Morgunblaðið - 06.01.1960, Qupperneq 16

16
MORCVJSBtAÐÍÐ
Miðvikudagur 6. Jan. 1960
oimm
bafa verið svo harðlyndir og
btulir. — Já, mér geðjast jafnvel
ekki að því, að sjá þá verða góð-
gjarna og vingjarnlega svona
allt í einu. Að sjálfsögðu hef ég
nú lengi ætlað mér að fram-
Jrværna nákvæma rannsókn á
þonum, en ég treysti mér bara
ekki fyllilega til þess. Hamingj-
an góða, ef það yrði til þess að
koma þeirri hugmynd í kollinn
á honum, að hann væri veikur
pg að hann kynni að deyja og
skilja barnið sitt eftir sem ósjálf
bjarga aumingja — ég má ekki
einu sinni hugsa til þess. Hann
grefur undan sinni eigin heilsu
ineð þessum sífelldu heilabrot-
um og þessarri áköfu óþolin-
mæði. .. f>ér misskilduð mig
vissulega, hr. liðsforingi. .. >að
er ekki Edith, heldur hann, sem
er mitt mesta áhyggjuefni. .. Ég
er hræddur um að gamli maður-
Inn eigi skammt eftir ólifað".
Ég var sem skelfingu lostinn.
Mig hafði aldrei dreymt um slíka
þiuti. Ég var tuttugu og fimm
ára gamall og ég hafði aldrei séð
neinn mér nákominn deyja. Þess
vegna átti ég í fyrstu erfitt með
að hugsa mér það, að maður sem
fcg hafði einmitt rétt nýskeð
lalað við, borðað og drukkið
með, kynni næsta morgun að
liggja kaldur og stirðnaður í
rúminu sínu. Ég fékk líka sáran
fting í hjartað og skildi þá fyrst
»ð mér var farið að þykja inni-
Vega vænt um gamla manninn.
„Þetta er hræðilegt", sagði ég
Voks alveg frá mér numinn. —
.Alveg hræðilegt. Jafn tíginn,
|afn göfugur, jafn góðhjartaður
maður og hann er — og — fyrsti
raunverulegi ungverski aðals-
'caðunnn sem ég hef kynnzt".
Og nú skeður undarlegur at-
burður. Condor stanzaði svo
^kyndilega, að óg nam einnig
ósjálfrátt staðar. Hann starði á
mig og dró andann djúpt að sér
nokkrum sinnum, áður en hann
spurði með óblandinni undrun í
rómnum:
„Aðalsmaður? .. Raunveru-
legur ungverskur aðalsmaður?
.. Kekesfalva? .. Afsakið, hr.
liðsforingi .. en er yður alvara?
.. Meinið þér þetta í raun og
veru .. þetta sem þér sögðuð um
að hann væri sannur ungverskur
aðalsmaður?"
Ég skildi ekki fyllilega spurn-
ingu hans, en mig grunaði, að
ég hefði sagt eitthvað mjög
kjánalegt. Þess vegna svaraði ég
vandræðalega:
„Ég get aðeins dæmt eftir
minni eigin persónulegu reynslu
og í framkomu sinni og viðmóti
við mig, hefur hr. von Kekes-
falva alltaf verið mjög kurteis
og vingjarnlegur. Við í herdeild
inni höfum alltaf heyrt talað um
ungverska aðalsmenn sem sér-
staklega hrokafulla. .. En .. ég
.. ég hef aldrei kynnzt vingjarn
legri manni. Ég .. ég“. Ég þagn
aði vegna þess að ég fann að Con
dor hélt áfram að stara á mig.
Það glampaði á kringlótta and-
litið hans í tunglsbirtunni og aug
un, sem ég sá aðeins ógreinilega
bak við nefklömbrurnar, virtust
hafa stæfckað um allan helming.
