nægur tími gefst til hvíld-
ar, hverfa þessi einkenni oft, ef
ekki er um meiri háttar sjúk-
dóma að ræða.
Við skulum taka sem dæmi af-
greiðslustúlku, sem hefir æða-
hnúta á fótunum. Þegar hún þarf
, að standa í búðinni allan daginn,
vilja fæturnir oft bólgna. Þeir
verða þungir og sárir — stúlkan
er þreytt. En henni leið vel í
sumarleyfinu — af því að þá
reyndi hún ekki meira á fæturna
en góðu hófi gegndi.
Slíkir smákvillar, sem fólk
verður að búa við árum saman,
eru afar útbreiddir. En raunar er
það í flestum tilfellum sjálfskap-
arvíti, ef það aðeins færi að hitta
lækninn sinn, gæti því liðið
alveg eins vel við störf hversdags
-ins eins og í sumarleyfinu.
„Að kunna ekki að vera
í sumarleyfi“
• Þessum flokki tilheyrir það
fólk, sem aldrei hefir getað kom-
ið því inn í sinn haus, að sumar-
leyfi er til þess ætlað, að menn
geti hvílzt og „tekið það rólega".
— Nei, það telur þennan tíma
einmitt sérlega vel fallinn, og
raunar sjálfsagðan, til hvers kon-
ar afreka og áreynslu.
Það gortar af því, að nú hafi
það ekið i bifreið 5000 kílómetra
leið á einum fjórtán dögum —
><$x$<$<$»$<$<$$X$*$<$<$<$X$<$<$<$x$<$<$<$X$<$
Hvað
segir
læknirinn ?
X$X$X$*$X&$X$<$X$X$X§X$>&§X$X$X&$X&$<§><§>$,
heimsótt sjö þjóðlönd (og þá oft-
ast tekið 400-500 Ijósmyndir til
sönnunar afrekinu) — og þar
fram eftir götunum.
Þetta blessað fólk kemur
kannski blaðskellandi heim úr
sjö-landa-reisunni klukkan tvö
að nóttu — og á svo að mæta til
vinnu sinnar aftur kl. átta næsta
morgun.
Það er sannarlega ekki von, að
vel fari — að starfsgleðin sé
ýkjamikil.
Nei, þeir, sem gefa sér tóm til að
beita heilbrigðri skynsemi sinni,
haga sumarleyfinu allt öðru vísi
— fara sér að engu óðslega og
koma heim nokkrum dögum áð-
ur en þeir eiga að hefja starf á
ný til þess að hvíla sig reglulega
vel.
Á réttrl hillu
— eSa ekki
• Það er reynsla margra, að það
sé meira þreytandi að fást við
leiðinleg viðfangsefni en þau,
sem vekja áhuga eða eftirvænt-
ingu. Maðurinn, sem hefir áhuga
á starfi sínu, á þess vegna yfir-
Leitt ekkert erfitt með að byrja
vinnu að loknu leyfi sínu.
Það er óhætt að segja, að eitt-
hvað það mikilvægasta í tilveru
okkar hér á jörðu sé það að kom-
ast á rétta hillu, eins og menn
kalla það í daglegu tali. En menn
skyldu athuga, að í því felst ekki
sama merkingin og „að komast
vel áfram“ — þ.e. að fá virðu-
lega vel launaða stöðu.
Ætli það sé t.d. svo mjög eftir-
sóknarvert að hafa yfir 100 þús.
kr. tekjur á ári, ef viðkomandi
maður er alla 365 daga ársins
með lífið í lúkunum út af þvi,
að hann uppfylli ekki þær kröf-
ur, sem til hans eru gerðar?
★
Mitt í erli dagsins gerir hann
sér ef til vill ekki ljóst, að hann
hefir valið starf, sem ekki er við
hans hæfi. Hann lítur á það sem
sjálfsagðan hlut, að vinnustund-
irnar séu þreytandi og leiðinleg-
ur tími. — Og svo kemur sumar-
leyfið. Maðurinn hefir um skeið
losnað við starfsáhyggjurnar —
að mestu a.m.k. — en svo kemur
hinn grái mánudagur, þegar
skyldan kallar á ný. Og erfiðleik
arnir virðast óyfirstíganlegir.
Það er auðvitað ósköp auðvelt
fyrir óviðkomandi mann að segja
Pétri og Páli, að þeir verði að
skipta um starf, ef svo er ástatt
fyrir þeim, sem lýst hefir verið.
Og margir — sérstaklega ungt
fólk — ætti að geta gert það með
góðu móti. En svo eru aðrir, og
þeir eru býsna margir, sem verða
að sætta sig við að sitja í gapa-
stokknum, hvað sem tautar. En
flestir ættu þó að geta létt af
sér okinu að einhverju leiti og
jafnvel öllu léyti, ef þeir af ein-
beitni sökkva sér meira niður í
starfið en þeir hafa gert.
Tómstundirnar
• Svo er eitt enn, sem ber að at-
huga í þessu sambandi. Starfið
gengur betur og verður ánægju-
legra, ef menn hafa áhugamál-
Framh. á bls. 19
&Sx&$x$x$x$>$x$x$x$x$><$x$x$x$><$x$x$x$x$x$x$»$x$x$x$x$x$x$x$x$x$><$x$x$x$<$x$x$x$x$>$x$<$$x$4
Ef svo er, kunnið þér e.*.v. ekki
að njóta leyfisins — eða þér eruð
á rangri hillu í lífinu — eða .....
$^>^X$<$^><$X$X$$x$<$<$$x$$X$$X$x$X$<$<$x$x$X$<$<$X$^X$^>^$<$X$ $$»$x$X$><!>'$>$><$X$