Og þetta hafði þau óhugnanlegu
áhrif á mig, að mér fannst ég
vera spriklandi skordýr undir
mjög sterkri smásjá. Það hefði
verið hverjum vegfaranda undar
leg sjón að sjá okkur standa
þarna úti á miðjum veginum og
stara hver á annan. En svo laut
Condor höfði, gekk af stað og
tautaði fyrir munni sér:
„Þér eruð sannarlega .. undar
legur náungi, ef mér leyfist að
taka svo til orða. — Ég segi það
hreint ekki í niðrandi merkingu.
En þetta er mjög undarlegt, verð
ið þér að viðurkenna, mjög svo
undarlegt. .. Mér er sagt að þér
hafið verið tíður gestur í húsinu
undanfarnar vikur. Og það sem
meira er, þér eigið heima í lítilli
borg, sannkallaðri hænsnastíu —
Ah-----
og þér teljið Kekesfalva eitt-
hvert stórmenni. Ætlið þér að
halda því fram í alvöru, að þér
hafið aldrei heyrt félaga yðar
gefa það í skyn .. ja, ég vil ekki
segja með niðrandi orðum .. að
bezt væri að tala sem minnst um
aðalsmennsku hans?“
„Nei“, sagði ég ákveðið og fann
nú að ég var að byrja að verða
reiður (það er ekki skemmtilegt
að láta kalla sig „undarlegan" og
„skrítinn"). „Ég er hræddur um
að ég hafi ekki heyrt neitt slíkt.
Ég hef aldrei talað um hr. von
Kekesfalva við nokkurn mann“.
„Undarlegt", tautaði Condor.
„Mjög undarlegt. Ég hélt alltaf
að hann væri að ýkja, þegar
hann lýsti yður. Og ég get eins
vel sagt yður það hreinskilnis-
lega, að ég tortryggði dálítið
þennan ákafa hans. .. Ég átti
bágt með að trúa því, að þér
hefðuð einungis farið þangað
vegna þessarra fyrstu smávægi-
legu mistaka og svo aftur og aft-
ur af einskærri meðaumkun og
vináttu. Þér vitið ekki, hvað
gamli maðurinn er óskaplega
hafður a ðféþúfu og ég hafði
ákveðið að komast að því, hvað
það raunverulega væri, sem
drægi yður þangað. Ég hugsaði
með mér, að ef hann væri ekki
— ja, hvernig á ég að koma orð-
um að því á kurteisislegan hátt
— mjög undirhyggjufullur ung-
ur maður, sem ætlaði að hagn-
ast á gamla manninum, þá hlyti
hann að vera mjög ungur, því að
það er aðeins á mjög unga menn
sem hið raunalega og hættulega
hefur svo mikil áhrif. Þessi eðlis
hvöt mjög ungra manna reynist
venjulega á rökum reist og þér
hafið áreiðanlega komizt á rétta
slóð. .. Kekesfalva er raunveru-
lega mjög sérkennilegur maður.
Mér er fyllilega kunnugt um allt,
sem hægt er að segja honum til
hnjóðs og mér virðist, ef mér
leyfist að segja svo, dálítið
skringilegt að heyra yður tala
xim hann sem aðalsmann. En, yð-
ur er óhætt að trúa manni, sem
þekkir hann betur en nokkur
annar — þér þurfið alls ekki að
blygðast yðar fyrir það, að hafa
sýnt honum og aumingja barn-
inu svo mikla vináttu. Þér þurf
ið ekkj að láta neitt, sem aðrir
hafður að féþúfu og ég haíði
af því á að nokkru leyti við þann
viðkvæma, einlæga og hjarta-
hlýja mann, sem Kekesfalva er í
dag“.
Condor hafði haldið áfram
göngunni, án þess að líta á mig,
meðan hann sagði allt þetta. Það
var fyrst eftir nokkra stund, að
hann fór aftur að ganga hægar.
Ég fann að hann var að velta
einhverju fyrir sér og vildi ekki
trufla hann. Við gengum svo
áfram, samhliða í fjórar eða
fimm mínútur, í algerri þögn. —
Vagn kom akandi á móti okkur
og við urðum að víkja til hliðar.
Ökumaðurinn starði forvitnis-
lega á þessa undarlegu tvímenn-
Inga, liðsforingjann og stutta,
feita manninn með gleraugun,
sem gengu hlið við hlið og stein-
þegjandi eftir þjóðveginum, svo
siðia kvölds. Við létum vagninn
fara fram hjá okkur og svo sneri
Condor sér allt í einu að mér:
„Heyrið þér, hr. liðsforingi. —
Hálfgerðir hiutir og hálf-sagðar
sögur eru alltaf til ills. Allt hið
illa í heiminum má rekja til Aálf
velgjunnar. Kannske er ég nú
þegar búinn að segja of mikið og
sizt af öllu vildi ég verða til þess
að rugla yður í yðar góða hugsun
arhætti. Hins vegar hef ég vakið
forvitni yðar það mikið, að þér
getið ekki stillt yður um að leita
upplýsinga hjá öðrum og því mið
ur hef ég fulla ástæðu til að ótt-
ast, að þær upplýsingar yrðu
ekki neitt sérlega réttar eða sann
leikanum samkvæmar. Og svo
er það líka hverjum manni óbæri
legt, að heimsækja það fólk að
staðaldri, sem hann veit ekki
hvert er. Sennilega ættuð þér
ekki jafn hægt með það að fara
þangað aftur, þegar ég hef í al-
gerðu hugsunarleysi æst forvitni
yðar og óróa. Ef yður fýsir því
að heyra eitthvað meira um vin
okkar, er ég fús til að svala
þeirri löngun yðar eftir megni“.
„Að sjálfsögðu langar mig til
þess“.
Condor leit á úrið sitt. — „Tutt
ugu mínútur gengin í tólf. Við
höfum enn næstum tvær klukku
stundir til umráða. Lestin mín
fer ekki fyrr en klukkan tuttugu
mínútur gengin í tvö. En ég held
að vegurinn hérna sé ekki góður
vettvangur fyrir slíkar samræð-
ur. Kannske þekkið þér einhvern
kyrrlátan stað, þar sem menn
geta talað saman í ró og næði?“
Ég bugsaði mig um: „Ég held
að „Tiroler Weinstube" í Erzherz
og Friedriohstrasse sé bezti stað
urinn. Þar geta menn setið alger
lega ótruflaðir í litlum stúkum".
„Ágætt. Það er einmitt tilval-
inn staður fyrir okkur“, svaraði
hann og greikkaði enn einu sinni
sporið.
Fleira töluðumst við ekki við,
á leiðinni eftir þjóðveginum. —
Brátt sáust fyrstu húsaraðir borg
arinnar til beggja hliða við okk-
ur, í björtu tunglsljósinu og til
allrar heppni varð enginn af
kunningjum mínum á leið okk-
ar, þegar við gengum eftir íátt-
auðum götunum. Af einhverj-
um orsökum, sem ég gat ekki
gert mér grein fyrir, hefði mér
þótt það óþægilegt að verða
spurður spjörunum út um þenn-
an félaga minn, næsta morgun.
Allt frá því að ég flæktist í þessu
undarlega neti, hafði ég gætt
þess vel að halda þeim þráðum
vel leyndum, sem hefðu getað vís
að leiðina inn í það völundar-
hús, sem ég fann að var að tæla
Hann vann /
mig inn á nýja og leyndardóms-
fulla villistigu.
„Tiroler Weinstube" var lítill
| og viðkunnanlegur veitingastað-
j ur. sem ekki naut allt of góðs
álits. Það stóð á afviknum ötað,
við gamla, hlykkjótta hliðargötu,
annars eða þriðja flokks gisti-
hús, sem var mjög vinsælt meðal
okkar liðsforingjanna, vegna
hinnar nærgætnu gleymsku dyra
varðarins, sem af ásettu ráði
vanrækti að ónáða gestina með
hinni lögboðnu bókun og „krá-
setningu, jafnvel þá, sem komu
um miðjan dag og báðu um her-
bergi með tvíbreiðu rúmi — »g
það um hábjartan daginn. Önn-
, ur trygging fyrir því að dvalar-
I sbundir gestanna, hvort sem þær
! ástastundir voru margar eða fá-
ar, skyldu ekki komast í hámæli,
var hið hagkvrema fyrirkomulag,
þar sem maður þurfti ekki að
nota hinn áberandi inngang,
(lítil borg hefur þúsund augu)
til þess að komast í ástahreiður
sitt uppi á lofti, heldur gat
áhættulaust gengið upp stigann
í veitingastofunni og þannig náð
hinu leynilega takmarki sínu,
óséður. Hins vegar voru Terlan-
er- og Muskateller-vínin, sem á
boðstólum voru í hinni vafasömu
litlu veitingastofu, óaðfinnanleg
og á hverju kvöldi sátu borgar-
búar hinir ánægðustu við sterku
tréborðin, með glöein fyrir fram
an sig og ræddu með meiri eða
minni ákafa um hin venjulegu
málefni borgarinnar eða heims-
ins. Meðfram öllum veggjunum,
hornréttu, hversdagslegu stof-
unni, sem eingöngu var dvalar-
staður hinna heiðarlegu drykkju
manna, er komu þangað í þeim
eina tilgangi að njóta vínsins og
sameiginlegs félagsskapar, var
röð af hinum svokölluðu „stúk-
um“, aðskildum með þykkum og
hljóðheldum milliveggjum, sem
voru óhóflega skreyttar með
brennimerkjum og blautyrðum.
Þung og efnismikil tjöld lokuðu
þessum stúkum svo algerlega, að
t þær hefðu alveg eins vel mátt
t kallast „chambres separées" og
að nokkru leyti hefði það líka
verið réttnefni. Þegar liðsfor-
ingja úr herdeildinni fýsti að
skemmta sér stundarkorn með
HASKOLANS
a
k
ú
Broddgölturinn hefur ekki nag-1 .... Ef þú vildir ná í snæri í
að það mikið af þessari ár, Sirrí. [ ferðapokanum mínum.
.... held ég að ég geti gert
við hana.
— Allt í lagi, Markús.
— Þetta hlýtur að vera ferða-
poki Markúsar.
. . . . : gporið yðt*r hiaup
á railli mar gra vcrzlana!
«ot
fíÍM)
O/tOUM!
Austurstrseti
aitltvarpiö
Miðvikudagur 6. janúar
(I»rettándinn)
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. (12.25 Fréttir og
tilkynningar).
12.50—14.00 ,,Við vinnuna44: Tónleikar
af plötum.
15.00—16.00 Miðdegisútvarp. — (16.00
Fréttir og veðurfregnir).
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Barnatími:
a) Utvarpssagan: ..Siskó á flæk-
ingi" eftir Estrid Ott; XVIII.
kennari).
Pétur Sumarliðason, kennari.
b) Islenzkar þjóðsögur og ævin-
týri.
19.35 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Þrettándavaka:
Islenzkar þjóðsögur og þjóðlög.
— Gils Guðmundsson rithöfund-
ur tekur saman dagskrána.
21.30 Framhaldsleikritið: „Umhverfis
jorðina á 80 dögum", gert eftir
samnefndri skáldsögu Jules
Verne; IX. kafli. Þýðandi: Þórð-
ur Harðarson. — Leikstjóri Flosi
Olafsson. Leikendur: Hóbert Arn-
finnsson, Erlingur Gíslason, Har-
aldur Björnsson, Þorsteinn O.
Stepensen, Ævar R. Kvaran, Ein-
ar Guðmundsson, Brynja Bene-
diktsdóttir og Eyvindur Erlends-
son.
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 ,,Eg dansa út öll jól“:
a) Vinsælir revíusöngvar frá
gamalli tíð: Jónas Jónassoa
kynnir; Nína Sveinsdóttir, Her-
mann Guðmundsson og Lárug
Ingólfsson syngja; Tage Möller
og hljómsveit hans leika.
b) Danslög, þ. á. m. leikur hljóm-
sveit Svavars Gests.
24 00 Tladslfrárlnk